نیجریه فرانسه نیست! کشته‌شدگان هم پاریسی نیستند

با گذشت نزدیک به بیست ساعت از انفجار انتحاری در شمال نیجریه ـ که منجر به مرگ نزدیک به پنجاه تن در بازاری در شهر کانو شده ـ به طرز عجیبی شاهد هیچ‌ گونه واکنشی در فضای خبری و مجازی از سوی کاربران ایرانی برای ابراز هم‌دردی با قربانیان این حادثه نیستیم. این ماجرا از آن جهت عجیب است که ابراز همدردی فراوان ایرانی‌ها با قربانیان حوادث تروریستی فرانسه، بحث‌های فراوانی را برانگیخته بود.

به گزارش «تابناک»، گروه تروریستی بوکوحرام همان مدلی را در شمال افریقا پیاده می‌کند که داعش در خاورمیانه. این گروه تروریستی و تندروی مسلمان به واسطه حمله به مدارس دختران در نیجریه و به بردگی گرفتن آن‌ها شهرت یافته است. آنها پس از بیعت با ابوبکر البغدادی در مارس 2015 نام خود را به ولایت غرب آفریقای دولت اسلامی تغییر داده‌اند و سعی می‌کنند در انجام عملیات‌ تروریستی در آفریقا، دست کمی از داعش در آسیا و اروپا نداشته باشند. در همین راستا، عصر روز گذشته، عملیات انتحاری در بازار موبایل شهر کانو در شمال نیجریه ترتیب دادند که منجر به مرگ دست کم پنجاه تن شدند. 

البته کشته‌شدگان سیاه‌پوست این حادثه نه در سالن کنسرت و نه در رستوران‌های شیک پاریس زندگی نمی‌کردند. آنها مردم عادی بودند که در یک بازار موبایل مشغول داد و ستد بودند و یکباره در آغوش مرگ آرمیدند؛ در هفته‌ای که ماجرای همدردی ایرانیان با قربانیان حوادث تروریستی پاریس، محل بحث و جدل فراوانی قرار گرفت. وقوع حادثه پاریس، تنها یک روز بعد از عملیات تروریستی در ضاحیه لبنان، و سکوت جمعی در خصوص آن و در کنارش شیون و مویه برای قربانیان پاریس موجب شد تا خیلی‌ها، هموطنانشان را متهم کنند که بروز احساساتشان نه بر اساس عواطف انسانی که بیشتر یک جور شوآف برای نمایش خودشان بوده، وگرنه چه تفاوتی است میان آنکه در ضاحیه به خاک افتاده و آنی که در پاریس جان باخته است؟ مثال دیگر این ماجرا همین اتفاقی است که به دست یک گروهک تروریستی در شمال افریقا رخ داده است و احتمالا خیلی از آنهایی که در هفته گذشته برای پاریس سوگواری کرده بودند، حتی از این ماجرا هم خبر ندارند. 

توجیهی که بسیاری برای این سطح بالا از واکنش در کنار بی‌توجهی به اتفاقات مشابه در خاورمیانه و افریقا می‌‌آورند، ماجرای «ارزش خبری» این اتفاقات است؛ ماجرایی که در بخشی از کامنت‌های کاربران تابناک در خبر «کشتار مردم در پاریس با کشتار مردم سوریه چه تفاوتی دارد؟» بارها به آن اشاره شد. این عده معتقدند که وقوع یک عملیات تروریستی در کشوری با سطح امنیت فرانسه بسیار مهم‌تر از وقوع این حادثه در عراق، سوریه، لبنان یا نیجریه است. شاید تا اینجا توجیه آنها درست باشد؛ اما مگر همدردی با انسان‌هایی که در این حوادث آسیب دیده‌اند به ارزش خبری‌اش وابسته است؟ انسان‌دوستی و توجه به هم نوعان چیزی نیست که بتوان با برچسبی مثل «ارزش خبری» به آن وزن بخشید.

مسأله دیگری که بسیاری در توجیه رفتار خود در هفته گذشته بدان اشاره کرده‌اند این است که وقوع حملاتی از این دست در خاورمیانه و آفریقا طبیعی است؛ اما وقتی چنین حادثه‌ای در کشوری چون فرانسه اتفاق می‌افتد، موجب می‌شود تا جامعه در شوک فرو رود و علت همدردی‌های دامنه‌دار با قربانیان فرانسه از همین دست است. بی‌شک همین توجیه خودش فاتحه‌ای است بر تابوت انسانیت. یعنی تکرار خشونت‌های بیشمار یک مشت وحشی و تروریست در خاورمیانه، موجب می‌شود که مرگ انسان‌ها برای ما اتفاقی معمولی تلقی شود. در واقع همین توجیه هم موجب می‌شود تا برچسب «ریاکاری» بر همدردی بسیاری از این هموطنانمان در هفته گذشته زده شود. چه اینکه چگونه می‌توان صداقت همدردی آدم‌هایی را پذیرفت که خودشان می‌گویند کشته‌ شدن انسان‌ها در خاورمیانه برایشان طبیعی است.