ائتلاف خون و نفت؛ از پروازهای بن‌گوریون تا سیتالچای/چگونه از پایگاه‌های آذربایجان برای حمله به ایران استفاده شد؟

به گزارش سرویس فرهنگی تابناک، در ۵ سال گذشته کمتر کشوری در جهان به اندازه جمهوری آذربایجان دستخوش تغییرات عمیق در جایگاه منطقه‌ای خود شده اما موفقیت‌های بین‌المللی، این کشور را از آسیب‌پذیری‌های داخلی مصون نکرده است.

پس از آغاز عملیات طوفان‌الاقصی، با وجود اینکه بسیاری از کشورهای مسلمان در واکنش به نسل‌کشی مردم غزه، رژیم صهیونیستی را محکوم کردند و در روابطشان با این رژیم تأثیرگذار بود، باکو روابط خود را با تل‌آویو بیش از گذشته ادامه داد.

در روزهایی که ایران در شرایط جنگی قرار گرفته بود و رژیم صهیونیستی مرزهای غربی کشور و به‌خصوص استان آذربایجان شرقی را هدف شدیدترین حملات خود قرار داد، شاید نیاز باشد یک بار دیگر به شکلی جدی نگاهی به روابط اسرائیل و آذربایجان داشته باشیم.

در چنین فرایندی است جمهوری آذربایجان در دو دهه اخیر تنها کشور همسایه ایران بوده که در ترور دانشمندان هسته ای، سرقت اسناد هسته ای، عملیات های انتحاری در ایران، ایجاد پایگاههای شنود و جاسوسی، اعزام پهپادها و صدها اقدام دیگر، شانه به شانه با رژیم صهیونیستی همراهی کرده و هر میزان که ایران با خویشتنداری یا به دلیل نفوذ، از اقدام قاطع خودداری کرده، دامنه اقدامات ضدایرانی خود در همکاری با رژیم صهیونی را گسترش داده است. (۱)

در ماه اوت ۲۰۲۴ قبل از عملیات وعده صادق ۲، شبکه صهیونیستی کان اعلام کرد مقامات ارتش اسرائیل به پرسنل خود در آذربایجان و گرجستان دستور داده این منطقه را تخلیه کنند. مسئله‌ای که نشان‌دهنده حضور جدی ارتش اسرائیل در پایگاه‌هایی مخفی در آذربایجان بود. 

نشریه اینتلجنس‌آنلاین نیز در گزارشی در ۲۰۲۳ به رابطه بسیار نزدیک دولت آذربایجان با دستگاه‌های امنیتی اسرائیلی همچون موساد و ۸۲۰۰ اشاره کرده و اعلام کرد ساختار نظامی اسرائیل از آذربایجان به عنوان پایگاه‌هایی برای جنگ با ایران استفاده می‌کنند. (۲)

در همین رابطه هآرتص بار دیگر اعلام کرد که در رابطه آذربایجان اسرائیل میلیاردها دلار در ازای نفت و دسترسی به ایران مبادله می‌شود. حدود یک هفته قبل از تجاوز اسرائیل به خاک ایران نیز مقامات آذربایجانی به صهیونیست‌ها تضمین دادند که در هر صورت صادرات نفت به اسرائیل را متوقف نمی‌کنند.

چنین توافقاتی برای طرفین امر جدیدی نیست. همکاری نظامی باکو – تل‌آویو از دهه پیشین میلادی به این سو افزایش چشمگیری پیدا کرده است. رژیم صهیونیستی و جمهوری آذربایجان حدود دو دهه ائتلاف استراتژیک دارند که به موجب آن آذربایجان، میلیاردها دلار سلاح از اسرائیل دریافت می‌کند.

علی اف ؛میشی در لباس ددان

تجاوز نظامی رژیم صهیونیستی به ایران از ۲۳ خرداد ۱۴۰۴، همان آرزو و مطالبه ای بود که الهام علی اف در ۲۵ فوریه ۲۰۱۰ در دیدار با ویلیام برنز داشته است. رژیم صهیونی از مدت ها قبل در قالب همان روابط کوه یخی که به گفته علی اف فقط نوک آن دیده می شود، جمهوری آذربایجان را در جریان تجاوز نظامی به ایران قرار داده بود و به همین دلیل باکو حدود ۵ سال است که به بهانه کرونا، مرز زمینی را با ایران بسته بود و منتظر لحظه صفر تجاوز نظامی بود تا رژیم صهیونی از همه ظرفیت پایگاه های زمینی، آسمان و قلمرو دریایی این کشور برای نشست و برخاست پهپادهای هرون، هاروپ و اربیتر ۴ و حتی هرمیس استفاده کند و جنگنده های صهیونی آزادانه از آسمان جمهوری آذربایجان و از آنجا با ورود دریای کاسپین، به کشتار صدها نظامی و غیر نظامی در ایران بپردازند.

به نظر می رسد رژیم صهیونی به مقامات باکو وعده داده بود که در همان روز اول تجاوز نظامی، با از بین بردن سایت های راداری و پدافند ایران در منطقه شمالغرب، اساسا نخواهد گذاشت تهران مستنداتی برای متهم کردن باکو در مشارکت در حملات پهپادی داشته باشد و پس از آن نیز به زعم رژیم صهیونی با تضعیف، تجزیه و فروپاشی ایران، اساسا کسی پیگیر «مجازات سخت باکو» به دلیل شراکت در کشتار ایرانیان نخواهد شد. (۳)

در واقع در جریان جنگ ۱۲ روزه، دست خاندان علی اف به خون صدها زن و کودک، غیرنظامی، دانشمندان هسته ای و فرماندهان و نظامیان پرافتخار ایران، آغشته شده است؛ طاها بهروزی و علیسان جباری کودکان هفت ساله تبریزی و دهها کودک دیگر، نماد این مظلومیت هستند. فقط رصد و پایش فضای مجازی در ایران کافی است که نشان دهد که مجازات سخت خاندان علی اف به مطالبه ملی همه ایرانیان از جمله آذری‌ها تبدیل شده است. 

خاندانی که تا دیروز با پنهان کردن تبار پرافتخار کُردی، ادعای رهبری آذری‌های جهان را داشته، و در حالی‌که در خلوتخانه از کاربرد زبان آذری نیز احتراز می‌کردند و در  نشست سمرقند برای زبان آذربایجانی در ایران اشک تمساح می‌ریختند، امروز در ریختن خون زنان و کودکان بی‌گناه تبریزی، اردبیلی، ارومیه‌ای، رشتی و تهرانی؛ با شقی ترین موجودات کره زمین، هم داستان شده‌اند. طی ۵ سال گذشته کمتر کشوری در جهان به اندازه جمهوری آذربایجان دستخوش تغییرات عمیق در جایگاه منطقه‌ای خود شده است اما موفقیت‌های بین‌المللی، این کشور را از آسیب‌پذیری‌های داخلی مصون نکرده است.

مقدمای بر همکاری های نزدیک باکو و تلاویو

همکاری بین باکو و تل‌آویو، طبیعتاً در ابعاد کلان‌تر به‌منظور کنترل و مهار جمهوری اسلامی ایران، شامل ساخت ایستگاه‌های جاسوسی الکترونیکی در مرزهای جنوبی جمهوری آذربایجان و در نتیجه نظارت بر فعالیت‌های ایران است. 

اسرائیل از جمهوری آذربایجان نفت می‌خرد و تجهیزات نظامی پیشرفته می‌فروشد. در ازای آن، باکو به تل‌آویو اجازه دسترسی به مرز زمینی و دریایی خود با ایران را می‌دهد. بنابراین این انگاره که رژیم صهیونیستی به‌منظور پاسخ امنیتی (و حتی در سطح پایین‌تر نظامی) به عملیات وعده صادق ۲ از ظرفیت‌های خود در جمهوری آذربایجان استفاده کند دور از ذهن نیست. 

علی‌اف در سال 2024تلاش کرده تا با تامین منافع رژیم صهیونیستی و اقدامات ضدایرانی در بزنگاه‌های مختلف، جایگاه خود را به عنوان یار همیشه‌وفادار بنیامین نتانیاهو در مرز شمالی ایران تثبیت کند. به عبارت دیگر، جمهوری باکو در سال‌های اخیر با حمایت مادی و معنوی اسرائیلی‌ها، از هیچ تلاشی برای تضعیف اقتصادی، دیپلماتیک و امنیتی ایران دریغ نکرده است. 

سعی در حذف ایران از کریدور‌های انتقال انرژی، تقویت روابط فرهنگی با اسرائیل، گسترش همکاری‌های اطلاعاتی با اقلیم کردستان و حالا تقدیم آسمان باکو به فرماندهان نیروی هوایی اسراییل، خرید گسترده تسلیحات برد بلند پیشرفته از رژیم صهیونیستی یا ترکیه، ارتباطات گسترده امنیتی و جاسوسی با صهیونیست ها و کشورهای غربی و ادعاهای لفظی گاه و بیگاه مقامات باکو از جمله این تلاش‌ها است. (۴)

اقدامات تنش زا و توسعه طلبانه در نوارمرزی ایران

این اتفاقات و وقایع نشان می دهد این کشور با حل مناقشه قره باغ یا زنگه زور نیز همچنان به دنبال اقدامات تنش زا و توسعه طلبانه در منطقه با همراهی و هدایت ناتو و رژیم صهیونیستی خواهد بود تا منافع کشورهایی نظیر ایران و روسیه را در منطقه قفقاز با خطر تضعیف مواجه کند.

علاوه بر این، باکو به موساد اجازه می‌دهد تا پایگاه عملیاتی پیشرفته‌ای را در خاک خود برای انجام عملیات در داخل ایران ایجاد کند و در عین حال فرودگاه‌های خود را در صورت نیاز تل‌آویو برای پیشبرد حملات به سایت‌های هسته‌ای ایران در اختیار اسرائیل قرار دهد. به همین دلیل گزارش‌هایی که جمهوری آذربایجان را مبدا بسیاری از خرابکاری‌ها در داخل ایران می‌دانند با نگاه به این موارد توجیه می‌شوند.

ترافیک پرحجم از بن گوریون، عوودا تا سیتالچای 

"سیلک وی" یکی از بزرگترین خطوط هوایی باربری در آسیا است و طبق اسناد رسمی به عنوان پیمانکار فرعی برای چندین وزارتخانه دفاع در سراسر جهان فعالیت می‌کند. این شرکت سه پرواز هفتگی بین باکو و فرودگاه بین‌المللی بن گوریون با هواپیماهای باری بوئینگ ۷۴۷ انجام می‌دهد؛ و سال گذشته سومین شرکت حمل‌ونقل خارجی بزرگ از نظر حجم در بن گوریون بوده است.

با این وجود، در سال‌های گذشته شاهد برخورد قاطع و دندان‌شکنی از سوی مقامات ایران در مواجهه با اقدامات غیردوستانه‌ی جمهوری باکو نبوده‌ایم. حالا با تایید رسمیِ همکاری باکو در حمله هوایی به ایران در جنگ ۱۲ روزه، باید دید واکنش مقامات جمهوری اسلامی ایران چه خواهد بود. (۵)

پایگاه هوایی سیتالچای به دلیل امنیتی و تحت کاربری اسرائیل بودن آن برای ایران خطرناک محسوب می شود زیرا که در اختیار اسرائیل و سازمان های امنیتی آن قرار دارد. از این پایگاه معمولا برای جاسوسی علیه ایران استفاده می شود و همه خطر آن متوجه ایران است. 

به گزارش هاآرتص،آمار ارقام فاش شده در اینجا برای اولین بار نشان می‌دهد که از سال ۲۰۱۶، هواپیماهای آی‌ال-۷۶ این شرکت دست‌کم ۹۲ بار در فرودگاه عوودا، این مقصد غیرعادی برای هواپیماهای باری غیرنظامی، فرود آمده‌اند. 

"سیلک وی" یکی از معدود خطوط هوایی است که اجازه دارد در پایگاه هوایی "عوودا" فرود ‌آید. در طول سال‌ها، تنها تعداد انگشت‌شماری از خطوط هوایی اروپای شرقی که مواد منفجره حمل کرده‌اند، در آنجا فرود و برخاست کرده‌اند.

منابع صنعت هوانوردی گفته‌اند، قانون هوانوردی اسرائیل حمل و نقل معمول مواد منفجره از فرودگاه بن گوریون را ممنوع کرده است، زیرا این فرودگاه در قلب یک منطقه پرجمعیت قرار دارد. این منابع می‌افزایند، تنها فرودگاهی که مجاز به واردات و صادرات مواد منفجره از آن است، پایگاه نیروی هوایی اسرائیل در "عوودا" است.

به گزارش هاآرتص، هواپیماهای "سیلک وی" (و دیگر خطوط هوایی) از زمان صدور مجوز برای فرودگاه "عوودا" تقریباً ۱۰۰ بار در این پایگاه هوایی فرود آمده‌اند. این داده‌ها سرعت رو به افزایش پروازها به باکو را به ویژه در اواسط سال ۲۰۱۹، در اواخر سال ۲۰۲۰. و در پایان سال ۲۰۲۲ نشان می‌دهد که همزمان با دوره‌های جنگ در منطقه قره‌باغ کوهستانی بوده است.

حتی گفته می شود در زمان سرقت برنامه و اسناد هسته ای ایران توسط اسرائیل، این رژیم سندها را با کامیون های اجاره ای خود به باکو آورد که احتمالا اولویت انتقال به این پایگاه بوده است. اسرائیل حتی در صورت حمله احتمالی به پایگاه های هسته ای ایران، طبق گزارش فارن پالسی در سال 2015، می تواند از این پایگاه استفاده کند.

این پایگاه یکی از پایگاه های آذربایجان است که در اختیار اسرائیل قرار گرفته است. در این پایگاه تسلیحات و پهپادهای اسرائیلی مستقر شده است.

قفقاز عرصه نفوذ رژیم‌صهیونیستی برای محاصره ایران

وجود یک پایگاه هوایی صهیونیستی در نزدیکی مرز در خاک آذربایجان نشان می‌دهد که منطقه قفقاز عملاً وارد عرصه نفوذ رژیم‌صهیونیستی در تلاش برای محاصره ایران و ایجاد جبهه‌ای جدید علیه آن شده است. تل‌آویو ادعا می‌کند نفوذش در قفقاز در برابر و تقابل با نفوذ تهران در لبنان، سوریه، عراق، یمن، غزه و کرانه ‌باختری است که به محاصره شدن رژیم انجامیده است.

روزنامه هاآرتص، فاش کرد که یک هواپیمای باری از جمهوری آذربایجان ۹۲ بار طی ۷ سال گذشته در فرودگاه نظامی عوودا در نزدیکی ایلات فرود آمده است.این مساله نشان دهنده این است که اسرائیل تسلیحات سنگین هوایی و زرهی و توپخانه های سنگین به جمهوری آذربایجان منتقل می‌کند.

براساس تحقیقات صورت گرفته، هواپیماهای باری آذربایجانی از نوع ایلوشین از سال ۲۰۲۴ تاکنون توسط شرکت سبکوی، ۹۲ پرواز به فرودگاه عوودا انجام داده است.این روزنامه نوشت که فرودگاه عوودا تنها فرودگاهی است که بارگیری مواد منفجره از آن مجاز است.

طبق ادعای گزارش‌ها، اسرائیل شاخه‌ای از سرویس اطلاعات خارجی خود را در باکو مستقر کرده تا آنچه در تهران در جریان است را پیگیری کند و گفته می‌شود فرودگاهی برای کمک به اسرائیل در صورتی که تصمیم به حمله به ایران بگیرد، تجهیز کرده است.

این گزارش‌ها می‌افزایند: «اسرائیل این تجهیزات نظامی جنگی به ارزش میلیاردها دلار را در ازای نفت و ایجاد جای پایی برای اسرائیل در نزدیکی ایران، به باکو می‌فروشد.»

برخی از سلاح‌های اسرائیلی توسط جمهوری آذربایجان در جنگ با ارمنستان استفاده شده است و در مقابل جمهوری آذربایجان به اسرائیل نفت می‌فروشد و گذرگاهی به ایران در اختیار اسرائیل قرار می‌دهد.اما مطابق انتظار، با توجه به روابط تجاری و امنیتی بسیار گسترده میان باکو و تل آویو، تجهیزات نظامی ساخت رژیم صهیونیستی نیز پای ثابت این مراسم بودند.

باکو در تقویت حضور اسرائیل در مرزهای ایران ترسی ندارد

اسرائیل تلاش می‌کند الگوی آذربایجان را به عنوان نمونه موفق عادی‌سازی به سایر کشورها عرضه کند تا نشان دهد دوستی با اسرائیل چه منافعی می‌تواند به‌همراه داشته باشد و هیچ عواقب نگران‌کننده‌ای نیز ندارد؛ اما در نهایت این نمونه سازش و صلح با اسرائیل نیز در نهایت مانند الگوهای پیشین یعنی حکومت خودگردان، مصر و اردن هاشمی به درس عبرتی برای ملت‌ها تبدیل خواهد شد؛ اما برای این که ما نیز در این مدرسه عبرت برای جهانیان الگو نباشیم، اقدامی به موقع لازم است که به جمهوری آذربایجان و سایر کشورها نشان دهد امکان حرکت موازی در دو سوی میدان وجود ندارد و آنها نمی‌توانند با محکوم کردن ظاهری، همدستی با متجاوز و طمع‌شان برای تضعیف ایران را پنهان سازند. 

این حقیقت که کوچکترین ضربه به امنیت ایران باعث آسیبی کامل به موجودیت شکننده آنها خواهد شد، باید به شکل عملی به جهان نشان داده شود. گرهی که امروز به چند پهپاد باز می‌شود و جلوی بخشی از جسارت‌های کنونی و تجاوزهای آتی را خواهد گرفت؛ اما نادیده گرفتن این بحران می‌تواند فردای ایران را در برابر برنامه‌های دشمن آسیب‌پذیرتر سازد. 

مهم‌تر از هرچیز میدان و دیپلماسی باید خود را با واقعیت‌های جدید مطابقت بدهند و از وضعیت انفعال خارج شوند و کنش‌گر باشند. هزینه انفعال امروز، جوشش خونهای بی‌گناه و آینده‌ای تباه‌ برای این خاک خواهد بود.

منابع:

[۱] https://www.timesofisrael.com/idf-said-to-order-off-duty-troops-in-georgia-azerbaijan-to-leave-fearing-iran-attack/

[۲]https://www.intelligenceonline.com/government-intelligence/2023/10/03/baku-thanks-mossad-and-israeli-military-over-nagorno-karabakh-victory,110060879-art

[۳]https://www.haaretz.com/israel-news/security-aviation/2023-03-06/ty-article-magazine/.premium/92-flights-from-israeli-base-reveal-arms-exports-to-azerbaijan/00000185-fd3d-d96e-adef-ff3dc38e0000

[۴]https://www.haaretz.com/israel-news/2025-06-07/ty-article/.premium/source-azerbaijan-promised-to-keep-exporting-oil-to-israel-despite-turkish-objections/00000197-472a-da41-a9f7-7fae0fe70000

[۵] – قبلی