بحران جمعیتی در انتظار مردم ایران

در آستانه جلسات مهم مجمع عمومی سازمان ملل و اخبار مهم مربوط به دیدارها و گفتگوهای مهم مقامات ایرانی در نیویورک و ژنو، افزایش بی سر و صدای نرخ سود بانکی و نتیجه مهم یک تحقیق جمعیتی نیز مسائلی مهم هستند که در روزنامه‌های امروز مورد توجه قرار گرفته‌اند.

بحران جمعیتی در انتظار مردم ایران

روزنامه اعتماد نتیجه تحقیقی را مورد توجه قرار داده است که بر اساس آن، نيمي از زوج هاي تهراني تنها يك فرزند مي خواهند. اعتماد در این باره نوشته است: بيش از 45 درصد زوج هاي تهراني قصد تك فرزندي دارند. بر اساس نتايج تحقيقي كه از سوي مركز مطالعات و پژوهش هاي جمعيتي آسيا و اقيانوسيه درباره تك فرزندي در استان تهران صورت گرفته است حدود 39 درصد از زنان و مردان در شرف ازدواج، فقط يك فرزند را ايده آل دانسته يا ترجيح مي دهند ولي درصد بيشتري، يعني 8/45 درصد قصد تك فرزندي دارند. تك فرزندي پديده يي است كه در سال هاي اخير به ويژه در ميان خانواده هاي شهري رايج شده است، اين پديده كه منجر به كاهش نرخ رشد جمعيت شده است، بارها هشدار جمعيت شناسان را در پي داشته است. مسوولان و سياستگذاران در اين زمينه هم در راستاي نگراني ها و پيامدهايي كه درباره تك فرزندي و نرخ رشد پايين جمعيت عنوان مي شد، در سال هاي اخير دست به كار تنظيم مشوق هاي افزايش جمعيت شدند: از افزايش مرخصي زايمان گرفته تا مشوق هاي اقتصادي. با اين وجود اين مشوق ها و حتي اجراي ناقص آن نتوانست تاثير چنداني در آمارها و نمودارهاي جمعيتي داشته باشد. خانواده ها خصوصا زوج هاي شهري زندگي بدون فرزند يا نهايتا داشتن تنها يك فرزند را ترجيح مي دادند. اين در حالي است كه از سال 1385 به بعد، بيشتر استان ها از جمله تهران، باروري به ا صطلاح كمتر از سطح جانشيني را تجربه كردند. ميزان باروري كمتر از 2 نشانگر اين است كه حداقل تعدادي از زوج ها به داشتن تنها يك فرزند بسنده مي‌كنند. در پژوهشي كه در اين زمينه از سوي موسسه مطالعات و مديريت جامع تخصصي جمعيت كشور با جامعه آماري بيش از 1700 نفر در مجموع در سال 91 توسط دكتر فريده خلج آبادي فراهاني صورت گرفته، ابتدا با زوج هاي جوان بدون فرزند و داراي يك فرزند درباره نگرش شان نسبت به فرزندآوري مصاحبه شده است. سپس دو گروه از زنان و مردان، مورد بررسي قرار گرفتند. گروه اول زنان و مردان در شرف ازدواج مراجعه كننده به مراكز مشاوره قبل از ازدواج دانشگاهي در شهر تهران و گروه دوم زنان و مردان همسردار داراي يك فرزند زير پنج سال كه جهت واكسيناسيون كودك خود به مراكز واكسيناسيون دولتي در شهر تهران مراجعه كرده بودند. براساس يافته هاي اين تحقيق سن، نگراني هاي اجتماعي فرزند پروري، فردگرايي، ترس از مشكلات

تك فرزندي، آرمان گرايي و نگرش هاي جنسيتي تساوي‌طلبانه از جمله عواملي هستند كه در قصد افراد در شرف ازدواج براي داشتن تنها يك فرزند تاثيرگذار بوده است. در افراد داراي يك فرزند نيز مواردي همچون جنس، ميزان تحصيلات، نگراني هاي مربوط به تك فرزندي، فردگرايي، درك از هنجار اجتماعي تعداد فرزندان و پايبندي به مذهب از عوامل قصد تك فرزندي بوده است. نتايج اين طرح پژوهشي همچنين نشان مي دهد، اقليت قابل توجهي از زوج هاي در شرف ازدواج در تهران و همچنين نسل هاي ازدواج كه حدود سه سال از عمر زندگي مشترك شان گذشته است، تصميم دارند تك فرزند داشته باشند.

افزايش بي‌سر و صداي سود بانكي

تهران امروز خبر داده است که رقابت فراقانوني بانك‌ها و موسسات اعتباري در پرداخت سود بيشتر شدت گرفته و این امر سبب افزايش بي‌سر و صداي سود بانكي شده است. به نوشته این روزنامه به اعتقاد كارشناسان پايين بودن نرخ سود بانكي نسبت به تورم باعث فرار سرمايه‌ها از سيستم بانكي شده است. ولي‌الله سيف در اولين روز رياستش بر بانك مركزي اعلام كرد كه نرخ سود بانكي را بر پايه تورم افزايش خواهد داد. اما رئيس كل بانك مركزي چند روز پس از آن اعلام كرد كه نرخ سود بانكي فعلا تغيير نمي‌كند، برخي بانك‌ها و موسسات اعتباري به‌طور فراقانوني براي جذب سپرده‌هاي مردمي اقدام به پرداخت سودي بيشتر از نرخ مصوب شوراي پول و اعتبار مي‌كنند.

در واقع در دوسال گذشته افزايش نرخ تورم و پرداخت سودي كمتر از اين نرخ به سپرده‌هاي بانكي موجب شد كه مردم تمايلي به سپرده‌گذاري در اين بازارها نداشته باشند و سرمايه‌هاي خود را به سمت بازار‌هاي ارز و طلا هدايت كنند.

اين امر موجب شد تا بانك‌ها و موسسات اعتباري برخلاف قوانين حاكم بر نظام بانكي عمل كرده و اقدام به پرداخت سودي بيش از نرخ مصوب شوراي پول و اعتبار كنند البته پيش از اين بارها ابراهيم درويشي معاون سابق نظارتي بانك مركزي اين اقدام بانك‌ها و موسسات اعتباري را برخلاف قانون اعلام كرده و به مردم هشدار داده بود كه در موسساتي كه بيش از سود متعارف بانك‌ها سود پرداخت مي‌كنند، سرمايه‌گذاري نكنند.

اكنون نرخ تورم به يك قدمي 40 درصد رسيده دولت اعلام كرده كه نرخ سود بانكي فعلا تغيير نمي‌كند و اين در حالي است كه بنا به قانون برنامه پنجم توسعه بانك مركزي مكلف است هرساله نرخ سود بانكي را به‌گونه‌اي تعيين كند كه از ميزان تورم كمتر نباشد. بر اين اساس آخرين مصوبه شوراي پول و اعتبار در اين باره مربوط به دي ماه 90 است كه با توجه به تورم 20.6 در صدي، سودي معادل 20 درصد براي سپرده‌هاي بلند مدت تعيين شد.

البته نظرات متفاوتي درباره چگونگي تعيين نرخ سود وجود دارد به‌گونه‌اي كه برخي كارشناسان بر اين باورند كه افزايش نرخ سود سپرده‌ها افزايش هزينه تسهيلات را در پي دارد كه مشكلاتي را براي بخش توليد ايجاد مي‌كند اما در مقابل برخي بر اين باورند كه دولت بايد اقدام به افزايش نرخ سود سپرده‌هاي بانكي كند. در اين زمينه علي طيب‌نيا، وزير امور اقتصاد و دارايي، با تاكيد بر اينكه تعيين ميزان سود بانكي دستوري نخواهد بود، اعلام كرده كه بانك‌هاي ما در ظاهر سود بسيار بالايي مي‌دهند و در بسياري از كشورهاي جهان سود بالاي 20درصد مشاهده نمي‌شود اما فرض كنيد اگر فردي يك ميليون تومان در يك بانك پس انداز كند و پس از يك سال با سود 20 درصدي آنها را تحويل بگيرد، حدود 200 هزار تومان بر اندوخته‌اش افزوده شده اما با توجه به ميانگين آمارهاي تورمي تورم ما در طول سال گذشته قطعا بيش از 30 درصد بوده و اين به اين معناست كه اگر آن فرد سرمايه خود را در بانك نگه دارد 200 هزار تومان سود كرده و 300 هزار تومان از قدرت خريد خود را از دست داده است.

به‌گفته وزير امور اقتصاد و دارايي، بسياري از كساني كه وارد پس انداز در بانك مي‌شوند از سرمايه‌هاي كوچكي برخوردارند كه به دليل نداشتن توان لازم براي ورود به كارهاي توليدي به بانك روي آورده‌اند به همين دليل بايد كاري كرد كه آنها نسبت به اين امر ترغيب شوند و سرمايه‌هاي خود را به بازارهاي كاذب نفرستند.

در اين باره ولي‌الله سيف، رئيس كل بانك مركزي نيز با تاكيد بر اينكه فعلا نرخ سود تغيير نخواهد كرد، گفت: «برنامه اين است كه تورم كاهش يابد. يعني اول به سمت كاهش تورم حركت كنيم و پيش‌زمينه‌اي را ايجاد كنيم كه در يك اقتصاد تعادلي نرخ سود با نرخ تورم تعادل داشته باشد.»

اصولگرایان هشدار می‌دهند

کیهان در ادامه مسیر روزهای اخیر خود، همچنان به روند شروع شده بین ایران و آمریکا بدبین است، این روزنامه امروز هم در بخشی از مطلب ستون یادداشت روز خود با عنوان «دست می‌دهند که پشت پا بزنند» نوشته: فرض محال که محال نیست. بیایید تصور کنیم کار بالا گرفت و در جریان شرکت دکتر روحانی در نشست مجمع عمومی سازمان ملل، تابو! شکست و نه تنها مصافحه تصادفی میان وی و باراک اوباما رخ داد بلکه معانقه و روبوسی هم کردند. یک چند روزی هم تیتر و عکس و تحلیل رسانه‌ها حول و حوش همین ماجرا سپری شد. آنها هم که مدت‌ها بود در حسرت چیدن و خوردن میوه ممنوعه بودند، برای ساعاتی در هیجان فرو رفتند. ثمّ ماذا؟! گیریم که دست پاک رئیس‌جمهور ما برای لحظاتی در دست چدنی و خونین باراک اوباما قرار بگیرد. آن‌گاه ما چه به دست آورده‌ایم و چه از دست داده‌ایم؟ آیا اساسا مسئله میان ما و آمریکا، مسئله‌ای عاطفی و قهر از سر هیجان دو نفر است که مثلا یک مصافحه و معانقه سر‌آغاز تجدید عواطف آنان باشد یا مسئله عمیق‌تر از این حرف‌هاست؟

البته قابل فهم است که چرا ماشین عملیات روانی غرب به انضمام جریان رسانه‌ای مقلد در داخل اصرار دارد میان این احتمال مبتذل - و البته به عنوان یک رفتار پرخطر- با موضوع «نرمش قهرمانانه» مدنظر رهبر معظم انقلاب خلط مبحث کند. اما مجهول‌های این موضوع به واسطه معلوم‌های آن قابل کشف و تبیین است. هم رهبر معظم انقلاب دراین‌باره نظر روشنی دارند- که در 3 سخنرانی دیدار با فرماندهان سپاه، ملاقات با مسئولان نظام و دیدار نوروزی با مردم در حرم مطهر رضوی تبیین شده- و هم موضوع مذاکره و تعامل با آمریکا دارای سابقه است. از طرف سوم، کمتر از یک هفته زمان لازم است تا معلوم شود چالش ما و آمریکا نه با مصافحه و معانقه تصادفی که حتی با مذاکرات رسمی برطرف نمی‌شود؛ آمریکا خواب نیست که بتوان او را بیدار کرد بلکه خود را به خواب زده، و دولت آمریکا پدیده بکر و آزموده نشده‌ای نیست که بخواهیم او را مورد راستی‌آزمایی چندباره قرار دهیم.

محمدكاظم انبارلويي هم امروز یادداشتی برای روزنامه رسالت با عنوان «قهر با آمريكا!» را این گونه شروع کرده است که:روزنامه‌هاي زنجيره‌اي به‌گونه‌‌اي يك‌صدا در چند بلندگو، چندي است به بهانه سفر رئيس‌جمهور به آمريكا اشتياق زايدالوصفي براي برقراري ارتباط يا گفتگو با آمريكا نشان مي‌دهند. به نظر مي‌رسد اين اشتياق مغاير اقتدار و عزت ملت ايران است. آنها سعي مي‌كنند سفر رئيس‌جمهور به آمريكا براي شركت در اجلاس عمومي سازمان ملل را به مذاكره با آمريكا فرو كاهند و تلاش مي‌كنند كاهش قيمت ارز و طلا را به آن مربوط كنند. اين حركت به منظور شرطي كردن اقتصاد ايران كه يكي از اهداف نبرد نرم اقتصادي آمريكا عليه ملت ايران است صورت مي‌گيرد.

نویسنده با مرور روند تاریخی دشمنی‌های آمریکا با ایران به این نتیجه رسیده است که: ريشه‌هاي قهر آمريكا با ملت و دولت ايران فوق‌العاده عميق است و طرف آمريكايي جز به تسليم طرف مقابل راضي نمي‌شود. در منطق ديپلماسي خارجي آمريكا برد-برد معنا ندارد. آنها سه دهه است به بازي برد- باخت فكر مي‌كنند و هرگز يك لحظه از اين فكر رها نشده‌اند. دليل آن هم به رسميت نشناختن انقلاب اسلامي با راه‌انداختن جنگ نرم و جنگ سخت عليه ملت ايران است.

آمريكايي‌ها با اسلام مسئله دارند. هر وقت ما از اسلام كمي فاصله مي‌گيريم، اميدواري‌هايي در آنها پيدا مي‌شود اما به محض اينكه روي مباني الهي و اسلامي نظام و انقلاب تأكيد مي‌كنيم، دست آنها روي ماشه اقدام مي‌رود.

روي ميز مذاكره با آمريكا دو گزينه بيشتر وجود ندارد. 1- جنگ 2- تسليم.

فعل ديپلماتيك آنها مي‌گويد؛ "اگر تسليم نمي‌شويد، ما مي‌جنگيم." با چنين منطقي امام(ره) چگونه بايد توصيه آقاي هاشمي‌رفسنجاني، مشكل رابطه با آمريكا را حل مي‌كردند؟

امروز به فضل خدا و ياري رزمندگان اسلام و پايداري ملت ايران، جمهوري اسلامي در اوج اقتدار و امنيت ملي است. يك كشور تأثيرگذار در منطقه و جهان است. تمام نقشه‌هاي آمريكا و رژيم صهيونيستي را در پروژه از نيل تا فرات نقش برآب كرده است. پرچمدار بيداري اسلامي در جهان است، تمام پايگاه‌هاي منطقه‌اي و فرامنطقه‌اي آمريكا زير چكش قدرت موشكي و نظامي ايران است. آنها قدرت مانور خط مقاومت را در جنگ 33 روزه،

22 روزه و هشت روزه درك كرده‌اند. نزديك به سه سال است تمام دنيا را بسيج كرده‌اند تا سوريه را به زانو درآورند اما توفيقي بدست نياوردند. اگر استراتژيست‌هاي آمريكا اين واقعيت‌ها را درك كنند ممكن است در قهر خود با ملت ايران كوتاه بيايند.

اگر چنين اتفاقي بيفتد، مي‌شود درمورد كمرنگ شدن قهر متقابل ملت ايران با آمريكا قدري فكر كرد.

محصول تجديدنظر آمريكايي‌ها در قهر با انقلاب را بايد در لحن آنها و احترام به حقوق ملت ايران و دست كشيدن از تهديدها و تحريم‌ها ملاحظه كرد. اگر در اين فضا هيچ اتفاقي نيفتد، فكر كردن درمورد بهبود روابط ايران و آمريكا يك سراب است.