پشت پرده واقعی مخالفت‌های فرانسه با توافق هسته‌ای با ایران چیست؟

آخرین روزهای مهلت 31 مارس برای رسیدن به نتیجه در مذاکرات هسته‌ای، بار دیگر این واقعیت را نشان داد که میان کشورهای 5+1 نیز اختلافات قابل توجهی وجود دارد. در این میان فرانسه و ایالات متحده دچار اختلافاتی شده‌اند که گاه به رسانه‌ها نیز کشیده شده است.

به گزارش «تابناک»، فارین پالیسی در این باره نوشته در حالی که ایالات متحده به دنبال اجماع در مذاکرات در برابر ایران است، فرانسه در جهت دیگری حرکت می‌کند. ژرار آرو سفیر فرانسه در واشنگتن، تاکید بر این واقعیت که رسیدن به توافق تا پایان ماه مارس ضروری است را تاکتیکی نامناسب می‌داند که باعث تشدید فشار بر 5+1 می‌شود. ده روز مانده به پایان مهلت نیز، فرانسوا دلاتره سفیر فرانسه در سازمان ملل، انعطاف‌های انجام شده توسط ایران را برای رسیدن به توافق ناکافی دانست.

اظهارات مقامات فرانسوی مستقر در این کشور در باره مذاکرات هسته‌ای نیز به همین اندازه بدبینانه هستند و از مذاکرات حمایت نمی‌کند. لوران فابیوس وزیر خارجه این کشور نیز گفته که فرانسه اگر چه خواهان یک توافق هسته‌ای است ولی این توافق باید ان قدر مستحکم باشد که مانع دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای شود.

این به چه معناست؟ آیا فرانسوا اولاند رئیس‌جمهور رئیس‌جمهور سوسیالیست فرانسه به نومحافظه‌کاری کشیده شده است؟ آیا فرانسه ناگهان به کشوری جنگ‌طلب کشیده شده است؟

این گونه نیست. رفتار فرانسه تحت تاثیر نگاه این کشور به موضوع عدم اشاعه و تغییر استراتژی آمریکا در خاورمیانه است.

چندین ماه است که اختلاف بین آمریکا و فرانسه به تدریج در حال تشدید است. فرانسوی‌ها احساس می‌کنند که از مذاکرات حساس بین ایران و آمریکا دور نگاه داشته شده‌اند. چارچوب مذاکرات چندجانبه بین 5+1 و ایران به تدریج به مذاکرات دوجانبه بین ایران و آمریکا تبدیل شده است.

دور نگاه داشته شدن فرانسوی‌ها از مذاکرات حساس با ایران، با فشار فزاینده آمریکایی‌ها به فرانسوی‌ها همراه شده است. دیپلمات‌های فرانسوی البته به شکل خصوصی شاکی هستند که آمریکایی‌ها به آنها فشار وارد می‌کنند تا در موضوعاتی مانند تعداد سانتریفیوژهای فعال ایران و یا سرعت برداشته شدن تحریم‌ها از مواضع سختگیرانه خود عقب‌نشینی کنند.

فرانسوی‌ها برعکس دولت آمریکا عجله چندانی برای رسیدن به توافق هسته‌ای ندارند. سفیر فرانسه در ایالات متحده سوم مارس در توئیتر نوشته بود که «ما یک توافق می‌خواهیم ولی آنها به توافق نیاز دارند. تاکتیک‌ها و نتایج مذاکرات باید انعکاسی از این عدم تقارن باشد»

ظاهرا اختلافات پاریس و واشنگتن بیشتر از این است. برداشته شدن تحریم‌ها، میزان بازرسی‌ها، ظرفیت تحقیق و توسعه ایران، تعداد سانتریفیوژهای فعال ایران و طول دوره توافق جامع از دیگر موضوعاتی است که بین دو طرف بر سر آن اختلاف وجود دارد. هفته گذشته بود که فرانسه در مذاکرات لوزان درخواست ایران برای برداشته شدن فوری تحریم‌های سازمان ملل را رد کرد و آن را نیازمند روندی تدریجی و متناسب با عمل ایران به تعهداتش دانست.

فرانسوی‌ها دوره زمانی ده ساله برای توافق هسته‌ای را نیز کوتاه نمی‌داند و معتقد است وقتی که ده سال طول کشیده تا تحریم‌هایی وسیع علیه ایران ایجاد شود، نباید این دستاورد به راحتی از دست برود.

فرانسوی‌ها پیشنهاد می‌کنند که نباید رسیدن به یک توافق سیاسی را پایان کار دانست بلکه مذاکراتی سخت و فشرده در راه خواهد بود. فرانسوی‌ها و از جمله برونو ترترائیس از دیپلمات‌های پرنفوذ این کشور ترجیح می‌دهند به جای توافقی نهایی، مجموعه‌ای از توافقات کوتاه مدت با ایران به دست آید.

فرانسه در سالهای گذشته نیز از این رویکرد سختگیرانه تبعیت می‌کرده است. از دوره ریاست جمهوری سارکوزی در سال 2007، فرانسه همواره حامی تحریم‌هایی شدیدتر علیه ایران بوده و خواستار فراتر رفتن از تحریم‌های شورای امنیت بوده است. به طور خاص فرانسه در سال 2012 نقش زیادی در تصویب تحریم‌های اتحادیه اروپا علیه ایران داشت.

بخشی از رفتار فرانسه ناشی از نگاه خاص طیف گسترده‌ای از دیپلمات‌های حرفه‌ای این کشور است که توجه زیادی به موضوع بازدارندگی هسته‌ای دارند.

جنبه مهم دیگری از مخالفت‌های فرانسه با توافق هسته‌ای احتمالی با ایران بی‌اعتمادی فزاینده فرانسوی‌ها به آمریکایی‌ها است.

تعداد زیادی از دیپلمات‌های فرانسوی معتقد هستند که با توجه به گرایش سیاست خارجی آمریکا به سوی شرق آسیا، از اتکای آمریکا به نفت خلیج فارس کاسته شده است و روند درگیری با داعش نشان می‌دهد که با تغییر اتحادهای سنتی آمریکا در منطقه، ایران جای عربستان سعودی را به عنوان ستون ثبات منطقه‌ای خواهد گرفت. این موضوع، فرانسه را نگران کرده است به ویژه این که فرانسه روابط سیاسی و نظامی مستحکمی را با برخی کشورهای منطقه از جمله امارات متحده، قطر و عربستان شکل داده است.

دیپلمات‌های فرانسوی از این ترس دارند که مذاکرات هسته‌ای تنها بخشی از این تغییر سیاست آمریکا در قبال ایران باشد. فرانسوی‌ها از جمله نقش ایران در مبارزه با داعش را بخشی از این تغییر سیاست آمریکا می‌دانند.

فرانسوی‌ها همچنین با سیاست آمریکا مبنی بر اولویت دادن به مبارزه با داعش در عراق بر موضوع سوریه مخالفند و خواهان حمایت بیشتر از مخالفان دولت سوریه هستند.

به اعتقاد فرانسوی‌ها، سیاست آمریکا در مقابل سوریه مبهم و بدون تحرک است و آینده بشار اسد در آن در نظر گرفته نشده است. اظهارات اخیر جان کری وزیر خارجه آمریکا در باره مذاکره با اسد این نگرانی فرانسوی‌ها را تشدید کرده است. فرانسوی‌ها همچنین ادامه بقای اسد را برای منافع خود در لبنان مضر می‌دانند.

از سوی دیگر فرانسه با مجموعه‌ای از متحدان سنتی آمریکا در منطقه مانند اسرائیل، کشورهای عربی و ترکیه در ارتباط هستند که از روند مذاکرات هسته‌ای راضی نیستند. فرانسه در مذاکرات هسته‌ای با ایران فرصت یافته است که این نگرانی‌های خود را بروز دهد.

در ورای مذاکرات هسته‌ای آینده منطقه و نقش رهبری آمریکا در جهان در دست تغییر است. فرانسوی‌ها در ده سال گذشته برای متوقف کردن برنامه هسته‌ای ایران، هزینه‌های اقتصادی زیادی نیز داده‌اند ولی حالا احساس می‌کنند متحد آنها در این سالها در حال دور زدن دوستان و شرکای خود است و بیشتر به دنبال روابط بهتر با ایران است.