هیلاری همانند همسرش اجازه معامله بوئینگ با ایران را نخواهد داد
فروش چند میلیارد دلاری هواپیماهای مسافربری از سوی بوئینگ به ایران، از نظر مالی، دیپلماتیک و روانی اتفاق مهمی میان ایران و ایالات متحده خواهد بود و تصمیمی را که 23 سال پیش بیل کلینتون علیه ایران گرفت، وارونه خواهد کرد.
به گزارش «تابناک»، در شرایطی که منابع خبری از برنامه‌ریزی اولیه برای معامله ده میلیارد دلاری بوئینگ با ایران خبر می‌دهند، المانیتور به مرور سوابق فروخته نشده هواپیماهای بوئینگ به ایران و پیش‌بینی آینده معامله احتمالی ایران و بوئینگ پس از پایان دوره ریاست جمهوری باراک اوباما پرداخته است.
بروس ریدل از مقامات پیشین امنیت ملی آمریکا ـ که در دوره چهار رئیس‌جمهور آمریکا مسئولیت‌های مهمی بر عهده داشته ـ در این باره به المانیتور گفته است: شرکت‌های هواپیمایی آمریکا در سال 1993 و در شروع روی کار آمدن بیل کلینتون مشتاق بودند به ایران هواپیما بفروشند. در آن زمان هم شرکت‌های هواپیمایی مانند امروز استدلال می‌کردند که فروش هواپیما به ایران ضمن این که ایمنی صنعت هوانوردی ایران را افزایش خواهد داد، سبب می‌شود که گشایش بیشتری در روابط سیاسی بین دو طرف ایجاد شود.
ولی واقعیت این بود که کلینتون، سیاست مهار دوجانبه را در برابر ایران و عراق در پیش گرفته بود. کلینتون در عین حال که قصد داشت، همزمان ایران و عراق را تضعیف کند، می خواست به گونه‌ای رفتار کند که بوئینگ در برابر ایرباس نیز تضعیف نشود. به همین سبب، ران براون وزیر بازرگانی ایالات متحده به ریاض سفر کرد تا سعودی‌ها را متقاعد کند که شش میلیارد دلار هواپیما از بوئینگ خریداری کنند تا مانع چانه‌زنی بوئینگ برای فروش هواپیما به ایران شوند. به عبارت دیگر مقام آمریکایی، سعودی‌ها را متقاعد کرد که این معامله، یک معامله دو سر سود است.
این تصمیم ضدایرانی دولت کلینتون، با اقدام دیگری ادامه یافت؛ دولت مانع نهایی شدن قرارداد کلان اکتشاف نفت توسط شرکت آمریکایی کونوکو در ایران شد تا بنا به ادعای خودش ایران را به سبب ادامه فلسطینی‌ها در برابر اسرائیل تنبیه کند.
هم اکنون در حالی که تحریم‌های غیرهسته‌ای علیه ایران ادامه دارد، برجام امکان معاملات هواپیمایی با ایران را مورد توجه قرار داده است. با این حال، ریدل معتقد است که عملیاتی شدن قرارداد ایران و بوئینگ، تغییری عظیم در سیاست آمریکا در قبال ایران خواهد بود.
از نظر ایرانی‌ها، این فروش هواپیما نشانه‌ای از منافع برجام و به معنای رفع مشکل ایمنی هواپیمایی است. بسیاری از شرکت‌های هواپیمایی ایران و از جمله بوئینگ‌های خریداری شده پیش از انقلاب، اکنون فرسوده و در سالهای اخیر با سوانح مرگباری مواجه شده‌اند.
ناصر هادیان، استاد علوم سیاسی دانشگاه تهران در این باره به المانیتور می‌گوید: هرچند تحریم هواپیمایی ایران از ابتدا کار اشتباهی بود، بدون شک فروش هواپیما قدرت نرم آمریکا را در ایران افزایش خواهد داد و از نظر حامیان برجام، اتفاق خوبی است؛ آنها می‌توانند مدعی شوند که ثمرات برجام تدریجی در حال ظاهر شدن است. این فروش، برای اقتصاد آمریکا هم خوب است، زیرا باعث ایجاد مشاغل زیادی خواهد شد.
معامله با ایران که بنا به گفته منابعی در شرکت بوئینگ به ارزش 17 میلیارد دلار خواهد بود، فروش صد هواپیما به ایران را در بر می‌گیرد. بوئینگ در پاسخ به المانیتور اذعان کرده است که عملیاتی شدن قرارداد به تأیید دولت آمریکا مشروط است؛ هرچند دولت آمریکا مجوز اولیه برای مذاکره بوئینگ با ایران برای فروش هواپیما را صادر کرده است.
بوئینگ در ادامه پاسخ خود آورده است که از پیچیدگی‌ها و تحولات مرتبط با ایران آگاه است و می‌داند که بازگشت تحریم‌ها علیه ایران، باعث توقف فروش هواپیما به ایران مطابق قوانین آمریکا خواهد شد. در عین حال، هواپیماسازهای غیرآمریکایی و از جمله ایرباس فعالانه در حال عرضه محصولات و خدمات خود به ایران هستند و ایرباس قرارداد اولیه‌ای به ارزش 25 میلیارد دلار برای فروش 118 فروند هواپیما به ایران را در دستور کار دارد.
مسأله مهم شیوه تأمین مالی قراردادهای فروش هواپیما به ایران است که بنا به اذعان بوئینگ باید مطابق قوانین تحریمی آمریکا انجام شود. بانک‌های آمریکایی همچنان از معامله مستقیم با ایران منع هستند و بانک‌های بزرگ غیرآمریکایی نیز به دلیل ریسک‌های موجود از معامله با ایران پرهیز می‌کنند.
الن لایپسون از اعضای برجسته شورای آتلانتیک و مرکز استیمسون که در دوره ریاست جمهوری بیل کلینتون در شورای امنیت ملی آمریکا مشغول کار بوده است به المانیتور می‌گوید که فروش هواپیماهای مسافربری، همواره فرصتی قابل توجه در روابط ایران و آمریکا بوده است، ولی باید در نظر داشت که معامله با ایران ممکن است نهایتا در سطح محدودتری انجام شود و یا این که هرگز به مرحله اجرایی نرسد. آمریکا می‌خواهد از ایران تضمین بگیرد که هواپیماهای فروخته شده به ایران تنها برای کاربرد مسافربری مورد استفاده قرار خواهند گرفت و برای انتقال تسلیحات و امکانات دیگر برای حزب‌الله و دولت سوریه به کار گرفته نمی‌شوند
در مقابل، بروس ریدل معتقد است که احتمالا فروش هواپیما به ایران به مبارزات انتخابات ریاست جمهوری نیز کشیده خواهد شد؛ بنابراین، بهتر است که آینده فروش هواپیما به ایران را با توجه به شرایط سال 2017 در نظر داشت. شرط می‌بندم که اگر بحث بر سر سرسختی و یا سهل‌انگاری در برابر ایران سر بگیرد، هیلاری کلینتون طرفدار فروش هواپیما به ایران نخواهد بود.
تابناک را در شبکه های اجتماعی دنبال کنید
