حادثه چند صد میلیون دلاری عسلویه چگونه رقم خورد؟ +فیلم

هنگامی که بسیاری از مردم در حال استفاده از فرصت تعطیلی میان هفته گذشته بودند، کوه آهنی با ۷۲ متر ارتفاع و بیش از ۱۸۵۰ تن وزن که قرار بود در سایه راه‌اندازی آن آسایش بیشتری نصیب هم‌وطنانمان شود، غرق شد و به گنجینه اعماق خلیج فارس پیوست!

به گزارش «تابناک»، بامداد سه‌شنبه هفته گذشته، زمانی که جکت فاز سیزده پارس جنوبی در حال نصب در منطقه از پیش تعیین شده قرار گرفت، در عین ناباوری غرق شد تا رخدادی رقم بخورد که چه بسا در نوع خود کم نظیر است؛ سازه غول آسایی که به ظاهر چند صد میلیون دلار ارزش داشته و برای بزرگترین فاز از مجموعه پالایشگاه‌های عسلویه طراحی و ساخته شده بود، چند روزی است که مهمان ناخوانده آبزیان پهنه آبی جنوب کشورمان شده است.

این حادثه که خوشبختانه در آن به شناور نصاب و هیچ یک از پرسنل اجرایی گزندی نرسید، به سرعت در رسانه‌های سراسر جهان بازتاب یافت و مسئولان مرتبط با ماجرا را بر آن داشت تا به سرعت نسبت به ابعاد ماجرا روشنگری کنند؛ روشنگری‌هایی که اکنون با انتشار فیلم زمان وقوع رویداد، به نظر ابعاد جدیدی خواهد یافت!

دانلود

در نخستین واکنش، مدیرعامل صدرا که پیمانکار و مجری پروژه طراحی، ساخت و نصب این سازه بود، با اشاره به مشخص نبودن علت دقیق حادثه گفت: جکت دوم فاز ۱۳ پارس‌جنوبی (به‌نام C ۱۳) در عمق هشتاد متری خلیج فارس در موقعیت نصب غرق شده که خوشبختانه این حادثه هیچ گونه تلفات جانی نداشته است.

مهدی اعتصام در ارتباط با میزان خسارات افزود: با بررسی جزییات حادثه و برآوردهای کار‌شناسی درباره میزان دقیق خسارات وارده اعلام نظر می‌کنیم.

اما این توضیحات هنگامی تکمیل می‌شود که بدانیم بر پایه سخنان قائم مقام شرکت نفت و گاز پارس، این جکت چند صد میلیون دلار (دقت کنید که رقم آمده به ریال یا تومان نیست) ارزش داشته و پیگیری ابعاد ماجرا به کمیته بحرانی متشکل از مدیران و کار‌شناسان فنی شرکت نفت و گاز پارس و شرکت صدرا در تهران و عسلویه سپرده شده است.

سپهر سپهری، قائم مقام شرکت نفت و گاز پارس می‌افزاید: تیم‌های مجرب غواصی در آب‌های عمیق تشکیل شده تا مخازن غوطه‌وری برای امکان‌سنجی بازیابی این سازه دریایی بررسی شده و با بهبود شرایط دریایی و آب و هوایی منطقه، کارهای لازم در راستای بازیابی این سکو در اعماق آب‌های خلیج فارس آغاز شود.

بدین ترتیب در شرایطی که در سخنان این مقام مسئول، بدی آب و هوا مورد اشاره قرار گرفته است، علیرضا ارزنده، مدیر فاز سیزده پارس جنوبی، وقوع این رویداد عجیب را مستقیم به بدی آب و هوا مرتبط دانسته و می‌گوید: جکت فاز ۱۳ که هشت روز قبل از جزیره صدرا بوشهر بارگیری شده بود، در صد کیلومتری عسلویه به دلیل بدی آب و هوا عملیات نصب آن متوقف شد و جکت به زیر آب رفت!

این مدیر که سابقه عزل و نصب در فاز سیزده را در کارنامه دارد، در ادامه به باشگاه خبرنگاران می‌گوید: جکت هم اکنون در کف دریا بوده، ولی احتمال بیرون آوردن از آب در روزهای آینده بسیار زیاد است؛ اگر مخازن غوطه ور پایه جکت در حادثه آسیب ندیده باشد، در صورت مساعد بودن شرایط جوی تا هفته آینده از آب بیرون آورده می‌شود.

بدین ترتیب وعده‌ای داده می‌شود که به رغم عجیب بودن، یادآور ماجرایی مشابه در سال‌های گذشته است؛ حادثه اسفند ماه سال ۸۹ که طی آن جکت E۴ به هنگام نصب در نزدیکی جزیره هنگام غرق شد تا نه تنها وعده دو برابر کردن برداشت نفت از این میدان نفتی عملی نشود، بلکه سازه‌ای که با هزینه‌های هنگفت ساخته شده بود، برای همیشه به اعماق خلیج فارس پیوسته و جزیی از تاریخ صنعت نفت کشورمان شود!

شباهت دو حادثه سبب می‌شود که گمانه‌زنی‌ها درباره علت غرق شدن جکت فاز سیزده، بی‌شباهت به موارد مطرح درباره حادثه نخست نباشد؛ از سهل‌انگاری و بی‌توجهی اپراتور‌ها در عملیات نصب گرفته تا به‌کار‌گیری تجهیزات غیر ایمن برای نصب این سازه بزرگ و سنگین.

استقراهایی از این دست به سرعت با اطلاعیه شرکت صدرا گره می‌خورد، چراکه به گواه مجریان نصب جکت فاز سیزده، «در این گونه حوادث بررسی دقیق و قضاوت صحیح تنها عامل تعمیق دانش فنی و تجربه کاری در عملیات پیچیده و تخصصی حمل و نصب سکوهای دریایی است، حال آن که متأسفانه تحلیل‌های کاملاً نادرست و نشر اطلاعات غلط و غیر کار‌شناسی در مورد این حادثه، موجب انحراف افکار و قضاوت‌های نادرست شده است».

در بخش دیگری از این اطلاعیه آمده است: «تمامی عملیات حمل و رهاسازی جکت در دریا با کمال دقت و رعایت کلیه مسائل فنی و ایمنی برابر رویه‌های مصوب و با موفقیت انجام شده است. در این مراحل کوچک‌ترین مشکل فنی ناشی از کیفیت ساخت و یا عملکرد تجهیزات وجود نداشته و عملیات به خوبی انجام و جکت در محل خود مستقر می‌شود. بر این اساس، قبل از عملیات شمع کوبی و در حالی که سکو در محل خود قرار گرفته و تجهیزات نصب از آن فاصله گرفته‌اند، حرکت لایه‌های بستر دریا باعث لغزش سکو و غلتیدن آن به یک سمت می‌گردد و سکو به آرامی از پهلو در کف دریا قرار می‌گیرد».

بدین ترتیب حرکت لایه‌های بستر دریا، آن هم پیش از شمع کوبی و متصل شدن سازه به کف نیز به صف متهمان این حادثه افزوده می‌شود تا از یک سو بر ابهامات ماجرا افزوده شده و از سوی دیگر، پای استدلال «عملیات تخصصی نصب جکت»، آن هم بدون برآورد چنین ماجرایی (در صورت اثبات)، چوبین به نظر برسد!

شاید بهترین راه قضاوت در این باره، دیدن واقعه از دید دوربین یکی از حاضران در صحنه در زمان غرق شدن جکت قیمتی باشد که شماری از هم‌وطنانمان روی آن حضور دارند؛ فیلمی که ساعاتی پیش منتشر شده و دست کم شرایط آب و هوایی پیچیده‌ای در آن دیده نمی‌شود!