کری: توافق هسته‌ای با ایران الزام‌آور نخواهد بود

موضوع ارسال نامه‌ای از سوی ۴۷ سناتور جمهوری‌خواه برای رهبران ایران که در آن درباره سرنوشت توافق هسته‌ای هشدار داده شده، این روز‌ها به مهم‌ترین بحث سیاسی در آمریکا تبدیل شده است. در این میان، وزیر خارجه آمریکا امروز اظهاراتی را در پاسخ به موارد مطرح ‌از سوی جمهوری خواهان بیان کرده که خود به نوعی بر ابهام موجود در ماجرا می‌افزاید.

به گزارش «تابناک»، جان کری، وزیر خارجه آمریکا گفته، نمایندگان کنگره ‌نخواهند توانست در مفاد توافق هسته‌ای با ایران تغییری بدهند، زیرا این توافق از نظر حقوقی و قانونی الزام‌آور نیست. این اظهارات خود می‌تواند سبب تشدید مخالفت کنگره با توافق هسته‌ای ایران شود.

‌«آسوشیتدپرس» می‌نویسد، کری ضمن بیان اینکه به موارد مطرح ‌در نامه جمهوری خواهان «مطلقاً اعتقادی ندارد»‌ گفته، این نامه سبب تضعیف سیاست خارجی ایالات متحده می‌شود و از نظر حقوقی نیز موارد اشاره شده در آن صحیح نیست.

وزیر خارجه آمریکا در توضیح این موضوع گفته: «ما از‌‌ همان آغاز تصریح کردیم که درباره یک برنامه الزام آور حقوقی مذاکره نمی‌کنیم. ما درباره برنامه‌ای مذاکره می‌کنیم که ظرفیت اجرای آن وجود دارد. ما در حال حاضر حتی با ایران روابط دیپلماتیک نیز نداریم». وی گفته نامه جمهوری‌خواهان، رویه دویست ساله سیاست خارجی آمریکا را نادیده می‌گیرد.

وی اشاره کرده، در حالی که معاهدات رسمی نیازمند تصویب از سوی دو سوم اعضای سنا هستند، درباره اکثریت پرشماری از ترتیبات بین‌المللی، نیاز به چنین امری نیست. کری افزود‌: «ما امروز در سرتاسر جهان همه گونه توافق اجرایی داریم که بر اساس آن عمل می‌کنیم».

وزیر خارجه آمریکا برای نمونه به مواردی از توافق‌نامه محافظت از نیروهای آمریکایی در افغانستان گرفته تا شماری دیگر از اهداف سیاست خارجی آمریکا اشاره کرده است.

کری در بیان مواردی که به عنوان اشتباهات نامه جمهوری خواهان از آن نام برده، اظهار داشته: «این نامه به شدت تأکید دارد که این یک برنامه الزام آور حقوقی است، در صورتی که چنین نیست. این اولین اشتباه است. مورد دوم آنکه در این نامه بیان شده، ‌کنگره می‌تواند عملاً در هر زمانی توافق را دستکاری کند، صحیح نیست. این کاملاً غلط است. آن‌ها حق ندارند توافقی را که میان قوای مجریه دو کشور حاصل شده تغییر دهند».

آسوشیتدپرس اشاره می‌کند که تاکنون هیچ یک از طرفین مذاکرات، به الزام آور بودن حقوقی توافق اشاره‌ای نکرده، زیرا هر یک از طرفین ابزارهای محکم تری برای اجرای آن دارد. اگر ایران به تعهدات خود عمل نکند، دولت آمریکا تحریم‌های تعلیق شده را دوباره وضع خواهد کرد. در مقابل، در صورت عدم پایبندی غرب نیز ایران سطح غنی سازی اورانیوم را افزایش خواهد داد.

به هر حال، جان کری در اظهارات خود تنها ضمانت اجرای توافق هسته‌ای از جانب آمریکا را مناسب بودن آن از منظر بین‌المللی دانسته و گفته، در صورتی که همه کشورهای دیگر طرف مذاکره با ایران، این توافق را خوب و کارآمد بدانند، رئیس جمهور بعدی آمریکا آن را لغو نخواهد کرد.

گفتنی است، همسو با این اظهارات، جن ساکی، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا نیز سخنان کری را تأیید کرده و توافق هسته‌ای با ایران را از نظر حقوقی الزام آور ندانسته است. با این حال، وی به این احتمال اشاره کرده که توافق هسته‌ای حاصل شده با ایران، در شورای امنیت سازمان ملل مطرح شده و در آنجا وضعیت حقوقی و قانونی مشخص پیدا می‌کند. ساکی در این زمینه با توافق سال ۲۰۱۳ روسیه و آمریکا برای نابودسازی سلاح‌های شیمیایی سوریه اشاره کرده که بعد از حصول، مورد تأیید شورای امنیت قرار گرفت.

با ‌وجود این، اظهارات امروز کری بحث‌های جدیدی را به ویژه در میان سایت‌ها و مطبوعات نزدیک به جمهوری خواهان به راه انداخته است. برخی از این منابع خبری و تحلیلی، استدلال می‌کنند که اظهارات کری، دقیقاً تأیید موارد مطرح ‌از سوی جمهوری خواهان است مبنی بر اینکه رئیس جمهور بعدی آمریکا می‌تواند هر زمان که صلاح بداند، نسبت به لغو توافق هسته‌ای با ایران اقدام کند.

در حقیقت، کری نیز در اظهارات خود فقط به آن بخش از نامه جمهوری خواهان پاسخ داده و آن را رد کرده که در آن به ضرورت و امکان نقش‌آفرینی کنگره در موضوع توافق هسته‌ای با ایران اشاره شده بود؛ اما در پاسخ به بخش دیگر این نامه مبنی بر اقتدار رئیس جمهور بعدی در این زمینه، صرفاً به بیان اینکه رئیس جمهور بعدی این کار را «نخواهد کرد» اکتفا کرده است.