آمریکا نمی‌تواند به قولش درباره سوریه عمل کند

در روزهای اخیر، موضوع احتمال استفاده از سلاح شیمیایی در سوریه، به یکی از مهمترین اخبار مربوط به این کشور در میان محافل رسانه‌ای و تحلیلی تبدیل شده است؛ اما در شرایطی که غرب همه توجه خود را به متهم کردن دولت سوریه در این زمینه معطوف کرده، توجهی دقیق‌تر به موضوع، از وجود انشقاق در این زمینه میان آمریکا و اروپا پرده برمی‌دارد.

به گزارش «تابناک»، با بالا گرفتن ادعا‌ها درباره استفاده دولت سوریه از تسلیحات شیمیایی، شمار بسیاری از تحلیلگران درباره قوت گرفتن احتمال مداخله مستقیم غرب در بحران این کشور و انجام حمله نظامی علیه دولت مرکزی دمشق به بحث می‌پردازند. با این حال، به نظر می‌رسد اختلاف نظر‌ها هنوز شدید‌تر از آن است که زمینه چنین کاری را برای غرب فراهم کند.

در مهمترین تحولات مربوط به موضوع سلاح‌های شیمیایی در سوریه، طی روزهای اخیر برخی از کشور‌ها به ویژه انگلیس، به طور جدی ادعای استفاده دولت بشار اسد از این گونه سلاح‌ها را مطرح کردند. سرویس‌های اطلاعاتی رژیم اسرائیل و قطر نیز در این زمینه به دولت انگلیس پیوسته و در پی پر و بال دادن به ادعای مذکور برآمدند.

در این زمینه، وزارت خارجه انگلیس به تازگی اعلام کرد، «اطلاعات محدود اما محکمی» دارد مبنی بر اینکه در سوریه از سلاح‌های شیمیایی از جمله «سارین» استفاده شده است. از سوی دیگر، روزنامه «دیلی استار» نیز خبر داده جاسوسان انگلیسی به طور مخفیانه در سوریه مشغول فعالیت هستند تا آثاری برای اثبات استفاده از سلاح‌های هسته‌ای در این کشور بیابند.

اما در مقابل، اظهارنظر رسمی آمریکا در این زمینه بسیار محتاطانه و متفاوت با کشورهای مذکور بوده است. چاک هیگل، وزیر دفاع این کشور در آخرین اظهارنظر در این رابطه گفت: به اعتقاد سازمان‌های اطلاعاتی این کشور، هرچند احتمال استفاده از سلاح‌های شیمیایی در سوریه وجود دارد؛ اما به احتمال زیاد این استفاده در ابعاد کوچک بوده است.

افزون بر این، در پاسخ به سناتورهای تندرویی که با تأکید بر استفاده دولت اسد از این سلاح‌ها، مجدانه خواستار اقدام نظامی مستقیم آمریکا علیه سوریه بودند، کاخ سفید با فرستادن نامه‌ای تأکید کرد، نمی‌توان به اطلاعات جمع آوری شده اتکا کرد و باید بررسی‌های بیشتری در این زمینه از سوی سازمان ملل صورت بگیرد.

در این نامه آمده اطلاعات به دست آمده برای تصمیم‌گیری کافی نیستند و برای این منظور، به اطلاعات دقیق‌تری نیاز است.

این نامه به ویژه به این دلیل فرستاده شد که سناتورهایی از قبیل «جان مک کین» و «دایان فاینستاین»، با ادعای عبور دولت سوریه از «خط قرمز»، اقدام نظامی آمریکا را تنها راهکار موجود دانسته بودند. باراک اوباما، رئیس جمهور آمریکا شش ماه پیش گفته بود استفاده از سلاح شیمیایی توسط دولت سوریه، خط قرمز آمریکاست و می‌تواند واکنش نظامی این کشور را در پی داشته باشد.

اما به نظر می‌رسد دلیل اصلی خودداری دولت آمریکا از همراه شدن با ادعاهای انگلیس، قطر و رژیم اسرائیل و عدم تأیید رسمی ادعای به کار برده شدن سلاح شیمیایی در سوریه، دقیقاً همین موضع‌گیری و اظهارنظر اوباما باشد.

به عبارت دیگر، در صورتی که واشنگتن بپذیرد دولت دمشق علیه مخالفان خود از سلاح شیمیایی استفاده کرده، بر اساس وعده‌ای که اوباما شش ماه پیش داد، باید دست به اقدام نظامی علیه سوریه بزند. این در حالی است که بنا به تأکید بیشتر تحلیلگران، دولت آمریکا در حال حاضر نه از آمادگی لازم برای وارد شدن به چنین نبردی برخوردار است و نه بنا به ملاحظات گوناگون، تمایلی به این موضوع دارد.

در این زمینه، شماری از ناظران هشدار می‌دهند که ادعاهای سازمان‌های اطلاعاتی غربی درباره سلاح‌های شیمیایی سوریه، مشابه گزارش‌هایی است که پیش از جنگ عراق منتشر شد و مبنای اقدام علیه بغداد قرار گرفت؛ اما دولت آمریکا با کسب تجربه از آن موضوع، دیگر تمایلی به تکرار تجربه عراق ندارد.

در پایان، این نکته نیز گفتنی است که خود سازمان‌های اطلاعاتی غربی نیز تاکنون تنها درباره «استفاده» از سلاح شیمیایی در سوریه سخن گفته‌اند و درباره اینکه «چه کسی» از این سلاح‌ها بهره برده، سکوت کرده‌اند. این در حالی است که دولت سوریه خود اصل موضوع استفاده از این سلاح‌ها را قبول دارد؛ اما اشاره می‌کند که این کار ماه گذشته در منطقه «خان العسل» استان حلب و از سوی گروه‌های مخالف انجام گرفته است.

به این ترتیب، تنها چیزی که می‌تواند روشنگر موضوع باشد، انجام تحقیقی مستقل از سوی سازمان ملل است؛ کاری که تاکنون به دلیل عدم اعتقاد دولت سوریه به بی‌طرفی بازرسان این سازمان، امکان تحقق نیافته است.