ارتباط بین بیماری ام اس با میدان مغناطیسی زمین
یافته های پژوهشگران حاکی از وجود ارتباط بین بیماری ام اس مولتیپل اسکلروزیس با نوسانات میدان مغناطیسی زمین است.
بیماری "ام اس (MS)" یا (مولتیپل اسکلروزیس) ، یک بیماری ناتوان کننده سیستم اعصاب مرکزی است که در نتیجه آسیب به غشای میلین رشته های عصبی در مغز و نخاع، بوسیله سیستم ایمنی بدن ایجاد می شود. نزدیک به 130 سال از شناخت "ام اس" به عنوان یک بیماری سیستم اعصاب مرکزی می گذرد. در پس این سالها هزینه و زمان زیادی صرف جستجوی علت این بیماری شده است.
آنچه که اکنون کلیه پژوهشگران در آن اتفاق نظر دارند این است که برای مبتلا شدن به "ام اس" اگرچه استعداد ژنتیکی لازم است اما حداکثر تاثیر ژنها در ابتلا به آن 30% است. خصوصیات رفتاری و روانی و سطح اجتماعی- اقتصادی افراد نیز در مجموع اثری در حد 10% دارد و مابقی، یعنی حدود 60% از علت ابتلا به این بیماری ریشه در یک و یا چند عامل محیطی ناشناخته دارد.
سالهاست که دانشمندان در جستجوی این عامل یا عوامل مرموز محیطی در تلاش هستند. روشن شده که ارتباط خطر ابتلا به "ام اس" با محل زندگی، ماه تولد و مهاجرت، کاملا وابسته به میزان برخورد با عوامل محیطی است.
اگرچه عوامل محیطی مختلفی از قبیل متغیر های اقلیمی، سموم، عوامل تغذیه ای ، ویتامین ها و تابش نور خورشید مد نظر قرار گرفته و فرضیه های زیادی مطرح و مورد پژوهش بوده اند، اما هیچ کدام از آنها توانایی پاسخ گویی کامل به سئوالات اساسی در مورد "ام اس" را نداشته اند.
در این بین دستاورد جدید پژوهشگران جوان دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور جالب توجه است.
بر اساس نتایج یک مطالعه اکولوژیک وسیع از نوع متا آنالیز که داده های 111 مکان از 24 کشور را در بر می گیرد، نوساناتمیدان مغناطیسی زمین شرایط لازم برای پاسخگویی به ویژگی های این بیماری در سطح سلولی واپیدمیولوژیک را داشته و دلایل علمی و فیزیکی لازم برای توجیه رابطه "ام اس" با محل جغرافیایی سکونت، ماه تولد و مهاجرت را دارد.
بر اساس این پژوهش که توسط دکترسید آیدین ساجدی، دستیار ارشد تخصصی بیماریهای مغز و اعصاب و دکترفهیمه عبدالهی، دستیار تخصصی بیماریهای داخلی ازدانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز انجام شده و در نشریهBMC Neurology به چاپ رسیده است، نوسان میدان مغناطیسی زمین، نه تنها حدود 56% از تغییرات در شیوع این بیماری را توضیح میدهد بلکه حتی توانایی بالقوه برای انجام پیش بینی درخصوص زمان افزایش خطر بروز حملات وتغییرات اپیدمیولوژیک "ام اس" را دارد. زیرا تغییرات میدان مغناطیسی زمین تحت تاثیر جریان بادهای خورشیدی بوده و لذا تا حد قابل توجهی توسط ایستگاه های مداری قابل پیش بینی است.
دکتر Breus از پژوهشگران ارشد سازمان فضایی روسیه که سابقه طولانی در بررسی تاثیرات بیولوژیک میدان مغناطیسی زمین بر سلامت انسان دارد و یکی از داوران بررسی کننده این مقاله بوده است، درنظرکتبی خود بهBMC Neurology، این مقاله راپژوهشی دانسته که نه تنها میبایست توسط پزشکان، بیوشمیستها و اپیدمیولوژیستها مطالعه شود،بلکه برای فیزیکدانها هم حاوی نکات قابل توجهی است.
دکتر ساجدی در این رابطه در گفتگو با خبرنگار وب دا خوزستان، اظهار داشت: میدان مغناطیسی زمین اگرچه جزو میدانهای بسیار ضعیف طبقه بندی می شود، لیکن مغز بسیاری از موجودات توانایی تشخیص آن را داشته و بطور مثال در جهت یابی از آن استفاده می کنند و از تغییرات آن تاثیر می پذیرند. شواهد قابل توجهی نیز حاکی از تاثیر نوسانات این میدان بر عملکرد هورمونی، سلول های ایمنی و مغزی انسانی، از جمله بر عملکرد سد "خونی- مغزی" که نقشی مهم در پاتوفیزیولوژی بیماری "ام.اس" دارند وجود دارد.
وی همچنین اضافه کرد: از آنجا که شدت نوسانات میدان در نقاط مختلف زمین متفاوت است، ما در قدم نخست، این فرضیه را با چگونگی توزیع بیماری در سطح جهان نسبت به موقعیت قرار گیری جوامع در رابطه با این نوسانات آزمودیم و فرضیه جاری مبنی بر نقش نور خورشید و ویتامین Dرا نیز با آن مقایسه نمودیم که نتیجه بطور قابل توجهی به نفع فرضیه ما بود.
ایشان ادامه داد: پس از اعلام نتایج در قالب یک سخنرانی در کنفرانس جهانی نورولوژی و اپیدمیولوژی در فرانسه، مرحله دیگری از آزمون این فرضیه را با مقایسه تغییرات سالانه بروز بیماری با این نوسانات آغازنموده ایم که تاکنون نتایج این مرحله نیز موید وجود ارتباط قابل توجه بین این دو پدیده است. در حال حاضر ما در این زمینه پیشرو هستیم اما در طی شش ماه گذشته دو گروه پژوهشی از کانادا و یونان نیز یافته هایی در تایید این موضوع گزارش نموده اند که حاکی از توجه سایر مراکز پژوهشی به این مساله است. این موضوع از یکسو خوشحال کننده است، زیرا راه را برای دستیابی سریعتر به رهیافت های جدید می گشاید، اما از سویی دیگر چنانچه بخواهیم موقعیت برتر کشور را در این زمینه حفظ نماییم، نیاز به همکاری گسترده مراکز و پژوهشگران سراسر کشور و دسترسی به امکاناتی را داریم که فراتر از ظرفیت های یک دانشگاه بوده و حمایت همه جانبه وزارت بهداشت و درمان رامی طلبد.
دکتر ساجدی در پایان خاطرنشان کرد که حداقل در حال حاضر این نتایج دلیلی برای نگرانی از بابت تاثیر سایر میدان های مغناطیسی در رابطه با "ام اس" ایجاد نمی کند، زیرا شدت، فرکانس و نوع نوسانات میدان مغناطیسی زمین با میدانهای ناشی از وسایل ساخت بشر تفاوت عمده ای دارد.
فرضیه جدید بررسی شده دراین مطالعه که مرحله اولیه تایید خود را با موفقیت پشت سرگذارده است، درصورت تایید نهایی درمطالعات آینده نگر،افقهای جدیدی را در پیشگیری واستراتژی های درمان "ام اس" خواهد گشود
بیماری "ام اس (MS)" یا (مولتیپل اسکلروزیس) ، یک بیماری ناتوان کننده سیستم اعصاب مرکزی است که در نتیجه آسیب به غشای میلین رشته های عصبی در مغز و نخاع، بوسیله سیستم ایمنی بدن ایجاد می شود. نزدیک به 130 سال از شناخت "ام اس" به عنوان یک بیماری سیستم اعصاب مرکزی می گذرد. در پس این سالها هزینه و زمان زیادی صرف جستجوی علت این بیماری شده است.
آنچه که اکنون کلیه پژوهشگران در آن اتفاق نظر دارند این است که برای مبتلا شدن به "ام اس" اگرچه استعداد ژنتیکی لازم است اما حداکثر تاثیر ژنها در ابتلا به آن 30% است. خصوصیات رفتاری و روانی و سطح اجتماعی- اقتصادی افراد نیز در مجموع اثری در حد 10% دارد و مابقی، یعنی حدود 60% از علت ابتلا به این بیماری ریشه در یک و یا چند عامل محیطی ناشناخته دارد.
سالهاست که دانشمندان در جستجوی این عامل یا عوامل مرموز محیطی در تلاش هستند. روشن شده که ارتباط خطر ابتلا به "ام اس" با محل زندگی، ماه تولد و مهاجرت، کاملا وابسته به میزان برخورد با عوامل محیطی است.
اگرچه عوامل محیطی مختلفی از قبیل متغیر های اقلیمی، سموم، عوامل تغذیه ای ، ویتامین ها و تابش نور خورشید مد نظر قرار گرفته و فرضیه های زیادی مطرح و مورد پژوهش بوده اند، اما هیچ کدام از آنها توانایی پاسخ گویی کامل به سئوالات اساسی در مورد "ام اس" را نداشته اند.
در این بین دستاورد جدید پژوهشگران جوان دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور جالب توجه است.
بر اساس نتایج یک مطالعه اکولوژیک وسیع از نوع متا آنالیز که داده های 111 مکان از 24 کشور را در بر می گیرد، نوساناتمیدان مغناطیسی زمین شرایط لازم برای پاسخگویی به ویژگی های این بیماری در سطح سلولی واپیدمیولوژیک را داشته و دلایل علمی و فیزیکی لازم برای توجیه رابطه "ام اس" با محل جغرافیایی سکونت، ماه تولد و مهاجرت را دارد.
بر اساس این پژوهش که توسط دکترسید آیدین ساجدی، دستیار ارشد تخصصی بیماریهای مغز و اعصاب و دکترفهیمه عبدالهی، دستیار تخصصی بیماریهای داخلی ازدانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز انجام شده و در نشریهBMC Neurology به چاپ رسیده است، نوسان میدان مغناطیسی زمین، نه تنها حدود 56% از تغییرات در شیوع این بیماری را توضیح میدهد بلکه حتی توانایی بالقوه برای انجام پیش بینی درخصوص زمان افزایش خطر بروز حملات وتغییرات اپیدمیولوژیک "ام اس" را دارد. زیرا تغییرات میدان مغناطیسی زمین تحت تاثیر جریان بادهای خورشیدی بوده و لذا تا حد قابل توجهی توسط ایستگاه های مداری قابل پیش بینی است.
دکتر Breus از پژوهشگران ارشد سازمان فضایی روسیه که سابقه طولانی در بررسی تاثیرات بیولوژیک میدان مغناطیسی زمین بر سلامت انسان دارد و یکی از داوران بررسی کننده این مقاله بوده است، درنظرکتبی خود بهBMC Neurology، این مقاله راپژوهشی دانسته که نه تنها میبایست توسط پزشکان، بیوشمیستها و اپیدمیولوژیستها مطالعه شود،بلکه برای فیزیکدانها هم حاوی نکات قابل توجهی است.
دکتر ساجدی در این رابطه در گفتگو با خبرنگار وب دا خوزستان، اظهار داشت: میدان مغناطیسی زمین اگرچه جزو میدانهای بسیار ضعیف طبقه بندی می شود، لیکن مغز بسیاری از موجودات توانایی تشخیص آن را داشته و بطور مثال در جهت یابی از آن استفاده می کنند و از تغییرات آن تاثیر می پذیرند. شواهد قابل توجهی نیز حاکی از تاثیر نوسانات این میدان بر عملکرد هورمونی، سلول های ایمنی و مغزی انسانی، از جمله بر عملکرد سد "خونی- مغزی" که نقشی مهم در پاتوفیزیولوژی بیماری "ام.اس" دارند وجود دارد.
وی همچنین اضافه کرد: از آنجا که شدت نوسانات میدان در نقاط مختلف زمین متفاوت است، ما در قدم نخست، این فرضیه را با چگونگی توزیع بیماری در سطح جهان نسبت به موقعیت قرار گیری جوامع در رابطه با این نوسانات آزمودیم و فرضیه جاری مبنی بر نقش نور خورشید و ویتامین Dرا نیز با آن مقایسه نمودیم که نتیجه بطور قابل توجهی به نفع فرضیه ما بود.
ایشان ادامه داد: پس از اعلام نتایج در قالب یک سخنرانی در کنفرانس جهانی نورولوژی و اپیدمیولوژی در فرانسه، مرحله دیگری از آزمون این فرضیه را با مقایسه تغییرات سالانه بروز بیماری با این نوسانات آغازنموده ایم که تاکنون نتایج این مرحله نیز موید وجود ارتباط قابل توجه بین این دو پدیده است. در حال حاضر ما در این زمینه پیشرو هستیم اما در طی شش ماه گذشته دو گروه پژوهشی از کانادا و یونان نیز یافته هایی در تایید این موضوع گزارش نموده اند که حاکی از توجه سایر مراکز پژوهشی به این مساله است. این موضوع از یکسو خوشحال کننده است، زیرا راه را برای دستیابی سریعتر به رهیافت های جدید می گشاید، اما از سویی دیگر چنانچه بخواهیم موقعیت برتر کشور را در این زمینه حفظ نماییم، نیاز به همکاری گسترده مراکز و پژوهشگران سراسر کشور و دسترسی به امکاناتی را داریم که فراتر از ظرفیت های یک دانشگاه بوده و حمایت همه جانبه وزارت بهداشت و درمان رامی طلبد.
دکتر ساجدی در پایان خاطرنشان کرد که حداقل در حال حاضر این نتایج دلیلی برای نگرانی از بابت تاثیر سایر میدان های مغناطیسی در رابطه با "ام اس" ایجاد نمی کند، زیرا شدت، فرکانس و نوع نوسانات میدان مغناطیسی زمین با میدانهای ناشی از وسایل ساخت بشر تفاوت عمده ای دارد.
فرضیه جدید بررسی شده دراین مطالعه که مرحله اولیه تایید خود را با موفقیت پشت سرگذارده است، درصورت تایید نهایی درمطالعات آینده نگر،افقهای جدیدی را در پیشگیری واستراتژی های درمان "ام اس" خواهد گشود
