تحلیل «رویترز»؛
ضربه‌ای که سیاست پاریس در قبال ایران، به شرکت‌های فرانسوی می‌زند
از زمان مذاکرات منتهی به توافق مقدماتی ژنو تاکنون، همواره رویکرد دولت فرانسه در قبال گفت‌و‌گوهای هسته ای ایران، محل بحث‌های فراوانی بوده است. از سوی دیگر، سیاست دوگانه این کشور نسبت به کلیت منطقه خاورمیانه نیز موضوعی است که به شدت مورد توجه تحلیلگران قرار داشته است. خبرگزاری رویترز در مطلبی به بررسی ابعاد و پیامدهای رویکرد دوگانه فرانسه به ایران و خاورمیانه پرداخته است.
از زمان مذاکرات منتهی به توافق مقدماتی ژنو تاکنون، همواره رویکرد دولت فرانسه در قبال گفت‌و‌گوهای هسته ای ایران، محل بحث‌های فراوانی بوده است. از سوی دیگر، سیاست دوگانه این کشور نسبت به کلیت منطقه خاورمیانه نیز موضوعی است که به شدت مورد توجه تحلیلگران قرار داشته است. خبرگزاری رویترز در مطلبی به بررسی ابعاد و پیامدهای رویکرد دوگانه فرانسه به ایران و خاورمیانه پرداخته است.به گزارش «تابناک»، خبرگزاری «رویترز» در مطلبی به بررسی سیاست های فرانسه در منطقه خاورمیانه و از جمله، رویکرد این کشور نسبت به موضوع هسته ای ایران پرداخته و اشاره می کند، سیاست دوگانه پاریس در قبال روابط با ایران و کشورهای عربی، در نهایت مسائل و دردسرهایی را برای خودش به بار خواهد آورد.
این خبرگزاری می نویسد دولت فرانسه از شرکت های فرانسوی درخواست کرده برای بازگشت به ایران پس از حصول توافق احتمالی هسته ای میان ایران و گروه 1+5 آماده شوند؛ اما از سوی دیگر، موضع سرسختانه پاریس در قبال مذاکرات هسته ای و همچنین روابطش با دولت های عرب منطقه خلیج فارس، بدین معناست که دولت اولاند یک سیاست دوگانه «عشق ـ نفرت» را در قبال ایران در پیش گرفته است.
با وجود تاریخچه طولانی روابط اقتصادی، سیاسی و اجتماعی فرانسه با ایران که حتی در جریان تبعید آیت الله (امام) خمینی، رهبر فقید ایران در نزدیکی پاریس در سال 1979 قابل مشاهده بود، پاریس به سرسخت ترین و مدعی ترین طرف مذاکره کننده در گروه 1+5 تبدیل شده است.
اما این موضع فرانسه، خطر دلسرد شدن شرکت های این کشور از احیای روابط اقتصادی با ایران پس از برداشته شدن تحریم ها را به همراه دارد. شرکت هایی که قابلیت همکاری با ایران را در حوزه های مختلف، از حوزه انرژی تا حمل و نقل و ساخت و ساز را دارا هستند.
یک مقام عالی‌رتبه فرانسوی در این زمینه می گوید: «همه با طمع به ایران می نگرند. این کشور، یک بازار مهم است؛ اما تنها بازار نیست». وی می افزاید: درباره توسعه روابط با ایران و یا کشورهای رقیب در منطقه خاورمیانه، باید تصمیمی استراتژیک گرفته شود و در این زمینه، در حال حاضر عربستان سعودی و مصر مطرح هستند.
از سوی دیگر، پاریس در توجیه موضع سرسختانه خود در مذاکرات هسته ای ایران، به مخالفت همیشگی خود با اشاعه تسلیحات هسته ای اشاره می کند و این امر را نشانه ای می داند، مبنی بر اینکه مواضعش در قبال ایران، برآمده از یک اصل پایدار در سیاست های این کشور است. با این حال، نمی توان تردید کرد که فرانسه در دوره ریاست جمهوری سارکوزی و اولاند به سمت رقبای منطقه ای ایران، یعنی عربستان و قطر متمایل شده است.
باید اشاره کرد که افزون بر این موارد، مواضع مشابه فرانسه در قبال دیگر منازعات منطقه خاورمیانه و نقش ایران در منطقه از یک سو و اعتقاد برخی دولت های عرب منطقه به اینکه آمریکا به عنوان متحدان همیشگی آن‌ها، در حال تغییر رویکرد نسبت به ایران است، به فرانسه کمک کرده پیوندهای خود با کشورهای عرب منطقه را تقویت کند.
نتایج این روند مشخص است: فرانسه توانسته طی یک سال اخیر، جت های جنگنده، کشتی های جنگی، هلی‌کوپتر و تجهیزات ماهواره ای تولید خود را به قطر، مصر، کویت و امارات بفروشد. درآمد حاصل از فروش این اقلام، بالغ بر 15 میلیارد دلار بوده و افزون بر این، از زمان دعوت ریاض از اولاند بر شرکت در اجلاس شورای همکاری خلیج فارس در ماه می، اولاند توانسته قراردادهایی به ارزش 12 میلیارد دلار با سعودی ها به امضا برساند.
جالب اینجاست، در حالی که قدرت های غربی نسبت به احتمال وقوع رقابت تسلیحاتی در منطقه خاورمیانه در صورت عدم دستیابی به توافقی مناسب با ایران هشدار می دهند، فرانسه هفته گذشته به نخستین کشوری تبدیل شد که برای ساخت دو رآکتور هسته ای به ارزش بیش از 10 میلیارد دلار با عربستان سعودی قرارداد امضا کرد. عادل الجبیر، وزیر خارجه عربستان به تازگی گفته فرانسه متحد و شریک تجاری قدیمی این کشور است که قابل اتکا بودن خود را ثابت کرده است.
الجبیر اظهار داشته: «ما دیدگاه های مشترکی درباره چالش های امروز منطقه، از جمله سوریه، یمن، عراق، تروریسم و البته موضوع هسته ای ایران داریم و روابط تجاری و نظامی گسترده ای میان کشورهای ما وجود دارد. ما امیدواریم این روابط را ارتقا دهیم».
درباره ایران، باید اشاره کرد که شرکت های فرانسوی، از شرکت خودروسازی پژو گرفته تا شرکت نفتی بزرگ توتال، فعالیت های جدی در بازار ایران داشتند؛ اما وضع تحریم های اتحادیه اروپا و آمریکا در سال 2011 علیه ایران، سبب نگرانی این شرکت ها و خروجشان از ایران شد.
اما تحت تأثیر روندهای اخیر، تحولاتی مشاهده شده و مقامات ارشد ایرانی، از جمله قائم مقام وزارت نفت این کشور برای مذاکره با رؤسای شرکت های بزرگ فرانسوی به پاریس سفر کردند. افزون بر این، تاجران فرانسوی مستقر در ایران نیز از سوی مقامات ایرانی برای احیای پیوندها با شرکت های فرانسوی به کار گرفته شدند. مهمترین لابی تجاری فرانسه قصد دارد هیأتی متشکل از نمایندگان 100 شرکت را در ماه سپتامبر به ایران اعزام کند.
اما موضع گیری مقامات فرانسوی از روندهای دیگری حکایت دارد. یک دیپلمات فرانسوی حاضر در مذاکرات هسته ای ـ‌که اخیراً جلسه ای با نمایندگان شرکت های فرانسوی داشته ـ می گوید: «من به شرکت های فرانسوی می گویم حتی اگر توافقی حاصل شود، اجرای آن زمان بر است و برداشته شدن تحریم ها در سال 2015 به آرامی آغاز خواهد شد».
با وجود این، وی تأیید می کند که شرکت های دیگر کشورها، از جمله آلمان و ایالات متحده از هم اکنون خود را برای دوره پس از توافق هسته ای آماده کرده اند و وقتی برای تلف کردن وجود ندارد. وی همچنین می گوید در صورت حصول توافق، لوران فابیوس، وزیر خارجه فرانسه ـ که گفته می شود از زمان نخست وزیری خود در میانه دهه 1980 خصومتی شخصی با ایران دارد ـ خود بلافاصله به تهران سفر خواهد کرد.
به هر حال، با وجود همه این تحولات، مقامات فرانسوی تأکید دارند در آینده نزدیک، ایران در مقایسه با کشورهای عرب منطقه خاورمیانه، جایگاه دوم را از نظر سیاسی و اقتصادی برای آن ها داراست، ولی این موضع با انتقاد برخی نمایندگان پارلمان فرانسه مواجه شده که می گویند دولت فرانسه تفکر کوتاه مدت دارد و در حال از دست دادن جایگاه خود در ایران است.
