چرایی حمله وزیر خارجه عراق به ایران؛ آغاز دوره «صراحت» در برابر «صراحت»

بین الملل تابناک/ اکرم محمدی منش: «فؤاد حسین» وزیر خارجه عراق در گفت‌وگو با شبکه تلویزیونی الغد مصر در ادامه اظهارات غیرسازنده خود علیه کشورمان، مواضعی اتخاذ کرد که واکنش های زیادی را به همراه داشت. وزیر امور خارجه عراق در اظهاراتی غیرسازنده مدعی شد، روابط این کشور با ایران از «مرحله سکوت» به «مرحله صراحت» رسیده و تهران این روزها «زبان جدیدی» از بغداد می‌شنود که پیش از آن وجود نداشته است.

فؤاد حسین این اظهارات را در گفت‌وگو اختصاصی با شبکه الغد عراق گفته است. وزیر امور خارجه عراق درباره آنچه مداخله ایران خوانده شده، گفت: «ما شروع کردیم و با طرف ایرانی وارد گفت‌وگو و مذاکره شدیم؛ به گونه‌ای دیگر، زیرا سیاست خارجی امروز عراق تابع هیچ کشوری نیست. ما تأکید کردیم که سیاست خارجی ما از منافع ملی ما نشأت می‌گیرد و این مسائل را در گفت‌وگو با دوستان مطرح خواهیم کرد.»

وزیر خارجه عراق که از حزب دموکرات کردستان عراق بوده و این روزها موفق به تشکیل کابینه با متحدانی صدری و سنی نشده است، ایران را به مداخله در این کشور متهم کرد و گفت: «ما به تهران گفتیم مشترکات دینی و تجاری و اقتصادی و غیره و نیاز به همکاری مشترک داریم، نه مداخله از سوی ایران؛ تنها چیزی که نیاز داریم ائتلاف است.» این مقام عراقی گفته که بغداد مداخله در امور داخلی خود را قبول نمی‌کند.

وزیر خارجه عراق ادامه داد: «طرف ایرانی باید این مساله را بفهمد. ما دوست خواهیم بود و همسایه هم باقی خواهیم ماند و با هم همکاری خواهیم داشت، ولی مساله مداخلات ایران غیر قابل قبول است.»

وزیر خارجه عراق در حالی مدعی مداخله ایران در عراق شده است که باید به چند سوال مهم دیگر پاسخ دهد؛

وزیر خارجه عراق باید پاسخ دهد چرا دولت عراق دغدغه ها و نگرانی های امنیتی ایران در عراق را برطرف نمی کند؟ در واقع، در حالی که منطقه اقلیم کردستان این کشور میزبان سرویس‌های جاسوسی اسرائیل است و ایران بارها درباره بی‌توجهی مقامات منطقه کردستان به این نگرانی‌های تهران اعتراض کرده و همچنین هشدار داده است، دولت عراق توجه عملی چندانی به آن نداشته است؟ 

از سوی دیگر، فواد حسین باید پاسخ دهد در حالی که ارتش و پایگاه های نظامی آمریکا بیش از دو دهه در عراق مستقرند و تهدید جدی علیه امنیت و منافع ایران هستند، چرا دولت عراق نسبت به اقدامات آمریکا علیه ایران در خاک عراق از جمله ترور سردار شهید قاسم سلیمانی بی تفاوت بوده است؟ 

در همین رابطه، «دکتر محمد قیصری» کارشناس مسائل خاورمیانه در گفت‌وگو با تابناک اظهار داشت: صحبت های فواد حسین، وزیر خارجه عراق در مصاحبه تلوزیونی با شبکه مصری الغد را در واقع باید به نوعی در ادامه اظهارات غیردوستانه اخیر وی و پافشاری بر چنین موضعی برآورد کرد و از این جهت اتفاقا جا دارد با کم توجهی از کنار آن نگذریم و هم این اظهارات پاسخ مناسبی را دریافت کنند.

وی افزود: نباید فراموش کرد که فواد حسین پیش از این نیز با ادبیات مشابه و در قالب هایی دیگر به طرح چنین ادبیات غیردوستانه ای دامن زده بود. خاطرم هست در کنفرانس مطبوعاتی مشترک دی ماه سال گذشته با آقای امیرعبداللهیان وزیر امورخارجه کشورمان هم فواد حسین چندین بار هم از واژه «صراحت» و هم «انتقاد» در توصیف نوع رابطه فی مابین استفاده کرد. اتفاقا باید فواد حسین یادآور شد که این عراق و دولت آقای الکاظمی است که باید صراحت و شفافیت بیشتری از خود نشان دهد و از قضا جمهوری اسلامی ایران بر خلاف مدعای فواد حسین بیش از این انتظار صراحت در رفتار دولت عراق از زمان روی کار آمدن دولت جدید دارد. جمهوری اسلامی ایران به عنوان همسایه پرنفوذ عراق دارای منافع و دغدغه های امنیتی است که تاکنون فواد حسین و دولت الکاظمی پاسخ قابل قبولی به آنها نداده اند.

قیصری ادامه داد: هنوز و پس از گذشت چندین سال از ترور سردار سلیمانی در فرودگاه بغداد، دولت عراق توضیح روشنی از جزئیات این واقعه ارائه نداده است. از طرف دیگر دولت عراق نسبت به تحرکات اخیر اسرائیل در دشمنی و ضربه زدن به ایران از خاک اقلیم کردستان، یک وضعیت شترمرغی به خود گرفته است که اصلا قابل قبول نیست. هنگامی که از دولت مرکزی عراق خواسته شد در مقابل تحرکات اسرائیل از خاک عراق در منطق اقلیم مسئولیت پذیر باشد، مقامات عراقی با اظهار این موضوع که اقلیم در بسیاری از مسائل داخلی خودمختار است، از قبول مسئولیت شانه خالی کرده و زمانی که جمهوری اسلامی ایران خود راسا تحرکات اسرائیل را با حمله موشکی به پایگاه‌های مخفیانه این رژیم در اقلیم پاسخ داد، با واکنش دولت مرکزی عراق و همین آقای فواد حسین مواجه شد.

این کارشناس مسائل خاورمیانه اظهار داشت: با وجود این، نباید از نظر دور داشت که برخی از مقامات عراقی، زمانی که از تریبون های عربی اعلام موضع می کنند، اظهارات ملی گرا و عرب گرایانه بخشی از ژست سیاسی آنهاست. از این جهت معمولا در چنین اظهاراتی سویه مخالفت با جهان غیر عربی پررنگ می شود. چنانکه در همین اظهارات و صحبت های فواد حسین با تلویزیون مصری الغد که از جمله همین شبکه های تندرو و از مخالفان سرسخت ایران است، علاوه بر انتقاد از ایران، فوادحسین انتقادات تندی را نیز متوجه ترکیه به عنوان دیگر کشور غیر عرب منطقه کرد. نهایتا اینکه به هر حال همانطور که در جمهوری اسلامی ایران نیز دیدگاه های انتقادی نسبت به نوع روابط ایران و عراق در سال های اخیر وجود داشته است، باید پذیرفت که در سمت مقابل نیز چنین گرایش‌هایی حتی در بین برخی سیاسیون و گروه های شیعه وجود داشته و در آینده نیز وجود خواهد داشت. مساله مهم این که چنین مواضع و نگرش هایی نباید به جریان مسلط در روابط حسنه میان دو کشور تبدیل شود و یا روح همکاری و مودتی که میان دو ملت ایران و عراق وجود دارد را خدشه دار کرده و اخلالی در روابط ایجاد کند، وگرنه وجود اختلاف نظر و سلیقه امری بدیهی و رایج است.