بهره‌برداری قریب‌الوقوع از انتقال آب کوهرنگ ۳ با تأیید ضمنی وزیر

تونل انتقال آب کوهرنگ ۳ که پیش از این بنا بود در سال ۱۳۹۲ تکمیل شود و در سال ۱۳۹۴ به بهره برداری برسد، به دنبال برخی مخالفت‌ها با مشکلاتی مواجه شد که تاکنون اجرایی شدن آن را به تعویق انداخته است. با این حال در شرایط کنونی گمانه‌هایی جدی مبنی بر آغاز بهره برداری از این طرح به گوش می‌رسد. مثل سخنان اخیر وزیر نیرو که در همین راستا قابل تفسیر است.

به گزارش «تابناک»، سال هاست که مدیران منابع آب کشور به جای باز توزیع جمعیت و آمایش صحیح سرزمینی به دنبال آن هستند که با انتقال منابع آب غرب کشور به فلات مرکزی، پاسخ مناسبی به افزایش نیاز‌های آبی در این منطقه بدهند. آن‌ها در همین راستا طرح‌های بزرگ انتقال آبی را اجرایی کرده اند که البته هیچکدام به سرانجام مورد نظر و مطلوب آن‌ها نرسیده است.

اگرچه در سال‌های گذشته و با هدف کاهش مشکلات آبی فلات مرکزی و به ویژه نیاز‌های آبی کلان شهرهایی، چون اصفهان و یزد، طرح‌های انتقال آبی مثل کوهرنگ ۱ و ۲ و چشمه لنگان و خدنگستان عملیاتی شد، اما این طرح‌ها عملاً نتوانست نیاز روز افزون فلات مرکزی را به آب به ویژه با تشدید بحران خشکسالی بر آورده کند.

این شرایط سبب شد تا مسئولان در پی این باشند که از سال ۱۳۹۰ سد و تونل انتقال آب جدیدی را تحت عنوان کوهرنگ ۳ با هدف انتقال آب از سرچشمه‌های کارون به زاینده رود اجرایی کنند. با اینکه حجم گسترده‌ای از عملیات عمرانی این طرح نهایی شد و پیش از این قرار بود در سال ۱۳۹۴ از آن بهره‌برداری کامل صورت بگیرد، اما تا همین چند ماه پیش اعتراضات زیست محیطی و مردمی از عملیاتی شدن آن جلوگیری کرده بود.

اکنون و در شرایطی که بحران آب در حوضه آبریز زاینده رود به ویژه شهر اصفهان، یزد و کاشان افزایش یافته است، نیاز به اجرایی کردن هرچه سریعتر این پروژه بیش از پیش احساس می‌شود؛ واقعیت غیرقابل انکاری که البته هنوز مسئولان ضمانت‌های لازم را برای کاهش تنش و بحران‌های آبی پس از اجرایی شدن آن مطرح نکرده اند.

اکنون وضعیت منابع آب کشور در حوضه آبریز زاینده رود و کارون به گونه ایست که از سویی عملیاتی کردن طرح انتقال آب کوهرنگ ۳ به سمت زاینده رود به شدت احساس می‌شود و از سویی نیز مشکلات آبی موجود در حوضه آبریز کارون به ویژه در مناطق پایین دست، عملیاتی کردن هرگونه انتقال آب جدید را با نگرانی‌های فراوان همراه کرده است.

اگر تا همین چند سال پیش مخالفت‌های شدید زیست‌محیطی و به ویژه مسئولان سازمان محیط زیست به عنوان یک مانع اساسی در رابطه با اجرایی کردن طرح انتقال آب کوهرنگ ۳ مطرح بود، اکنون که ریاست سازمان محیط زیست به صراحت و در مقاطع مختلف از بلامانع بودن اجرایی شدن طرح‌های انتقال آب سخن بر زبان می‌راند، موانع اجرایی شدن این طرح به لحاظ قانونی به شدت کاهش یافته است.

دکتر رضا اردکانیان وزیر نیروی کشور نیز در همین رابطه روز پنجشنبه به «ایرنا» گفت: هیچ طرحی بدون طی کردن مراحل قانونی عملیاتی نخواهد شد.

وی که برای افتتاح عملیات آبرسانی به شهر‌های استان خوزستان به این استان سفر کرده بود، در این باره گفت: طرح انتقال آب تونل کوهرنگ ۳ باید مانند دیگر طرح‌ها مراحل قانونی را بگذراند و از این قاعده مستثنا نیست. مطمئن باشید با این طرح بر اساس ضوابط قانونی عمل خواهد شد.

صحبت‌های هوشمندانه وزیر نیرو در پاسخ به مطالبات خبرنگاران در حالی بر موضوع قانون تأکید می‌کند که شواهد نشان می‌دهد این طرح به لحاظ قانونی و با توجه به موافقت‌های کتبی و شفاهی رئیس سازمان محیط زیست و سایر نهاد‌های تصمیم گیر مشکلی برای اجرایی شدن ندارد و در واقع وزیر بدون اینکه صحت بهره برداری انتقال آب کوهرنگ ۳ را به شکل شفاف بیان کند آن را به صورت ضمنی تایید کرد.

اینکه مناطق شرقی استان اصفهان و حتی استان یزد در شرایط کنونی با بحران شدید آب روبرو هستند و در بخش تامین آب شرب مشکل جدی دارند، موضوعی است که به هر ترتیب نمی‌توان آن را منکر و یا نادیده گرفت، اما هیچگاه مسئولان به این سخن و انتقاد پاسخ صحیح ندادند که تا چه زمان و چه میزان می‌توان پروژه‌های سنگین و هزینه بر انتقال آب را به منظور پاسخ به نیاز‌های روز افزون کلانشهرهای، چون اصفهان و یزد اجرایی کرد؟

افزایش مهاجرت از شهر و روستا‌های اطراف کلانشهر اصفهان به این شهر که هم اکنون با مشکل شدید آب رو به رو است، یکی از مسائل مهمی است که مسئولان هیچگاه به صورت منطقی با آن برخورد نکردند.

اکنون مسئولان با اجرایی کردن طرح‌های انتقال آب از سرچشمه‌های رود کارون به سمت زاینده رود در واقع در حال حل مشکلی هستند که در دهه‌های گذشته به واسطه سوء مدیریت خودشان پیش آمد و زمینه کاهش شدید جمعیت در مناطق غرب استان اصفهان و چهارمحال و بختیاری و افزایش شدید جمعیت در شهر اصفهان را رقم زد.

مسئولان اکنون درحالی پیگیر جدی اجرایی کردن طرح‌های انتقال آب هستند و آن را از مسیر‌های قانونی با توجه به اختیاراتی که دارند به تأیید می‌رسانند که امکان و توان چندانی برای مدیریت صحیح بهره برداری از منابع آب زاینده رود پیش از سد زاینده رود پس از آن در اختیار ندارند.

به نظر می‌رسد که مدیریت آشفته مسئولان در حوضه آبریز کارون و زاینده رود همچنان که تاکنون اشکالات فراوانی را در این بخش به وجود آورده است، در ماه و سال‌های آینده نیز به پیش آمدن چالش‌های بزرگ‌تر دامن بزند و مشکلات را از آن چیزی که هست بیشتر کند.