پرفسور «اريک لندر»، استاد زيستشناسي و مدير بزرگترين پروژه تحقيقات سرطان در تاريخ جهان به نام «اطلس ژنوم سرطان» ميگويد: 95 درصد از ژنوم انسان همچنان ناشناخته است.
به گزارش سرويس بينالملل «تابناک» به نقل از نشريه آلماني «دي سايت»، لندر که به همراه همکارانش در سال 2001 ميلادي، ژنوم و يا ماده ژنتيکي انسان را کشف کرد، گفته است: ما در تحقيقات خود در جهان مولکول، همواره با موضوعات بزرگ و غيرمنتظرهاي روبهرو ميشويم.
استاد زيست شناسي مؤسسه فني ماسوچوست تأکيد کرد: ما هر چه عميقتر به جهان مولکول مينگريم، بيشتر درمييابيم که تعداد بسياري از عملکردها در ژنوم کدگذاري شدهاند.
لندر در پاسخ به اين که آيا با اين کشف بر اين باور بود که پاسخ بسياري از مسائل پزشکي را به دست آورده، گفت: بيل کلينتون، رئيسجمهوري سابق آمريکا نيز درباره اين کشف، جمله «ما کتاب زندگي و حيات را ميخوانيم»، بيان داشت، اما ما در حقيقت هنوز مشکلات فراواني در اين باره پيش رو داريم.
اين پژوهشگر آمريکايي در پاسخ به اين که ما امروزه چه اطلاعاتي از ژنوم انسان داريم، ميگويد: طبيعي است که ما اطلاعات بسيار اندکي از ژنوم انسان داريم. ما ميدانيم که ساختار رشته مولکولهاي وراثتي حامل اطلاعات ژنيتکي به نام «DNA» در دستكم 5 درصد از ژنوم انسان بيش از صد ميليون سال دوران تکامل تقريبا بدون تغيير مانده است.
لندر افزود: يکسوم از اين مقدار يعني 4/1 درصد از کل ژنوم، مسئوليت کدگذاري پروتئينها را به عهده دارد و بقيه اين 5 درصد در خدمت هدايت ژنوم است.
وي در پاسخ به اين که آيا ميتوانيم در ژنوم توضيحي نيز براي روح انسان پيدا کنيم، ميگويد: چنين پاسخي اگر در ژنوم نباشد، کجا ميتواند باشد؟ اين رمز در نقطهاي در ژنوم پنهان است.
اين کارشناس آمريکايي ژنوم انسان ميگويد: مقايسه تفکيکي و جزء به جزء ژنوم و يا ماده ژنتيکي انسان با شمپانزه به عنوان نزديکترين خويشاوندان انسان، حدود 35 ميليون تفاوت نشان ميدهد. اين تفاوتها صرفا در ژنوم انسان قرار دارد؛ يعني يک چيزي از آن، ما را به يک انسان تبديل کرده است.
لندر تأکيد کرد: اما پاسخ به اين پرسشها که کدام يک از نوع تفاوتها تعيين کننده و مهم هستند و چه مقدار از اين تفاوتها اهميت دارند، از چالشهاي بزرگ است.
لندر ميگويد: ما نميتوانيم براي کشف اين رمز، آزمايشهايي انجام دهيم و مطابق دانستن ژنوم شمپانزه و انسان امري غيراخلاقي است. بدين خاطر، ما بايد با مقايسهها، به کشف اين رمز دست يابيم. بدين خاطر، من يکي از طرفداران بزرگ کار پژوهشي «سوانته پبو» يکي از همکاران خود در آلمان هستم.
او ادامه ميدهد: تيم پژوهشي «سوانته پبو» در آلمان، هماكنون ساختار ژنوم «نئاندرتالها» را از فسيلهاي استخواني از نو چينش ميکند.
اين زيستشناس آمريکايي ميگويد: نئاندرتالها نسبت به ميمونها بسيار نزديکتر به انسان بودند. دادههاي ژنتيکي نئاندرتالها به کسب پاسخي درباره پايه و بنيان ژنتيکي انسان به ما کمک خواهند کرد.
لندر همچنين به عنوان مدير «پروژه اطلس ژنوم سرطان» ميگويد: ما در اين پروژه بسيار مهيج و جالب، ميخواهيم همه تغييرات ژنتيکي را که باعث پيدايش سرطان ميشوند، رديابي کنيم. هدف اين پروژه اين است تا با کمک پنج هزار نمونه آزمايش براي هر کدام يک از 230 نوع تومور، ساختار ژنوم انواع سرطان مشخص شود.
اين متخصص آمريکايي افزود: ما به اين دادهها نياز داريم تا همه تغييراتي را مشخص کنيم که دستكم در 3 درصد سلولها، باعث بروز يک نوع سرطان ميشوند.
لندر در پاسخ به اين که تفاوت ژنوم يک سلول سالم با يک سلول سرطاني چيست، ميگويد: مقدار جهشهاي ژنتيکي در يک سلول سرطاني آنچنان بزرگ نيست و صرفا کمتر از هزار جزء در مولکولهاي توارثي و ژنتيکي تغيير کردهاند و تغييرات ساختاري بزرگ در کروموزومها نيز به آن اضافه ميشود.
اين پژوهشگر که روي بافتهاي توموري بيماران کار ميکند، افزود: در اين بافتها، سلولهاي سالم و تعداد بيشماري از سلولهاي سرطاني در مراحل گوناگون هستند که ميتوانند جهشهاي ژنتيکي متفاوتي داشته باشند.
لندر درباره تفکيک سلولهاي سالم از سلولهاي سرطاني ميگويد: ما خرسنديم چنانچه بتوانيم ابتدا صرفا 85 درصد از ژنهاي سرطاني را پيدا کنيم. اين دادهها ميتوانند انقلابي در پزشکي سرطان ايجاد کنند.
اين متخصص افزود: در صورتي که ما در آزمايشها موفق شويم، خطاهاي ژني هر توموري در آينده با کمک طيف ژني آن تفکيک شده و در نتيجه درمان ميشوند. مهم و تعيين کننده، تنها اين است که يک نوع سرطان اعم از سرطان شش، کبد و مغز، چه جهشهاي ژنتيکي دارد و ما چه داروهايي براي درمان آن در اختيار داريم.
لندر ميگويد: ما قادر به ارايه يک تفکيک مستدل و معقول از تومورهاي بيماران خواهيم بود تا پزشکان بتوانند بسيار مطمئن تر روش درمان صحيحي را پيش گيرند.
اين پژوهشگر تأکيد کرد: سرطان از طريق خطاها و اشتباهها در شبکه ژنتيکي سلول، يعني در يک تأثير متقابل ژنتيکي پيدا ميشود. ما امروزه تعداد زيادي دارو داريم که صرفا براي برخي از بيماران مفيد هستند. از آنجا که جهشهاي ژنتيکي در سلولهاي سرطاني هر فرد بيمار شناخته نيست، ما نميدانيم که اين تعداد داروها براي چه بيماري مفيد و براي چه بيماري بيفايده است، اما آزمايشهاي ما ميتواند اين دانستني و اطلاعات را ارايه کند.
لندر همچنين با اشاره به اينکه بودجه سالانه مؤسسه ملي سرطان آمريکا، پنجاه ميليارد دلار است ميگويد: ما براي پروژه «اطلس ژنوم سرطان»، به مدت ده سال مبلغ يك و نيم ميليارد دلار بودجه در اختيار خواهيم داشت.
وي استفاده از قشر جوان را مهمترين موضوع براي موفقيت علمي يک کشور قلمداد کرد و اظهار داشت: بزرگترين پيشرفتها را کشورها و سازمانهايي ميکنند که دانشمندان و پژوهشگران جوان خود را در حد امکان زود، مستقل کنند.
استاد مؤسسه فني ماسوچوست ميگويد: اين بزرگترين توانايي و قدرتبخش پژوهش در آمريکاست که استادان و پرفسورهاي جوان زود مستقل شده و بودجه تحقيقاتي دريافت ميکنند. ما بايد از استعدادها و ايدههاي متنوع قشر جوان پيش از رسيدن به چهل يا پنجاه سالگي استفاده کنيم.
ترجمه از مرتضي جواديان