بررسی روند مهاجرت روستاییان به شهرها نشان می دهد که در 10 سال اخیر این روند شدت یافته است که این می تواند در آینده برای شهرها مشکلاتی را به وجود بیاورد و روستاهای ما را خالی از سکنه بکند. مسئولین برای جلوگیری از شدت مهاجرت ها از روستا به شهر رو به دادن وام و زمین ارزان جهت بازگشت روستاییان به روستاها آورده اند. اما آیا این راه حل می تواند یک راه حل موثر در بازگشت روستاییان به روستاها باشد؟
به گزارش
تابناک اقتصادی، بررسی نتایج سرشماری های یک دهه اخیر مرکز آمار نشان می دهد که جمعیت روستاها رو به کاهش بوده و روند مهاجرت از روستاها به شهرها افزایش یافته است. جدول 1 نشان می دهد که درصد جمعیت روستایی از کل جمعیت ایران در 10 سال اخیر مرتباً رو به کاهش بوده و از 31.5 درصد به 25.9 درصد رسیده است.
|
1385
|
1390
|
1395
|
جمعیت
کل
|
70495782
|
75149669
|
79926270
|
جمعیت
شهری
|
48259964
|
53646661
|
59146847
|
جمعیت
روستایی
|
22235818
|
21446783
|
20730625
|
درصد
جمعیت روستایی به کل
|
31.5
|
28.5
|
25.9
|
جدول 2 نیز روند مهاجرت را در ده سال اخیر نشان می دهد. همان گونه که ملاحظه می شود، کل مهاجران در سال 95 حدود 4 میلیون و 709 هزار و 149 نفر بوده است که از این تعداد 3 میلیون و 972 هزار و 896 نفر به مقصد شهر و 763 هزار و 253 نفر به مقصد روستا مهاجرت کرده اند. این در حالی است که که در سال 90 مهاجرت به مقصد روستاها یک میلیون و 232 هزار و 580 نفر و در سال 85 ، سه میلیون و 148 هزار و 440 نفر بوده است. بنابراین در ده سال اخیر روند مهاجرت به روستاها کاهش یافته است.
|
1385
|
1390
|
1395
|
کل مهاجران
|
12148150
|
5534666
|
4709149
|
مقصد شهری
|
8999710
|
4302086
|
3972896
|
مقصد روستایی
|
3148440
|
1232580
|
736253
|
مسئولین برای معکوس کردن این روند مهاجرت از روستاها به شهرها یا ساکن نمودن مردم روستاها طرح های تشویقی را در نظر گرفته اند که از آن جمله می توان به پرداخت تسهیلات برای ساخت مسکن و زمین ارزان اشاره نمود. تسهیلاتی مسکنی که در سال های اخیر برای روستاییان در نظر گرفته شده است عبارتند از: 1) پرداخت وام برای بهسازی و مقاوم سازی مسکن روستا به مبلغ 18 میلیون تومان و برای روستاهای مرزی این مبلغ تا 20 میلیون تومان هم قابل افزایش می باشد. نرخ سود این تسهیلات 4 درصد است. 2) خانواده های تحت پوشش کمیته امداد اگر قادر به اتمام ملک خود با وام های کم بهره نباشند، می توانند از وام های بلاعوض برخوردار شوند و برای این کمک سقفی در نظر گرفته نشده است و با توجه به روند ساخت و ساز و وضعیت صاحب ملک این کمک بلاعوض پرداخت می شود. 3) خانواده هایی که بیش از دو معلول دارند علاوه بر اینکه می توانند از وام های کم بهره استفاده کنند می توانند 18 میلیون تومان کمک بلاعوض دریافت کنند که این موضوع در روستاها با همکاری سازمان بهزیستی، بنیاد مستضعفان، بنیاد مسکن و حساب 100 امام انجام می شود و در شهرها انجمن خیرین مسکن ساز هم در این جریان کمک می کنند.
سئوالی که در این بین مطرح می شود این است که آیا مردم روستا با طرح های تشویقی مسکن قانع می شوند که به روستاها بازگردند و یا از روستا مهاجرت نکنند؟
برای رسیدن به جواب این سئوال در ابتدا باید دید علت مهاجرت مردم روستا در سال های اخیر چیست و سپس به این سئوال پاسخ داد.
نتایج سرشماری در سال های 90 و 95 نشان می دهد بیشتر کسانی که از روستاها به شهرها مهاجرت نموده اند، بیشتر جوانان 15 تا 30 ساله بوده اند. همچنین نتایج آمارگیری نیروی کار در سال های 90 و 95 نشان می دهد که نرخ بیکاری جوانان 15 تا 29 ساله روستاها از 18.8 درصد به 22 درصد رسیده است.
بنابراین علت اصلی مهاجرت از روستاها بیکاری است که گریبان جوانان روستاها را گرفته است و آن ها را جهت یافتن شغل و یا شغل بهتر تشویق به مهاجرت به شهرها می کند. شاید نبود مسکن یکی از علت ها باشد اما علت عمده نیست که بتوان با پرداخت تسهیلات مسکن این روند مهاجرت را ثابت یا معکوس کرد.
علت عمده بیکاری جوانان روستا نیز از رونق افتادن کشاورزی است. کشاورزی در سال ها اخیر به دلیل کمبود آب، واردات بی رویه محصولات کشاورزی، عدم پرداخت به موقع مطالبات کشاورزان از رونق افتاده است. بنابراین اگر قرار است روند مهاجرت از روستاها به شهرها را معکوس نمود باید سیاست های مربوط به کشاورزی را مورد بازنگری قرار داد.