آیا وام و زمین ارزان برای بازگشت به روستا کافیست؟

	1385	1390	1395
جمعیت کل	70495782	75149669	79926270
جمعیت شهری	48259964	53646661	59146847
جمعیت روستایی	22235818	21446783	20730625
درصد جمعیت روستایی به کل	31.5	28.5	25.9

	1385	1390	1395
کل مهاجران	12148150	5534666	4709149
مقصد شهری	8999710	4302086	3972896
مقصد روستایی	3148440	1232580	736253

مسئولین برای معکوس کردن این روند مهاجرت از روستاها به شهرها یا ساکن نمودن مردم روستاها طرح های تشویقی را در نظر گرفته اند که از آن جمله می توان به پرداخت تسهیلات برای ساخت مسکن و زمین ارزان اشاره نمود. تسهیلاتی مسکنی که در سال های اخیر برای روستاییان در نظر گرفته شده است عبارتند از: 1) پرداخت وام برای بهسازی و مقاوم سازی مسکن روستا به مبلغ 18 میلیون تومان و برای روستاهای مرزی این مبلغ تا 20 میلیون تومان هم قابل افزایش می باشد. نرخ سود این تسهیلات 4 درصد است. 2) خانواده های تحت پوشش کمیته امداد اگر قادر به اتمام ملک خود با وام های کم بهره نباشند، می توانند از وام های بلاعوض برخوردار شوند و برای این کمک سقفی در نظر گرفته نشده است و با توجه به روند ساخت و ساز و وضعیت صاحب ملک این کمک بلاعوض پرداخت می شود. 3) خانواده هایی که بیش از دو معلول دارند علاوه بر اینکه می توانند از وام های کم بهره استفاده کنند می توانند 18 میلیون تومان کمک بلاعوض دریافت کنند که این موضوع در روستاها با همکاری سازمان بهزیستی، بنیاد مستضعفان، بنیاد مسکن و حساب 100 امام انجام می شود و در شهرها انجمن خیرین مسکن ساز هم در این جریان کمک می کنند. 

سئوالی که در این بین مطرح می شود این است که آیا مردم روستا با طرح های تشویقی مسکن قانع می شوند که به روستاها بازگردند و یا از روستا مهاجرت نکنند؟

برای رسیدن به جواب این سئوال در ابتدا باید دید علت مهاجرت مردم روستا در سال های اخیر چیست و سپس به این سئوال پاسخ داد.

نتایج سرشماری در سال های 90 و 95 نشان می دهد بیشتر کسانی که از روستاها به شهرها مهاجرت نموده اند، بیشتر جوانان 15 تا 30 ساله بوده اند. همچنین نتایج آمارگیری نیروی کار در سال های 90 و 95 نشان می دهد که نرخ بیکاری جوانان 15 تا 29 ساله روستاها از 18.8 درصد به 22 درصد رسیده است.

بنابراین علت اصلی مهاجرت از روستاها بیکاری است که گریبان جوانان روستاها را گرفته است و آن ها را جهت یافتن شغل و یا شغل بهتر تشویق به مهاجرت به شهرها می کند. شاید نبود مسکن یکی از علت ها باشد اما علت عمده نیست که بتوان با پرداخت تسهیلات مسکن این روند مهاجرت را ثابت یا معکوس کرد.

علت عمده بیکاری جوانان روستا نیز از رونق افتادن کشاورزی است. کشاورزی در سال ها اخیر به دلیل کمبود آب، واردات بی رویه محصولات کشاورزی، عدم پرداخت به موقع مطالبات کشاورزان از رونق افتاده است. بنابراین اگر قرار است روند مهاجرت از روستاها به شهرها را معکوس نمود باید سیاست های مربوط به کشاورزی را مورد بازنگری قرار داد.