بازدید 92522
61 نکته مهم از آنفولانزاي نوع A
توصیه های پزشکی
دکتر سيد ناصر عمادي ـ متخصص پوست
مقدمه
آموخته‌ها، دانسته‌ها و تجربيات درماني اينجانب به عنوان پزشک بدون مرز و متخصص پوست از جمعيت هلال احمر جمهوري اسلامي ايران در كشورهاي مختلف آفريقايي و آمريکايي مرا بر آن نمود تا تجربيات علمي و عملي كسب شده از بيماري آنفلوانزاي خوكي را به همراه آخرين اطلاعات علمي از بزرگترين مركز مبارزه بيماريهاي واگيردار در جهان (C.D.C) يا
(Center for Disease Control and Prevention) و WHO را پس از ترجمه در اختيار هموطنان عزيز کشورم قرار دهم.
همانا که حضرت علي (ع) مي‌فرمايند: «تجربه آن نيست که بتوان آن را در راحت روزگار به دست آورد، بلکه آن از پيشامدها و جزر و مدهاي روزگار به دست مي‌آيد. آنان که از تجارب خود مي‌آموزند، خردمندانند و آنان که از تجربيات ديگران مي‌آموزند، سعادتمندانند و آنان که نه از تجربه خود و نه از تجربه ديگران مي‌آموزند، از واماندگان روزگارند.» بنابراين ما پزشکان ايراني بر اساس رسالت والاي پزشکي بايد چشمي بينا، گوشي شنوا، زباني گويا، فکري انديشمند و وجودي مهربان و دلسوز براي ارتقاي سلامتي مردم عزيز کشورمان و همه دنيا باشيم و بر اساس اين گفته سقراط بزرگ که «ايرانيان نخستين کساني در دنيا بودند که بيمارستان را براي سلامتي بيماران ساختند»، بايد بدانيم آباد کردن کشور، مبارزه با فقر و ارتقاي سلامتي و بهداشت، با سخن گفتن تنها و انتقاد امکان‌پذير نيست، بلکه بايد کار کرد و کاري بس طولاني و مداوم و در هر لحظه و هر مکان و هر مقام بايد به ياد ميهن، مملکت و مردم کشور عزيزمان باشيم.
بنابراين، آنچه را شما ملاحظه خواهيد نمود، اطلاعات جامع و کامل کاربردي از بيماري آنفلوانزاي خوکي است که در چهار بخش (تاريخچه، تشخيص، درمان، پيشگري و واکسيناسيون) جمع‌آوري شده است. مطالعه دقيق اين مجموعه، شما را با همه زواياي اين بيماري به طور کامل آشنا مينمايد و پيشنهاد مي‌شود حتما خواندن اين مقاله را به ديگران يادآوري نماييد.
بخش اول ـ ويروس آنفلوانزاي خوکي را بيشتر بشناسيم
1- ويروس H1N1 چيست؟
اين ويروس از آنفلوانزاي نوع A است كه اولين بار در سال 1918 ميلادي در آمريكا شناخته شد و پس از يك دوره طولاني در آوريل 2009 (سال جاري) بار ديگر اين بيماري به نام Swine flu يا آنفلوانزاي خوكي با شكل، قدرت و توانايي بيماريزايي متفاوت از گذشته، در ايالت كاليفرنياي جنوبي كشور آمريكا گزارش شد و پس از آن، به سرعت كشورهاي مكزيك، كانادا و كشورهاي اروپايي نيز مواردي از ابتلا به اين بيماري را گزارش نمودند. اگر چه Swine flu آنفلوانزاي خوكي نام گرفته، اما اين به آن معنا نيست كه اين بيماري از خوك به انسان انتقال مي‌يابد، بلكه در آزمايش‌هاي انجام شده از اين ويروس، مشخص شده كه تعدادي از ژن‌هاي آن شبيه به آنفلوانزاي ويروسي است كه در خوك‌هاي شمال آمريكا يافته‌اند. در عين حال به دليل شباهت بروز اين آنفلوانزا در خوك‌هاي اروپا و آسيا و مرغان و انسان‌ها، دانشمندان آن را يك آنفلوانزاي ويروسي چهارگانه نام نهاده‌اند.
قدرت بيماريزايي اين ويروس، سه برابر ويروس آنفلوانزاي معمولي بوده و بيشترين شيوع آن در فصول سرد سال است. انتقال آن از انسان به انسان است (نه حيوان به انسان) كه معمولاً قسمت فوقاني سيستم تنفسي را درگير مينمايد و تنها در 1 تا 2 درصد مي‌تواند منجر به مرگ شود كه دلايل آن ذكر خواهد شد.
2- آخرين وضعيت بيماري در جهان چگونه است؟
بنا بر گزارش WHO ـ سازمان بهداشت جهاني و CDC اين بيماري در مرحله پاندميك يعني همه گيري جهاني است و بيماري در فاز 6 است. اين بدان معني است كه جهان و همه قاره‌ها در راه اين بيماري بوده يا هستند و اين بيماري همه كشورها را طي خواهد نمود و هيچ كشوري از اين بيماري در امان نخواهد بود. هم‌اكنون 206 كشور جهان و همه كشورهاي همسايه ايران به اين بيماري مبتلا شده‌اند. آخرين آمار تا پايان آبانماه 88 اعلام مي‌کند 526000 هزار نفر در دنيا به اين بيماري مبتلا گشتند و 6770 نفر به علت اين بيماري فوت نمودند. در همين ارتباط کشور آمريکا با 19000 مبتلا و 4800 مرگ و مير رتبه اول را به خود اختصاص داده است (¾ مرگ و مير ناشي از آنفلوانزاي خوکي در جهان).
3- آيا نتايجي از شيوع بيماري و مرگ و مير بر اساس گروه‌هاي سني وجود دارد؟
بلي، بر اساس مطالعات انجام شده در کشور آمريکا بيشترين بيماران بستري شده در گروه سني 5 تا 18 سال با آمار 26 درصد بوده و کمترين گروه بستري در گروه سني 65 سال و بالاتر با آمار 7 درصد بوده و بيشترين ميزان مرگ ومير نزد گروه سني 25 تا 49 سال با 32 درصد و کمترين آن در گروه سني 0 تا 4 سال با 3 درصد بوده. که اين آمار در کشورهاي مختلف مطمئنا متفاوت خواهد بود..
4 - آخرين وضعيت بيماري در کشور ايران چگونه است؟
در كشور ما اولين مورد ابتلاء از يك نوجوان 16 ساله ايراني‌الاصل مقيم آمريكا بوده كه در تير ماه امسال گزارش گرديد و تنها بر اساس نتايج مثبت آزمايشگاهي از بيماران مراجعه کننده به مراکز درماني مشخص گرديد تا پايان آبانماه 88 بيش از 3000 مورد ابتلا با بيش از 100 مورد فوت ناشي از اين بيماري در کشورمان گزارش شده است که تنها در هفته اخير (هفته آخر آبانماه) 42 مورد فوت گزارش گرديده و اين زنگ خطر مهمي است.
5- آيا ميزان ابتلا در کشورهاي مختلف متفاوت است؟
بلي، هم‌اکنون مي‌توان کشورها و قاره‌هاي پنج‌گانه را بر اساس تعداد موارد کشف شده از بيماري به 3 رنگ سفيد (کمترين موارد بيماري)، صورتي يا زرد و نهايتا کبود يا قرمز (بيشترين ميزان آلودگي) تقسيم‌بندي نمود. که بعضي کشورهاي آفريقاي مرکزي، پاکستان، افغانستان و... در محدوده سفيد و کشورهاي ايران و آسياي ميانه در محدوده صورتي و کشورهاي آمريکا، انگليس، آفريقاي جنوبي، مکزيک و... در محدوده قرمز هستند.
6- آيا اين ويروس قادر است تغيير شکل داده و نوع جديدي را به وجود آورد؟
از نکات مهمي که موجب نگراني است، جهش يا تغيير توان بيماريزايي اين ويروس است که مي‌تواند به خودي خود يا در ترکيب با ويروس‌هاي ديگر سرماخوردگي فصلي حادث شود به گونه‌اي که در روزهاي اخير نوعي جديد از اين ويروس در کشور نروژ يافت شد. بنابراين، اطلاع از اين موضوع که ممکن است در منطقه‌اي اين بيماري به طور ناگهاني با علائم جديد آشکار شود، مورد اهميت است.
7- چگونه مي‌توانيم از آخرين اخبار و اطلاعات اين بيماري آگاه باشيم؟
سايت‌ها و مرکز اطلاع رساني وزارت بهداشت کشورمان از جمله مرکز مديريت مبارزه با بيماريهاي کشور و ادارات تابعه در مراکز استان و شبکه‌هاي بهداشتي شهرستانها معتبرترين منبع اطلاع رساني داخلي هستند. اگر چنانچه مي‌خواهيد از شرايط بيماري در جهان و ديگر کشورها مطلع باشيد، مطمئن‌ترين آن، مرکز Centers for Disease Control and prevention يا C.D.C H1N1flu است که به راحتي مي‌توانيد از طريق اينترنت به آن دسترسي يافته و از همه شرايط و زواياي اين بيماري و جديدترين يافته‌هاي آن به روز و حتي به ساعت مطلع باشيد. اگر در سمت راست و بالاي صفحه اصلي اين سايت آدرس الکترونيکي يا ايميل خود را وارد نماييد، تمام اطلاعات اين بيماري به روز براي شما ارسال مي‌شود.
بخش دوم ـ نشانه‌ها، علائم و راه انتقال بيماري
8- نشانه و علامت بيماري آنفلوانزاي خوکي چيست؟
علائم اين بيماري مشابه آنفلوانزاي فصلي همانند تب، سرفه، گلودرد، آب ريزش بيني، كوفتگي و درد بدن، سر درد، لرز و خستگي و در موارد مشخص اسهال، تهوع و استفراغ مي‌باشد و در مواردي ممكن است اين بيماري ويروسي پيشرفت نموده و عفونت‌هاي شديد ريوي، گوشي و سينوسي ايجاد نمايد.
9- چه افرادي بيشتر در خطر معرض اين بيماري هستند؟
4 برخي از مردم در گروه خطر هستند. خانم‌هاي حامله، كودكان با سن كمتر از 5 سال، افراد با بيماريهاي مزمن و طولاني مدت مانند آسم، ديابت، برونشيت مزمن، بيماريهاي قلبي و ريوي، کليوي، کبدي، افراد مسن 64 سال و بالاتر و كساني كه به عللي همانند جراحي وسيع، شيمي درماني مكانيزم دفاعي سيستم ايمني بدن آنان در شرايط مناسب نيست. در عين حال وجود آنتي بادي ضد اين ويروس در بدن افراد ميانسال، جوان و سالم و حتي در يك سوم از افراد مسن بالاي 60 سال، بدن آنها را در مقابل اين ويروس محافظت مينمايد. بنابراين لازم است بدانيم بسياري از افراد در ابتلاي به اين بيماري نيازي به درمان ويژه به استثناء استراحت و اقامت 7 روزه در منزل و استفاده از داروهاي معمولي جهت تسکين درد و علايم، به اقدامي ديگر نياز ندارند؛ زيرا مكانيزم دفاعي مناسب بدن ويروس را سركوب و نابود مينمايد.
10- چگونه اين ويروس انتقال مي‌يابد؟
آخرين اطلاعات اظهار مي‌كند که انتقال اين بيماري از انسان به انسان از طريق سرفه، عطسه، تخليه ترشحات بيني و دهان است كه ويروس مي‌تواند حداكثر تا فاصله 1.5 متري از طريق سرفه يا عطسه منتقل شود. اما راه ديگر انتقال تماس دستها، با محيط آلوده به ويروس است. مانند دستگيره درب‌ها و يا وسايلي كه به طور عمومي و مشترك استفاده مي‌شود. دست تماس يافته با محيط آلوده به ويروس موجب انتقال آن از طريق دست آلوده شده به بيني و دهان و يا چشم مي‌شود.
11- دانستيم که ويروس از راه سرفه، عطسه و ترشحات بيني و دهان انتقال مي‌يابد. آيا راه ديگري هم براي انتقال وجود دارد؟
بله براساس آخرين اطلاعات اين ويروس مي‌تواند از طريق صحبت کردن نيز انتقال يابد. زيرا ذرات ويروس از طريق تنفس بخصوص در زمان صحبت کردن که دم و بازدم با قدرت بيشتري هواي مجاري تنفسي را به خارج منتقل مينمايد باعث انتقال بيماري به فرد مقابل شود. به همين منظور تأکيد شده در هنگام صحبت کردن يا غذا خوردن بطور مستقيم مقابل همديگر نباشيد و اصطلاحا شطرنجي نشستن و يا ايستادن ضربدري در مقابل همديگر را پيشنهاد نموده‌اند. اين موجب مي‌شود تا طرفين مخاطب و گفت‌وگو، تماس مستقيم با هواي دم و بازدم ناشي از تنفس يکديگر نداشته باشند.
12- آيا کسي مي‌تواند مبتلا به اين ويروس باشد، ولي علامتي يا نشاني از بيماري نداشته باشد؟
در مواردي نادر ممکن است. به عبارتي توانايي سيستم ايمني بدن فرد نقش مؤثري در بروز علايم جسمي و ظاهري دارد. و در اين بين افراد را مي‌توان به سه گروه تقسيم نمود.
دسته اوّل: کساني که به شدت علايم بيماري را بروز مي‌دهند؛ مانند اطفال، خانم‌هاي حامله، افراد مسن و اشخاص با بيماري زمينه‌اي (بيماريهاي ريوي، قلبي و ديابت).
دسته دوّم: کساني که علايم خفيفي از عطسه، سرفه و کوفتگي بدن در حد سرماخوردگي مختصر دارند. يا ممکن است هر کدام از اين علايم را به تنهايي داشته باشند.
و دسته سوّم: کساني که که ممکن است هيچ علامتي جز يک تب خفيف نداشته باشند.
13- گروه سوّم که هيچ علامتي جز تب خفيف ندارند، مي‌توانند منبع انتقال بيماري باشند؟
به طور قطع بلي و اتفاقاً تأکيد فراوان شده که اين افراد بيشتر از گروه اوّل و دوّم مي‌توانند باعث انتقال بيماري به ديگران شوند. زيرا به راحتي در اجتماع در رفت و آمد و کسب و کارند و بدون آنکه خود و يا ديگران بدانند، محيط و افراد ديگر را آلوده مي‌نمايند. و به همين منظور به عنوان مثال وزارت بهداشت يکي از کشورهاي آسياي جنوب شرقي براي اين عده پيشنهاد نموده حتماً يک دماسنج که مخصوص تعيين درجه دماي بدن است، همراه خود داشته باشند و روزانه دماي بدن خود را کنترل نمايند. و در صورت مشاهده تب ملايم (حدود 38 درجه) با پزشک معالج مشاوره و در صورت تاييد، مدت 7 روز با اقدامات درماني در منزل ايزوله و اقامت نموده و از محاوره و رفت و آمد خودداري نمايند و لو اينکه هيچ کسالتي نداشته باشند.
بنابراين بيماران با ظاهر سالم و باطن بيمار به مراتب خطرناکتر از بيماران به ظاهر و باطن بيمارند.
14- چه علايمي در كودكان بسيار جدي است و بايد به مراکز درماني منتقل شوند؟
بيشتر مبتلايان به غير از 4 گروه در خطر (كودكان زير 5 سال، سالمندان بالاي 64 سال، خانم‌هاي باردار و افراد با بيماري زمينه‌اي) با استراحت در منزل و دوري در تماس با افراد و استفاده از داروهاي ضد ويروس به راحتي درمان مي‌شود. اما اگر علايم زير در كودكان بروز نمود حتماً نيازمند انتقال به بيمارستان هستند.
1. تنفس سريع و غير عادي (نفس نفس زدن)
2. تغير رنگ پوست به آبي يا خاكستري بخصوص در لب‌ها
3. بي‌اشتهايي شديد
4. تهوع و استفراغ مقاوم و مداوم
5. عدم هوشياري، تشنج و بي‌توجهي به محيط
6. بي‌قراري و اضطراب شديد
7. تب بالا و سرفه مقاوم
8. اسهال به همراه علايم فوق
15- چه علايمي در بزرگسالان بايد مورد توجه قرار گيرد؟
1. تنفس كوتاه كه به سختي انجام مي‌شود.
2. احساس درد و فشار در قفسه سينه و شكم
3. سرگيجه ناگهاني و استفراغ شديد و مداوم و اسهال
4. كاهش سطح هوشياري
5. تب بالا و سرفه شديد.
16- مهمترين و شايع‌ترين علت بستري بيماران مبتلا به آنفلوانزاي خوکي در بيمارستان و ICU چيست؟
مطالعه در گروهي از بيماران بستري شده در آمريکا نشان مي‌دهد اين بيماري به ميزان 32 درصد با آسم همراهي داشته و از علل مهم انتقال بيمار به بيمارستان است که در بيشتر موارد به پنوموني ريوي تبديل شده و در نهايت 20 درصد از اين بيماران به علت وخامت بيماري در ICU بستري شده‌اند.
17- دوره اين بيماري چه مدت يا چند روز مي باشد؟
اطلاعات بر اين باور است كه شخص يك روز پس از ابتلا به اين ويروس دچار علايم مي‌شود، يعني اين ويروس پس از ابتلاي شخص در روز اول هيچ‌گونه علايمي ندارد و اصطلاحاً دوره نهفته آن يك روز است، اما دوره بيماري در افراد با مكانيزم دفاعي نرمال و طبيعي 7 روز بوده، ولي اين دوره در كودكان، افراد مسن و خانم‌هاي باردار و افردا با بيماريهاي ديگر متفاوت و طولاني‌تر است. بنابراين طي اين مدت (7 روز) شخص بيمار منبع انتقال بيماري به افراد ديگر نيز هست.
18- آيا امكان بيماري از طريق گوشت خوك است؟
اگر چه كاملاً مشخص نيست، اما تاكنون گزارشي از آن ارسال نشده و پاسخ منفي است.
19- آيا انتقال اين بيماري از طريق آب نوشيدني يا آب لوله كشي شهري ممكن است؟
گندزدايي و كلرزني آب موجب سلامت كامل آب‌هاي نوشيدني شهري است كه همواره در حال انجام است. اگرچه اثبات اين ادعا بر اساس موفقيت درماني و سلامت آب‌هاي نوشيدني در درمان آنفلوانزاي مرغي (H5N1) است. اما تاكنون گزارشي از انتقال بيماري از آب‌هايي كه كلرزني شده‌اند، نداشته‌ايم.
20- آيا استخر و چشمه‌هاي معدني مي‌توانند آلوده به ويروس شوند؟
بر اساس تجربيات به دست آمده از آنفلوانزاي مرغي (H5N1)، اگر چنانچه استخرها به‌اندازه 3 PPM -1 و چشمه‌هاي معدني به‌اندازه PPM5-2 كلرزني و گندزدايي شوند، احتمال وجود و انتقال ويروس صفر خواهد شد.
21- چه مدت ويروس آنفلوانزاي خوكي مي‌تواند در محيط باقي بماند و بيشترين مكان‌هايي كه امكان آلودگي آن را دارد كجاست؟
در خارج از بدن ويروس به مدت 2 تا 8 ساعت زنده مي‌ماند. اما گرماي محيط 75 تا 100 درجه سانتيگراد مواد ضد عفوني كننده هيدروژن پروكسايد، بتادين و الكل آنرا به راحتي نابود مي‌كنند. اما منابع آلودگي در انسان شامل: بيني، دهان، لب‌ها، چشم‌ها موي سر و دست‌هاست؛ زيرا اين مكان‌ها بيشتر مورد تماس دستها در افراد عادي است.
اما بيشترين امكان آلودگي محيطي براي وسايلي است كه به نحوي با دست، صورت انسان در تماس مي‌باشد. همانند دستگيره درها، ميز و صندلي، شيرآلات، نرده‌هاي پله‌ها، بالش خواب و ملحفه، اسباب بازي‌ها، وسايل آشپزي و آشپزخانه، وسايل عمومي كه مورد استفاده مشترك است. همانند اسكناس، اسناد و مدارك دست به دست شده و... بنابراين حائز اهميت است پس از تماس با هر فرد يا اشياء مشكوك دست و صورت خود را با آب و صابون شستشو دهيم. و بهتر است در محيط کار قبل از شروع کار و پايان کار ميز کار مان را با پنبه الکلي ضد عفوني نماييم.
22- چگونه مي‌توان خود را در مقابل اين بيماري محافظت نمود و عوارض بيماري را به حداقل رساند؟
1- پوشاندن صورت، بيني و دهان در زمان سرفه و عطسه با دستمال كاغذي يك بار مصرف و پس از آن قرار دادن آن در سطل در بسته مخصوص.
2- شستشوي دست و صورت با آب و صابون بعد از هر عطسه و سرفه تا ويروس‌ها زدوده شوند. دستها را مي‌توان با پنبه و الكل ضدعفوني نمود.
3- در خارج از منزل، محيط كار و معابر عمومي از تماس دستهايتان با صورت يا چشم، بيني و دهانتان خودداري نماييد.
4- استفاده از ماسک در محيط خارج از منزل بخصوص در مراکز شلوغ و پر رفت و آمد
5- حدامكان از تماس بسيار نزديك (دست دادن يا روبوسي) با افراد ديگر خودداري نماييد.
6ـ آب دهان و ترشحات بيني را در زمين نريزيد. آن را در دستمال كاغذي يك بار مصرف تخليه و سپس آن را به سطل مخصوص منتقل نماييد.
7ـ سعي كنيد از حضور در مكان‌هاي پر ازدحام بخصوص در محيط‌هاي بسته كه امكان عطسه و سرفه در آن زياد مي‌باشد، خودداري نماييد.
8- دقت كافي به مسافراني كه از خارج كشور بويژه كشورهاي آمريكايي، اروپايي و آسياي جنوب شرقي وارد کشور مي‌شوند، داشته باشيد و در مسافرت به اين کشورها به همه نکات مراقبتي دقت نماييد.
9 - اگر احساس سرماخوردگي داريد، در صورت شك به آنفلوانزاي خوكي حداقل 7 روز در خانه بمانيد. و يك روز بعد از بهبودي كامل مي‌توانيد وارد فعاليت روزانه و اجتماعي شويد. اين راهي است كه ديگران را آلوده نمي‌كنيد.
10- بيمار بايد در اتاقي استراحت نمايد كه محل عبور و مرور و رفت و آمد ديگران نباشد. اصطلاحاً ايزوله باشد. تماس با افراد بهتر است از طريق تلفن باشد و حدالامكان يك نفر نيازهاي شخص بيمار را تامين نمايد. درب و پنجره اتاق بيمار حدامكان باز باشد و از سيستم تهويه برخوردار باشد.
-11 حمام جداگانه براي بيمار به همراه وسايل شخصي ضروري است. در غير اين‌صورت قبل از استفاده از حمام براي ديگران بايد حتماً كلرزدايي و گندزدايي شود
-12 نوشيدن مايعات فراوان و مسكن‌هاي استامينوفن، بروفن، ناپروكسن با نظر پزشك فراموش نشود. محدوديت مصرف دارو براي اشخاص با نارسايي و مشكلات كبدي و كليوي بايد مدنظر باشد و مصرف آنتي بيوتيك فقط با نظر پزشك در صورت احتمال بروز عفونت‌هاي باكتريال ضروري است.
23- اگر يكي از اعضاي خانواده بيمار شد چه كنيم؟
در صورت ابتلاي يكي از اعضاي خانواده‌تان مي‌توانيد به محل كار و تحصيل خود برويد، اما شرايط خود را كنترل نماييد و مسئول محيط كار را از موضوع مطلع نماييد، زيرا به محض بروز علايم در شما مي‌بايست در منزل استراحت نماييد. 4 گروه افراد پرخطر ذكر شده در صورت اجبار به زندگي در كنار بيمار نيازمند درمان جهت پيشگيري از بيماري است و اگر شما در اين 4 گروه نيستيد، نياز به درماني جز مراقبت‌هاي ذكر شده نداريد. (4 گروه شامل كودكان زير 5 سال، سالمندان، افراد با بيماري زمينه‌اي و خانم‌هاي باردار) در خصوص ظروف و وسايلي كه بوسيله شخص بيمار مورد استفاده قرار مي‌گيرند، تاكيد شده شستن آن با آب گرم و مواد ضد عفوني كننده موجب نابودي ويروس مي‌شود و استفاده از آن براي ديگر افراد خانواده منعي ندارد. مانند (بشقاب، سيني، قاشق) البته اين مجزا از وسايل شخصي چون شانه، مسواك، لباس و... است.
24- نکته مهم در روابط عاطفي با بيماران چيست؟
نكته مهم احترام و توجه ويژه به بيمار در اين شرايط بسيار مهم است. هرگز تصور نكنيد كه اين بيماري بسيار خطرناك و صعب العلاج يا لاعلاج است. اين ويروس همانند همه ويروس‌هاي سرماخوردگي است، اما با تفاوت‌هاي اندك و ناشناخته كه ما را مجاب به رعايت نكات جديد مينمايد تا چيز مهمي را از دست ندهيم. بنابراين حتما بايد به سالمندان و كودكان كه به محدوديت در معاشرت و احترام حساسند و حتي ممكن است كمي ناراحت و دلگير شوند شرايط بيماري‌شان را توضيح دهيم كه بدانند بقاي سلامتي و شادابي ايشان و اطرافيان نيازمند يك هفته فراغت و دوري از تمايلات و علايق گذشته است، تا محدوديت رفتاري ديگران با ايشان موجب تاثر و تالم بيشتر آنان نگردد. با پزشك معالج يا خانوادگي و يا مركز درماني همواره در تماس باشيد و همه روزه آنان را از شرايط بيمار خود مطلع نماييد تا در شرايط بحراني بيمار را به بيمارستان منتقل نماييد.
25- از چه زماني شخص مي‌تواند بيماري را به اطرافيان انتقال دهد؟
اين موضوع در بيماريهاي ويروسي مختلف متفاوت است. مثلاً در بيماري سارس پس از شروع علايم بيماري، ويروس بيماري قابل انتقال است. اما در آنفلوانزا يک روز بعد از شروع بيماري قابل انتقال است و در برخي بيماريهاي ويروسي ديگر، يک روز قبل از شروع علايم بيماري قابل انتقال است، به همين دليل تاکيد شده انتقال و سرايت بيماري ويروسي را بايد بر اساس ميزان ابتلا منطقه‌اي و محلي ارزيابي نمود. به عنوان مثال اگر فردي در خانواده مبتلا به بيماري آنفلوانزا شده، بايد 2 موضوع را در نظر داشته باشيم؛ اوّل نزديکترين افراد به او از يک تا 2 روز قبل شروع بيماري چه کساني بودند؟ و دوّم اينکه از اين نزديکترين افراد به او چه کساني در گروه خطر هستند (کودکان زير 5 سال، افراد بالاي 64 سال، خانم‌هاي حامله و افراد با بيماريهاي زمينه‌اي و مزمن) و با اين محاسبه مي‌توانيم حلقه اوّل مبتلايان احتمالي را شناسايي و با هشدار به آنان، هم آنها را تحت نظر داشته باشيم و هم رفت و آمدهاي آنان را با ديگران براي جلوگيري از انتقال بيماري به زنجيره دوّم محدود و کنترل نمائيم.
26- جدي‌ترين نکته‌اي که همه مردم بايد به آن توجه کنند، چيست؟
دو نکته مهم که از آن نبايد غافل باشيم 1- آغاز فصل سرما که خاستگاه بيماري ويروسي است 2- مصادف شدن آن با شروع مدارس که مطمئنا با اوج آنفلوانزاي خوکي در اين دوره روبه‌رو خواهيم بود. تماس نزديک دانش‌آموزان خردسال با يکديگر غير قابل اجتناب است؛ بنابراين آيا برنامه مدون و منسجمي براي آموزش آنان توسط متوليان آموزش و پرورش و اولياي دانش‌آموزان داريم؟ C.D.C و WHO هشدار مي‌دهند بيشترين قربانيان از گروه سني کودکان و نوجوانان هستند. هشدار اوج و طغيان بيماري را در اين فصول با انتقال سريع بيماري در بين دانش‌آموزان جدي بگيريم.
27- به غير از مراکز جمعي و گروهي مانند سربازخانه‌هاي، مدارس و... که مي‌توانند بهترين و بيشترين راه انتقال باشند چه مکان‌هاي ديگر بايد مورد توجه جدي باشد؟
جالب است بدانيم برخلاف محتوي سؤال اماکن کم رفت و آمد نيز بايد مورد توجه باشند. مانند هتل‌ها براساس قانوني در يکي از کشورهاي آسياي شرقي مقرر گرديد. همه توريست‌هاي خارجي وارد شده به هتل ضمن معاينه اوّليه زمان، محل و مواجهات خود را از دو روز قبل و همين‌طور مقصد خود را بعد از ترک هتل تا مدت يک هفته، در بدو ورود به مسئول هتل اعلام نمايند. اين از آن جهت است که اگر اخبار و اطلاعاتي از بروز بيماري در محل قبلي به هتل گزارش گرديد، بايد اين توريست يا مهمان به عنوان فرد مشکوک حامل ويروس که از آن محل آمده، مورد ارزيابي قرار گيرد تا خلاف آن ثابت شود. و نکته جالبتر اينکه اطلاع از مقصد او بعد از ترک هتل به اين دليل است که اگر فردي در هتل بعد از ترک او به آنفلوانزا مبتلا شد، بلافاصله او را که در واقع هتل را ترک نموده مطلع مي‌نمايند تا اگر در زمان حضور در هتل به نحوي با اين فرد تماس داشته، شرايط خود را در وضعيت مشکوک به اين ويروس ارزيابي و به پزشک معالج مراجعه نمايد.
شايد ما با نگاهي عجيب به اين موضوع بنگريم، ولي به واقع نظم و انضباط و جابجايي دقيق اطلاعات اينگونه مي‌تواند ما را در پيچ و خم بيماري‌ها مصون و محفوظ نمايد. نمي‌توان به انتظار نشست تا بيمار شويم آنگاه فکر چاره کنيم.
28- آخرين روش پيشگيري درماني براي افراد پرخطر (4 گروه ذکر شده) چيست؟
4 گروه پرخطر حتي در صورت احتمال ابتلا به بيماري بايد به عنوان پيشگيري و درمان بعد از تماس احتمالي با افراد آلوده به مدت 10 روز از داروي آنتي ويروس يا ضد آنفلوانزا استفاده نمايند.
29- دانستيم که ويروس از دو طريق مستقيم (سرفه، عطسه...) و غير مستقيم (اسباب و ملزومات محيطي که به مدت 2 تا 8 ساعت ويروس مي‌تواند در آن محيط زنده بماند به انسان انتقال مي‌يابد) بنابراين چه پيشنهادي براي به حداقل رساندن انتقال ويروس در محيط‌هاي اجتماعي و اداري داريد؟
به عنوان مثال در دستورالعملي در مرکز مبارزه با بيماري C.D.C آمده، بهتر است اتاق جلسات که افراد مختلف از نقاط مختلف براي بحث و بررسي يا سمينار و کنگره وارد آن مي‌شوند، پس از پايان جلسه، تا روز بعد يا حداقل 8 ساعت از اين سالن يا اتاق براي جلسه ديگري استفاده نشود؛ زيرا اگر ويروسي به دليل حضور افراد مختلف از مناطق مختلف به اين محيط راه يافته و در محيط و اسباب و ملزومات آن باقي مانده باشد، پس از 8 ساعت از بين مي‌رود.
ولي با اين حال در صورت نياز پيشنهاد شده محيط‌هاي پر رفت و آمد که بناچار بايد پي‌درپي از آن استفاده نمود، به روش زير آن را گندزدايي و تميز و ضدعفوني نمود.
30- نحوه نظافت و ضدعفوني نمودن چگونه است؟
1- افرادي که مسئول نظافت هستند، بايد مشخص باشند.
2- افراد مسئول نظافت بايد از ماسک مخصوص N95، دستکش و لباس مخصوص يک بار مصرف در زمان نظافت استفاده نمايند.
3- سطل و پارچه‌هاي يک بار مصرف تميز و محلول رقيق شده هيپوکلريد سديم يک دهم درصد (1/0 درصد) يا (1000ppm) (part per million) و الکل 70 درصد و آب گرم در دسترس افراد مسئول نظافت باشد.
4- ابتدا پارچه‌ها و سطل را با آب داغ شستشو نماييد؛ زيرا آب داغ خود موجب نابودي ويروس است.
5- گرد و خاک و غبار و سطوح خاکي را ابتدا با پارچه نمدار تميز نماييد.
6- محلول ضدعفوني کننده (هيپوکلرايد سديم 1/0 درصد) را در سطل آماده نماييد.
7- پارچه را در سطل فرو برده و بعد از آغشته شدن آن حد امکان با وسيله‌اي ديگر مانند تي چوبي، به همه مکانهايي که امکان آلودگي وجود دارد، بکشيد. البته بعد از غبارروبي، با پارچه نمدار (محل‌هاي ورود و خروج، روي ميز و صندلي، دستگيره‌ها، کنار پنجره ها، وسائلي که احتمالاً با دست لمس شده‌اند، کامپيوتر، حتي توالت)
8- سطل و دستمال‌ها و وسايل نظافت و ضدعفوني کننده هر اتاق، بايد جدا باشد.
9- قبل از استفاده دوباره از پارچه براي محل ديگر، آن را در آب داغ فرو برده و سپس وارد سطل محلول ضد عفوني کننده نموده و آنگاه به محيط و اسباب وسايل بکشيد.
10- در طول مدت نظافت مراقب باشيد. لباس، دستکش و ماسک مخصوصتان پاره نشده و آسيب نبينند و در صورت صدمه آن را تعويض نماييد.
11- باز کردن درب و پنجره اتاق‌ها در طول مدت نظافت ضروري است، زيرا محيط نظافت در حداقل زمان ممکن بايد خشک شوند؛ چراكه رطوبت و خيسي محيط بهتر ويروس را به دستها و بدن منتقل مينمايد.
12- بهتر است نظافت را از يک نقطه آغاز و در طرف يا نقطه مقابل به پايان برسانيد.
31- براي خشک کردن محيط و زدودن گرد و غبار مي‌توان از پنکه يا فشار باد يا اسپري استفاده نمود؟
مطلقاً از اين عمل خودداري نماييد. زيرا با فشار باد يا باد پنکه ويروس به همراه گرد و غبار در محيط پخش مي‌شوند و در آن صورت به راحتي قابل استنشاق مي‌باشند و به همين علّت تاکيد شده گرد و غبار محيط را با دستمال نمدار پاک و تمييز نماييد و در طول نظافت درب و پنجره را باز بگذاريد. و همچنين از گرفتن شيلنگ با فشار آب جداً خودداري نماييد، زيرا ذرات در محيط و درزها پخش مي‌شوند.
32- کارگران در کارخانه‌ها و سربازها در سربازخانه‌ها چه وضعيتي را بايد در پيش گيرند؟
دستورهاي WHO براي اين موارد بسيار جالب است که به چند مورد مهم آن اشاره مي‌کنم.
1- کارفرمايان بايد گروه‌هاي کاري را از يکديگر مجزا نمايند تا در تماس حداقل با يکديگر باشند، ه بعبارتي يک کارگر نبايد در چند گروه کاري فعاليت نمايد.
2- بازديد افراد خارجي از کارخانه و تماس آنان با وسايل کار و افراد کارگر بايد در حداقل ممکن باشد.
3- اگر کارگري قادر به انجام کار کارخانه در منزل است، به او اجازه داده شود که در منزل مسئوليت خود را ايفاد نمايد.
4- ملاقات‌هاي غير ضروري حتماً لغو شود و در صورت نياز، تماس از فاصله بيشتر از 2 متر باشد و يا حائل شيشه‌اي بين ملاقات کنندگان باشد. و بهتر آنکه با تلفن باشد
5- در هنگام صرف نهار همه گروه‌ها در يک زمان وارد سالن غذاخوري نشوند و هر گروه کاري مجزا و در فاصله 2 متر از يکديگر وارد سالن شده و در ميز غذاخوري به جاي اينکه مقابل يکديگر بنشينند، بصورت ضربدري مقابل هم باشند.
6- کنترل علايم حياتي، دماي بدن، علايم احتمالي بايد به شدت به وسيله گروه‌هاي پزشکي کنترل شود.
نظرات ارائه شده در کارخانه‌ها به آن جهت است که آسيب‌هاي اقتصادي ناشي از بيماريهاي ويروسي را به حداقل برسانيم و بتوان توان فيزيکي نيروهاي انساني را در حد امکان حفظ نمود و تصور کنيد اگر با پيروي از اين دستورالعمل‌ها بتوانيم حتي يک نيروي کاري را در هر کارخانه يا کارگاهي براي اقتصاد مملکت حفظ نماييم، چه نيروي عظيمي مي‌توانند با لحاظ نفوذ بالاي بيماري ويروسي مشغول کار باشند. اين دستورها را بايد با اعتقاد به آن و در عمل به آن اثبات نماييم.
33- نقش ماسک در کنترل و پيشگيري بيماري چه‌اندازه و نحوه استفاده آن چگونه است؟
ماسک تا بيش از 50 درصد از ابتلا به بيماري پيشگيري مينمايد. بر اساس استاندارد جهاني ماسک N95 براي مبارزه با بيماريهاي ويروسي مي‌باشد. و بايد بدانيم اندازه‌هاي مختلف از آن براي افراد و گروه‌هاي سني مختلف بايد در دسترس باشد. نکاتي که در استفاده از ماسک بايد مد نظر باشد:
1- ماسک بايد کاملاً بروي صورت (بيني، لب و چانه) ثابت باشد.
2- هنگامي که ماسک به علّت عطسه، سرفه يا تنفس مرطوب شده و يا سوراخي در آن ايجاد شده، بايد تعويض شود. و به همين خاطر بايد چند ماسک همراه خود داشته باشيم.
3- براي تعويض ماسک از بندک يا کشي که به دور گوش شما مي‌افتد استفاده کنيد و دستتان با خود ماسک تماس نداشته باشد.
4- ماسک مخصوص شما بايد دور از دسترس ديگران باشد و پس از استفاده و يا تعويض آن را در سطل مخصوص قرار دهيد.
اگر دچار سرگيجه يا حساسيت پوستي شديد احتمالاً به اين نوع ماسک حساس هستيد، بنابر اين در موارد بسيار نادر افرادي ممکن است به ماسک حساس باشند.
34- نحوه شستن دستها چگونه باشد؟
دستها با آب گرم و صابون به مدت 15 تا 20 ثانيه بايد شسته شوند و يا با پنبه و الكل تمام دستها و حتي بين انگشتتان و زير ناخن‌ها تميز شوند
بخش سوم ـ تشخيص و درمان
35- آيا روش تشخيص ازمايشگاهي براي اين بيماري وجود دارد؟
بلي به 4 روش مي‌توان اين بيماري را با تهيه نمونه از ترشحات حلق يا بيني تشخيص داد.
1- RT-PCR که بررسي ملکولي است و RNA که پروتئين ويروس است، را در محيط ازمايشگاه به دست مي‌آوريم. ميزان اطمينان اين آزمايش 80 تا 100 درصد است و بهترين راه تشخيصي مي‌باشد.
2- کشت ويروس در محيط آزمايشگاه که 2 تا 10 روز به طول مي‌انجامد و اطمينان آن کمتر از تست PCR است.
3- اندازه‌گيري آنتي ژن با آنتي بادي به روش مستقيم و غير مستقيم که 2 تا 4 ساعت وقت نياز دارد، اما اين تست نمي‌تواند بين گونه‌هاي مختلف آنفلوانزاي A اختلاف بگذارد.
4- تست سريع تشخيصي يا RIDT که در مدت نيم ساعت انجام مي‌شود، ولي اطمينان آن از همه تست‌ها کمتر بوده (10 تا 70 درصد) و همچنين قادر به افتراق انواع مختلف آنفلوانزاي A نيست. بنابراين 2 تست اول قادر به تشخيص آنفلوانزايA نوع خوکي H1N1 هستند.
36- آيا درمان دارويي براي درمان آنفلوانزاي خوكي وجود دارد؟
بله داروي ضد ويروس Oseltamivir (اسلتا مي‌وير) يا Zanamivir (زانا مي‌وير) كه داراي اشكال قرص، مايع و اسپري است و در داخل كشور توليد مي‌شود. اين دارو در پيشگيري موثر بوده و بخصوص با نظر پزشك معالج در موارد شديد ابتلا به بيماري نيز مصرف آن ضروري است.
37- اثرات دارو چگونه است؟
اظهار شده دارو داراي 4 اثر درماني است: 1- کاهش يا تخفيف علايم 2- کوتاه نمودن دوره بيماري 3- جلوگيري از عوارض جدي و مهلک بيماري 4- کاهش امکان سرايت بيماري به ديگران.
38- آيا اين داروها عوارضي دارند؟
مهمترين عوارض Oseltamivir تهوع و استفراغ است که براي کاهش اثرات آن پيشنهاد شده با غذا ميل شود.
و Zanamivir داراي عوارض شبه آنفلوانزا مانند سرگيجه، سينوزيت، سرفه، اسهال و سردرد هستند که تاکيد شده از مصرف اين دارو در مبتلايان به آسم خودداري نماييد.
39- آيا حتما تجويز دارو بايد بر اساس نتيجه مثبت آزمايشگاهي باشد؟
بر اساس پيشنهاد WHO اگر چه نتايج آزمايشگاهي نقش مهمي در درمان دارند اما تشخيص باليني و وضعيت ظاهري بيمار مهمتر از نتيجه آزمايشگاهي است، به همين دليل تاکيد شده در بيماران در معرض خطر (4 گروه) در صورت بروز علايم آنفلوانزاي خوکي، حتي در صورت نتيجه آزمايشگاهي منفي، بايد درمان آنان را در 48 ساعت اول آغاز نمود.
و در ساير بيماران مبتلا به درجات متوسط و خفيف از شدت بيماري استراحت، مصرف مايعات فراوان و اقدامات درماني، حمايتي و علامت درماني با مسكن‌هاي تجويز شده از سوي پزشك كافي است.
40- داروي موجود و نحوه مصرف آن چگونه است؟
Oseltamivir يا Tamiflu بهترين داروي موجود است که کپسول آن 75 ميلي گرمي و شربت آن 12 ميلي گرم در ميلي‌ليتر بوده و در دماي 15 تا 30 درجه بايد نگهداري شوند.
نحوه مصرف براي بزرگسالان از 13 سال به بالا 2 عدد کپسول در روز به مدت 5 تا 7 روز است و در کودکان از يک سال و به بالا با وزن 15 کيلوگرم تا 40 کيلوگرم از 30 ميلي‌گرم تا 75 ميلي‌گرم دو بار در روز متفاوت است. مطمئنا پزشک معالجتان بهتر شما را راهنمايي مينمايد و ممکن است بر حسب شرايط بيمار شما، دستورهايي کم يا بيش از اين داشته باشد.
41- آيا دارو را مي‌توان در هر مرحله از بيماري استفاده نمود؟
بلي.اما بهترين و موثرترين زمان با حداکثر اثرات درماني در 48 ساعت اوليه آغاز بيماري است.
42- آيا محدوديت دارويي (Oseltamivir) براي خانم‌هاي حامله يا کودکان وجود دارد؟
خير حتي براي کودکان کمتر از يک سال هم مي‌توان تجويز نمود در صورت عدم دسترسي به شربت مي‌توان کپسول را باز نمود و پودر آن را با مقداري آب ميوه مخلوط و براي مصرف کودکان استفاده نمود.
43- نحوه درمان در بيماري که قبلا مبتلا به سرطان بوده، اما اکنون در بهبودي کامل است، چيست؟
تاکيد شده است حتي اگر چنين بيماراني به بهبودي و درمان قطعي نيز دست يافته‌اند، همچنان بايد به عنوان گروه پرخطر مورد توجه باشند. لذا واکسيناسيون و درمان آنها در اولويت است.
44- در بيمار مبتلا به ايدز يا HIV چه بايد کرد؟
WHO پيشنهاد نموده در بيماراني HIV+ که تعداد CD4 آنان در محدوده کمتر از 500 است، بايد در گروه پرخطر قرار گرفته و در اولويت درمان و واکسيناسيون از نوع تزريقي قرار گيرند. در عين حال به استراحت، دوري از استرس و تغذيه کامل در اين بيماران تاکيد شده.
بخش چهارم ـ واکسيناسيون
45- واکسيناسيون چيست و چرا ما نياز به واکسن داريم؟
همان گونه که مي‌دانيم، بدن ما همواره در معرض عفونت‌هاي ويروسي و ميکروبي است و گاهي سيستم دفاعي بدن بنا به دلايل گوناگون، قادر به حذف و نابودي عامل عفوني نيست، زيرا ايمني سلولي و هورموني که دو سيستم دفاعي در بدن هستند، در ابتدا بايد قادر به شناسايي ساختمان و عملکرد ميکروب يا ويروس باشند و آنگاه با ساختن پادتن يا ضد ميکروب و ضد ويروس آن را نابود نمايند. اما گاهي سيستم دفاعي بدن بنا به دو دليل مهم؛ قادر به انجام اين عمل دفاعي نيست:
نخست، ضعف سيستم دفاعي ناشي از شرايط سني، ژنتيکي، ارثي يا بيماريهاي زمينه‌اي و داروها
دوم، توانايي بيماريزايي بالاي ويروس و يا باکتري در مقابله با سيستم دفاعي بدن، به طوري که با تغيير شکل و يا همانندسازي، خود را در مقابل سربازهاي دفاعي بدن (گلبول‌هاي سفيد) ناشناخته و نهفته و مقاوم نگه مي‌دارند.
به همين دليل سيستم دفاعي بدن بايد به نوعي با اين مکانيسم مرموز و ناشناخته و پيچيده ويروس و ميکروب آشنا شود تا مغلوب حقه و کلک آن نشود. که در اين راه دانشمندان موفق به ساخت عامل کشته و يا ضعيف شده از ميکروب يا ويروس بنام واکسن شدند تا پس از تزريق آن به بدن انسان اين فرصت را براي سيستم دفاعي بدن او فراهم آورند تا خود را در مقابل ويروس ضعيف يا کشته شده آزمون نمايد و با همه شرايط و ساختمان آن آشنا شود تا اگر در روز مبادا با فرم و شکلي قويتر از آن روبه‌روشد، با دانش و تجربه قبلي که از فرم ضعيف يا کشته شده آن به دست آورده، بتواند بلافاصله آن را نابود نمايند.
46- تاکنون چند کشور موفق به توليد و عرضه واکسن شده و چه تعداد از مردم واکسينه شده‌اند؟
تاکنون 16 کشور موفق به توليد و عرضه واکسن شده‌اند و نزديک به 65 ميليون نفر در دنيا واکسن اين بيماري را دريافت نمودند. در کشور ايران توليد و عرضه واکسن در مراحل پاياني است و انتظار مي‌رود تا پايان آذر ماه عرضه گردد.
47- چگونه و کجا مي‌توان واکسن را تهيه نمود؟ و آيا رايگان است؟
شبکه‌ها و مراکز بهداشت و پايگاه‌هاي علوم پزشکي کشور محل عرضه و تزريق اين واکسن هستند، زيرا حفظ، نگهداري و انتقال اين واکسن نيازمند شرايط خاصي است و ارائه اين واکسن در بسياري از کشورها تاکنون رايگان بوده است. بنابر اين هرگونه تحويل، عرضه يا تزريق و فروش واکسن در محل‌هاي ديگر غير قانوني و فاقد اثرات واکسيناسيون است.
48- واکسن آنفلوانزاي خوکي توليد شده و به چه اشکالي است؟
بلي توليد شده و داراي 2 شکل هست:
1- فرم اسپري بيني که به داخل محفظه بيني(سوراخهاي) بيني اسپري مي‌شود
2- فرم تزريقي که در محل بازو تزريق مي‌شود. (FLU SHOTتزريقي) - (FLU MIST اسپري بيني)
49- تفاوت‌هاي اين 2 نوع واکسن چيست و موارد کاربرد آن چگونه است؟
1- واکسن اسپري نازال يا بيني از ويروس ضعيف شده است و براي افراد سالم که سن آنها بين 2 تا 49 سال بوده و قابل استفاده مي‌شود، بنابراين براي ديگر گروه‌هاي سني از جمله کودکان زير 2 سال و افراد مسن و خانم‌هاي باردار و همچنين در افراد با بيماري زمينه‌اي ممنوع است.
2- اما واکسن تزريقي که از ويروس کشته شده است، براي همه گروه‌هاي سني، حتي خانم باردار و شيرده و در افراد با بيماريهاي زمينه‌اي مجاز است.
50- تزريق واکسن براي چه کساني از اهميت بيشتري نسبت به ساير افراد برخوردار هستند؟
بر اساس دستور سازمان بهداشت جهاني به ترتيب: 1- خانم‌هاي حامله 2- افراد نزديک يا نگهدارنده کودکان زير 6 ماه 3- پرسنل و کادر پزشکي و درماني در بيمارستانها و درمانگاه‌ها 4- افراد سالم از 6 ماه تا 24 سال 5- افراد 25 تا 64 سال با بيماريهاي زمينه‌اي 6- بالغين سالم از 25 سال به بالا.
51- در چه کساني استفاده از واکسن اسپري بيني ممنوع است؟
1- در کودکان کمتر از 2 سال و افراد بالاتر از 50 سال ممنوع است.
2- خانم‌هاي حامله
3- کساني که سابقه آلرژي به واکسن‌هاي ديگر داشته‌اند، حتي کساني که به تخم مرغ حساسيت داشته‌اند
4- افراد با سابقه بيماريهاي زمينه‌اي قلبي، ريوي، کليه، کبد و بيماريهاي خوني
5- کودکان با سن کمتر از 5 سال و سابقه آسم و يا يک دوره بيماري تنفسي در هر سال
6- هر شخصي با بيماري عصبي ـ عضلاني مانند (سندرم گيلن باره) و يا فلج مغزي ـ عضلاني
7- کساني که پيوند کليه يا قلب شده و يا از بيماري عفوني و تب دار شديد رنج مي‌برند
8- کساني که در حال شيمي درماني بوده و کساني که مدت طولاني تحت درمان با اسپرين هستند.
52- در چه کساني استفاده از واکسن تزريقي ممنوع است؟
1- افراد با سابقه بيماري عصبي ـ عضلاني (گيلن باره)
2- کودکان کمتر از شش ماه
3- افراد با سابقه آلرژي شديد به واکسن‌هاي ديگر
4- کساني که حساسيت به تخم مرغ دارند
5- کسانيکه در مرحله حاد و شديد از بيماري عفوني و تب‌دار هستند
53- آيا ديگر واکسن‌هاي سرماخوردگي فصلي مي‌تواند موجب مصونيت در مقابل ويروس آنفلوانزاي خوکي گردد؟
مطمئنا خير و حتي واکسن آنفلوانزاي خوکي هم نمي‌تواند موجب مصونيت در مقابل ساير ويروس‌هاي سرماخوردگي فصلي گردد. بنابر اين در صورت نياز يک شخص مي‌بايست از هر دو واکسن به طور جداگانه استفاده نمايد.
54- واکسن آنفلوانزاي خوکي چند بار بايد تزريق شود و دوره مصونيت آن چگونه است؟
آخرين اطلاعات اظهار مي‌کند:
1- نوزادان تا 6 ماهگي نيازي به اين واکسن ندارند.
2 - افراد از شش ماه تا 9 سال دو بار و طي 3 تا 4هفته جداگانه
3- افراد بالاتر از 9 سال فقط يک بار کافي است.
مصونيت در برابر بيماري از دو هفته پس از تزريق آغاز مي‌شود و مدت اثر آن اگر چه هنوز مشخص نيست، ولي انتظار مي‌رود حداقل براي يک دوره فصول سرد (6ماهه) پايدار باشد. با اينحال بررسي‌هاي منطقه‌اي و پاسخ‌هاي ايمني و نشانه‌هاي عدم ابتلا پاسخگوي اين سوال هستند که ميزان اثربخشي اين واکسن جديد چه‌اندازه است که بايد به انتظار پاسخ آن باشيم.
55- اين واکسن تا چه‌اندازه موجب عدم ابتلا به آنفلوانزاي خوکي مي‌شود؟
مصونيت ايجاد شده از اين واکسن در برابر ابتلا به بيماري از 30 تا 90 درصد بوده و در مقابل مرگ و مير تا حدود 80 درصد است. علت اين تفاوت ناشي از شرايط و توانايي اشخاص نسبت به اين بيماري است. براي مثال، بيشترين مصونيت در افراد جوان و ميانسال ايجاد مي‌شود و کمترين مصونيت در کودکان و افراد مسن و اشخاص با بيماري زمينه‌اي مي‌باشد.
56- چرا بايد هر سال واکسن بزنيم؟
به دو دليل:
1- ويروس قابليت تغييرپذيري بالايي دارد، بنابراين واکسن تزريق شده در سال گذشته تنها اين فرصت را براي سيستم ايمني بدن فراهم آورده تا ويروس سال گذشته را شناسايي نمايد، نه ويروس تغيير شکل يافته جديد را
2- گاهي ما با ويروس‌هاي جديد و خطرناک روبه‌رو مي‌شويم که در ده‌ها سال اخير هم هيچ ويروس مشابه به آن وجود نداشته، مانند همين ويروس آنفلوانزاي خوکي يا مرغي که هر چند دهه ناگهان با اشکال کاملا متفاوت و خطرناک ظاهر مي‌شوند.
57- آيا ممکن است تزريق واکسن هم عوارضي داشته باشد؟
سوال بسيار مهمي است؛ زيرا همواره فکر مي‌کنم واکسن به نوعي پيشگيري و رهايي از بيماري است ولي واقعيت اين است که حتما بايد به علايم و شرايط جسمي خود بعد از تزريق واکسن توجه نماييم و تزريق واکسن هم در مواردي مي‌تواند عوارضي را در پي داشته باشد. و اين عوارض معمولا از چند دقيقه بعد از تزريق آغاز شده و تا حداکثر 2 روز ادامه مي‌يابد، اما در مواردي ممکن است طولاني‌تر باشد که در آن صورت نيازمند مراجعه به پزشک است.
58- چه عوارضي از واکسن آنفلوانزاي خوکي جدي است و بايد به پزشک مراجعه نماييم؟
1- تب بالا
2- تغيير در رفتار و هوشياري
3- کهير يا راشها و ضايعات پوستي منتشره
4- عطسه و سرفه مکرر
5- گرفتگي صدا و مشکلات تنفسي
6- ضربان قلب بالا و ضعف شديد بدني با رنگ پريدگي
59- چه عوارضي از واکسن فوق ممکن است شايع باشد، در حالي که از اهميت چنداني برخوردار نيستند و نيازي به مراجعه به پزشک نيست؟
در نوع تزريقي:
1- قرمزي، سفتي و تورم و درد مختصر در محل تزريق
2- تب پايين موقت
3- آلرژي موقت از خارش مختصر تا عطسه، سرفه و آبريزش بيني موقت
4- احساس خستگي و کوفتگي مختصر و کوتاه مدت
در نوع اسپري بيني:
1- آبريزش بيني
2- سردرد
3- حالت تهوع و استفراغ مختصر با درد شکم خفيف
4- گلو درد و سرفه کوتاه با مختصر صداي خشن تنفسي
البته بايد بدانيم که تمام اين عوارض کوتاه مدت و مختصر گاهي ممکن است به عوارض جدي و مهم تبديل شوند که در آن زمان مراجعه به پزشک ضروري است.
60- آيا ممکن است اين واکسن عوارض ناشناخته داشته باشد؟
از آنجايي که اين واکسن با سرعت بالايي به جهت شيوع گسترده و پيشرونده بيماري توليد شده، ممکن است اثرات پيشگيرانه و عوارض آن تا اندازه‌اي متفاوت از ساير واکسن‌ها باشد، به همين لحاظ دقت و انتقال اطلاعات ما به مراکز درماني و بهداشتي از عوارض احتمالي اين واکسن و همين‌طور رعايت نکات ايمني و پيشگيرانه از ابتلا به بيماري به رغم تزريق واکسن ضروري است و مي‌تواند نقش مهمي در اصلاح، تقويت و عرضه بهتر و موثرتر واکسن در توليدات آينده داشته باشد.
61- چه نکته مهمي را ما بايد از اين بيماري و واکسيناسيون آن به ياد داشته باشيم؟
قدر مسلم در مبارزه با هر بيماري جديد و خطرناک نقش پزشک و بيمار به يک اندازه است، زيرا بيمار با تحمل درد و رنج و انتقال آه و ناله به مراکز درماني و تحقيقاتي، سلامتي انسانهاي ديگر را به واسطه انسانهاي ديگر به نام پزشک تضمين مينمايد. به عبارتي بيمار ضمن تحمل درد ناشي از بيماري، خود کانوني براي ارتقاي سلامتي ديگران هستند، زيرا ما پزشکان از پيام شما بيماران مي‌آموزيم تا چگونه ديگران را با بيماري مشابه درمان كنيم و در اين مبارزه نفس‌گير با بيماريهاي ناشناخته چه نيکوست که شما بيمار عزيز تا آنجا که مي‌توانيد به دقت و کامل از بيماري خود و تمام مراحل آن با پزشک خود سخن بگوييد.
مقدمه
آموخته‌ها، دانسته‌ها و تجربيات درماني اينجانب به عنوان پزشک بدون مرز و متخصص پوست از جمعيت هلال احمر جمهوري اسلامي ايران در كشورهاي مختلف آفريقايي و آمريکايي مرا بر آن نمود تا تجربيات علمي و عملي كسب شده از بيماري آنفلوانزاي خوكي را به همراه آخرين اطلاعات علمي از بزرگترين مركز مبارزه بيماريهاي واگيردار در جهان (C.D.C) يا
(Center for Disease Control and Prevention) و WHO را پس از ترجمه در اختيار هموطنان عزيز کشورم قرار دهم.
همانا که حضرت علي (ع) مي‌فرمايند: «تجربه آن نيست که بتوان آن را در راحت روزگار به دست آورد، بلکه آن از پيشامدها و جزر و مدهاي روزگار به دست مي‌آيد. آنان که از تجارب خود مي‌آموزند، خردمندانند و آنان که از تجربيات ديگران مي‌آموزند، سعادتمندانند و آنان که نه از تجربه خود و نه از تجربه ديگران مي‌آموزند، از واماندگان روزگارند.» بنابراين ما پزشکان ايراني بر اساس رسالت والاي پزشکي بايد چشمي بينا، گوشي شنوا، زباني گويا، فکري انديشمند و وجودي مهربان و دلسوز براي ارتقاي سلامتي مردم عزيز کشورمان و همه دنيا باشيم و بر اساس اين گفته سقراط بزرگ که «ايرانيان نخستين کساني در دنيا بودند که بيمارستان را براي سلامتي بيماران ساختند»، بايد بدانيم آباد کردن کشور، مبارزه با فقر و ارتقاي سلامتي و بهداشت، با سخن گفتن تنها و انتقاد امکان‌پذير نيست، بلکه بايد کار کرد و کاري بس طولاني و مداوم و در هر لحظه و هر مکان و هر مقام بايد به ياد ميهن، مملکت و مردم کشور عزيزمان باشيم.
بنابراين، آنچه را شما ملاحظه خواهيد نمود، اطلاعات جامع و کامل کاربردي از بيماري آنفلوانزاي خوکي است که در چهار بخش (تاريخچه، تشخيص، درمان، پيشگري و واکسيناسيون) جمع‌آوري شده است. مطالعه دقيق اين مجموعه، شما را با همه زواياي اين بيماري به طور کامل آشنا مينمايد و پيشنهاد مي‌شود حتما خواندن اين مقاله را به ديگران يادآوري نماييد.
بخش اول ـ ويروس آنفلوانزاي خوکي را بيشتر بشناسيم
1- ويروس H1N1 چيست؟
اين ويروس از آنفلوانزاي نوع A است كه اولين بار در سال 1918 ميلادي در آمريكا شناخته شد و پس از يك دوره طولاني در آوريل 2009 (سال جاري) بار ديگر اين بيماري به نام Swine flu يا آنفلوانزاي خوكي با شكل، قدرت و توانايي بيماريزايي متفاوت از گذشته، در ايالت كاليفرنياي جنوبي كشور آمريكا گزارش شد و پس از آن، به سرعت كشورهاي مكزيك، كانادا و كشورهاي اروپايي نيز مواردي از ابتلا به اين بيماري را گزارش نمودند. اگر چه Swine flu آنفلوانزاي خوكي نام گرفته، اما اين به آن معنا نيست كه اين بيماري از خوك به انسان انتقال مي‌يابد، بلكه در آزمايش‌هاي انجام شده از اين ويروس، مشخص شده كه تعدادي از ژن‌هاي آن شبيه به آنفلوانزاي ويروسي است كه در خوك‌هاي شمال آمريكا يافته‌اند. در عين حال به دليل شباهت بروز اين آنفلوانزا در خوك‌هاي اروپا و آسيا و مرغان و انسان‌ها، دانشمندان آن را يك آنفلوانزاي ويروسي چهارگانه نام نهاده‌اند.
قدرت بيماريزايي اين ويروس، سه برابر ويروس آنفلوانزاي معمولي بوده و بيشترين شيوع آن در فصول سرد سال است. انتقال آن از انسان به انسان است (نه حيوان به انسان) كه معمولاً قسمت فوقاني سيستم تنفسي را درگير مينمايد و تنها در 1 تا 2 درصد مي‌تواند منجر به مرگ شود كه دلايل آن ذكر خواهد شد.
2- آخرين وضعيت بيماري در جهان چگونه است؟
بنا بر گزارش WHO ـ سازمان بهداشت جهاني و CDC اين بيماري در مرحله پاندميك يعني همه گيري جهاني است و بيماري در فاز 6 است. اين بدان معني است كه جهان و همه قاره‌ها در راه اين بيماري بوده يا هستند و اين بيماري همه كشورها را طي خواهد نمود و هيچ كشوري از اين بيماري در امان نخواهد بود. هم‌اكنون 206 كشور جهان و همه كشورهاي همسايه ايران به اين بيماري مبتلا شده‌اند. آخرين آمار تا پايان آبانماه 88 اعلام مي‌کند 526000 هزار نفر در دنيا به اين بيماري مبتلا گشتند و 6770 نفر به علت اين بيماري فوت نمودند. در همين ارتباط کشور آمريکا با 19000 مبتلا و 4800 مرگ و مير رتبه اول را به خود اختصاص داده است (¾ مرگ و مير ناشي از آنفلوانزاي خوکي در جهان).
3- آيا نتايجي از شيوع بيماري و مرگ و مير بر اساس گروه‌هاي سني وجود دارد؟
بلي، بر اساس مطالعات انجام شده در کشور آمريکا بيشترين بيماران بستري شده در گروه سني 5 تا 18 سال با آمار 26 درصد بوده و کمترين گروه بستري در گروه سني 65 سال و بالاتر با آمار 7 درصد بوده و بيشترين ميزان مرگ ومير نزد گروه سني 25 تا 49 سال با 32 درصد و کمترين آن در گروه سني 0 تا 4 سال با 3 درصد بوده. که اين آمار در کشورهاي مختلف مطمئنا متفاوت خواهد بود..
4 - آخرين وضعيت بيماري در کشور ايران چگونه است؟
در كشور ما اولين مورد ابتلاء از يك نوجوان 16 ساله ايراني‌الاصل مقيم آمريكا بوده كه در تير ماه امسال گزارش گرديد و تنها بر اساس نتايج مثبت آزمايشگاهي از بيماران مراجعه کننده به مراکز درماني مشخص گرديد تا پايان آبانماه 88 بيش از 3000 مورد ابتلا با بيش از 100 مورد فوت ناشي از اين بيماري در کشورمان گزارش شده است که تنها در هفته اخير (هفته آخر آبانماه) 42 مورد فوت گزارش گرديده و اين زنگ خطر مهمي است.
5- آيا ميزان ابتلا در کشورهاي مختلف متفاوت است؟
بلي، هم‌اکنون مي‌توان کشورها و قاره‌هاي پنج‌گانه را بر اساس تعداد موارد کشف شده از بيماري به 3 رنگ سفيد (کمترين موارد بيماري)، صورتي يا زرد و نهايتا کبود يا قرمز (بيشترين ميزان آلودگي) تقسيم‌بندي نمود. که بعضي کشورهاي آفريقاي مرکزي، پاکستان، افغانستان و... در محدوده سفيد و کشورهاي ايران و آسياي ميانه در محدوده صورتي و کشورهاي آمريکا، انگليس، آفريقاي جنوبي، مکزيک و... در محدوده قرمز هستند.
6- آيا اين ويروس قادر است تغيير شکل داده و نوع جديدي را به وجود آورد؟
از نکات مهمي که موجب نگراني است، جهش يا تغيير توان بيماريزايي اين ويروس است که مي‌تواند به خودي خود يا در ترکيب با ويروس‌هاي ديگر سرماخوردگي فصلي حادث شود به گونه‌اي که در روزهاي اخير نوعي جديد از اين ويروس در کشور نروژ يافت شد. بنابراين، اطلاع از اين موضوع که ممکن است در منطقه‌اي اين بيماري به طور ناگهاني با علائم جديد آشکار شود، مورد اهميت است.
7- چگونه مي‌توانيم از آخرين اخبار و اطلاعات اين بيماري آگاه باشيم؟
سايت‌ها و مرکز اطلاع رساني وزارت بهداشت کشورمان از جمله مرکز مديريت مبارزه با بيماريهاي کشور و ادارات تابعه در مراکز استان و شبکه‌هاي بهداشتي شهرستانها معتبرترين منبع اطلاع رساني داخلي هستند. اگر چنانچه مي‌خواهيد از شرايط بيماري در جهان و ديگر کشورها مطلع باشيد، مطمئن‌ترين آن، مرکز Centers for Disease Control and prevention يا C.D.C H1N1flu است که به راحتي مي‌توانيد از طريق اينترنت به آن دسترسي يافته و از همه شرايط و زواياي اين بيماري و جديدترين يافته‌هاي آن به روز و حتي به ساعت مطلع باشيد. اگر در سمت راست و بالاي صفحه اصلي اين سايت آدرس الکترونيکي يا ايميل خود را وارد نماييد، تمام اطلاعات اين بيماري به روز براي شما ارسال مي‌شود.
بخش دوم ـ نشانه‌ها، علائم و راه انتقال بيماري
8- نشانه و علامت بيماري آنفلوانزاي خوکي چيست؟
علائم اين بيماري مشابه آنفلوانزاي فصلي همانند تب، سرفه، گلودرد، آب ريزش بيني، كوفتگي و درد بدن، سر درد، لرز و خستگي و در موارد مشخص اسهال، تهوع و استفراغ مي‌باشد و در مواردي ممكن است اين بيماري ويروسي پيشرفت نموده و عفونت‌هاي شديد ريوي، گوشي و سينوسي ايجاد نمايد.
9- چه افرادي بيشتر در خطر معرض اين بيماري هستند؟
4 برخي از مردم در گروه خطر هستند. خانم‌هاي حامله، كودكان با سن كمتر از 5 سال، افراد با بيماريهاي مزمن و طولاني مدت مانند آسم، ديابت، برونشيت مزمن، بيماريهاي قلبي و ريوي، کليوي، کبدي، افراد مسن 64 سال و بالاتر و كساني كه به عللي همانند جراحي وسيع، شيمي درماني مكانيزم دفاعي سيستم ايمني بدن آنان در شرايط مناسب نيست. در عين حال وجود آنتي بادي ضد اين ويروس در بدن افراد ميانسال، جوان و سالم و حتي در يك سوم از افراد مسن بالاي 60 سال، بدن آنها را در مقابل اين ويروس محافظت مينمايد. بنابراين لازم است بدانيم بسياري از افراد در ابتلاي به اين بيماري نيازي به درمان ويژه به استثناء استراحت و اقامت 7 روزه در منزل و استفاده از داروهاي معمولي جهت تسکين درد و علايم، به اقدامي ديگر نياز ندارند؛ زيرا مكانيزم دفاعي مناسب بدن ويروس را سركوب و نابود مينمايد.
10- چگونه اين ويروس انتقال مي‌يابد؟
آخرين اطلاعات اظهار مي‌كند که انتقال اين بيماري از انسان به انسان از طريق سرفه، عطسه، تخليه ترشحات بيني و دهان است كه ويروس مي‌تواند حداكثر تا فاصله 1.5 متري از طريق سرفه يا عطسه منتقل شود. اما راه ديگر انتقال تماس دستها، با محيط آلوده به ويروس است. مانند دستگيره درب‌ها و يا وسايلي كه به طور عمومي و مشترك استفاده مي‌شود. دست تماس يافته با محيط آلوده به ويروس موجب انتقال آن از طريق دست آلوده شده به بيني و دهان و يا چشم مي‌شود.
11- دانستيم که ويروس از راه سرفه، عطسه و ترشحات بيني و دهان انتقال مي‌يابد. آيا راه ديگري هم براي انتقال وجود دارد؟
بله براساس آخرين اطلاعات اين ويروس مي‌تواند از طريق صحبت کردن نيز انتقال يابد. زيرا ذرات ويروس از طريق تنفس بخصوص در زمان صحبت کردن که دم و بازدم با قدرت بيشتري هواي مجاري تنفسي را به خارج منتقل مينمايد باعث انتقال بيماري به فرد مقابل شود. به همين منظور تأکيد شده در هنگام صحبت کردن يا غذا خوردن بطور مستقيم مقابل همديگر نباشيد و اصطلاحا شطرنجي نشستن و يا ايستادن ضربدري در مقابل همديگر را پيشنهاد نموده‌اند. اين موجب مي‌شود تا طرفين مخاطب و گفت‌وگو، تماس مستقيم با هواي دم و بازدم ناشي از تنفس يکديگر نداشته باشند.
12- آيا کسي مي‌تواند مبتلا به اين ويروس باشد، ولي علامتي يا نشاني از بيماري نداشته باشد؟
در مواردي نادر ممکن است. به عبارتي توانايي سيستم ايمني بدن فرد نقش مؤثري در بروز علايم جسمي و ظاهري دارد. و در اين بين افراد را مي‌توان به سه گروه تقسيم نمود.
دسته اوّل: کساني که به شدت علايم بيماري را بروز مي‌دهند؛ مانند اطفال، خانم‌هاي حامله، افراد مسن و اشخاص با بيماري زمينه‌اي (بيماريهاي ريوي، قلبي و ديابت).
دسته دوّم: کساني که علايم خفيفي از عطسه، سرفه و کوفتگي بدن در حد سرماخوردگي مختصر دارند. يا ممکن است هر کدام از اين علايم را به تنهايي داشته باشند.
و دسته سوّم: کساني که که ممکن است هيچ علامتي جز يک تب خفيف نداشته باشند.
13- گروه سوّم که هيچ علامتي جز تب خفيف ندارند، مي‌توانند منبع انتقال بيماري باشند؟
به طور قطع بلي و اتفاقاً تأکيد فراوان شده که اين افراد بيشتر از گروه اوّل و دوّم مي‌توانند باعث انتقال بيماري به ديگران شوند. زيرا به راحتي در اجتماع در رفت و آمد و کسب و کارند و بدون آنکه خود و يا ديگران بدانند، محيط و افراد ديگر را آلوده مي‌نمايند. و به همين منظور به عنوان مثال وزارت بهداشت يکي از کشورهاي آسياي جنوب شرقي براي اين عده پيشنهاد نموده حتماً يک دماسنج که مخصوص تعيين درجه دماي بدن است، همراه خود داشته باشند و روزانه دماي بدن خود را کنترل نمايند. و در صورت مشاهده تب ملايم (حدود 38 درجه) با پزشک معالج مشاوره و در صورت تاييد، مدت 7 روز با اقدامات درماني در منزل ايزوله و اقامت نموده و از محاوره و رفت و آمد خودداري نمايند و لو اينکه هيچ کسالتي نداشته باشند.
بنابراين بيماران با ظاهر سالم و باطن بيمار به مراتب خطرناکتر از بيماران به ظاهر و باطن بيمارند.
14- چه علايمي در كودكان بسيار جدي است و بايد به مراکز درماني منتقل شوند؟
بيشتر مبتلايان به غير از 4 گروه در خطر (كودكان زير 5 سال، سالمندان بالاي 64 سال، خانم‌هاي باردار و افراد با بيماري زمينه‌اي) با استراحت در منزل و دوري در تماس با افراد و استفاده از داروهاي ضد ويروس به راحتي درمان مي‌شود. اما اگر علايم زير در كودكان بروز نمود حتماً نيازمند انتقال به بيمارستان هستند.
1. تنفس سريع و غير عادي (نفس نفس زدن)
2. تغير رنگ پوست به آبي يا خاكستري بخصوص در لب‌ها
3. بي‌اشتهايي شديد
4. تهوع و استفراغ مقاوم و مداوم
5. عدم هوشياري، تشنج و بي‌توجهي به محيط
6. بي‌قراري و اضطراب شديد
7. تب بالا و سرفه مقاوم
8. اسهال به همراه علايم فوق
15- چه علايمي در بزرگسالان بايد مورد توجه قرار گيرد؟
1. تنفس كوتاه كه به سختي انجام مي‌شود.
2. احساس درد و فشار در قفسه سينه و شكم
3. سرگيجه ناگهاني و استفراغ شديد و مداوم و اسهال
4. كاهش سطح هوشياري
5. تب بالا و سرفه شديد.
16- مهمترين و شايع‌ترين علت بستري بيماران مبتلا به آنفلوانزاي خوکي در بيمارستان و ICU چيست؟
مطالعه در گروهي از بيماران بستري شده در آمريکا نشان مي‌دهد اين بيماري به ميزان 32 درصد با آسم همراهي داشته و از علل مهم انتقال بيمار به بيمارستان است که در بيشتر موارد به پنوموني ريوي تبديل شده و در نهايت 20 درصد از اين بيماران به علت وخامت بيماري در ICU بستري شده‌اند.
17- دوره اين بيماري چه مدت يا چند روز مي باشد؟
اطلاعات بر اين باور است كه شخص يك روز پس از ابتلا به اين ويروس دچار علايم مي‌شود، يعني اين ويروس پس از ابتلاي شخص در روز اول هيچ‌گونه علايمي ندارد و اصطلاحاً دوره نهفته آن يك روز است، اما دوره بيماري در افراد با مكانيزم دفاعي نرمال و طبيعي 7 روز بوده، ولي اين دوره در كودكان، افراد مسن و خانم‌هاي باردار و افردا با بيماريهاي ديگر متفاوت و طولاني‌تر است. بنابراين طي اين مدت (7 روز) شخص بيمار منبع انتقال بيماري به افراد ديگر نيز هست.
18- آيا امكان بيماري از طريق گوشت خوك است؟
اگر چه كاملاً مشخص نيست، اما تاكنون گزارشي از آن ارسال نشده و پاسخ منفي است.
19- آيا انتقال اين بيماري از طريق آب نوشيدني يا آب لوله كشي شهري ممكن است؟
گندزدايي و كلرزني آب موجب سلامت كامل آب‌هاي نوشيدني شهري است كه همواره در حال انجام است. اگرچه اثبات اين ادعا بر اساس موفقيت درماني و سلامت آب‌هاي نوشيدني در درمان آنفلوانزاي مرغي (H5N1) است. اما تاكنون گزارشي از انتقال بيماري از آب‌هايي كه كلرزني شده‌اند، نداشته‌ايم.
20- آيا استخر و چشمه‌هاي معدني مي‌توانند آلوده به ويروس شوند؟
بر اساس تجربيات به دست آمده از آنفلوانزاي مرغي (H5N1)، اگر چنانچه استخرها به‌اندازه 3 PPM -1 و چشمه‌هاي معدني به‌اندازه PPM5-2 كلرزني و گندزدايي شوند، احتمال وجود و انتقال ويروس صفر خواهد شد.
21- چه مدت ويروس آنفلوانزاي خوكي مي‌تواند در محيط باقي بماند و بيشترين مكان‌هايي كه امكان آلودگي آن را دارد كجاست؟
در خارج از بدن ويروس به مدت 2 تا 8 ساعت زنده مي‌ماند. اما گرماي محيط 75 تا 100 درجه سانتيگراد مواد ضد عفوني كننده هيدروژن پروكسايد، بتادين و الكل آنرا به راحتي نابود مي‌كنند. اما منابع آلودگي در انسان شامل: بيني، دهان، لب‌ها، چشم‌ها موي سر و دست‌هاست؛ زيرا اين مكان‌ها بيشتر مورد تماس دستها در افراد عادي است.
اما بيشترين امكان آلودگي محيطي براي وسايلي است كه به نحوي با دست، صورت انسان در تماس مي‌باشد. همانند دستگيره درها، ميز و صندلي، شيرآلات، نرده‌هاي پله‌ها، بالش خواب و ملحفه، اسباب بازي‌ها، وسايل آشپزي و آشپزخانه، وسايل عمومي كه مورد استفاده مشترك است. همانند اسكناس، اسناد و مدارك دست به دست شده و... بنابراين حائز اهميت است پس از تماس با هر فرد يا اشياء مشكوك دست و صورت خود را با آب و صابون شستشو دهيم. و بهتر است در محيط کار قبل از شروع کار و پايان کار ميز کار مان را با پنبه الکلي ضد عفوني نماييم.
22- چگونه مي‌توان خود را در مقابل اين بيماري محافظت نمود و عوارض بيماري را به حداقل رساند؟
1- پوشاندن صورت، بيني و دهان در زمان سرفه و عطسه با دستمال كاغذي يك بار مصرف و پس از آن قرار دادن آن در سطل در بسته مخصوص.
2- شستشوي دست و صورت با آب و صابون بعد از هر عطسه و سرفه تا ويروس‌ها زدوده شوند. دستها را مي‌توان با پنبه و الكل ضدعفوني نمود.
3- در خارج از منزل، محيط كار و معابر عمومي از تماس دستهايتان با صورت يا چشم، بيني و دهانتان خودداري نماييد.
4- استفاده از ماسک در محيط خارج از منزل بخصوص در مراکز شلوغ و پر رفت و آمد
5- حدامكان از تماس بسيار نزديك (دست دادن يا روبوسي) با افراد ديگر خودداري نماييد.
6ـ آب دهان و ترشحات بيني را در زمين نريزيد. آن را در دستمال كاغذي يك بار مصرف تخليه و سپس آن را به سطل مخصوص منتقل نماييد.
7ـ سعي كنيد از حضور در مكان‌هاي پر ازدحام بخصوص در محيط‌هاي بسته كه امكان عطسه و سرفه در آن زياد مي‌باشد، خودداري نماييد.
8- دقت كافي به مسافراني كه از خارج كشور بويژه كشورهاي آمريكايي، اروپايي و آسياي جنوب شرقي وارد کشور مي‌شوند، داشته باشيد و در مسافرت به اين کشورها به همه نکات مراقبتي دقت نماييد.
9 - اگر احساس سرماخوردگي داريد، در صورت شك به آنفلوانزاي خوكي حداقل 7 روز در خانه بمانيد. و يك روز بعد از بهبودي كامل مي‌توانيد وارد فعاليت روزانه و اجتماعي شويد. اين راهي است كه ديگران را آلوده نمي‌كنيد.
10- بيمار بايد در اتاقي استراحت نمايد كه محل عبور و مرور و رفت و آمد ديگران نباشد. اصطلاحاً ايزوله باشد. تماس با افراد بهتر است از طريق تلفن باشد و حدالامكان يك نفر نيازهاي شخص بيمار را تامين نمايد. درب و پنجره اتاق بيمار حدامكان باز باشد و از سيستم تهويه برخوردار باشد.
-11 حمام جداگانه براي بيمار به همراه وسايل شخصي ضروري است. در غير اين‌صورت قبل از استفاده از حمام براي ديگران بايد حتماً كلرزدايي و گندزدايي شود
-12 نوشيدن مايعات فراوان و مسكن‌هاي استامينوفن، بروفن، ناپروكسن با نظر پزشك فراموش نشود. محدوديت مصرف دارو براي اشخاص با نارسايي و مشكلات كبدي و كليوي بايد مدنظر باشد و مصرف آنتي بيوتيك فقط با نظر پزشك در صورت احتمال بروز عفونت‌هاي باكتريال ضروري است.
23- اگر يكي از اعضاي خانواده بيمار شد چه كنيم؟
در صورت ابتلاي يكي از اعضاي خانواده‌تان مي‌توانيد به محل كار و تحصيل خود برويد، اما شرايط خود را كنترل نماييد و مسئول محيط كار را از موضوع مطلع نماييد، زيرا به محض بروز علايم در شما مي‌بايست در منزل استراحت نماييد. 4 گروه افراد پرخطر ذكر شده در صورت اجبار به زندگي در كنار بيمار نيازمند درمان جهت پيشگيري از بيماري است و اگر شما در اين 4 گروه نيستيد، نياز به درماني جز مراقبت‌هاي ذكر شده نداريد. (4 گروه شامل كودكان زير 5 سال، سالمندان، افراد با بيماري زمينه‌اي و خانم‌هاي باردار) در خصوص ظروف و وسايلي كه بوسيله شخص بيمار مورد استفاده قرار مي‌گيرند، تاكيد شده شستن آن با آب گرم و مواد ضد عفوني كننده موجب نابودي ويروس مي‌شود و استفاده از آن براي ديگر افراد خانواده منعي ندارد. مانند (بشقاب، سيني، قاشق) البته اين مجزا از وسايل شخصي چون شانه، مسواك، لباس و... است.
24- نکته مهم در روابط عاطفي با بيماران چيست؟
نكته مهم احترام و توجه ويژه به بيمار در اين شرايط بسيار مهم است. هرگز تصور نكنيد كه اين بيماري بسيار خطرناك و صعب العلاج يا لاعلاج است. اين ويروس همانند همه ويروس‌هاي سرماخوردگي است، اما با تفاوت‌هاي اندك و ناشناخته كه ما را مجاب به رعايت نكات جديد مينمايد تا چيز مهمي را از دست ندهيم. بنابراين حتما بايد به سالمندان و كودكان كه به محدوديت در معاشرت و احترام حساسند و حتي ممكن است كمي ناراحت و دلگير شوند شرايط بيماري‌شان را توضيح دهيم كه بدانند بقاي سلامتي و شادابي ايشان و اطرافيان نيازمند يك هفته فراغت و دوري از تمايلات و علايق گذشته است، تا محدوديت رفتاري ديگران با ايشان موجب تاثر و تالم بيشتر آنان نگردد. با پزشك معالج يا خانوادگي و يا مركز درماني همواره در تماس باشيد و همه روزه آنان را از شرايط بيمار خود مطلع نماييد تا در شرايط بحراني بيمار را به بيمارستان منتقل نماييد.
25- از چه زماني شخص مي‌تواند بيماري را به اطرافيان انتقال دهد؟
اين موضوع در بيماريهاي ويروسي مختلف متفاوت است. مثلاً در بيماري سارس پس از شروع علايم بيماري، ويروس بيماري قابل انتقال است. اما در آنفلوانزا يک روز بعد از شروع بيماري قابل انتقال است و در برخي بيماريهاي ويروسي ديگر، يک روز قبل از شروع علايم بيماري قابل انتقال است، به همين دليل تاکيد شده انتقال و سرايت بيماري ويروسي را بايد بر اساس ميزان ابتلا منطقه‌اي و محلي ارزيابي نمود. به عنوان مثال اگر فردي در خانواده مبتلا به بيماري آنفلوانزا شده، بايد 2 موضوع را در نظر داشته باشيم؛ اوّل نزديکترين افراد به او از يک تا 2 روز قبل شروع بيماري چه کساني بودند؟ و دوّم اينکه از اين نزديکترين افراد به او چه کساني در گروه خطر هستند (کودکان زير 5 سال، افراد بالاي 64 سال، خانم‌هاي حامله و افراد با بيماريهاي زمينه‌اي و مزمن) و با اين محاسبه مي‌توانيم حلقه اوّل مبتلايان احتمالي را شناسايي و با هشدار به آنان، هم آنها را تحت نظر داشته باشيم و هم رفت و آمدهاي آنان را با ديگران براي جلوگيري از انتقال بيماري به زنجيره دوّم محدود و کنترل نمائيم.
26- جدي‌ترين نکته‌اي که همه مردم بايد به آن توجه کنند، چيست؟
دو نکته مهم که از آن نبايد غافل باشيم 1- آغاز فصل سرما که خاستگاه بيماري ويروسي است 2- مصادف شدن آن با شروع مدارس که مطمئنا با اوج آنفلوانزاي خوکي در اين دوره روبه‌رو خواهيم بود. تماس نزديک دانش‌آموزان خردسال با يکديگر غير قابل اجتناب است؛ بنابراين آيا برنامه مدون و منسجمي براي آموزش آنان توسط متوليان آموزش و پرورش و اولياي دانش‌آموزان داريم؟ C.D.C و WHO هشدار مي‌دهند بيشترين قربانيان از گروه سني کودکان و نوجوانان هستند. هشدار اوج و طغيان بيماري را در اين فصول با انتقال سريع بيماري در بين دانش‌آموزان جدي بگيريم.
27- به غير از مراکز جمعي و گروهي مانند سربازخانه‌هاي، مدارس و... که مي‌توانند بهترين و بيشترين راه انتقال باشند چه مکان‌هاي ديگر بايد مورد توجه جدي باشد؟
جالب است بدانيم برخلاف محتوي سؤال اماکن کم رفت و آمد نيز بايد مورد توجه باشند. مانند هتل‌ها براساس قانوني در يکي از کشورهاي آسياي شرقي مقرر گرديد. همه توريست‌هاي خارجي وارد شده به هتل ضمن معاينه اوّليه زمان، محل و مواجهات خود را از دو روز قبل و همين‌طور مقصد خود را بعد از ترک هتل تا مدت يک هفته، در بدو ورود به مسئول هتل اعلام نمايند. اين از آن جهت است که اگر اخبار و اطلاعاتي از بروز بيماري در محل قبلي به هتل گزارش گرديد، بايد اين توريست يا مهمان به عنوان فرد مشکوک حامل ويروس که از آن محل آمده، مورد ارزيابي قرار گيرد تا خلاف آن ثابت شود. و نکته جالبتر اينکه اطلاع از مقصد او بعد از ترک هتل به اين دليل است که اگر فردي در هتل بعد از ترک او به آنفلوانزا مبتلا شد، بلافاصله او را که در واقع هتل را ترک نموده مطلع مي‌نمايند تا اگر در زمان حضور در هتل به نحوي با اين فرد تماس داشته، شرايط خود را در وضعيت مشکوک به اين ويروس ارزيابي و به پزشک معالج مراجعه نمايد.
شايد ما با نگاهي عجيب به اين موضوع بنگريم، ولي به واقع نظم و انضباط و جابجايي دقيق اطلاعات اينگونه مي‌تواند ما را در پيچ و خم بيماري‌ها مصون و محفوظ نمايد. نمي‌توان به انتظار نشست تا بيمار شويم آنگاه فکر چاره کنيم.
28- آخرين روش پيشگيري درماني براي افراد پرخطر (4 گروه ذکر شده) چيست؟
4 گروه پرخطر حتي در صورت احتمال ابتلا به بيماري بايد به عنوان پيشگيري و درمان بعد از تماس احتمالي با افراد آلوده به مدت 10 روز از داروي آنتي ويروس يا ضد آنفلوانزا استفاده نمايند.
29- دانستيم که ويروس از دو طريق مستقيم (سرفه، عطسه...) و غير مستقيم (اسباب و ملزومات محيطي که به مدت 2 تا 8 ساعت ويروس مي‌تواند در آن محيط زنده بماند به انسان انتقال مي‌يابد) بنابراين چه پيشنهادي براي به حداقل رساندن انتقال ويروس در محيط‌هاي اجتماعي و اداري داريد؟
به عنوان مثال در دستورالعملي در مرکز مبارزه با بيماري C.D.C آمده، بهتر است اتاق جلسات که افراد مختلف از نقاط مختلف براي بحث و بررسي يا سمينار و کنگره وارد آن مي‌شوند، پس از پايان جلسه، تا روز بعد يا حداقل 8 ساعت از اين سالن يا اتاق براي جلسه ديگري استفاده نشود؛ زيرا اگر ويروسي به دليل حضور افراد مختلف از مناطق مختلف به اين محيط راه يافته و در محيط و اسباب و ملزومات آن باقي مانده باشد، پس از 8 ساعت از بين مي‌رود.
ولي با اين حال در صورت نياز پيشنهاد شده محيط‌هاي پر رفت و آمد که بناچار بايد پي‌درپي از آن استفاده نمود، به روش زير آن را گندزدايي و تميز و ضدعفوني نمود.
30- نحوه نظافت و ضدعفوني نمودن چگونه است؟
1- افرادي که مسئول نظافت هستند، بايد مشخص باشند.
2- افراد مسئول نظافت بايد از ماسک مخصوص N95، دستکش و لباس مخصوص يک بار مصرف در زمان نظافت استفاده نمايند.
3- سطل و پارچه‌هاي يک بار مصرف تميز و محلول رقيق شده هيپوکلريد سديم يک دهم درصد (1/0 درصد) يا (1000ppm) (part per million) و الکل 70 درصد و آب گرم در دسترس افراد مسئول نظافت باشد.
4- ابتدا پارچه‌ها و سطل را با آب داغ شستشو نماييد؛ زيرا آب داغ خود موجب نابودي ويروس است.
5- گرد و خاک و غبار و سطوح خاکي را ابتدا با پارچه نمدار تميز نماييد.
6- محلول ضدعفوني کننده (هيپوکلرايد سديم 1/0 درصد) را در سطل آماده نماييد.
7- پارچه را در سطل فرو برده و بعد از آغشته شدن آن حد امکان با وسيله‌اي ديگر مانند تي چوبي، به همه مکانهايي که امکان آلودگي وجود دارد، بکشيد. البته بعد از غبارروبي، با پارچه نمدار (محل‌هاي ورود و خروج، روي ميز و صندلي، دستگيره‌ها، کنار پنجره ها، وسائلي که احتمالاً با دست لمس شده‌اند، کامپيوتر، حتي توالت)
8- سطل و دستمال‌ها و وسايل نظافت و ضدعفوني کننده هر اتاق، بايد جدا باشد.
9- قبل از استفاده دوباره از پارچه براي محل ديگر، آن را در آب داغ فرو برده و سپس وارد سطل محلول ضد عفوني کننده نموده و آنگاه به محيط و اسباب وسايل بکشيد.
10- در طول مدت نظافت مراقب باشيد. لباس، دستکش و ماسک مخصوصتان پاره نشده و آسيب نبينند و در صورت صدمه آن را تعويض نماييد.
11- باز کردن درب و پنجره اتاق‌ها در طول مدت نظافت ضروري است، زيرا محيط نظافت در حداقل زمان ممکن بايد خشک شوند؛ چراكه رطوبت و خيسي محيط بهتر ويروس را به دستها و بدن منتقل مينمايد.
12- بهتر است نظافت را از يک نقطه آغاز و در طرف يا نقطه مقابل به پايان برسانيد.
31- براي خشک کردن محيط و زدودن گرد و غبار مي‌توان از پنکه يا فشار باد يا اسپري استفاده نمود؟
مطلقاً از اين عمل خودداري نماييد. زيرا با فشار باد يا باد پنکه ويروس به همراه گرد و غبار در محيط پخش مي‌شوند و در آن صورت به راحتي قابل استنشاق مي‌باشند و به همين علّت تاکيد شده گرد و غبار محيط را با دستمال نمدار پاک و تمييز نماييد و در طول نظافت درب و پنجره را باز بگذاريد. و همچنين از گرفتن شيلنگ با فشار آب جداً خودداري نماييد، زيرا ذرات در محيط و درزها پخش مي‌شوند.
32- کارگران در کارخانه‌ها و سربازها در سربازخانه‌ها چه وضعيتي را بايد در پيش گيرند؟
دستورهاي WHO براي اين موارد بسيار جالب است که به چند مورد مهم آن اشاره مي‌کنم.
1- کارفرمايان بايد گروه‌هاي کاري را از يکديگر مجزا نمايند تا در تماس حداقل با يکديگر باشند، ه بعبارتي يک کارگر نبايد در چند گروه کاري فعاليت نمايد.
2- بازديد افراد خارجي از کارخانه و تماس آنان با وسايل کار و افراد کارگر بايد در حداقل ممکن باشد.
3- اگر کارگري قادر به انجام کار کارخانه در منزل است، به او اجازه داده شود که در منزل مسئوليت خود را ايفاد نمايد.
4- ملاقات‌هاي غير ضروري حتماً لغو شود و در صورت نياز، تماس از فاصله بيشتر از 2 متر باشد و يا حائل شيشه‌اي بين ملاقات کنندگان باشد. و بهتر آنکه با تلفن باشد
5- در هنگام صرف نهار همه گروه‌ها در يک زمان وارد سالن غذاخوري نشوند و هر گروه کاري مجزا و در فاصله 2 متر از يکديگر وارد سالن شده و در ميز غذاخوري به جاي اينکه مقابل يکديگر بنشينند، بصورت ضربدري مقابل هم باشند.
6- کنترل علايم حياتي، دماي بدن، علايم احتمالي بايد به شدت به وسيله گروه‌هاي پزشکي کنترل شود.
نظرات ارائه شده در کارخانه‌ها به آن جهت است که آسيب‌هاي اقتصادي ناشي از بيماريهاي ويروسي را به حداقل برسانيم و بتوان توان فيزيکي نيروهاي انساني را در حد امکان حفظ نمود و تصور کنيد اگر با پيروي از اين دستورالعمل‌ها بتوانيم حتي يک نيروي کاري را در هر کارخانه يا کارگاهي براي اقتصاد مملکت حفظ نماييم، چه نيروي عظيمي مي‌توانند با لحاظ نفوذ بالاي بيماري ويروسي مشغول کار باشند. اين دستورها را بايد با اعتقاد به آن و در عمل به آن اثبات نماييم.
33- نقش ماسک در کنترل و پيشگيري بيماري چه‌اندازه و نحوه استفاده آن چگونه است؟
ماسک تا بيش از 50 درصد از ابتلا به بيماري پيشگيري مينمايد. بر اساس استاندارد جهاني ماسک N95 براي مبارزه با بيماريهاي ويروسي مي‌باشد. و بايد بدانيم اندازه‌هاي مختلف از آن براي افراد و گروه‌هاي سني مختلف بايد در دسترس باشد. نکاتي که در استفاده از ماسک بايد مد نظر باشد:
1- ماسک بايد کاملاً بروي صورت (بيني، لب و چانه) ثابت باشد.
2- هنگامي که ماسک به علّت عطسه، سرفه يا تنفس مرطوب شده و يا سوراخي در آن ايجاد شده، بايد تعويض شود. و به همين خاطر بايد چند ماسک همراه خود داشته باشيم.
3- براي تعويض ماسک از بندک يا کشي که به دور گوش شما مي‌افتد استفاده کنيد و دستتان با خود ماسک تماس نداشته باشد.
4- ماسک مخصوص شما بايد دور از دسترس ديگران باشد و پس از استفاده و يا تعويض آن را در سطل مخصوص قرار دهيد.
اگر دچار سرگيجه يا حساسيت پوستي شديد احتمالاً به اين نوع ماسک حساس هستيد، بنابر اين در موارد بسيار نادر افرادي ممکن است به ماسک حساس باشند.
34- نحوه شستن دستها چگونه باشد؟
دستها با آب گرم و صابون به مدت 15 تا 20 ثانيه بايد شسته شوند و يا با پنبه و الكل تمام دستها و حتي بين انگشتتان و زير ناخن‌ها تميز شوند
بخش سوم ـ تشخيص و درمان
35- آيا روش تشخيص ازمايشگاهي براي اين بيماري وجود دارد؟
بلي به 4 روش مي‌توان اين بيماري را با تهيه نمونه از ترشحات حلق يا بيني تشخيص داد.
1- RT-PCR که بررسي ملکولي است و RNA که پروتئين ويروس است، را در محيط ازمايشگاه به دست مي‌آوريم. ميزان اطمينان اين آزمايش 80 تا 100 درصد است و بهترين راه تشخيصي مي‌باشد.
2- کشت ويروس در محيط آزمايشگاه که 2 تا 10 روز به طول مي‌انجامد و اطمينان آن کمتر از تست PCR است.
3- اندازه‌گيري آنتي ژن با آنتي بادي به روش مستقيم و غير مستقيم که 2 تا 4 ساعت وقت نياز دارد، اما اين تست نمي‌تواند بين گونه‌هاي مختلف آنفلوانزاي A اختلاف بگذارد.
4- تست سريع تشخيصي يا RIDT که در مدت نيم ساعت انجام مي‌شود، ولي اطمينان آن از همه تست‌ها کمتر بوده (10 تا 70 درصد) و همچنين قادر به افتراق انواع مختلف آنفلوانزاي A نيست. بنابراين 2 تست اول قادر به تشخيص آنفلوانزايA نوع خوکي H1N1 هستند.
36- آيا درمان دارويي براي درمان آنفلوانزاي خوكي وجود دارد؟
بله داروي ضد ويروس Oseltamivir (اسلتا مي‌وير) يا Zanamivir (زانا مي‌وير) كه داراي اشكال قرص، مايع و اسپري است و در داخل كشور توليد مي‌شود. اين دارو در پيشگيري موثر بوده و بخصوص با نظر پزشك معالج در موارد شديد ابتلا به بيماري نيز مصرف آن ضروري است.
37- اثرات دارو چگونه است؟
اظهار شده دارو داراي 4 اثر درماني است: 1- کاهش يا تخفيف علايم 2- کوتاه نمودن دوره بيماري 3- جلوگيري از عوارض جدي و مهلک بيماري 4- کاهش امکان سرايت بيماري به ديگران.
38- آيا اين داروها عوارضي دارند؟
مهمترين عوارض Oseltamivir تهوع و استفراغ است که براي کاهش اثرات آن پيشنهاد شده با غذا ميل شود.
و Zanamivir داراي عوارض شبه آنفلوانزا مانند سرگيجه، سينوزيت، سرفه، اسهال و سردرد هستند که تاکيد شده از مصرف اين دارو در مبتلايان به آسم خودداري نماييد.
39- آيا حتما تجويز دارو بايد بر اساس نتيجه مثبت آزمايشگاهي باشد؟
بر اساس پيشنهاد WHO اگر چه نتايج آزمايشگاهي نقش مهمي در درمان دارند اما تشخيص باليني و وضعيت ظاهري بيمار مهمتر از نتيجه آزمايشگاهي است، به همين دليل تاکيد شده در بيماران در معرض خطر (4 گروه) در صورت بروز علايم آنفلوانزاي خوکي، حتي در صورت نتيجه آزمايشگاهي منفي، بايد درمان آنان را در 48 ساعت اول آغاز نمود.
و در ساير بيماران مبتلا به درجات متوسط و خفيف از شدت بيماري استراحت، مصرف مايعات فراوان و اقدامات درماني، حمايتي و علامت درماني با مسكن‌هاي تجويز شده از سوي پزشك كافي است.
40- داروي موجود و نحوه مصرف آن چگونه است؟
Oseltamivir يا Tamiflu بهترين داروي موجود است که کپسول آن 75 ميلي گرمي و شربت آن 12 ميلي گرم در ميلي‌ليتر بوده و در دماي 15 تا 30 درجه بايد نگهداري شوند.
نحوه مصرف براي بزرگسالان از 13 سال به بالا 2 عدد کپسول در روز به مدت 5 تا 7 روز است و در کودکان از يک سال و به بالا با وزن 15 کيلوگرم تا 40 کيلوگرم از 30 ميلي‌گرم تا 75 ميلي‌گرم دو بار در روز متفاوت است. مطمئنا پزشک معالجتان بهتر شما را راهنمايي مينمايد و ممکن است بر حسب شرايط بيمار شما، دستورهايي کم يا بيش از اين داشته باشد.
41- آيا دارو را مي‌توان در هر مرحله از بيماري استفاده نمود؟
بلي.اما بهترين و موثرترين زمان با حداکثر اثرات درماني در 48 ساعت اوليه آغاز بيماري است.
42- آيا محدوديت دارويي (Oseltamivir) براي خانم‌هاي حامله يا کودکان وجود دارد؟
خير حتي براي کودکان کمتر از يک سال هم مي‌توان تجويز نمود در صورت عدم دسترسي به شربت مي‌توان کپسول را باز نمود و پودر آن را با مقداري آب ميوه مخلوط و براي مصرف کودکان استفاده نمود.
43- نحوه درمان در بيماري که قبلا مبتلا به سرطان بوده، اما اکنون در بهبودي کامل است، چيست؟
تاکيد شده است حتي اگر چنين بيماراني به بهبودي و درمان قطعي نيز دست يافته‌اند، همچنان بايد به عنوان گروه پرخطر مورد توجه باشند. لذا واکسيناسيون و درمان آنها در اولويت است.
44- در بيمار مبتلا به ايدز يا HIV چه بايد کرد؟
WHO پيشنهاد نموده در بيماراني HIV+ که تعداد CD4 آنان در محدوده کمتر از 500 است، بايد در گروه پرخطر قرار گرفته و در اولويت درمان و واکسيناسيون از نوع تزريقي قرار گيرند. در عين حال به استراحت، دوري از استرس و تغذيه کامل در اين بيماران تاکيد شده.
بخش چهارم ـ واکسيناسيون
45- واکسيناسيون چيست و چرا ما نياز به واکسن داريم؟
همان گونه که مي‌دانيم، بدن ما همواره در معرض عفونت‌هاي ويروسي و ميکروبي است و گاهي سيستم دفاعي بدن بنا به دلايل گوناگون، قادر به حذف و نابودي عامل عفوني نيست، زيرا ايمني سلولي و هورموني که دو سيستم دفاعي در بدن هستند، در ابتدا بايد قادر به شناسايي ساختمان و عملکرد ميکروب يا ويروس باشند و آنگاه با ساختن پادتن يا ضد ميکروب و ضد ويروس آن را نابود نمايند. اما گاهي سيستم دفاعي بدن بنا به دو دليل مهم؛ قادر به انجام اين عمل دفاعي نيست:
نخست، ضعف سيستم دفاعي ناشي از شرايط سني، ژنتيکي، ارثي يا بيماريهاي زمينه‌اي و داروها
دوم، توانايي بيماريزايي بالاي ويروس و يا باکتري در مقابله با سيستم دفاعي بدن، به طوري که با تغيير شکل و يا همانندسازي، خود را در مقابل سربازهاي دفاعي بدن (گلبول‌هاي سفيد) ناشناخته و نهفته و مقاوم نگه مي‌دارند.
به همين دليل سيستم دفاعي بدن بايد به نوعي با اين مکانيسم مرموز و ناشناخته و پيچيده ويروس و ميکروب آشنا شود تا مغلوب حقه و کلک آن نشود. که در اين راه دانشمندان موفق به ساخت عامل کشته و يا ضعيف شده از ميکروب يا ويروس بنام واکسن شدند تا پس از تزريق آن به بدن انسان اين فرصت را براي سيستم دفاعي بدن او فراهم آورند تا خود را در مقابل ويروس ضعيف يا کشته شده آزمون نمايد و با همه شرايط و ساختمان آن آشنا شود تا اگر در روز مبادا با فرم و شکلي قويتر از آن روبه‌روشد، با دانش و تجربه قبلي که از فرم ضعيف يا کشته شده آن به دست آورده، بتواند بلافاصله آن را نابود نمايند.
46- تاکنون چند کشور موفق به توليد و عرضه واکسن شده و چه تعداد از مردم واکسينه شده‌اند؟
تاکنون 16 کشور موفق به توليد و عرضه واکسن شده‌اند و نزديک به 65 ميليون نفر در دنيا واکسن اين بيماري را دريافت نمودند. در کشور ايران توليد و عرضه واکسن در مراحل پاياني است و انتظار مي‌رود تا پايان آذر ماه عرضه گردد.
47- چگونه و کجا مي‌توان واکسن را تهيه نمود؟ و آيا رايگان است؟
شبکه‌ها و مراکز بهداشت و پايگاه‌هاي علوم پزشکي کشور محل عرضه و تزريق اين واکسن هستند، زيرا حفظ، نگهداري و انتقال اين واکسن نيازمند شرايط خاصي است و ارائه اين واکسن در بسياري از کشورها تاکنون رايگان بوده است. بنابر اين هرگونه تحويل، عرضه يا تزريق و فروش واکسن در محل‌هاي ديگر غير قانوني و فاقد اثرات واکسيناسيون است.
48- واکسن آنفلوانزاي خوکي توليد شده و به چه اشکالي است؟
بلي توليد شده و داراي 2 شکل هست:
1- فرم اسپري بيني که به داخل محفظه بيني(سوراخهاي) بيني اسپري مي‌شود
2- فرم تزريقي که در محل بازو تزريق مي‌شود. (FLU SHOTتزريقي) - (FLU MIST اسپري بيني)
49- تفاوت‌هاي اين 2 نوع واکسن چيست و موارد کاربرد آن چگونه است؟
1- واکسن اسپري نازال يا بيني از ويروس ضعيف شده است و براي افراد سالم که سن آنها بين 2 تا 49 سال بوده و قابل استفاده مي‌شود، بنابراين براي ديگر گروه‌هاي سني از جمله کودکان زير 2 سال و افراد مسن و خانم‌هاي باردار و همچنين در افراد با بيماري زمينه‌اي ممنوع است.
2- اما واکسن تزريقي که از ويروس کشته شده است، براي همه گروه‌هاي سني، حتي خانم باردار و شيرده و در افراد با بيماريهاي زمينه‌اي مجاز است.
50- تزريق واکسن براي چه کساني از اهميت بيشتري نسبت به ساير افراد برخوردار هستند؟
بر اساس دستور سازمان بهداشت جهاني به ترتيب: 1- خانم‌هاي حامله 2- افراد نزديک يا نگهدارنده کودکان زير 6 ماه 3- پرسنل و کادر پزشکي و درماني در بيمارستانها و درمانگاه‌ها 4- افراد سالم از 6 ماه تا 24 سال 5- افراد 25 تا 64 سال با بيماريهاي زمينه‌اي 6- بالغين سالم از 25 سال به بالا.
51- در چه کساني استفاده از واکسن اسپري بيني ممنوع است؟
1- در کودکان کمتر از 2 سال و افراد بالاتر از 50 سال ممنوع است.
2- خانم‌هاي حامله
3- کساني که سابقه آلرژي به واکسن‌هاي ديگر داشته‌اند، حتي کساني که به تخم مرغ حساسيت داشته‌اند
4- افراد با سابقه بيماريهاي زمينه‌اي قلبي، ريوي، کليه، کبد و بيماريهاي خوني
5- کودکان با سن کمتر از 5 سال و سابقه آسم و يا يک دوره بيماري تنفسي در هر سال
6- هر شخصي با بيماري عصبي ـ عضلاني مانند (سندرم گيلن باره) و يا فلج مغزي ـ عضلاني
7- کساني که پيوند کليه يا قلب شده و يا از بيماري عفوني و تب دار شديد رنج مي‌برند
8- کساني که در حال شيمي درماني بوده و کساني که مدت طولاني تحت درمان با اسپرين هستند.
52- در چه کساني استفاده از واکسن تزريقي ممنوع است؟
1- افراد با سابقه بيماري عصبي ـ عضلاني (گيلن باره)
2- کودکان کمتر از شش ماه
3- افراد با سابقه آلرژي شديد به واکسن‌هاي ديگر
4- کساني که حساسيت به تخم مرغ دارند
5- کسانيکه در مرحله حاد و شديد از بيماري عفوني و تب‌دار هستند
53- آيا ديگر واکسن‌هاي سرماخوردگي فصلي مي‌تواند موجب مصونيت در مقابل ويروس آنفلوانزاي خوکي گردد؟
مطمئنا خير و حتي واکسن آنفلوانزاي خوکي هم نمي‌تواند موجب مصونيت در مقابل ساير ويروس‌هاي سرماخوردگي فصلي گردد. بنابر اين در صورت نياز يک شخص مي‌بايست از هر دو واکسن به طور جداگانه استفاده نمايد.
54- واکسن آنفلوانزاي خوکي چند بار بايد تزريق شود و دوره مصونيت آن چگونه است؟
آخرين اطلاعات اظهار مي‌کند:
1- نوزادان تا 6 ماهگي نيازي به اين واکسن ندارند.
2 - افراد از شش ماه تا 9 سال دو بار و طي 3 تا 4هفته جداگانه
3- افراد بالاتر از 9 سال فقط يک بار کافي است.
مصونيت در برابر بيماري از دو هفته پس از تزريق آغاز مي‌شود و مدت اثر آن اگر چه هنوز مشخص نيست، ولي انتظار مي‌رود حداقل براي يک دوره فصول سرد (6ماهه) پايدار باشد. با اينحال بررسي‌هاي منطقه‌اي و پاسخ‌هاي ايمني و نشانه‌هاي عدم ابتلا پاسخگوي اين سوال هستند که ميزان اثربخشي اين واکسن جديد چه‌اندازه است که بايد به انتظار پاسخ آن باشيم.
55- اين واکسن تا چه‌اندازه موجب عدم ابتلا به آنفلوانزاي خوکي مي‌شود؟
مصونيت ايجاد شده از اين واکسن در برابر ابتلا به بيماري از 30 تا 90 درصد بوده و در مقابل مرگ و مير تا حدود 80 درصد است. علت اين تفاوت ناشي از شرايط و توانايي اشخاص نسبت به اين بيماري است. براي مثال، بيشترين مصونيت در افراد جوان و ميانسال ايجاد مي‌شود و کمترين مصونيت در کودکان و افراد مسن و اشخاص با بيماري زمينه‌اي مي‌باشد.
56- چرا بايد هر سال واکسن بزنيم؟
به دو دليل:
1- ويروس قابليت تغييرپذيري بالايي دارد، بنابراين واکسن تزريق شده در سال گذشته تنها اين فرصت را براي سيستم ايمني بدن فراهم آورده تا ويروس سال گذشته را شناسايي نمايد، نه ويروس تغيير شکل يافته جديد را
2- گاهي ما با ويروس‌هاي جديد و خطرناک روبه‌رو مي‌شويم که در ده‌ها سال اخير هم هيچ ويروس مشابه به آن وجود نداشته، مانند همين ويروس آنفلوانزاي خوکي يا مرغي که هر چند دهه ناگهان با اشکال کاملا متفاوت و خطرناک ظاهر مي‌شوند.
57- آيا ممکن است تزريق واکسن هم عوارضي داشته باشد؟
سوال بسيار مهمي است؛ زيرا همواره فکر مي‌کنم واکسن به نوعي پيشگيري و رهايي از بيماري است ولي واقعيت اين است که حتما بايد به علايم و شرايط جسمي خود بعد از تزريق واکسن توجه نماييم و تزريق واکسن هم در مواردي مي‌تواند عوارضي را در پي داشته باشد. و اين عوارض معمولا از چند دقيقه بعد از تزريق آغاز شده و تا حداکثر 2 روز ادامه مي‌يابد، اما در مواردي ممکن است طولاني‌تر باشد که در آن صورت نيازمند مراجعه به پزشک است.
58- چه عوارضي از واکسن آنفلوانزاي خوکي جدي است و بايد به پزشک مراجعه نماييم؟
1- تب بالا
2- تغيير در رفتار و هوشياري
3- کهير يا راشها و ضايعات پوستي منتشره
4- عطسه و سرفه مکرر
5- گرفتگي صدا و مشکلات تنفسي
6- ضربان قلب بالا و ضعف شديد بدني با رنگ پريدگي
59- چه عوارضي از واکسن فوق ممکن است شايع باشد، در حالي که از اهميت چنداني برخوردار نيستند و نيازي به مراجعه به پزشک نيست؟
در نوع تزريقي:
1- قرمزي، سفتي و تورم و درد مختصر در محل تزريق
2- تب پايين موقت
3- آلرژي موقت از خارش مختصر تا عطسه، سرفه و آبريزش بيني موقت
4- احساس خستگي و کوفتگي مختصر و کوتاه مدت
در نوع اسپري بيني:
1- آبريزش بيني
2- سردرد
3- حالت تهوع و استفراغ مختصر با درد شکم خفيف
4- گلو درد و سرفه کوتاه با مختصر صداي خشن تنفسي
البته بايد بدانيم که تمام اين عوارض کوتاه مدت و مختصر گاهي ممکن است به عوارض جدي و مهم تبديل شوند که در آن زمان مراجعه به پزشک ضروري است.
60- آيا ممکن است اين واکسن عوارض ناشناخته داشته باشد؟
از آنجايي که اين واکسن با سرعت بالايي به جهت شيوع گسترده و پيشرونده بيماري توليد شده، ممکن است اثرات پيشگيرانه و عوارض آن تا اندازه‌اي متفاوت از ساير واکسن‌ها باشد، به همين لحاظ دقت و انتقال اطلاعات ما به مراکز درماني و بهداشتي از عوارض احتمالي اين واکسن و همين‌طور رعايت نکات ايمني و پيشگيرانه از ابتلا به بيماري به رغم تزريق واکسن ضروري است و مي‌تواند نقش مهمي در اصلاح، تقويت و عرضه بهتر و موثرتر واکسن در توليدات آينده داشته باشد.
61- چه نکته مهمي را ما بايد از اين بيماري و واکسيناسيون آن به ياد داشته باشيم؟
قدر مسلم در مبارزه با هر بيماري جديد و خطرناک نقش پزشک و بيمار به يک اندازه است، زيرا بيمار با تحمل درد و رنج و انتقال آه و ناله به مراکز درماني و تحقيقاتي، سلامتي انسانهاي ديگر را به واسطه انسانهاي ديگر به نام پزشک تضمين مينمايد. به عبارتي بيمار ضمن تحمل درد ناشي از بيماري، خود کانوني براي ارتقاي سلامتي ديگران هستند، زيرا ما پزشکان از پيام شما بيماران مي‌آموزيم تا چگونه ديگران را با بيماري مشابه درمان كنيم و در اين مبارزه نفس‌گير با بيماريهاي ناشناخته چه نيکوست که شما بيمار عزيز تا آنجا که مي‌توانيد به دقت و کامل از بيماري خود و تمام مراحل آن با پزشک خود سخن بگوييد.
غیر قابل انتشار: ۰
در انتظار بررسی: ۱۷
انتشار یافته: ۰
خيلي عالي بود دست شما درد نكنه انشاا... در تمام امور زندگي موفق ومو يد باشيد. سلام مطالب بسيار سودمند بود . از خداوند متعال براي همه شما عزيزان توفيق روزافزون خواهانم. خیلی قشنگ و دلسوزانه نوشته شد متشکرم ممنون از راهنمایی قشنگتون متشکر عالی بود با قدردانی فراوان از انتشار این نوع آگاه سازیها آقای دکتر مثل گذشته خیلی چاکریم. با تشکر فران از اطلاع رسانی شما تابناک عزیز در مورد ابن مشکل روز دنیا.جا دارد از همین جا از جناب آقای دکتر عمادی تشکر کنم که زحمت تهیه این تحقیق را کشیده اند و آن را در اختیار هموطنان عزیز قرار داده است.
توفیق روز افزون این محقق عزیز و تمامی دلسوزان مردم را از خدا خواستارم و امیدوارم در تمامی مراحل زندگیشتن موفق و پیروز باشند(این شاءالله)
thanks a lot for yuor quiet nice artickel about H1N1 pls give us more information. ممنون از تابناک سئوال: آیا کسی که یکبار به این بیمار مبتلا شده ممکن است دوباره مبتلا شود؟ بسیار متشکر از دقت و تلاش انساندوستانه آقای دکتر در خارج کشور و تعلق خاطر ایشان به کشور و مردمش با تشگر از زحمات آقای دکترعمادی وتابناک بسیار عالی.موفق باشید.ایشالا خوکی نگیرید. بسیارعالی بود خیلی استفاده کردیم
عالی بود.