شکایت ۵۰ سینماگر از شبکه‌های ماهواره‌ای به کجا می‌رسد؟
با توجه به آنکه عوامل بیشتر شبکه‌های ماهواره‌ای در آمریکا و انگلیس ساکن هستند و احکام قضایی داخلی در خاک این کشور‌ها نافذ نیست، احتمالاً حتی در صورت محکومیت مدیران شبکه‌ها، روند پخش فیلم‌های سینمایی، کوتاه و مستند در این شبکه‌ها متوقف نخواهد شد.
به گزارش «تابناک»، پخش فیلم‌های سینمایی، فیلم‌های کوتاه و آثار مستند فیلم‌سازان مطرح ایران در شبکه‌های ماهواره‌ای فارسی‌زبان به ویژه شبکه‌های لس‌آنجلسی طی دو دهه اخیر به رویدادی مرسوم بدل شده و تقریباً هیچ فیلم‌سازی نیست از گزند این سرقت‌ها در امان مانده باشد؛ رخدادی که در عین جذب مخاطب برای شبکه‌های ماهواره‌ای، ضربه مهلکی به سینما و مستند ایران زده و بار‌ها نسبت به این نوع سوءاستفاده اعتراض شده است.
با این حال، شبکه‌های مذکور که ماهیتشان در این تولیدات خلاصه شده، توجهی به این اعتراض‌ها نداشته‌اند و روند پخش فیلم‌های بلند سینمایی به طور خاص و فیلم‌های مستند ایرانی از این شبکه‌های لس آنجلسی در چند سال رشد فزاینده‌ای گرفته و پیگیری نکردن حقوقی و برخورد نکردن با این شبکه‌ها، منجر به دامن زدن به این وضعیت شده و افزایش جسارت این شبکه‌ها را در پیگیری این عمل غیرقانونی در پی داشته است.
در این میان، بیش از پنجاه سینماگر با محوریت خانه سینما، شکایتی را از شبکه‌های تلویزیونی متخلف ماهواره‌ای به مراجع قضایی تسلیم کرده‌اند که روز شنبه ۲۶مهرماه، نخستین جلسه دادگاه رسیدگی به این شکایت در شعبه ۱۰۵۷ دادگاه عمومی جزایی مجتمع قضایی تهران بوده تا مشخص شود اراده سینماگران برای برخورد قضایی با این ماجرا و پایان بخشیدن به سوءاستفاده از سرمایه ایشان، جدیت بی‌سابقه‌ای یافته است.
در این نشست، علیرضا رئیسیان فیروزآبادی و عادل مقدس و شقایق محمدی وکلای سینماگران ـ که از سال ۸۹ تاکنون پیگیری این شکایت را بر عهده داشته‌اند ـ به همراه فرشته طائرپور، مجتبی میرتهماسب و مجید برزگر (اعضای هسته مرکزی جریان پیگیری حقوق مادی و معنوی فیلم‌سازان، مستندسازان و سازندگان فیلم کوتاه) در جلسه شرکت کرده و به پرسش‌های قاضی در مورد ماهیت شکایت پاسخ دادند تا ابعاد ماجرا در محاکم قضایی شفاف‌تر شود.
متهمان دعوت شده به جلسه دادگاه، مسئولان دو شبکه از شبکه‌های متخلف بودند که یکی از آن‌ها غایب و متهم دیگر تفهیم اتهام شد و ظاهراً دفاعیاتش توسط وکیلش به محضر دادگاه ارائه شد و دادگاه نیز برای تکمیل اطلاعات پرونده، دستور استعلام از برخی مراکز دولتی را در مورد فعالیت این دو شبکه صادر کرد تا در پایان پروسه حقوقی برای برخورد با این شبکه‌ها با سرعت پیش برود و با آغاز برخورد با این شبکه‌ها، ریسک چنین سوءاستفاده مالی برای سوداگران شبکه‌های ماهواره‌ای افزایش یابد.
با این حال باید پذیرفت، چنین پیگیری محدودی در مراجع قضایی داخلی بازدارندگی کافی را در پی نخواهد داشت و با توجه به آنکه عوامل بیشتر شبکه‌های ماهواره‌ای در آمریکا و انگلیس ساکن هستند و احکام قضایی داخلی در خاک این کشور‌ها نافذ نیست، احتمالاً حتی در صورت محکومیت مدیران شبکه‌ها، روند پخش فیلم‌های سینمایی، کوتاه و مستند در این شبکه‌ها متوقف نخواهد شد و چه بسا با لجبازی برخی از این شبکه‌ها شدت بگیرد.
به همین دلیل ضروری است به موازات پیگیری در محاکم قضایی داخلی، از طریق وکلای بین‌المللی در محاکم بین‌المللی و به طور خاص در محاکم قضایی کشورهای مبدأ (انگلیس و آمریکا) نیز پیگیری‌های حقوقی مبتنی بر حق کپی رایت و قوانین بومی این کشور‌ها در این باره که بسیار راهگشاست و اتفاقاً غرامت‌های میلیون دلاری را در پی خواهد داشت، صورت پذیرد و با این چالش ریشه‌ای برخورد شود.
همچنین انتظار می‌رود، زمینه لازم فراهم شود تا تمامی فیلم‌های مستند و کوتاه مهم و همچنین فیلم‌های بلند سینمایی کشورمان در سطح بین‌المللی و به طور خاص در آمریکا ثبت شوند و از حمایت قوانین کپی رایت برخوردار شوند، زیرا در آن صورت برخورد سریع با این موضوع به ویژه در فضای اینترنت نیز ساده خواهد شد و بخشی از یک میلیون صفحه حذفی توسط گوگل مبتنی بر قانون کپی رایت، ناقضان حقوق فیلم‌های داخلی خواهند بود.
همه این رویه‌ها اما نیازمند تشکیل یک نهاد قدرتمند و مستقر صنفی در خانه سینماست که روزانه به پیگیری این مسائل بپردازد و با تأمین مالی که از سوی فیلم‌سازان و به طور خاص تهیه کنندگان میشود، از ظرفیت انسانی و مالی برای رصد فضای اینترنت و شبکه‌های ماهواره‌ای، استخدام وکلای زبده داخلی و بین‌المللی و دیگر اقدامات برای برخورد با این فضای به شدت مخرب برای سینمای ایران را داشته باشد؛ امری که با شکایت اخیر، اراده‌اش نظیر سینماگران مشهود است.
