آیا «فروشنده» یا هر فیلم ایرانی دیگری شانس بردن اسکار 2017 را دارند؟
مهدی خرم‌دل
با نزدیک شدن به مهلت معرفی نماینده سینمای ایران برای رقابت با نمایندگان سینمای سایر کشورهای جهان برای کسب جایزه اسکار 2017 در بخش بهترین فیلم غیرانگلیسی زبان مطابق، حواشی مرسوم انتخاب نماینده ایران نیز شکل گرفته است. با توجه به انتخاب محتمل‌الوقوع «فروشنده» اثر اصغر فرهادی به عنوان نماینده ایران در این رویداد، کشمکش‌هایی بر سر انتخاب نماینده سینمای ایران عیان و گزینه‌های دیگری نیز مطرح شده است
«بادیگارد» به کارگردانی ابراهیم حاتمی‌کیا و «ایستاده در غبار» اثر محمدحسین مهدویان، فیلمهایی هستند که جریان مخالف با انتخاب «فروشنده» به عنوان گزینه ایده‌آل معرفی کرده‌اند و حاوی فرم و پیام مناسب تلقی کرده‌اند. در این زمینه، ایده‌های عجیبی برای تبلیغ این فیلم‌ها نظیر فرستادن نسخه‌ای از این فیلم‌ها به در خانه «اعضای آکادمی علوم و هنرهای سینما / Academy of Motion Picture Arts and Sciences» نیز مطرح شده که یادآور دوران پرسفر برخی از مدیران پیشین فرهنگی به سراسر این کره خاکی است.
در این زمینه، نخست باید درباره شانس «فروشنده» برای بردن جایزه اسکار 2017 سخن به میان آورد. «فروشنده» در جشنواره کن 2016 جایزه بهترین سناریو را برد، ولی نخل طلای کن نصیب فیلم دیگری شد. بر خلاف «جدایی نادر از سیمین» که اکثریت منتقدان بین المللی مشهور، فیلم فرهادی را تمجید کردند، «فروشنده» با نقدهای متعدد بسیار تندی همراه شده که بیشتر این نقدها در داخل انعکاس چندانی نداشته است.
«فروشنده» فیلم مهمی در کارنامه فرهادی است؛ اما یک فیلم مهم علاوه بر آنکه باید نظر منتقدان مهم اروپایی و آمریکایی را برای دریافت جوایز کلیدی دریافت کند، باید یک پخش کننده بزرگ داشته باشد. تبلیغات وسیع، اکران‌های خصوصی و لابی‌های مرسوم در آمریکا توسط پخش‌کننده‌ها برای جوایز اسکار انجام می‌شود و این پخش کننده‌ها هستند که باعث دیده شدن فیلم‌ها توسط اعضای آکادمی می‌شوند.
آنها می‌توانند به شدت در دیده شدن یک «فیلم خوب» توسط اعضای آکادمی و انتخاب فیلم مؤثر باشند. به عبارت ساده‌تر مدیران اجرایی «سونی پیکچرز کلاسیک» انتخاب‌های درستی داشته‌اند و فیلمهایی که ظرفیت دریافت جایزه اسکار را داشته‌اند، انتخاب کرده‌اند، در بسیاری از اوقات موفق بوده‌اند و سود خوبی از اکران این فیلم‌ها در آمریکا به دست آورده‌اند. بدین ترتیب، باید بیش از جشنواره‌ها، بر انتخاب‌های این کمپانی تمرکز بیشتری داشت؛ کمپانی که نشان داده ذائقه اعضای آکادمی را می‌شناسد.
سوای بحث پخش، در طول بیست سال اخیر نام هیچ کارگردانی در میان برندگان اسکار بهترین فیلم غیرانگلیسی‌زبان تکرار نشده و شواهد نشان می‌دهد، سیاست آکادمی افزایش کشورهایی است که برنده این جایزه شده‌اند که طبیعتاً جنبه‌های تبلیغاتی و اقتصادی نیز دارد؛ بنابراین، اینکه اصغر فرهادی برای دریافت جایزه اسکار در سال 2017 روی صحنه برود، چندان محتمل نیست.
در مقابل، شواهد نشان می‌دهد «سونی پیکچرز کلاسیک» قصد دارد با تبلیغات، اسکار بهترین فیلم غیرانگلیسی زبان، بار دیگر به فیلمی با پخش این کمپانی تعلق بگیرد و در همین راستا روی چند فیلم از جمله «جولیتا / Julieta» (به اسپانیایی: خولیتا) تازه ترین اثر پدرو آلمودوار سرمایه گذاری تبلیغاتی کرده است. فیلم تازه آلمودوار که به عنوان نماینده سینمای اسپانیا به آکادمی معرفی شده، علاوه بر پخش توسط سونی پیکچرز کلاسیک در آمریکا، توسط مجموعه‌هایی از کمپانی‌های بزرگ نظیر «یونیورسال»، «برادران وارنر» و «فاکس قرن 21» در حال توزیع و نمایش است.
البته هیچ چیز قطعی نیست و ممکن است همچون سال‌های 2013 و 2014، فیلمی با پخش‌کننده‌ای دیگر برنده این جایزه باشد؛ این اتفاق در صورتی که قرار باشد سیاست اعضای آکادمی در بیست سال اخیر مبنی بر عدم تکرار در انتخاب یک کارگردان پابرجا بماند، محتمل‌الوقوع است و آلمادوار نیز دستش به جایزه اسکار نخواهد رسید؛ اما در همین مسیر، شانس فرهادی از آلموادور به مراتب کمتر است، چون تاکنون نه حمایت گروهی از منتقدان شاخص بین المللی را به دست آورده و نه مجموعه‌ای از پخش‌کننده‌ها شبیه به آنچه درباره «جولیتا / Julieta» ذکر شده، برای «فروشنده» متصور است.
در این زمینه، نخست باید درباره شانس «فروشنده» برای بردن جایزه اسکار 2017 سخن به میان آورد. «فروشنده» در جشنواره کن 2016 جایزه بهترین سناریو را برد، ولی نخل طلای کن نصیب فیلم دیگری شد. بر خلاف «جدایی نادر از سیمین» که اکثریت منتقدان بین المللی مشهور، فیلم فرهادی را تمجید کردند، «فروشنده» با نقدهای متعدد بسیار تندی همراه شده که بیشتر این نقدها در داخل انعکاس چندانی نداشته است.
«فروشنده» فیلم مهمی در کارنامه فرهادی است؛ اما یک فیلم مهم علاوه بر آنکه باید نظر منتقدان مهم اروپایی و آمریکایی را برای دریافت جوایز کلیدی دریافت کند، باید یک پخش کننده بزرگ داشته باشد. تبلیغات وسیع، اکران‌های خصوصی و لابی‌های مرسوم در آمریکا توسط پخش‌کننده‌ها برای جوایز اسکار انجام می‌شود و این پخش کننده‌ها هستند که باعث دیده شدن فیلم‌ها توسط اعضای آکادمی می‌شوند.
بزرگترین نقطه ضعف فروشنده عدم برخورداری از این پخش بزرگ در آمریکاست؛ پخشی که قواعد بازی را برای دریافت جایزه اسکار غیرانگلیسی زبان بداند. امتیاز پخش فیلم «فروشنده» در آمریکا در اختیار «گروه رسانه‌ای کوهن / Cohen Media Group» قرار گرفته و این کمپانی اعلام کرده قصد دارد نهم دسامبر 2016 مصادف با نوزدهم آذر 1395 این فیلم را در آمریکا اکران کند.
سرنوشت «فروشنده» در اسکار 2017 به شدت برگرفته از عملکرد این گروه با مدیرعاملی جان کوهن خواهد بود؛ مردی که از تجارت املاک به سینما آمده است. گری روبین و جان کُچمن معاونین اجرایی این کمپانی سوابق فعالیت سینمایی در اروپا دارند و مهم ترین دستاوردشان، موفقیت «رودخانه یخ‌زده / Frozen River» به کارگردانی کورتنی هانت برای نامزدی اسکار در دو بخش بهترین فیلم‌نامه غیراقتباسی و بهترین بازیگر نقش اول است و کمپانی بر این موفقیت متمرکز شده است.
در مقابل این کمپانی و سایر کمپانی‌های توزیع کننده فیلمهای غیرانگلیسی زبان، «سونی پیکچرز کلاسیک / Sony Pictures Classics» قرار دارد که به عنوان بخشی از کمپانی بزرگ «سونی پیکچرز اینترتیمنت / Sony Pictures Entertainment» در جوایز اسکار و به ویژه اسکار «بهترین فیلم غیرانگلیسی زبان» بسیار موفق عمل کرده است. در بیست دوره اخیر جوایز اسکار از 1997 تا 2016، برندگان ده جایزه اسکار «بهترین فیلم غیرانگلیسی زبان» توسط این کمپانی پخش شده‌اند و برنده چهار دوره نیز توسط «میراماکس / Miramax» پخش شده‌اند.
این سطح موفقیت در عمر بیست و پنج ساله کمپانی «سونی پیکچرز کلاسیک / Sony Pictures Classics» در یک دهه اخیر تشدید شده و هفت فیلم از ده فیلمی که طی ده سال اخیر جایزه اسکار «بهترین فیلم غیرانگلیسی زبان» را به خود اختصاص داده‌اند، توسط کمپانی «سونی پیکچرز کلاسیک» پخش شده‌اند. در واقع بی‌دلیل نبود که اصغر فرهادی در زمان دریافت جایزه اسکار از مایکل بارکر و تام برنارد مدیران اجرایی «سونی پیکچرز کلاسیک» تقدیر کرد.
سوای بحث پخش، در طول بیست سال اخیر نام هیچ کارگردانی در میان برندگان اسکار بهترین فیلم غیرانگلیسی‌زبان تکرار نشده و شواهد نشان می‌دهد، سیاست آکادمی افزایش کشورهایی است که برنده این جایزه شده‌اند که طبیعتاً جنبه‌های تبلیغاتی و اقتصادی نیز دارد؛ بنابراین، اینکه اصغر فرهادی برای دریافت جایزه اسکار در سال 2017 روی صحنه برود، چندان محتمل نیست.
در مقابل، شواهد نشان می‌دهد «سونی پیکچرز کلاسیک» قصد دارد با تبلیغات، اسکار بهترین فیلم غیرانگلیسی زبان، بار دیگر به فیلمی با پخش این کمپانی تعلق بگیرد و در همین راستا روی چند فیلم از جمله «جولیتا / Julieta» (به اسپانیایی: خولیتا) تازه ترین اثر پدرو آلمودوار سرمایه گذاری تبلیغاتی کرده است. فیلم تازه آلمودوار که به عنوان نماینده سینمای اسپانیا به آکادمی معرفی شده، علاوه بر پخش توسط سونی پیکچرز کلاسیک در آمریکا، توسط مجموعه‌هایی از کمپانی‌های بزرگ نظیر «یونیورسال»، «برادران وارنر» و «فاکس قرن 21» در حال توزیع و نمایش است.
«سونی پیکچرز کلاسیک» به دلایلی که اشاره می‌شود، بر روی فیلمهای دیگری نیز در حوزه پخش سرمایه گذاری داشته و پخش «تونی اردمان / Toni Erdmann» به کارگردانی مارن آده که نماینده سینمای آلمان در جوایز اسکار 2017 است، یکی از گزینه‌های دیگری است که این کمپانی به امید تبدیل شدن به اسب برنده، در لیست قرار داده است. با این حال مروری بر بسترهای تبلیغاتی این کمپانی نشان می‌دهد آنها به فیلم آلمادوار امید بیشتری دارند.
البته هیچ چیز قطعی نیست و ممکن است همچون سال‌های 2013 و 2014، فیلمی با پخش‌کننده‌ای دیگر برنده این جایزه باشد؛ این اتفاق در صورتی که قرار باشد سیاست اعضای آکادمی در بیست سال اخیر مبنی بر عدم تکرار در انتخاب یک کارگردان پابرجا بماند، محتمل‌الوقوع است و آلمادوار نیز دستش به جایزه اسکار نخواهد رسید؛ اما در همین مسیر، شانس فرهادی از آلموادور به مراتب کمتر است، چون تاکنون نه حمایت گروهی از منتقدان شاخص بین المللی را به دست آورده و نه مجموعه‌ای از پخش‌کننده‌ها شبیه به آنچه درباره «جولیتا / Julieta» ذکر شده، برای «فروشنده» متصور است.
با جمع‌بندی عوامل تاثیرگذار، فیلم «فروشنده» به واسطه ساختارش در بهترین برآورد از لیست نه فیلم به لیست پنج فیلم نهایی می‌رسد. دو فیلم مطرح شده در مقابل «فروشنده» یعنی «بادیگارد» و «ایستاده در غبار» نیز به دلایل متعدد از جمله ساختار این فیلم‌ها و عدم برخورداری از یک پخش بین‌المللی، تقریباً کوچک‌ترین شانسی برای راهیابی به لیست کوتاه اسکار را نیز ندارند.
اینکه تصور کرد با معرفی یک فیلم به عنوان نماینده ایران، باعث دیده شدن و تبلیغ ارزشهای ایران می‌شویم نیز یک اشتباه اساسی است، چون در اسکار فیلمی دیده نمی‌شود و علاقمندان به جوایز اسکار نیز معمولاً برندگان جوایز اسکار و نامزدهای نهایی (پنج فیلم) را تماشا و توجه می‌کنند.
با این اوصاف، معرفی فیلمی که انتخاب نشدنش حتی به عنوان نامزد محتمل است، یک اشتباه استراتژیک محسوب می‌شود که طی دو دهه اخیر چندین بار از سوی مسئولان سینمایی رخ داده است. بدین ترتیب به نظر می‌رسد سینمای ایران گزینه جدی دیگری به جز «فروشنده» برای ارسال به اسکار 2017 ندارد؛ فیلمی که چه بسا دومین اسکار را برای اصغر فرهادی و تاریخ سینمای ایران به ارمغان بیاورد و این امیدی است که نباید با تکیه بر سوابق نادیده انگاشت. به او یک بار دیگر باید اعتماد کرد.
غیر قابل انتشار: ۲
در انتظار بررسی: ۳
انتشار یافته: ۳۱
از آقای فرهادی بیشتر از این انتظار میرفتظاهرا ایشان در پناه ژانر اجتماعی فیلمهایی
میسازند که با بیان ناقص و بسته معضلات اجتماعی
کشور مخاطب خارجی را جذب نماید تا شاید دوباره
به یک فستیوال خارجی راه یابد.
مانند اکثر فیلمهای تجاری آسیایی،هدف فروش بالا
با استفاده از نام آقای فرهادی بوده است.
به نظر بنده این فیلم سرگرم کننده بود
ولی هیچ پیام خاصی را نمیرساند و جز روایت خیلی بسته
از آنچه همه ما هر روز با آن درگیر هستیم موضوع دیگری
ندلرد و پایان با معنی ندارد.
تحليل خوبى بود. ممنون نحلیل منصافنه و خوبی بود. نه جو زدگی سینه چاکان فرهادی رو داشت و نه آرمان گرایی افراطی طرفداران سینمای دینی (بخوانید ضد دینی) به نظر منم بهترین گزینه همین فروشنده اس ولی نامزد هم نمیشه چه برسه به جایزه پاسخ ها
مهرداد
| 
| ۱۰:۰۵ - ۱۳۹۵/۰۶/۲۰
از اظهار نظرهای یکی به نعل یکی به میخ بیزارم. ناشناس
| 
| ۱۷:۰۹ - ۱۳۹۵/۰۶/۲۲
صد در صد نامزدمیشه ولی جایزه نه با تمام احترام به فیلم های فاخر ذکر شده ولی قطعاً به فیلم قهرمانان جنگ ما اسکار نخواهند داد. به نظرم لانتوری فیلم قویتری از فروشنده است ولی خب اسکار را هم همیشه به بهترین نمی دهند! پاسخ ها
مهران
| | ۱۴:۲۸ - ۱۳۹۵/۰۶/۲۳
همه حرف این مقاله این بود که بدون داشتن یه پخش کننده قوی یه فیلم نمیتونه تو اسکار دیده و برنده جایزه بشه، ولی امثال شما طبق معمول چشماشونو میبندن و حرفهای همیشگی خودشونو تکرار میکنن! آره عزیز من داورهای اسکار نشستن تا ما یه فیلم ارزشی بفرستیم اونجا و فرتی ردش کنن، مرگ بر آمریکا! خوشحال شدی؟ تحلیل بسیار جامعی بود. واقعاً تکنیکی و دقیق بود و من برای اولین بار فهمیدم چقدر بردن اسکار پیچیده است. تابناک بیشتر از این مطالب بذاره فروشنده فیلم خوبیه و من حتی بیشتر از جدایی نادر از سیمین دوستش داشتم اما اون طور که شما منطق اسکار رو نشون دادید، سینمای ایران حالاحالاها اسکار تازه ای نمی بره ما را که هنوز یک کنسرت موسیقی سنتی اجازه نداریم برگزار کنیم چه به اسکار!! چرا فیلم های ایرانی بجز فروشنده با یه پخش کننده خوب قرارداد نمیبندند؟ اگر ارزش هنری رو در نظر بگیریم "ابد و یک روز" از هر سه تا فیلم بهتره اصلا چه معنی میده درگیر جشنواره مبتذلی مثل اسکار بشیم که امریکایی های ملعون بخواهند به ما جایزه بدهند یا نه.باید فیلمی که میسازیم با ارزشهای ما سازگار باشه و لاغیر و نباید میزان موفقیت فیلم دیده شدن توسط غربی ها باشد.
پاسخ ها
ناشناس
| | ۰۹:۵۲ - ۱۳۹۵/۰۶/۲۰
عزیزم شما که هنوز فرق جایزه و جشنواره رو نمیدونی، چرا به خودت حق میدی نظر بدی؟! تو سینما امریکا حتی جایزه کارگردانی را برا لینکلن به اسپیلبرگ ندادند چون این سومین بارش میشد و انتخاب برا بار دوم سوم سخت تره و یکی از اعضای اکادمی علت نامزد نشدن تارنتینو برا هشت نفرت انگیز را تکرار خودش دونسته بود و فرهادی بزرگ از حالا باید شانس خودشو تو سایر زمینه ها به غیر فیلم خارجی دنبال کنه و به نظر من قشنگ ترین کار اینه که خودش انصراف بده ما از درباره الی به بعد فیلمهای فرهادی را فرستادیم و چهار بار برا یه فیلمساز عالیه اگه تو فرانسه که مدعی بهترین سینمای اروپاست نگاه کنیم یا ایتالیا با این همه فیلم ساز معتبر هر سال به یه جوون فرصت میدن
من میگم اسکار خارجی به ایده برا دیده شدن فیلم سازهای جوانه و باید به اونا فرصت داد
منتها ایران سرزمین پیر پرست هاست
البته اشتباه نشه من فرهادی را بزرگترین سینما گر ایرانی میدونم اما توجه کنید اوباما هم بعد ۸ سال تو یه جا مثل امریکا تا اخر عمر نمیتونه رییس جمهور یشه.یا بلایی که به سر سنگین وزن روسیه اومد وقتی کارولین ۱۲ سال پیاپی توجهانی و تو چهار المپیک (۳طلا و یه نقره) گرفت بعد از ۲۰۰۰ سیدنی دیگه تو سنگین وزن مدالی ندارن و کارشون به جایی رسیده بلال ماخوف هم ازاد میگیره هم فرنگی چرا چون یه نسل پشت کارولین که صد در صد طلا میگرفت سوزوندن.
خدا رو چه ديديد. اید و یک روز همونایی که اجازه برگزاری کنسرت رو نمیدن...همونا میخوان ایستاده در غبار و بادیگارد رو بفرستن واسه اسکار...با اینکه میدونن اینا کمترین شانسی برای جایزه ندارن... پاسخ ها
حسین
| | ۱۱:۵۵ - ۱۳۹۵/۰۶/۲۵
خب این معلومه که هر فیلمی که ایران و ایرانی رو بدبخت نشون بده جایزه میبرهاتو و امثال توهم هنوز قدرت درک اینو پیدا نکردین
وفقط جایزه رو میبینین
و اونا هم از اون طرف دنیا دارن بهمون میخندن و میگن هم تحقیرشون کردیم هم اینکه بعضی از مردمشون برامون سر و دست میشکنن
فروشنده احتمال داره اسکار ببره. من وقتی فیلم جدایی نادر از سمین رو دیدم گفتم که این فیلم حتما اسکار میبره چون گوشه تاریکی از ایران نشون میداد. بعید نیست که فیلم فرشتده هم اسکار برنده بشه. تحلیل قشنگ و منصفانه ای بود. ممنون، استفاده کردیم البته برای بعضی عزیزان سخته که موفقیت فرهادی رو ببینند و نگاه متفاوت و جذابش رو تلخ می دونن یا تلاش برای کم رنگ کردن دستاوردهاش دارند این کاملا قابل درکه آقای نویسنده شما اگه فیلمی در حد فروشنده ساخته اید بفرمائید آنرا به اسکار معرفی کنید! ابد و یک روز چون همه فيلم ها نديده ام نميتوانم قطعي نظر بدهم اما "فروشنده" را ديده ام و با وجود ضعف هايي كه نسبت به ديگر آثار فرهادي دارد ، شايد باز هم بهترين انتخاب براي ارسال به آكادمي اسكار باشد . همچنان " در باره الي " را بهترين ساخته فرهادي ميدانم كه حقش ادا نشد . . . کاش اخراجیهای 4 ساخته شده بود.... پاسخ ها
ناشناس
| | ۱۱:۰۳ - ۱۳۹۵/۰۶/۲۴
خخخخخخخخخخخخ مطمئنا احتمال داره . البته احتمال برنده شدن هر کسی بیشتر از 10 درصد نیست حالا فرهادی یا هر شخص خارجی و ایرانی دیگه . به نظر من اصلا نباید اسکار برای ما ارزش داشته باشه ... وقتی میدونیم پشت سر این جایزه چه کسانی هستند چرا باید به بردنش افتخار کنیم ؟ همین که فرهنگ ایرانی رو زیر سئوال میبره امکان موفقیتش هست میتونم بگم اولین مطلبی بود که درباره اسکار خوندم و قشنگ دقیق توضیح داده بود چطور میشه جایزه اسکار غیرانگلیسی زبان رو برد و چه عناصر اهمیت داره. منصفانه هم بود