آزمون دکترا؛ بلبشویی که هنوز هم نتیجه آن مشخص نیست!

هنوز وعده رئیس‌جمهور و وزیر علوم برای اعلام نتایج نهایی آزمون دکترا پس از افزایش ظرفیت پذیرفته شدگان از پنج هزار و چهارصد نفر به پانزده هزار نفر عملی شده و آزمونی که نزدیک هفت ماه پیش برگزار شده بود، بدون نتیجه مانده است.

به گزارش «تابناك»، نخستین کنکور نیمه متمرکز دکترا که برای نخستین بار از سوی سازمان سنجش به صورت هماهنگ و سراسری در 25 فروردین در 32 شهر و 61 حوزه امتحانی برگزار شد، پس از اعلام نتایج اولیه در خرداد ماه و معرفی چهارده هزار نفر به دانشگاه‌های مجری تربیت دکترا، مصاحبه‌های دانشگاهی انجام و سرانجام در 23 شهریور ماه، نتایج نهایی با اعلام پذیرفته شدن پنج هزار و چهارصد نفر اعلام شد.

اما اعتراض‌های صورت گرفته از سوی 130 هزار و 900 نفر داوطلب، موجب شد تا شورایعالی انقلاب فرهنگی پا پیش بگذارد. پس از افزایش میزان اعتراضات، شورای عالی انقلاب فرهنگی در نشستی گفت، اعلام نتایج آزمون دکترا تا ابلاغ نظر شورای عالی انقلاب فرهنگی متوقف می شود. در تیر ماه 90 پس از آنکه وزارت علوم، موظف به تهیه گزارشی مبنی بر چگونگی برگزاری کنکور دکترا شد، جلسه فوق‌العاده‌ای به ریاست رئیس‌جمهور برگزار و پس از خواندن گزارش وزارت علوم، مقرر شد که ظرفیت پذیرش دکترا از پنج هزار نفر به ده هزار نفر افزایش یابد.

در این میان، رئیس‌جمهور که ریاست شورای عالی انقلاب فرهنگی را بر عهده دارد، تأکید کرد: برای فراهم کردن امکانات مادی و هزینه‌های افزایش پذیرش دانشجو در دوره دکترا، مسأله حتما در نشست هیأت دولت مطرح شده و تدابیر لازم اندیشیده خواهد شد.

دکتر محمود احمدی‌نژاد در همان نشست فوق‌العاده شورای‌عالی انقلاب فرهنگی تأکید کرد: باید از هم‌اکنون به فکر چاره‌ای برای افزایش شتابان داوطلبان تحصیل در دوره دکترا بود و لازم است، دکتر دانشجو و همکارانشان در رفع ضعف‌ها و ایرادات احتمالی آن تلاش کنند. برای فراهم کردن امکانات مادی و هزینه‌های افزایش پذیرش دانشجو در دوره دکترا مسأله حتما در جلسه هیأت دولت مطرح شده و تدابیر لازم اندیشیده خواهد شد.

کامران دانشجو، وزیر علوم نیز با اشاره به این نکته که با وجود چهل هزار عضو هیأت علمی با مرتبه استادیار و بالاتر اگر هر دو نفر از اعضای هیأت علمی، یک دانشجوی دکترا را راهنمایی کنند، می‌توانیم بیست هزار دانشجوی دکترا داشته باشیم، دور نمای روشنی از ماجرای آزمون دکترا ارایه کرد.

انتقادها به آزمون

آن گونه که حسن غفوری فرد، رئیس هیئت نظارت و ارزیابی شورای عالی انقلاب فرهنگی درباره اعتراضات این دوره گفته است، چند نکته در امتحان دکترا مورد اعتراض بود؛ نخست اینکه اعلام شد از دروسی پرسیده شده که از دروس پایه بوده، در حالی که در دوره دکترا باید از دروس ارشد و سال پایانی کارشناسی پرسیده می شد. در واقع، این موضوع عنوان شد که افرادی که معرفی شده‌اند به دانشگاه‌ها، بهترین‌ها از میان این داوطلبان نیستند و دیگر اینکه نقش نمره زبان خیلی پر رنگ دیده شده بود.

غفوری فرد به این نکته نیز اشاره کرده است که این نگرانی وجود داشت که بسیاری از دانشجویان نخبه ای که زبانشان ضعیف بوده، پذیرفته نشده‌اند. از همین روی، پیشنهاد دادیم که ظرفیت‌ها را افزایش دهیم تا آنهایی که به دلیل ضعف زبان بیرون مانده‌اند، وارد شوند؛ در واقع فلسفه افزایش ظرفیت این نکته بود.

تصمیم به افزایش ظرفیت

بدین ترتیب در نشست شورای عالی انقلاب فرهنگی تصمیم گرفته شد با توجه به امکانات دانشگاه‌ها و رویکرد داوطلبان تعداد ورودی‌های امسال به ده هزار نفر افزایش پیدا کند. مقرر شد، چهارده هزار نفری که برای مصاحبه دعوت شده بودند به بیست هزار نفر افزایش پیدا کند و الزامات مورد نیاز برای این اقدام هم از سوی وزیر علوم به رئیس‌جمهور اعلام شود.

همچنین بر پایه تصمیم شورای عالی انقلاب فرهنگی وزارت علوم، باید تدابیر لازم برای برگزاری آزمون دکترا در سال‌های بعد را بیندیشد و کاستی‌ها و نواقصی را که در کنکور امسال بود، برطرف کند.

با این حال، با وجود برگزاری یک جلسه فرعی با حضور وزیر علوم و شماری از اعضای شورای‌عالی انقلاب فرهنگی مبنی بر «بررسی چگونگی برگزاری آزمون دوره دکترا و افزایش دانشجو در این مقطع»، هنوز دانشگاه‌ها ظرفیت مورد نیاز را اعلام نکرده‌اند. این در حالی است که برخی مسئولان دانشگاه‌ها و آموزش عالی در سخنان خود اذعان داشته‌اند که از میان پنج هزار ظرفیت باقی مانده که باید بنا بر مصوبه شورایعالی انقلاب فرهنگی تأمین شود، تاکنون تنها پانصد نفر ظرفیت به سازمان سنجش اعلام شده است.

محمدرضا مخبر دزفولی، دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی در جلسه هماهنگی با دانشگاه‌ها با بیان اینکه دولت از این طرح حمایت کرده است، گفت: این امر (افزایش ظرفیت دکترا) با پیگیری و برنامه‌ریزی درست اعتبارات مورد نیاز قابل وصول است و دانشگاه‌های کشور می‌توانند امکانات و تجهیزات مورد نیاز خود برای دستیابی به این هدف مهم را تأمین کنند، اما با این حال، تاکنون تنها 5400 نفر در دوره دکترای نیمه متمرکز پذیرفته شده‌اند و هنوز نتایج تکمیل ظرفیت مشخص نشده است.

در عین حال، با وجود ابلاغیه معاونت آموزشی وزارت علوم به دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌ها که به آنها تا پایان شهریور ماه 90 برای ارایه ظرفیت تکمیلی خود فرصت داده شده بود، کار خاصی از سوی دانشگاه‌ها انجام نشده است.

در ابلاغیه وزارت علوم، از دانشگاه‌ها خواسته شده تا ظرفیت‌های قابل افزایش را هر چه سریعتر به سازمان سنجش آموزش کشور بفرستند.

در این ابلاغیه تأکید شده است: بدیهی است در کد رشته محل‌های اعلامی قبلی که در دفترچه سازمان سنجش آموزش کشور چاپ شده، افزایش ظرفیت برای ورودی مهر ماه سال تحصیلی 91-90 قابل اعمال است. افزایش ظرفیت در کد رشته محل‌های جدید در مرحله دوم احتمالاً برای نیم‌سال دوم 91 - 90 خواهد بود که جزییات آن متعاقباً اعلام می‌شود.

در همین زمینه، هنوز فرآیند اجرایی تکمیل ظرفیت و راهکار اجرایی تکمیل ظرفیت دکترا و آزمون دوم در سال 90 مشخص نیست و تنها ابراهیم خدایی، قائم مقام سازمان سنجش آموزش کشور درباره برگزاری دومین آزمون نیمه متمرکز دکترای تخصصی برای پذیرش در سال 91 و همچنین فرآیند تکمیل ظرفیت می‌گوید: پس از نهایی شدن منابع امتحانی و اطلاع‌رسانی آن به داوطلبان، فرآیند اجرایی از جمله طراحی پرسش و دیگر بخش‌ها آغاز می‌شود.

بنابراین، بلاتکلیفی همچنان پابرجاست و احتمال به تعویق افتادن آزمون از آذر ماه به دی ماه و یا ماه‌های بعد نیز موجب شده که داوطلبان در میان گزینه‌های متعددی از جمله در انتظار مشخص شدن تکمیل ظرفیت و یا شرکت در آزمون جدید سردرگم بمانند.