سختی‌های دندان ‌در آوردن کودک

شاید برایتان جالب باشد که بدانید مقدمات دندان‌درآوردن کودک در رحم مادر آغاز می‌شود. یعنی اولین جوانه‌های دندانی طی دوره بارداری شکل می‌گیرد که به این ترتیب بنیان دندان‌های شیری در کودک گذاشته می‌شود.

به نوشته جام جم، شاید برایتان جالب باشد که بدانید مقدمات دندان‌درآوردن کودک در رحم مادر آغاز می‌شود. یعنی اولین جوانه‌های دندانی طی دوره بارداری شکل می‌گیرد که به این ترتیب بنیان دندان‌های شیری در کودک گذاشته می‌شود. در واقع همین جوانه‌ها هستند که به شکل اولین دندان‌های شیری در فاصله بین 6 تا 12 ماهگی از لثه‌ها می‌رویند.

با این حال فراموش نکنید که بسته به شرایط فیزیولوژیک، زمینه‌های ارثی و تغذیه‌ای در الگوی زمانی رشد دندان‌های شیری کودک تغییراتی اتفاق می‌افتد، همچنان که از 2000 کودک یکی هنگام تولد یک یا 2 دندان دارد و در عین حال برخی از کودکان حتی در یک سالگی هم فاقد دندان‌های شیری هستند، اما نکته مهمتر در ارتباط با این تجربه دردناک دوران کودکی، باورهای غلطی است که در ارتباط با عوارض همراه با دندان‌درآوردن، برای والدین به وجود می‌آید.

بر این اساس تنها تب‌های خفیف و اجابت مزاج‌های مکرر می‌تواند از عوارض دندان‌درآوردن تلقی شود و بیش از آن یعنی تب بالا، اسهال شدید، استفراغ‌، بی‌اشتهایی‌ طولانی‌، درد گوش‌، تشنج‌ و سرفه‌ باید تحت بررسی‌های پزشکی قرار بگیرد.

وقتی دندان کودک بیرون نمی‌آید!

دکتر فریبا نادری، متخصص بیماری‌های کودکان در گفت‌وگو با جام‌جم با تاکید بر این‌که ترتیب دندان‌درآوردن در بچه‌ها یکسان نیست، می‌گوید: معمولا در فاصله 6 تا 12 ماهگی اولین دندان‌های کودک که 2 دندان پیش جلویی در فک پایین و بعد فک بالا هستند، می‌رویند. پس از آن هم دندان‌های آسیا و در آخرین مرحله دندان‌های نیش رشد می‌کنند. حال اگر کودکی تا یک سالگی دندان درنیاورد باید پیگیر بیماری‌هایی بود که به اختلال در دندان‌درآوردن منتهی می‌شوند.

یکی از مهم‌ترین عواملی که دندان‌درآوردن کودک را به تاخیر می‌اندازد، کمبود ویتامین D در کودکان است که در شرایطی که بچه‌ها در هوای بسیار آلوده زندگی می‌کنند یا کمتر در معرض نور خورشید قرار دارند، اتفاق می‌افتد. در چنین شرایطی ممکن است عوارض دیگری چون کرم‌خوردگی زودرس دندان‌ها، دیر نشستن یا تغییر شکل استخوان سر، دست و پا را نیز در کودک مشاهده کنیم.

وی می‌افزاید: از سوی دیگر کم‌کاری تیروئید یا عدم کارکرد طبیعی غده هیپوفیز نیز می‌توانند به اختلال در روند دندان‌درآوردن منجر بشوند. حتی کمبود یا افزایش فلوراید موجود در آب آشامیدنی یا غذای کودک نیز می‌تواند به شکل اختلال در دندان‌درآوردن، تغییر شکل و رنگ دندان بروز کند. کودکانی که دندان‌های نیش‌شان بیرون نزده باشد، احتمالا مشکلی در عملکرد غده هیپوفیز دارند و در معرض عوارض دیگری چون کوتاه قدی و اختلالات بینایی نیز هستند.

وقتی کودک بی‌قرار می‌شود

دکتر نادری با اشاره به این‌که درد ناشی از دندان‌درآوردن، هنگام بیرون زدن دندان‌های نیش در فک بالا به اوج خود می‌رسد، می‌افزاید: از عوارض روند دردناک دندان‌درآوردن در کودکان، تحریک پذیری، بی‌قراری و در برخی موارد گوش درد است.

به گفته وی، اولین علامت دندان‌درآوردن، افزایش آبریزش از دهان، حتی یکی دو ماه قبل از اولین رویش دندان است. قرمزی و تورم تدریجی لثه در محل خروج دندان و قرمزی چانه می‌تواند از نشانه‌های دیگر باشد. در این حالت، کودک بداخلاق شده و شاید غذا خوردن او نیز با مشکل همراه شود. در چنین شرایطی تعدادی از کودکان با گازگرفتن اشیای سفت و خنک، آرام‌تر می‌شوند.

اسهال شدید، نشانه دندان‌درآوردن نیست

دکتر نادری با تاکید بر این‌که نباید علائمی مانند گلودرد، اسهال و تب شدید را نشانه دندان‌درآوردن تلقی کرد، می‌افزاید: البته افزایش دفعات اجابت مزاج و بروز تب خفیف می‌تواند از عوارض همراه دندان‌درآوردن باشد. علت آن هم به این مساله برمی‌گردد که در جریان دندان‌درآوردن، روند فعالیت باکتری‌های دهان تغییر می کند و گاهی این باکتری‌ها وارد خون نیز می‌شوند و می‌توانند تب خفیف ایجاد کنند. بعلاوه آبریزش از دهان گاهی تا زمان کامل‌‌شدن دندان‌ها ادامه پیدا می‌کند. به گفته این پزشک متخصص، در صورت بی‌قراری زیاد کودک، استفاده از قطره استامینوفن مانعی ندارد، ولیکن استفاده از ژل‌های موضعی به دلیل ایجاد آلرژی اصلا توصیه نمی‌شود.

از مصرف ویتامین D غافل نشوید

دکتر نادری با تاکید بر این‌که کودکان در زمان دندان‌درآوردن می‌توانند تغذیه عادی خود را داشته باشند،اضافه می‌کند: در این مقطع، مصرف ویتامین D به میزان روزانه 400 واحد ضروری است. البته مصرف قطره مولتی‌ویتامین برای کودکان باید از 15 روزگی آغاز و تا 2 سالگی ادامه یابد. اما نکته اساسی‌تر، توجه مادران به طریقه دادن قطره آهن به فرزندانشان برای جلوگیری از سیاه‌شدن دندان‌هاست.

به گفته این متخصص کودکان،باید سعی شود که قطره آهن روی دندان‌ها ریخته نشود یا پس از هر بار استفاده از این قطره، دندان‌ها با پنبه مرطوب پاک شده یا دهان کودک با چند قطره آب شسته شود.

علاوه بر آن ، بچه‌هایی که دندان درمی‌آورند، به هیچ وجه نباید در ساعات خواب شبانه تا صبح ـ حداقل به مدت 5 تا 6 ساعت ـ شیر یا آب قند بخورند. چراکه مصرف این نوع مایعات در این فاصله زمانی، منجر به پوسیدگی دندان‌هامی‌شود.