صفر تا صد انتخابات الکترونیک

ما مطالعات زیادی در مورد سایر کشورها انجام دادیم و به چند کشور نیز با همکاران وزارت کشور و شورای نگهبان مراجعه حضوری داشته ایم. در واقع در بسیاری از کشور های دنیا از جمله اروپایی ها ، فرایند اخذ رای و شمارش، دستی است و وقتی صحبت از انتخابات الکترونیک می شود منظورشان سایر فرایندهای انتخابات از جمله فرایندهای احراز هویت و جلوگیری از رای تکراری و همچنین تجمیع آرا است

کد خبر: ۵۵۴۵۷۸

تاریخ انتشار: ۲۶ آذر ۱۳۹۴ - ۰۹:۳۵ 17 December 2015

سال هاست زمزمه برگزاری انتخابات الکترونیک در کشورما که در منطقه به لحاظ برگزاری انتخابات بی نظیر است به گوش می رسد و هر دولتی چنین شیوه ای را در دستور کار خود داشته است از سوی دیگر در هر دوره توانسته ایم بخشی از این پروسه حساس را نیز به دست ماشین های رایانه ای بسپاریم تا حدی که در آخرین انتخابات ریاست جمهوری از 25 فرایند انتخابات، 23 فرایند به صورت الکترونیکی انجام شد. مسئول اصلی برگزاری این نوع از انتخابات مدعی است که با همین سطح از دخالت ماشین در انتخابات هم می توان گفت انتخاباتی مکانیزه داریم اما به نظر می رسد تا آخرین حلقه که اخذ رای و شمارش آرای مردم نیز به دست ماشین های رایانه ای انجام نشود، این پروژه کامل نشده و در اذهان عمومی و حتی نخبگان ، انتخابات الکترونیک محقق نشده است.

گفت و گوی روزنامه خراسان با مهندس امیر شجاعان رییس مرکز توسعه دولت الکترونیک ، فناوری اطلاعات و آمار وزارت کشور و رییس کمیته فناوری اطلاعات انتخابات در ستاد انتخابات کشور که در نوع خود اولین به شمار می رود می تواند بسیاری از ابهامات و ریزه کاری های انتخابات تمام الکترونیکی که در آن اخذ و شمارش آرا نیز با ماشین انجام می شود را بیان کند.

در این گفتگو سعی شد تا ضمن موشکافی دقیق پروسه رای گیری الکترونیک، به ابهامات مطرح شده تاکنون نیز پاسخ داده شود و به صورت نوشتاری و تصویری مراحل بررسی گردد هر چند تا زمان چاپ این مصاحبه هنوز تاییدیه شورای نگهبان برای نرم افزار این نوع انتخابات و محل های قرار گرفتن صندوق های رای الکترونیک مشخص نشده و بدیهی است این فرایند برای اجرایی شدن باید به تایید شورای نگهبان برسد.

برای شروع بفرمایید اصولا دلیل اینکه ما باید از شیوه سنتی انتخابات به سمت انتخابات الکترونیکی برویم چیست؟ در واقع برای اجرای چنین شیوه ای چه ضرورت هایی احساس شد؟

مثل هر فرایند دیگری که رایانه ای می شود و دلایلی برای انجام آن وجود دارد امر انتخابات هم مجزا نبوده و بر همان اصول استوار است یعنی وقتی یک فرایند را رایانه ای می کنیم دنبال افزایش سرعت هستیم . می خواهیم دقت را بالاببریم و کاهش هزینه داشته و اطمینان بیشتری از انجام صحیح فرایندها حاصل کنیم . انتخابات هم مثل همه فرایندهای دیگر نیاز دارد که این اتفاق بیفتد . در واقع مدت هاست نظام به این نتیجه رسیده که در ارتباط با انتخابات از ظرفیت رایانه استفاده کرده و بتواند سرعت، دقت و شفافیت و کاهش هزینه را رقم بزند . در این زمینه سوابقی هم در مجموعه وزارت کشور بیش از یک دهه وجود داشته و تجربیات خوبی به دست آمده است . به ویژه در دوره نهم انتخابات مجلس شورای اسلامی و ریاست جمهوری اخیر در دوره یازدهم ، اقدامات مفصل تری را انجام دادیم . نگاه ما به انتخابات با نگاه مردم رای دهنده که عموما با روز اخذ رای آشنا هستند متفاوت است . مجموعه وزارت کشور و شورای نگهبان، انتخابات را فقط روز رای گیری نمی دانند. در حقیقت فرایندهای انتخابات از روز دستور شروع انتخابات آغاز می شود و در ادامه تا روز انتخابات و بعد از آن تا زمان امحای آرا ادامه دارد . اگر ما کل این فرایندها را به صورت الکترونیکی انجام دهیم از نظر ما انتخابات الکترونیکی به صورت صد درصد انجام شده و E-ELECTION صورت گرفته است.

در این ارتباط ما 25 فرایند در انتخابات مجلس شورای اسلامی از دستور شروع تا امحای آرا داریم که سایر انتخابات نیز در همین حدود است این فرایندها به جز فرایند اخذ و شمارش آرا تماما در سامانه جامع انتخابات شکل می گیرد و ساماندهی می شود. تمام فرمانداری ها، بخشداری ها و استانداری ها به سامانه جامع انتخابات متصل بوده و این سامانه نیز در محیط اختصاصی و امن در طول انجام فرایندهای انتخابات چندین ماه است که فعال است. یعنی در محیط اینترنت نیست و مباحث امنیتی، پروتکل های لازم، رمزنگاری و ... انجام شده است . ما این فرایند ها را به 3 دسته اصلی و یک گروه پشتیبان تقسیم می کنیم . یک سری فرایندها شامل 14 مورد ، قبل از روز اخذ رای انجام می شود و تا زمانی که اسم و کد کاندیداها مشخص گردد ادامه دارد؛ مثل دستور شروع انتخابات ، تشکیل هیات های اجرایی ، ثبت نام و رسیدگی به صلاحیت ها ، مشخص شدن عوامل اجرایی و محل شعب ، رسیدگی به شکایات قبل از روز اخذ رای ، اعلام اسامی و کد کاندیداها و ... .

البته معمولا آن چیزی که عموما میان مردم و رسانه ها به اسم انتخابات الکترونیک مطرح است ، رای گیری رایانه ای است که به آن خواهیم پرداخت اما بدیهی است اگر فرایندهای دیگر را نیز رایانه ای انجام دهیم می تواند در تسهیل و دقت در انجام امور اثر زیادی داشته باشد.

مراقب بحث های هک شدن و نفوذ در شبکه بوده‌اید؟

به هر حال در فضای مجازی هیچ کس در دنیا مدعی نیست که کاملا در برابر تهدیدات ایزوله است اما حداکثر تلاش و دانش خود را با استفاده از ظرفیت های داخل کشور به کار گرفته و مطالعات بین المللی هم داشتیم تا بتوانیم خود را از این دست اتفاقات مصون کنیم ضمن اینکه دائما مسائل و گلوگاه های احتمالی نیز رصد می شود . این طور نیست که انتخابات را کسی بتواند متوقف کند چون برای هر یک از فرایندهایی که باید انجام شود ، فرایندهای جایگزین و دستی را نیز پیش بینی کرده ایم و در بدترین شرایط سناریوهای لازم را در نظر داریم تا به هیچ عنوان انتخابات ما به دلیل مشکلات رایانه ای متوقف نشود.

اینها فرایندهای قبل از روز اخذ رای بود. اما در روز رای گیری 4 فرایند صورت می گیرد که اولین آن ها احراز اصالت سند هویتی رای دهنده و جلوگیری از رای تکراری است که در تمامی شعب به صورت الکترونیکی انجام می شود. یعنی اولا برای افرادی که می خواهند رای دهند طبق مصوبه مجلس همراه داشتن کارت ملی الزامی است . در حقیقت وقتی فرد به یک شعبه مراجعه می کند اعضای شعبه شناسنامه فرد را کنترل کرده و در کنارش از طریق کارت ملی با بارکد خوان، شماره ملی فرد در سامانه وارد می شود و کنترل های لازم صورت می گیرد تا اولا این سند جعلی نباشد. ثانیا فرد در محدوده سنی رای دادن باشد و ثالثا فرد به عنوان فوتی در پایگاه ثبت احوال ثبت نشده باشد و در آخر اینکه این فرد قبلا رای نداده باشد. ..بعد از تایید همه این موارد تعرفه رای به فرد داده می شود که این تعرفه در شعب تمام مکانیزه به صورت یک کارت الکترونیکی و در شعب نیمه مکانیزه تعرفه کاغذی می باشد در واقع تفاوت اصلی در شعب تمام مکانیزه یا ماشینی فرایند رای گیری و شمارش آراء است که شانزدهمین فرایند محسوب شده که در ادبیات آن را اخذ رای الکترونیکی یا E-VOTING می نامیم.

مقایسه تطبیقی با سایر کشورها در انتخابات الکترونیک داشته اید؟

بله ما مطالعات زیادی در مورد سایر کشورها انجام دادیم و به چند کشور نیز با همکاران وزارت کشور و شورای نگهبان مراجعه حضوری داشته ایم. در واقع در بسیاری از کشور های دنیا از جمله اروپایی ها ، فرایند اخذ رای و شمارش، دستی است و وقتی صحبت از انتخابات الکترونیک می شود منظورشان سایر فرایندهای انتخابات از جمله فرایندهای احراز هویت و جلوگیری از رای تکراری و همچنین تجمیع آرا است و دنبال اخذ رای الکترونیکی نبوده اند . البته در این کشورها چون شیوه حضور کاندیداها عموما به صورت حزبی است، شمارش آسانی دارد و حتی در برخی موارد اسامی کاندیداها در تعرفه های مختلف برای هر حزب قبلا چاپ شده و نیاز به نوشتن هم ندارد . ولی در کشوری مثل ایران که بالغ بر هزار نفر کاندیدا در شهری مثل تهران داریم و باید در مجلس 30نفر انتخاب شوند و در هر شعبه ای نیز ممکن است از این هزار نفر کاندیدا تعدادی رای موجود باشد ، کار شمارش را بسیار سخت می کند . در کشوری مانند ما که رای دادن حزبی نیست برای اینکه خطای شمارش را به صفر برسانند و سرعت را بالا برده و هزینه ها را پایین بیاورند ، از تجهیزاتی جهت اخذ رای الکترونیکی استفاده می کنند.

پس می توانیم ادعا کنیم انتخابات الکترونیک را همین حالا هم در ایران داریم و امروز دنبال رای گیری الکترونیک هستیم؟

بله دقیقا همین طور هست. مثلا اخیرا شنیدیم که انتخابات عراق به صورت الکترونیکی انجام شده است در صورتی که دقیقا آنها هم همین احراز هویت را به صورت الکترونیکی انجام دادند و شمارش و رای گیری دستی بود .معمولا در کشورهایی که بزرگ هستند و جمعیت رای دهنده بالایی دارند مثل برزیل ، ونزوئلا، کره جنوبی و هند رای گیری هم الکترونیکی است . در آمریکا نیز خیلی از ایالت ها به صورت الکترونیکی رای گیری می کنند.

اخذ و شمارش رای یک فرایند به حساب می آید؟

بله همانطور که عرض کردم شانزدهمین فرایند رای گیری و شمارش آراست عملا اخذ رای را الکترونیکی انجام می دهیم تا عملیات شمارش حذف شود و نتیجه آرای شعبه را به صورت الکترونیکی داشته باشیم.

عملا پس از پایان رای گیری ، فرآیند بعدی در روز اخذ رای ، تنظیم صورت جلسه شمارش است که باید همه اعضای شعبه آن را امضا کنند و از همان شعبه ، لیست وارد سامانه می شود . اینکه هر کاندیدا چقدر رای آورده است در فرم صورتجلسه شعبه مشخص شده و ارسال می گردد . از این مرحله به بعد نامش تجمیع آراست و از انتهای روز اخذ رای شروع می شود که طبیعی است در شعب نیمه مکانیزه به دلیل شمارش دستی بسته به محل حوزه انتخابیه و تعداد کرسی های مجلس زمان تجمیع متفاوت است . فرآیند تجمیع یکی از اقدامات بسیار مهم در انتخابات الکترونیک به شمار رفته و در کل کشور به صورت مکانیزه انجام می شود و دستی نیست.

روش کار نیز اینگونه است که نتیجه تعداد رای بر اساس فرمت مربوطه از محل شعبه به پایگاه ما ارسال شده و پایگاه خودش عملیات تجمیع را تحت نظارت شورای نگهبان انجام می دهد . در مجموع در بخش و فرمانداری و در مرکز حوزه انتخابیه تجمیع انجام و نتیجه نهایی اعلام می شود.

همه این مراحل و صورت جلسات به صورت مکانیزه و در سامانه جامع انتخابات انجام می شود. بعد از روز اخذ رای و تجمیع ، فرایندهایی همچون رسیدگی به شکایات ، صدور اعتبارنامه و یا حتی ابطال انتخابات نیز در سامانه پیش بینی شده است . یعنی شکایت درسامانه ثبت و نتیجه نیز همان جا قرار می گیرد و حتی برای صدور اعتبارنامه نمایندگان نیز از سامانه کار پیش می رود و زمانی که همه چیز تمام شده و قرار است دستور و صورتجلسه امحای آرا صادر گردد، این فرایند نیز در سامانه اعلام و انجام می شود که آخرین و بیست و پنجمین فرایند است.

این عملیات انتخابات الکترونیکی تاکنون در چند دوره انجام شده است؟

انتخابات الکترونیکی به مفهوم مکانیزه کردن فرایندها در چندین دوره گذشته به صورت جسته وگریخته انجام شده خصوصا در دو دوره انتخابات گذشته یعنی مجلس نهم و ریاست جمهوری یازدهم به صورت کامل انجام شده و در انتخابات ریاست جمهوری 92 خیلی دقیق تر بود چون زیر ساخت های خوبی داشتیم. عملا ما مشکل خاصی در این 24 فرایند نداریم و زیرساخت‌های کشور بخش اعظم کار ما را پوشش می دهد.

در این دوره شنیده شد به خارج کشور رفتید تا از تجربیات و نمونه های آنها نیزاستفاده کنید . درست است؟

ما فرایندهای انتخابات خارج کشور را برای الگوگیری از بهترین ها دیدیم و گرنه همه مراحل انتخابات الکترونیکی ما در داخل انجام می شود . ما این تجهیزات را یک بار ساختیم و به کار گرفتیم حتی برخی از نمایندگان فعلی با همین رای الکترونیکی نماینده شده اند.

بعد از این تجربه روی آن کار کردیم و طراحی ها را بهتر کردیم و به نمونه جدیدی رسیدیم که به شورای نگهبان ارائه شده و تاییدآن را گرفته ایم فقط بحث نرم افزار و امنیت باقی مانده که نگران آن هم نیستیم چون این نرم افزار کاملا داخلی است و همه چیزش را خودمان تهیه کردیم لذا هر جایی را که بخواهیم تغییر بدهیم می توانیم و بر این اساس نگرانی از تغییرات یا ایرادات مورد نظر شورای نگهبان نداریم .در مورد تجهیزات نیز بسیاری از قطعات درحال حاضر داخل کشور تولید نمی شود و وارد خواهد شد ولی طراحی و مونتاژش در داخل خواهد بود.

ما نه این دوره و نه دوره قبل هیچ طراحی و مونتاژی در خارج کشور انجام نداده و نخواهیم داد علاوه بر اینکه تمامی نرم افزارها از جمله نرم افزارهای پایه و سیستم عامل که مهمترین نقش را ایفا خواهند کرد تماما توسط کارشناسان داخلی و به صورت بومی انجام شده و همه طراحان نرم افزار و تجهیزات استعلامات امنیتی را انجام داده اند و سعی کردیم در این زمینه نیز مشکلی ایجاد نشود . در فرایند تهیه نرم افزار کارشناسان محترم شورای نگهبان نیزحضور دارند و هم زمان کنترل ها انجام می شود . با اطمینان بالایی امیدواریم تایید نهایی را از شورای نگهبان بگیریم.

قرار است در چه تعداد از شعب و صندوق ها به صورت الکترونیکی انتخابات برگزار شود؟

تا یک سوم را پیش بینی کرده ایم و این یک سوم تعداد واجدین شرایط است که بتوانند با این تجهیزات رای دهند البته حداکثر یک سوم است و بستگی به توافق با شورای نگهبان دارد . آن چیزی که مجموعه دولت و وزارت کشور پیشنهاد داده برگزاری انتخابات مکانیزه در کلان شهرها و تعدادی از حوزه هایی که قبلا برگزار شده یا دغدغه ها بیشتر است بوده . در واقع الان دو مطلب را با شورای نگهبان هنوز باقی داریم یکی اینکه در چه حوزه هایی انتخابات تمام الکترونیک انجام دهیم و یکی هم نرم افزار این تجهیزات.

به تجهیزات و روش کار با آن بپردازید.

این تجهیزات شامل یک دستگاه به نام ترمینال مجری است که در اختیار نمایندگان وزارت کشور قرار می گیرد ، دستگاهی به نام ترمینال نظارت که در اختیار ناظران شورای نگهبان است و دستگاه بزرگتری به نام صندوق الکترونیکی که مردم با این صندوق کار دارند . ترمینال های مجری و ناظر عملا به جای کامپیوترند که در شعبه نیمه مکانیزه قرار دارند و کار احراز هویت و صدور کارت الکترونیکی رای را انجام می دهند که این کارت الکترونیکی به جای تعرفه کاغذی است . کارت الکترونیکی در حقیقت مجوزی است که با آن رای دهنده می تواند رای دهد. در این روش رای دهنده پس از مراجعه به پای صندوق الکترونیکی اخذ رای و قرار دادن کارت الکترونیکی ذکر شده در محل مخصوص در دستگاه ، اجازه رای دادن پیدا می‌نماید و دستگاه صندوق از رای دهنده می خواهد که کد داوطلب را وارد کند و بعد از وارد کردن کد ، تصویر داوطلب را می بیند و به تعداد کاندیداهایی که اجازه رای دادن دارد و یا کمتر از آن رای می دهد . ممکن است فردی بخواهد رای سفید بدهد که در این صورت هم کلیدی برای این کار تعبیه شده است . لازم به‌ذکر است که دستگاه صندوق در جایی قرار می‌گیرد که صفحه نمایشگر را فقط رای دهنده می بیند و رای مخفی است.

نیاز به نوشتن نام نامزدها نیست؟

خیر فقط کد داوطلب وارد می شود و به همین جهت کار ساده است یعنی افراد کم سواد هم که عموما با اعداد آشنا هستند می توانند از این دستگاه استفاده کنند حتی با استفاده از خط بریل که روی صفحه کلید وجود دارد روشندلان عزیز هم به راحتی شخصا می‌توانند رای بدهند. البته در زمان نزدیک به انتخابات مراحل را به صورت تیزر تلویزیونی آموزش خواهیم داد . هنگامی که ورود کد یا کدها به اتمام رسید ، رای دهنده دکمه ای سبز رنگ به مفهوم اتمام رای گیری را فشار می دهد و پس از تایید مجدد توسط همان کلید رای پرینت گرفته شده و در محفظه ای شیشه ای به رای دهنده نشان داده می شود . رای دهنده امکان برداشتن کاغذ را ندارد و پس از چند ثانیه برگه رای برش خورده و در صندوقی که زیر دستگاه قرار دارد ریخته می شود. مراحل اجرای کار توسط دستگاه راهنمایی صوتی نیز خواهد شد.

آرایی که در صندوق به صورت کاغذی ریخته می شود ملاک شمارش در روز اخذ رای نیست و فقط زمانی که شکایتی وجود داشت و نیاز به رسیدگی بود می توان این کاغذهای پرینت شده را تخلیه ، شمارش و با نتیجه الکترونیکی مقایسه کرد . همچنین اگر در بدترین شرایط ، دستگاه خراب شد و خواستیم انتخابات را به صورت دستی ادامه دهیم می توانیم از این کاغذها استفاده کنیم که البته در آزمایش هایی که داشتیم هیچ گاه به این مشکل برخورد نکردیم . نکته مهم این است که این صندوق به هیچ شبکه ای متصل نیست و اصلا امکان اتصال به هیچ شبکه ای را ندارد.

یک بحث مخفی بودن رای افراد است. در این سیستم و با کارت الکترونیکی کسی می تواند متوجه رای فرد رای دهنده شود؟

خیر . هم شورای نگهبان و هم وزارت کشور روی این مساله بسیار حساس بودند و حاضریم در مجامع علمی و تخصصی ثابت کنیم که به هیچ عنوان اینکه چه کسی به چه کسی رای داده قابل شناسایی نیست . هیچ چیزی روی این کارت نیست که مشخصه رای دهنده روی آن باشد حتی در تعرفه کاغذی شاید بشود از طریق خط ، رای را پیدا کرد اما اینجا هیچ راهی وجود ندارد . حتی در نحوه نشستن اطلاعات در حافظه دستگاه به گونه ای طراحی شده که مشخص نشود اولین نفر یا دومین نفر یا ترتیب بعدی رای دادن چگونه بوده است.

همزمان با رای دادن و قبل از پایان رای گیری هم مشخص نیست که فلان داوطلب تاکنون چه میزان رای آورده است؟

به هیچ عنوان . این یکی از شبهات دیگری است که مطرح می شود . ما هیچ دسترسی به آمار نتایج تا پایان رای گیری نه باید داشته باشیم و نه داریم زیرا صندوق به هیچ شبکه ای متصل نیست . فقط یک کابل برق دارد که آن هم در صورت قطع برق با باتری ادامه کار می دهد.

بعد از پایان ساعت رای دادن، پشت دستگاه پلمبی وجود دارد که با حضور ناظر شکسته شده و اطلاعات دستگاه تخلیه می شود ، تا آن لحظه کسی نمی داند چه اتفاقی افتاده و نتیجه چیست . دقیقا مثل صندوق معمولی که در پایان ساعت رای دادن پلمب صندوق باز می شود و رای شماری آغاز می گردد که البته اینجا رای شماری وجود ندارد و همان لحظه نتیجه دستگاه از حافظه تخلیه می شود و دستگاه نیز پرینت می دهد و نتایج آن صندوق را نشان می دهد . سپس صورتجلسه تنظیم و کار شعبه تمام می شود .از همان جا هم نتایج تهیه شده برای تجمیع آرا به پایگاه ما ارسال می گردد.

با این توضیحات مثلا اگر انتخابات تهران الکترونیکی برگزار شود به جای چند روز یا یک هفته، تقریبا فردای انتخابات می شود نتایج را اعلام کرد؟

بسیار زودتر . شاید یک ساعت یا یک ساعت و نیم بعد از اتمام زمان رسمی نتیجه آرا مشخص است و پس از انجام فرایندهای قانونی نتایج را اعلام می کنیم . در برزیل بعد از حدود سه ساعت اغلب قریب به اتفاق آرای شعب شمارش شده و تقریبا نتیجه نهایی مشخص است البته در آنجا هم درتعدادی از شعب به دلایل متعدد تا نیمه شب کار اعلام نتایج طول می کشد ونتایج نهایی و قطعی حدود 7 ساعت پس از اتمام زمان رای گیری است اما صندوق های باقیمانده عموما تاثیری در نتیجه نهایی ندارند.

اگر دستگاهی خراب شود دستگاه جابجا می شود و اطلاعات دستگاه قبلی به دستگاه جدید منتقل می شود و رای گیری ادامه می یابد .تعدادی دستگاه ذخیره در مراکز داریم که بلافاصله در صورت نیاز جابجا کنیم چون تجهیزات الکترونیکی است و ممکن است خرابی هم داشته باشیم.

در بحث صندوق‌های سیار هم تمهیدی اندیشیده اید؟

بله این دستگاه با باتری خودرو هم کار می کند و می تواند در مثلا مینی بوس نصب شود و فرد در خودرو رای دهد یا در ایستگاه های تعریف شده مستقر شوند و در روستاها رای بگیرند.

بودجه این نوع انتخابات چقدر است و آیا تهیه شده است؟

دولت پیش بینی بودجه ای حدود 160میلیارد تومان داشته و مشکلی در این حوزه نداریم.

یک موضوع مهم در رای دادن الکترونیکی اعتراضات و شکایات است که از جمله در سال 88 تجربه تلخی داشتیم و تقریبا در برخی انتخابات این اعتراضات تاحدی وجود داشته است. در این زمینه شما و شورای نگهبان چقدر اطمینان پیدا کردید که اگر اعتراضی به تقلب یا تخلف شد می توانید معترضین را راضی کنید؟ چون اینجا دیگر بحث حضور افراد برای نظارت بر رای شماری نیست و می تواند رای گیری را خیلی راحت زیر سوال ببرد و برخی شبهات را تشدید کند.

من این اطمینان را به شما و مردم عزیز می دهم که به مراتب امکان اثبات صحت نتایج آرا در انتخابات مکانیزه بیشتر از انتخابات دستی است زیرا علاوه بر اینکه اطلاعات را در سه حافظه دستگاه ذخیره می کنیم که یکی در اختیار شورای نگهبان ، یکی دراختیار وزارت کشوراست و یکی هم حافظه پشتیبان محسوب می شود ، کل آرا هم به صورت کاغذی موجود بوده و امحا نمی شوند . لذا اصلا نگران نیستیم و هر شعبه ای بخواهد بازشماری شود کاملا قابل انجام است علاوه بر آن روش‌های الکترونیکی هم در تجمیع آرا و هم در اخذ آرا مطمئن تر از روش دستی است . اگر این کار به درستی به مردم و کاندیداها توضیح داده شود حتما اعتراضات احتمالی کاهش خواهد یافت .علت هم این است که هر گونه خطای شمارش را به صفر می رسانیم.

نکته اینجاست که در شمارش عادی چند نفر از نهادهای مختلف این شمارش را انجام می دهند و تصور ذهنی این است که چون چند نفر حواسشان به دیگران است احتمال تخلف و تقلب نیست اما وقتی همه چیز با رایانه و کارت حافظه انجام می شود، این تصور ممکن است ایجاد شود که در حافظه ماشین دستکاری شده تا نتایج دیگری را بیرون بدهد . برای این شبهه چه پاسخی دارید؟

بله دغدغه درستی است اما چند اتفاق فنی می افتد که تقریبا این را محال می کند . اولا نسخه نرم افزاری که روی دستگاه ها نصب می شود با روشی صحه گذاری می شود که قابل کنترل است یعنی این امکان وجود ندارد که نسخه نرم افزار دیگری که ما تهیه کردیم روی دستگاه نصب گردد. یعنی این دستگاه با روش های مشخص کار می کند و هیچ نرم افزار دیگری روی این دستگاه عمل نمی کند و روش های متعدد فنی و امنیتی برای اطمینان از این مساله داریم. تمام نرم افزارهای کل شعب یکسان است و اگر غیر از آن باشد، دستگاه کار نمی کند و امکان خرابکاری ندارد. علاوه بر همه این تمهیدات فنی مهمترین چیزی که وجود دارد پرینت آرای انتخابات است و اگر لازم شود، می شود به صورت تصادفی برخی صندوق ها را انتخاب و شمارش کرد و مطمئن شد که تفاوتی بین نتیجه الکترونیکی و نتیجه شمارش آرای چاپ شده وجود ندارد. همچنین همانند فرایندهای دستی تمامی فرایندهای الکترونیکی با حضور ناظرین انجام می شود.

شما مانورهایی هم در این زمینه داشته اید؟

بله در دور قبل در یک سری مدارس و نمازهای جمعه تجهیزات را گذاشتیم تا مردم رای دهند و بعد الزام کردیم که هم حافظه و هم آرای کاغذی بررسی شود تا یکی باشند . حتی یک مورد مغایرت هم نداشتیم . اما این تجهیزات برای بالا بردن دقت و سرعت است و قرار نیست در رای شماری دوباره کاغذها را بشماریم . کاغذها پلمب و نگهداری می شوند و اگر شکایتی باشد یا تصمیم گرفته شود تا تعدادی را به صورت تصادفی بازشماری کنیم می توان شمارش کرد تا خیال همه راحت شود.

چند وقت قبل در انتخابات نظام مهندسی گفته شد به صورت تمام الکترونیک است اما به مشکل خورد. آیا با شما هماهنگ شده بود؟

دوستانی که این کار را طراحی کرده بودند اطلاعات خوبی از انتخابات الکترونیک نداشتند و حتما اگر به ما می گفتند بدون اشکال انجام می دادیم . البته بد موقعی هم بود چون ما داشتیم روی انتخابات الکترونیک کار می کردیم . کاملا روش آنها با ما متفاوت و در عین حال غلط بود.مردم مطمئن باشند که همه تلاش خود را به کار می گیریم و تجربیات کشورهای دیگررا هم مطالعه کرده ایم تا طراحی دقیق و بدون اشکالی باشد و با توجه به آزمایشی که در دوره قبل داشتیم نگرانی خاصی نداریم . بیشتر دنبال این هستیم که به دلیل عدم آشنایی مردم ، ازدحام و صف ایجاد نشود.