تقوی: حذف دلار و یورو شاهکار نیست، مجبوریم

امروز شمس‌الدین حسینی، وزیر اقتصاد با اشاره به محدودیت‌هایی ایجاد شده از سوی غرب برای کشور و با اشاره به تغییر الگوی تجارت خارجی کشور، از حرکت به سمت حذف تدریجی دلار و یورو از سبد تجارت خارجی کشور خبر داد؛ حرکتی که به گفته مهدی تقوی، شاهکار نیست، بلکه راهی است که غرب ما را مجبور به گام برداشتن در آن کرده است.

به گزارش «تابناک»، امروز شمس‌الدین حسینی، وزیر اقتصاد در حاشیه نخستین نشست رؤسای سازمان‌های امور مالیاتی کشورهای عضو اکو اعلام کرده است که حضور محمود احمدی‌نژاد در مجلس، پیرامون مذاکره برای اجرای فاز دوم هدفمندی یارانه است.

اجرای فاز دوم بسته به توافق مجلس

حسینی با بیان این که اجرای قانون هدفمند‌سازی یارانه‌ها در جریان است، گفت: اینکه فاز دوم این قانون چه زمانی اجرا شود، اجازه دهید، رییس جمهوری در مجلس اید و دربارهٔ دلایل و مسائل پیرامون اقتصاد کشور و هدفمندی، مباحثی را ارائه کند و آن گاه مسائل شفاف‌تر می‌شود.

وزیر امور اقتصادی و دارایی تصریح کرد: بنا بر مأموریتی که در تیم اقتصادی دولت دریافت کرده‌ایم، بررسی و مطالعات برای چگونگی اجرای گام دوم آغاز شده اما اجرای گام دوم بسته به توافق با مجلس شورای اسلامی و رسیدن به اجماع نسبی میان ارکان نظام به طور خاص‌‌ همان توافق با مجلس است.

وی اذعان کرد: برداشت ما از مصاحبه‌ها و سخنان گوناگون، این است که همه بر تداوم اجرای قانون هدفمند‌سازی یارانه‌ها اتفاق نظر دارند و مجموع دغدغه‌ها باید سبب بهبود در شیوهٔ اجرا شود و نه توقف اجرای قانون.

حباب در بازار ارز و سکه قابل توجه است

حسینی همچنین در رابطه با وجود حباب در بازار ارز و سکه گفت: آنچه مهم و مشخص است، این که اگر تنگنا‌های سیاسی و موانع در حوزه نقل و انتقال ارز نباشد، قطعاً بهای ارز بسیار کمتر از نرخ کنونی آن خواهد بود.

وی افزود: آن چیزی که امروز در بازار موازی ارز و حتی در مرکز مبادلات وجود دارد، بهای تعادلی در شرایط متعارف نیست و به گمانم، کار‌شناسان دیگر نیز به این موضوع اعتقاد دارند.

حسینی افزود: این قیمت‌ها ناشی از مضیقه‌ها و موانع مصنوعی در نقل و انتقال است و اگر نقل و انتقالات تسهیل شود، شرایط متفاوت خواهد بود؛ افزون بر اینکه اقداماتی در دستور کار است؛ برای نمونه، این که بنا شده الگوی تجاری یا محل تهیه کالا و ثبت سفارش با الگوی درآمد و ذخائر ارزی تطبیق داده شود، نیاز به تبدیل ارز کاهش می‌یابد و در نتیجه فشار روی بازار ارز کم می‌شود.

وی اظهار کرد: نمی‌توانم رقم دقیقی را درباره میزان حباب در این بازار‌ها اعلام کنم، اما به نظر من، درصد چشمگیری است.

سناریوی حذف تدریجی دلار و یورو از تجارت خارجی

اما مهمترین مطلبی که شمس‌الدین حسنی در سخنان خود به آن اشاره کرده، مربوط به حذف تدریجی دلار و یورو از تجارت خارجی است. وی گفته که محدودیت‌های ایجاد شده از سوی اتحادیه اروپا برای کشور، موجب گشت، تغییراتی در سبد ارزی و ذخایر ارزی کشور انجام شود که در مجموع کشور از این تغییرات سود برد.

حسینی با بیان این که از سال گذشته تغییراتی در ترکیب شرکای اقتصادی کشور صورت گرفته، گفته است: تجارت ایران از کشورهایی چون انگلیس و آلمان به سمت کشورهایی نظیر چین و ترکیه رفته است و این تغییرات نیاز به ارز واسط مانند دلار و یورو را کاهش می‌دهد.

وی افزود: بنا به تصمیم کارگروه دولت، ارزهای دلار و یورو به تدریج از تجارت ایران با سایر کشور‌ها کنار گذاشته می‌شود. جنگ ارزی و بحران‌های مالی، نشان می‌دهد کشورهای اروپایی و آمریکا در صدد کاهش ارزش پول خود هستند و در واقع دنیا حاکمیت چند ارز محدود را نمی‌پذیرد.

اما بنا بر این گزارش، هرچند سخنان شمس‌الدین حسنی بخشی از واقعیت‌هاست، این سناریویی است که از چندی پیش گویا در دولت کلید خورده است! تغییر الگوی تجارت خارجی ایران در ماه‌های اخیر و حرکت به سمت الگوی تجارت پایاپای بر اثر تحریم‌های اقتصادی کشور، منجر به آن شده که اکنون یوان و روپیه و همچنین لیره ترکیه، ارزهای اصلی در سبد تجارت خارجی ایران مطرح شوند.

چندی پیش که صمد کریمی از عدم سهم دلار در مرکز مبادلات ارزی سخن گفت، گویا پیش زمینه‌های حذف دلار و یورو از تجارت خارجی چیده شده بود. کریمی گفته بود: مرکز مبادلات ارزی کشور در بیش از سه ماه فعالیت خود با تدبیر رویکرد استفاده از ارزهای ملی کشور‌ها (بازارهای هدف) برای واردات مواد اولیه و گروه‌های کالایی سه تا هشت به کشور، موجب دور زدن محدودیت‌های یک جانبه آمریکا و اروپا در عملیات تجاری شده است.

حذف دلار و یورو شاهکار نیست

مهدی تقوی، اقتصاد‌دان و عضو هیأت علمی دانشگاه علامه طباطبایی در گفت‌وگویی با تابناک پیرامون این سناریو و اجرای آن گفت: من دلیل این‌گونه بحث‌ها را نمی‌دانم. این ارز‌ها ارزهای بین‌المللی هستند و در همه جای دنیا کاربرد دارند. این ارز‌ها یکسری ویژگی‌هایی دارند که باعث می‌شود همه کشورهای دنیا، آن‌ها را به عنوان یک ارز بین‌المللی بپذیرند.

وی ادامه داد: وقتی ما مثلاً یوان چین را جایگزین این ارز‌ها می‌کنیم، در این صورت دیگر واردات از کشور آلمان صورت نخواهد گرفت و در واقع این کار قدرت انتخاب ما را در بحث تجارت بین‌الملل به شدت کاهش می‌دهد. این امر ناشی از سیاست‌های نادرستی است که در این دولت پیگیری و دنبال شده است.

تقوی افزود: منظور از اینکه به سمت حذف دلار و یورو حرکت می‌کنیم، چیست؟ در واقع باید گفته شود غرب با تحریم‌های خود ما را مجبور کرده که در این راه حرکت کنیم. قدرت دلار به دلیل پشتوانه قوی اقتصاد آمریکاست و در این میان ما چاره دیگری جز حرکت در این راه نداریم.

تقوی با بیان اینکه شمس‌الدین حسینی در دانشگاه شاگرد من بوده است، گفت: نمی‌دانم این چگونه اقدامی است که وزیر اقتصاد آن را بیان می‌کند. این حرکتی اشتباه است و ما باید برعکس آن، در راهی حرکت کنیم که بتوانیم به کشورهایی صادرات داشته باشیم که ارز یورو یا دلار را در قبال صادرات به ما برگردانند. حذف دلار و یورو شاهکار نیست که وزیر اقتصاد در خصوص این اقدام این‌گونه صحبت می‌کند.

من تنها مخالف اجرای هدفمندی بودم

تقوی همچنین درباره اجرای هدفمندی یارانه‌ها گفت: نمی‌دانم چرا در کشور این اتفاقات می‌افتد. در زمانی که بحث اجرای هدفمندی یارانه‌ها مطرح بود، من نخستین و در واقع تنها کسی بودم که در میان اقتصاددانان با این طرح به مخالفت برخاستم، ولی اکنون با بروز پیامدهای منفی این طرح تعداد مخالفان روز به روز بیشتر می‌شود.

در آن زمان من بر این باور بودم که درآمد نفت ـ که یک ثروت ملی است ـ باید صرف رشد اقتصادی و توسعه کشور شود تا افراد بتوانند در زمینه‌ای که اشتغال رشد کرده، درآمد مکفی داشته باشند، نه اینکه ما این ثروت ملی را از افراد دریغ کنیم و بعد به آن‌ها بگوییم این ثروت را از ما با قیمتی بیشتر بخرید.

وی ادامه داد: اکنون قدرت خرید افراد روز به روز کاهش پیدا می‌کند و اقتصادی با این همه منابع نباید دچار این معضلات باشد.