زبان‌های مادری در کشور محروم مانده‌اند
اصل پانزدهم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، موضوعی است که پس از انقلاب اسلامی ایران، کمترین توجهی به آن شده است، به گونه‌ای که این اصل ـ که بر آموزش زبان‌های قومی و محلی در کشور با صراحت تأکید دارد و آموزش آن در مدارس در کنار زبان فارسی آزاد است ـ در حال فراموشی است.
به گزارش «تابناک»، کشور عزیزمان ایران یکی از کشورهای بزرگ در دنیاست که در آن تنوع زبانی بسیاری وجود دارد؛ از جمله کرد، لر، ترک، عرب، بلوچ، گیلک که همه و همه سال‌ها در کنار یکدیگر با شادی و دوستی زندگی کرده‌اند.
ایران از معدود کشور‌هایی است که تنوع قومی و زبانی در آن، باعث بروز اختلاف در میان آنان نشده و همه نخبگان علمی و ادبی این اقوام با کمک و همدلی خود به پیشرفت ادبیات و زبان رسمی کشور کمک کرده‌اند؛ برای نمونه، تبریز از دیرباز کانون ادب و زبان فارسی بوده است.
در این شهر، بیش از چهارصد شاعر فارسی‌گوی در مقبرة‌الشعرای تبریز به خاک سپرده شده‌اند که از میان آن‌ها، می‌توان به اسدی توسی، ظهیر فاریابی، قطران، مانی شیرازی، شاپور نیشابوری، همام تبریزی، انوری و... اشاره کرد.
در ایران هیچ گاه به کار بردن زبان مادری در هیچ جایی از آن ممنوع نشده و حتی همه شبکه‌های استانی، برنامه‌هایی با زبان محلی در شبانه روز پخش می‌کنند؛ اما متأسفانه، به تازگی در برخی از استان‌های کشور، وزارت آموزش و پرورش، دستوری در راستای محدودیت استفاده از زبان مادری در مدارس را اعلام کرده است!
در این راستا، نهم دی ماه، اداره کل آموزش و پرورش کرمانشاه در بخش‌نامه‌ای به همه معلمان و دانش آموزان این استان هشدار می‌دهد که تدریس و محاوره در محیط‌های آموزشی، باید با زبان فارسی باشد و از زبان کُردی و گویش‌های آن استفاده نشود.
در این باره، سید حسن علوی، نماینده مردم سنندج، دیوان دره و کامیاران، در گفت‌وگو با تابناک ضمن تأیید این مطلب گفت: بنا به اصل 15 قانون اساسی، استفاده از زبان مادری و تدریس آن در کشور آزاد است، ولی این قانون تا کنون اجرا نشده است.
وی گفت: پیشنهاد می‌کنیم برای حفظ هویت و یادگیری زبان مادری و محلی، در تدریس برخی از دروس از زبان‌های محلی مختص همان منطقه استفاده شود. ناگفته نماند در این زمینه، ما از وزیر آموزش و پرورش خواسته‌ایم که این موارد را رعایت کنند.
به هر حال، تنوع گویش‌ها و زبان در کشور ما وجود دارد و خوشبختانه در کشور ما بر خلاف بسیاری از کشورهای دنیا، از مزیت‌های نظام به شمار می‌آید که همیشه و در همه جا، آزادی عمل در ترویج زبان و گویش محلی خود داریم.
همچنین نگاه آماری به شمار کتاب‌هایی که به زبان‌های محلی ـ با گرفتن پروانه از وزارت ارشاد ـ منتشر شده‌اند، نیز نشانگر آزادی کامل استفاده از زبان‌هایی غیر از زبان فارسی در حوزه عمومی است.
بنا بر آمار «خانه کتاب ایران» در نیمه نخست سال 1391، در سه دهه گذشته، 665 جلد کتاب به زبان کردی و 1441 کتاب به زبان ترکی و ترکمنی منتشر شده است. به همین نسبت، آموزشگاه‌های آزاد آموزش زبان کردی در شهرهای گوناگون ایران به تدریس زبان و ادبیات کردی و اهدای دیپلم می‌پردازند که هر گونه شبهه در ممنوعیت زبان‌های محلی را بلاموضوع می‌کند.
گویا طرح ایده زبان‌های محلی یا به تعبیر دیگر «مادری»، نباید سرآغاز هویت‌یابی فراملی قرار گیرد و الگوی تعمیم‌یافته هویتی را در کشور مخدوش کند و البته این کار به همدلی و همکاری مسئولین کشور نیاز دارد.
همچنین جای امیدواری است در این دوره از انتخابات ریاست جمهوری، این موضوع آشکارا و برای نخستین بار توسط یکی از کاندیداها مطرح شده و این امید را در قومیت‌ها پدید آورده است که به صورت جدی این مسأله دنبال شود تا قومیت‌‌های گوناگون کشور از آموزش زبان مادری بهرمند شوند.
