نامه محرمانه انگلیس، فرانسه و آلمان درباره ایران

در حالی که اتحادیه اروپا فعالیت‌های خود را به شکل آشکار و نهان برای توافق بر سر تحریم‌های بیشتر بر ایران شدت می‌بخشد، هیلاری کلینتون سخن از لغو سریع تحریم‌های غرب علیه ایران در صورت همکاری ایران با قدرت‌های بزرگ به میان می‌آورد. نگاهی به رخدادهای اخیر در اقتصاد ایران و تحلیل کار‌شناسان از آن، شاید بتواند سرنخی از بازی غرب به دست دهد.

به گزارش «تابناک»، سه کشور انگلستان، آلمان و فرانسه در یک نامه محرمانه به ۲۷ عضو اتحادیه اروپا، اقدام به انتقاد و تهدید به تحریم‌های بیشتر علیه آنچه عدم شفافیت در برنامه هسته‌ای کشور عنوان شده، پرداخته‌اند.

بنا بر این گزارش، در بخشی از این نامه که در بیستم سپتامبر نوشته شده، مستقیم به پیشنهاد اروپا برای کمک‌هایی در بخش انرژی و هوانوردی در قبال تعلیق غنی سازی اشاره دارد که در آن آمده است: تا کنون ایران هیچ واکنش مثبتی به این پیشنهاد ما نشان نداده است.

همچنین در ادامه، در بخش دیگر این نامه، گزارش سی‌‌ام ماه آگوست آژانس بین المللی انرژی را مورد اشاره قرار داده و بنا بر آن، نوشته است: [این گزارش منجر شد] که یک بار دیگر نگرانی‌های ما [از برنامه هسته‌ای ایران] افزایش یابد. در گزارش آژانس تنها اشاره شده بود که ایران انبارهای ذخیره اورانیوم غنی شده را افزایش داده است.

متن این نامه در حالی منتشر شده و به دست برخی از رسانه‌ها افتاده که قرار است در نشست پیش روی اتحادیه اروپا در پانزدهم اکتبر، مقامات مالی و دیپلمات‌های اروپایی برای توافق بر سر تحریم‌های بیشتر علیه ایران در بخش انرژی، مالیه، تجارت و حمل و نقل توافق کنند. این مطلب را شماری از دیپلمات‌های اروپایی که نخواسته‌اند نامشان فاش شود، افشا کرده‌اند.

این در حالی است که گفته می‌شود، دیوید کوهن، معاون وزارت دارایی آمریکا قرار است در این هفته به اروپا سفر کرده و در دیدار با مقامات کشورهای آلمان، فرانسه، ایتالیا و انگلستان برای اعمال فشار بیشتر بر ایران مذاکره کند. بنا بر اطلاعات دریافتی خبرگزاری بلومبرگ، محور این گفت‌وگو‌ها، پیدا کردن راهکاری برای جلوگیری از ایران در خصوص راه‌های دور زدن تحریم‌های کنونی است.

گفته می‌شود، این مذاکرات احتمالاً شامل اقدام به محدودیت‌های بیشتر در سر راه بانک مرکزی و همچنین کارهایی برای پیچیده‌تر کردن و سخت‌تر نمودن دسترسی ایران به منابع ارزی است.

در همین حال، به تازگی هیلاری کلینتون اعلام کرده است که چنانچه ایران در برنامه هسته‌ای خود با قدرت‌های جهانی همکاری کند، احتمال تخفیف‌های چشمگیر در تحریم‌ها وجود دارد. وی مستقیم دولت ایران را مسئول اوضاع اقتصادی موجود در کشور دانسته و آشکارا گفته که هدف آمریکا متقاعد کردن حکومت ایران برای مذاکرات جدی در خصوص برنامه هسته‌ایش است.

اما در هفته‌های اخیر، افزایش بی‌منطق بهای ارز و دلار در کشور که به باور بسیاری از کار‌شناسان، بیش از همه ناشی از اخلالگری ارزی است، مورد توجه بسیاری از رسانه‌های غربی قرار گرفته است. بسیاری از دیپلمات‌ها و رسانه‌های غربی مدعی شده‌اند که اقتصاد ایران تحت فشار بسیاری قرار دارد و ارزش ریال در مدتی کوتاه بیش از ۵۰ درصد کاهش یافته است.

اما نکته مهم در اینجاست که تقریباً همه کار‌شناسان سیاسی و اقتصادی بر این باورند، اقتصاد ایران با وجود همه فشار‌ها آن گونه که گمان می‌رفت، به مرز بحران و فروپاشی نرسیده و تحریم‌ها نمی‌تواند ایران را مجبور به تعطیلی مسأله هسته‌ای کند.

بیژن خواجه‌پور، مشاور اقتصادی و استراتژیک مؤسسه تحقیقاتی مستقر در وین، چندی پیش در مصاحبه‌ای که در واشنگتن با رسانه‌ها کرد گفت، با افرادی که معتقدند اقتصاد ایران در حال فروپاشی یا در مرز فلج شدن است، کاملاً مخالف است.

وی گفت: اقتصاد ایران بسیار بزرگ و پیچیده است و صنایع داخلی آن به قدری گسترده هستند که توان جایگزینی تقریباً همه واردات ضروری را دارند. ایران برای مدت زمانی طولانی در تحریم به سر برده و اکنون رهبران این کشور به خوبی راه مقابله با تحریم‌ها را می‌دانند. تحریم‌ها به هدف خود نخواهند رسید.

گویا، اقدام اروپا برای تهدید به تحریم‌های بیشتر در کنار سخنان اخیر کلینتون دارای این نکته مهم است که دیپلمات‌ها و مقامات غربی به این نتیجه رسیده‌اند که به رغم تحریم‌ها و فشار آن‌ها بر اقتصاد ایران و زندگی مردم جامعه، این فشار‌ها نتوانسته ایران را از راه دستیابی به تکنولوژی هسته‌ای و تعقیب برنامه هسته‌ای خود منحرف سازد.

هدف از پیشنهاد‌ها برای لغو تحریم‌ها ـ آن هم به گونه‌ی سریع ـ در کنار تهدیدهایی برای تحریم بیشتر بیش از همه به نظر برای استفاده از فرصت پیش آمده در اقتصاد ایران برای رسیدن به خواست تعلیق همیشگی غنی‌سازی اورانیوم در کشور است.