چگونه مرور زمان اثر خود را بر سینمای ایران می‌گذارد؟
از نمایش «آدم برفی» در تلویزیون تا تقدیر از «مارمولک» در جشنواره «روحانی و سینما»
این کمدی که در واقع نه درباره روحانیت بلکه درباره یک سارق سابقه‌دارِ فراری بود که لباس روحانیت را برای مخفی شدن از پلیس بر تن کرده بود و در همین موقعیت نیز کاملاً دچار تغییر شخصیت و تحول درونی می‌شود، از معدود آثار سینمایی پس از انقلاب است که برای تماشایش در مقابل سینماها، صف‌های طولانی شکل گرفت و البته زمان چندانی روی پرده نماند و به اتهام توهین به روحانیت پایین کشیده شد.
دومین جشنواره روحانی و سینما در آستانه برگزاری با یک شگفتی همراه شده و «مارمولک» به عنوان یکی از فیلمهای برجسته این جشنواره در تمامی بخش‌ها کاندیدای دریافت جایزه شده است؛ اتفاقی که نشان می‌دهد مرزهای تهدید به اتهام توهین تا تقدیر به دلیل ارتقا تا چه حد در سینمای ایران سیال است و مرور زمان باعث می‌شود نگاه‌ها نسبت به فیلمهای سینمایی تغییر چشمگیری داشته باشد.
به گزارش «تابناک»، «مارمولک» به کارگردانی کمال تبریزی، جنجالی‌ترین فیلمی است که در تاریخ سینمای ایران -از ابتدا تاکنون- با نقش آفرینی مردی با لباس روحانیت ساخته شده و به نمایش درآمده است؛ فیلمی که یک کپی کاملاً ایرانیزه و زیر و رو شده از «ما فرشته نیستیم / We're No Angels» بود؛ اما این قالی آنچنان از نو با تار و پود ایران دوخته شده بود که مضمونی کاملاً وطنی داشت.
این کمدی که در واقع نه درباره روحانیت بلکه درباره یک سارق سابقه‌دارِ فراری بود که لباس روحانیت را برای مخفی شدن از پلیس بر تن کرده بود و در همین موقعیت نیز کاملاً دچار تغییر شخصیت و تحول درونی می‌شود، جزو معدود آثار سینمایی پس از انقلاب است که برای تماشایش در مقابل سینماهای صف‌های طولانی شکل گرفت و البته زمان چندانی روی پرده نماند و به اتهام توهین به روحانیت پایین کشیده شد.
شرایط آنچنان بحرانی بود که حتی برخی در قم در پی فتوا کردن علیه نویسنده و کارگردان این فیلم بودند و عملاً فضای ملتهب غیرقابل کنترلی شکل گرفته بود؛ اکنون اما فضا تغییر کرده و نقل قولِ صحیح کارگردان مارمولک درباره این اثر تاثیر مستقیمی در تغییر فضا داشت.
کمال تبریزی به تازگی گفته است: «من در چند جلسه که مقام معظم رهبری را دیدم فقط از فیلم تعریف کردند و نتیجه‌گیری که از فیلم کردند این بود که متاسفانه این فیلم از طرف کسانی که باید فهمیده می‌شد، نشد. مشکل به آن‌جا برمی‌گردد که این تسلط نسبت به متون و آثار هنری وجود ندارد. در صورتی‌که مقام معظم رهبری در این زمینه خیلی تسلط دارند، ایشان قبل از این که در این موقعیت باشند این آشنایی و تسلط کافی را نسبت به رمان و آثار هنری داشته‌اند.»
پس از این بود که فیلم مارمولک مورد توجه قرار گرفت. در همین راستا حجت الاسلام سرلک دبیر جشنواره «روحانی و سینما» گفت: «فیلم مارمولک در دوره گذشته هم مورد ارزیابی قرار گرفت اتفاقا در همان دوره گفت‌وگوی مفصلی با کمال تبریزی کارگردان این اثر داشتم که بازتاب بسیاری در فضای رسانه‌ها داشت. صحبتی که اخیرا از رهبری درباره فیلم نقل شده است هیچ ارتباطی با نامزدی این فیلم در این دوره از جشنواره ندارد.»
سرلک ادامه داد: «مارمولک فیلم درست و توانمندی است و به لحاظ بازی، فرم و حرفی که می‌زند درست ساخته شده است. اگرچه به این فیلم هم مانند خیلی از آثار سینمایی انتقاداتی وارد است. در همان گفت‌وگویی که با کمال تبریزی داشتم، این کارگردان اذعان می‌کند که در مورد انتخاب اسم فیلم اشتباه کرده است و این هم به خاطر این بود که چند اسم را برای آن انتخاب کرده بوند ولی فقط با اسم «مارمولک» موافقت شد. البته انتقاداتی از طرف جامعه روحانیت به فیلم مارمولک وجود دارد ولی مارمولک فیلمی است که سینمای ایران را یک گام به پرداخت روحانی در سینما نزدیک کرد و بعد از آن بود که اقبال سینما برای پرداخت روحانیت بیشتر شد.»
البته تنها فیلم «مارمولک» با چنین تغییر وضعیت کمیک روبه رو نبوده و پیش از «مارموک»، فیلم سینمایی «آدم برفی» به کارگردانی داود میرباقری نیز با چنین وضعیتی دچار بود؛ فیلمی که نمایشش در ایران بحرانی ایجاد کرد و گروهی برای نابودی میرباقری بسیج شدند، ولی کارگردان «امام علی» و «مختارنامه» سکوت کرد و گذر زمان، فضا را آنچنان تغییر داد که «آدم برفی» حتی از شبکه‌های مختلف تلویزیون نیز پخش شد.
این تغییر چشمگیری و کامل موضع برخی در قبال این سریال‌ها، چنین تلقی را پررنگ می‌سازد که حساسیت‌ها نسبت به مضامین برخی فیلم‌ها با گذر ایام دستخوش تغییر چشمگیر می‌شود و وقتی یک گذر تاریخی رخ می‌دهد و گرد و غبارها فرو می‌نشیند، فیلمی که مصداق توهین تلقی شده بود، مورد ارزیابی متفاوتی قرار می‌گیرد و به لحاظ بازی، فرم و حرفی که می‌زند درست و توانمند تلقی می‌شود؛ اما آیا سینماگران باید برای پی بردن به عمق آثارشان در مقابل اعتراض‌ها، سال‌های سال، صبور باشند؟
به گزارش «تابناک»، «مارمولک» به کارگردانی کمال تبریزی، جنجالی‌ترین فیلمی است که در تاریخ سینمای ایران -از ابتدا تاکنون- با نقش آفرینی مردی با لباس روحانیت ساخته شده و به نمایش درآمده است؛ فیلمی که یک کپی کاملاً ایرانیزه و زیر و رو شده از «ما فرشته نیستیم / We're No Angels» بود؛ اما این قالی آنچنان از نو با تار و پود ایران دوخته شده بود که مضمونی کاملاً وطنی داشت.
این کمدی که در واقع نه درباره روحانیت بلکه درباره یک سارق سابقه‌دارِ فراری بود که لباس روحانیت را برای مخفی شدن از پلیس بر تن کرده بود و در همین موقعیت نیز کاملاً دچار تغییر شخصیت و تحول درونی می‌شود، جزو معدود آثار سینمایی پس از انقلاب است که برای تماشایش در مقابل سینماهای صف‌های طولانی شکل گرفت و البته زمان چندانی روی پرده نماند و به اتهام توهین به روحانیت پایین کشیده شد.
شرایط آنچنان بحرانی بود که حتی برخی در قم در پی فتوا کردن علیه نویسنده و کارگردان این فیلم بودند و عملاً فضای ملتهب غیرقابل کنترلی شکل گرفته بود؛ اکنون اما فضا تغییر کرده و نقل قولِ صحیح کارگردان مارمولک درباره این اثر تاثیر مستقیمی در تغییر فضا داشت.
کمال تبریزی به تازگی گفته است: «من در چند جلسه که مقام معظم رهبری را دیدم فقط از فیلم تعریف کردند و نتیجه‌گیری که از فیلم کردند این بود که متاسفانه این فیلم از طرف کسانی که باید فهمیده می‌شد، نشد. مشکل به آن‌جا برمی‌گردد که این تسلط نسبت به متون و آثار هنری وجود ندارد. در صورتی‌که مقام معظم رهبری در این زمینه خیلی تسلط دارند، ایشان قبل از این که در این موقعیت باشند این آشنایی و تسلط کافی را نسبت به رمان و آثار هنری داشته‌اند.»
پس از این بود که فیلم مارمولک مورد توجه قرار گرفت. در همین راستا حجت الاسلام سرلک دبیر جشنواره «روحانی و سینما» گفت: «فیلم مارمولک در دوره گذشته هم مورد ارزیابی قرار گرفت اتفاقا در همان دوره گفت‌وگوی مفصلی با کمال تبریزی کارگردان این اثر داشتم که بازتاب بسیاری در فضای رسانه‌ها داشت. صحبتی که اخیرا از رهبری درباره فیلم نقل شده است هیچ ارتباطی با نامزدی این فیلم در این دوره از جشنواره ندارد.»
سرلک ادامه داد: «مارمولک فیلم درست و توانمندی است و به لحاظ بازی، فرم و حرفی که می‌زند درست ساخته شده است. اگرچه به این فیلم هم مانند خیلی از آثار سینمایی انتقاداتی وارد است. در همان گفت‌وگویی که با کمال تبریزی داشتم، این کارگردان اذعان می‌کند که در مورد انتخاب اسم فیلم اشتباه کرده است و این هم به خاطر این بود که چند اسم را برای آن انتخاب کرده بوند ولی فقط با اسم «مارمولک» موافقت شد. البته انتقاداتی از طرف جامعه روحانیت به فیلم مارمولک وجود دارد ولی مارمولک فیلمی است که سینمای ایران را یک گام به پرداخت روحانی در سینما نزدیک کرد و بعد از آن بود که اقبال سینما برای پرداخت روحانیت بیشتر شد.»
البته تنها فیلم «مارمولک» با چنین تغییر وضعیت کمیک روبه رو نبوده و پیش از «مارموک»، فیلم سینمایی «آدم برفی» به کارگردانی داود میرباقری نیز با چنین وضعیتی دچار بود؛ فیلمی که نمایشش در ایران بحرانی ایجاد کرد و گروهی برای نابودی میرباقری بسیج شدند، ولی کارگردان «امام علی» و «مختارنامه» سکوت کرد و گذر زمان، فضا را آنچنان تغییر داد که «آدم برفی» حتی از شبکه‌های مختلف تلویزیون نیز پخش شد.
این تغییر چشمگیری و کامل موضع برخی در قبال این سریال‌ها، چنین تلقی را پررنگ می‌سازد که حساسیت‌ها نسبت به مضامین برخی فیلم‌ها با گذر ایام دستخوش تغییر چشمگیر می‌شود و وقتی یک گذر تاریخی رخ می‌دهد و گرد و غبارها فرو می‌نشیند، فیلمی که مصداق توهین تلقی شده بود، مورد ارزیابی متفاوتی قرار می‌گیرد و به لحاظ بازی، فرم و حرفی که می‌زند درست و توانمند تلقی می‌شود؛ اما آیا سینماگران باید برای پی بردن به عمق آثارشان در مقابل اعتراض‌ها، سال‌های سال، صبور باشند؟
غیر قابل انتشار: ۰
در انتظار بررسی: ۲۲
انتشار یافته: ۴
etefaghan in film be tovre zarifi arzesh rovhaniat ro be tamasha gozasht این فیلم همان روزش هم عالی بود منتهی یکسری چشم بسته می گفتند توهین آمیز است این فیلم و باز هم یک فیلم مورد دار دیگر دردوران اصلاحات ساخته شده و ....اگر صبر و بردباری مان را بالا ببریم خیلی مسایل پیش نمی آید.
مشکل اینه ما در ایران هنوز یاد نگرفته ایم نباید به سلیقه مان به صورت مطلق نگاه نکنیم و فکر نکنیم همه حقیقت همیشه پیش ماست مارمولک اصلا توهین نبود بلکه خیبی هم از روحانیت تعریف شده بود.