تاریخچه کامل و نتایج همه فينال‌های جام حذفی

تیم ملوان انزلی، نخستین تیمی بود که قهرمان جام حذفی ایران شد. در نخستین دوره جام حذفی که سال 1355 برگزار شد، ملوان و تراکتورسازی به فینال رسیدند. ملوان در لیگ تخت جمشید حضور داشت، ولی تراکتورسازی در یک دسته پایین‌تر بازی می‌کرد. دیدار فینال نخستین دوره جام حذفی، روز جمعه، سوم دی 1355 در امجدیه برگزار شد و پانزده هزار نفر در یک روز برفی و سرد این بازی را دیدند؛ محمد صالحی، داور سرشناس کشورمان این بازی را سوت زد.

ملوان با پیروزی چهار بر یک مقابل تیم دسته دومی تراکتورسازی به عنوان قهرمانی دست یافت. این بازی تا یازده دقیقه به پایان بدون گل بود، اما در ده دقیقه آخر، پنج گل به ثمر رسید. عزیز اسپندار در دقیقه 79 و علی نیاکانی در دقایق 82 و 87 ملوان را سه، صفر پیش انداختند و عبدالله محسنی زاده در دقیقه 89 یک گل تراکتور را به ثمر رساند، اما اسپندار در دقیقه 90 گل چهارم ملوان را زد و بدین ترتیب، ملوان قهرمان نخستین دوره جام حذفی شد.

ملوان: رمضان احمدپور، رضا ویشگاهی، رضا رافت، منوچهر ناوران، محمود پیشگاه‌هادیان، قاسم سلطانزادی، حسن دشتی (46 ـ ابوالفضل مزدستان)، میخائیل پطروسیان، علی نیاکانی، عزیز اسپندار و غفور جهانی (89 ـ نصرت ایراندوست)

سرمربی: بهمن صالح نیا

تراکتورسازی: حمید ملک احمدی، مجید سوزنده، خلیل سلیمی، ابراهیم کیان طهماسبی، مجید ناظمی، بهرام گلشنی (85 ـ تقی اخطاری)، منصور کاویانپور، جلال صدیق احمدی، رحیم مه نمای اقدم، پرویز مظلومی (63 ـ عبدالله محسنی زاده) و عباس کارگر

سرمربی: محمد بیاتی

بنا بر این گزارش، با توجه به این که هیچ گاه لیگ ایران، منسجم و پی‌درپی و یکپارچه برگزار نشد، همچنان که می‌بینیم، جامی با پیشینه 28 ساله تا کنون هجده دوره (به صورت سراسری) و هشت دوره (به عنوان جام حذفی تهران) برگزار شده است. سال‌های بین 56 تا 57 و 68، 71، 76 سال‌هایی است که شاهد برگزاری این مسابقات به صورت سراسری نبوده ایم و مسابقات به صورت جام حذفی تهران برگزار شد.

این گزارش آورده است، در بیشتر سال‌های دهه شصت خورشیدی ـ که لیگ سراسری برای باشگاه‌های فوتبال ایران وجود نداشت ـ جام حذفی، تنها مسابقات سراسری و ملی ایران به شمار می‌رفت و قهرمان آن می‌توانست در جام باشگاه‌های آسیا ـ که بعدها با تغییر ساختار و با نام لیگ قهرمانان آسیا برگزار شد ـ راه پیدا کند. با این حال، پس از آغاز مسابقات لیگ سراسری ایران و همزمان آغاز مسابقات جام برندگان جام آسیا، نحوه مشخص شدن نمایندگان ایران در مسابقات آسیایی دگرگون شد.

بدین ترتیب که قهرمان لیگ به مسابقات جام باشگاه‌های آسیا راه می‌یافت و قهرمان جام حذفی، راهی مسابقات جام برندگان جام آسیا می‌شد.

این گزارش یادآور می‌شود، کنفدراسیون فوتبال آسیا در فصل سوم ۲۰۰۲ تصمیم به انحلال مسابقات جام برندگان جام آسیا و تغییر ساختار جام باشگاه‌های آسیا گرفت که در پی آن، مسابقات لیگ قهرمانان آسیا راه‌اندازی شد و از آن پس، همواره یکی از نمایندگان فوتبال ایران در مسابقات لیگ قهرمانان آسیا، قهرمان جام حذفی ایران بوده و اهمیتی دوچندان به این مسابقات داده است.

نتاج بازی‌های نهایی جام حذفی
فصل قهرمان نتیجه نایب‌قهرمان
۱۳۵۴ ـ ۵۵ ـ ملوان ۱:۴ تراکتورسازی
۱۳۵۵ ـ ۵۶ ـ استقلال ۰:۲ هما
۱۳۵۶ ـ ۶۵ برگزار نشد
۱۳۶۵ ـ ۶۶ ـ ملوان ۰:۲ خیبر خرم‌آباد
۱۳۶۶ ـ ۶۷ ـ پرسپولیس ۰:۱ (۰:۱) (۰:۰) ملوان
۱۳۶۷ ـ ۶۸ ـ شاهین اهواز 5 :3 (0:4) (3:1) ملوان
۱۳۶۸ ـ ۶۹ ملوان ۵:۶ ضربات پنالتی استقلال
۱۳۶۹ ـ ۷۰ ـ پرسپولیس ۱:۲ ملوان
۱۳۷۰ ـ ۷۱ برگزار نشد
۱۳۷۱ ـ ۷۲ برگزار نشد
۱۳۷۲ ـ ۷۳ سایپا ۱:۱ (۰:۰) (۱:۱) جنوب اهواز
۱۳۷۳ ـ ۷۴ ـ بهمن ۱:۲ (۱:۰) (۰:۲) تراکتورسازی
۱۳۷۴ ـ ۷۵ استقلال ۱:۵ (۱:۳) (۰:۲) برق شیراز
۱۳۷۵ ـ ۷۶ برق شیراز ۰:۳ ضربات پنالتی بهمن
۱۳۷۶ ـ ۷۷ برگزار نشد
۱۳۷۷ ـ ۷۸ پرسپولیس ۱:۲ استقلال
۱۳۷۸ ـ ۷۹ استقلال ۱:۳ بهمن
۱۳۷۹ ـ ۸۰ فجر سپاسی ۱:۳ (۰:۱) (۱:۲) ذوب‌آهن
۱۳۸۰ ـ ۸۱ استقلال ۳:۴ (۱:۲) (۲:۲) فجر سپاسی
۱۳۸۱ ـ ۸۲ ذوب‌آهن ۵:۶ ضربات پنالتی (۲:۲) (۲:۲) فجر سپاسی
۱۳۸۲ ـ ۸۳ سپاهان ۲:۵ (۲:۳) (۰:۲) استقلال
۱۳۸۳ ـ ۸۴ صبا ۲:۴ ضربات پنالتی (۱:۱) (۱:۱) ابومسلم
۱۳۸۴ ـ ۸۵ سپاهان ۲:۴ ضربات پنالتی (۱:۱) (۱:۱) پرسپولیس
۱۳۸۵ ـ ۸۶ سپاهان ۰:۴ (۰:۱) (۰:۳) صبا
۱۳۸۶ ـ ۸۷ استقلال ۱:۳ (۱:۰) (۰:۳) پگاه
۱۳۸۷ ـ ۸۸ ـ ذوب‌آهن ۲:۵ (۱:۰) (۱:۵) راه‌آهن
88 ـ 89 ـ پرسپوليس 4: 1 (۱ : ۰) (3: 1) گسترش فولاد تبريز
89 ـ 90 ـ پرسپوليس 2: 1 (2 : ۰) (0: 1) ملوان
90 ـ 91 ؟