پنجمین اجلاس تقريب مذاهب اسلامی+تصاویر
گزارش «تابناک»
گزارش اختصاصی «تابناک» ـ
دیروز اول
اکتبر 2011 شنبه 9 مهر ماه، پنجمين کنفرانس يک روزه بين‌المللي «تقريب ميان مذاهب اسلامي» با عنوان «بيداری جهانی اسلامی و طرح تقريب ميان
مذاهب اسلامی»، با حضور شخصيت‌ها و انديشمندان برجسته مسلمان از کشورهای مصر، ايران، انگليس، لبنان، الجزاير، عراق، مغرب، فرانسه، پاکستان،
سوييس، تونس، يمن، عربستان سعودی، بحرين، موريتانی و قطر، کار خود را در
مركز اسلامي انگليس در لندن آغاز کرد.
به گزارش «تابناک»، به دليل اهميت تقريب میان مذاهب اسلامي در جهان اسلام و وحدت هر چه بيشتر مسلمانان عالم، در سال‌های گذشته، چهار کنفرانس بين‌المللي با نام‌های: «تقريب بين مذاهب اسلامی ضرورتی برای مسلمين در عصر حاضر»، «تقريب، راهکار دفاع از قرآن کريم و پيامبر خاتم حضرت محمد (ص)»، «تقريب ميان مذاهب اسلامی؛ راهی به سوی تکريم انسان و تقويت اتحاد اسلامی» و «نقش تقريب درتعالي امت اسلامي و ساختن آينده آن» در مرکز اسلامی انگليس برگزار شده است و بنا بر ضرورت تلاش هر چه بيشتر برای گفت‌گو ميان مذاهب اسلامی به منظور تقويت وحدت امت اسلامی و درخواست شرکت کنندگان در کنفرانس‌های گذشته برای تداوم اين حرکت مسئولانه و به ويژه مسأله بيداری جهانی اسلامی، مرکز اسلامی انگليس، پنجمين کنفرانس بين‌المللی تقريب بين مذاهب اسلامی را نيز برنامه‌ريزی کرد.
سخنان رييس مركز اسلامي انگليس و نماینده رهبری در انگلستان
اين کنفرانس روز شنبه، برابر با سوم ماه ذيقعده 1432 با خواندن آياتي از قرآن كريم و با صدای دلنشين قاری بين‌المللی قرآن، آقای مصطفی مرجان، کار خود را آغاز کرد و حجت‌الاسلام و المسلمين «عبدالحسين معزي»، نماينده حضرت آيت‌الله العظمی خامنه ای در بريتانيا و رييس مركز اسلامي انگليس طی سخنانی در مراسم افتتاحيه آن، با خوشامدگويی به ميهمانان و انديشمندان شرکت کننده در اين کنفرانس، به دستاوردهای چهار کنفرانس گذشته تقريب بين مذاهب اسلامی اشاره کرد و نشست انديشمندان و متفکران جهان اسلام را فرصت مغتنمی برای تقارب افکار و رايزنی درباره مسائل و مشکلات جهان اسلام دانست.
رئيس مرکز اسلامی انگليس با اشاره به اينکه وحدت اسلامی، آرمانی بلند مرتبه و برخاسته از قرآن کریم است که ریشه در فطرت انسانی دارد و تقریب مذاهب، بستری طبیعی و عقلایی برای ایجاد وحدت در جهان اسلام است، گفت: برگزاری هر ساله کنفرانسی در زمينه تقریب بین مذاهب، به ويژه در دور کنونی که مسأله بيداری اسلامی جهانی نيز مطرح است، از اهداف مرکز اسلامی انگلیس به شمار می رود و اين وظیفه ای اسلامی است که بر عهده همه اندیشمندان اسلامی است و هر کس به اندازه توان خود، باید در راه تحقق این آرمان ارزشمند تلاش و کوشش نماید، چرا که تقریب مذاهب و سرانجام دستیابی به وحدت اسلامی به معنای واقعی کلمه، مهمترین و اساسی‌ترین عامل برای تحقق عزّت، کرامت و سعادت مادی و معنوی مسلمانان است و هرگز نمی‌توان سعادت اسلامی را در مدار تفرقه و جدایی مسلمانان از یکدیگر جستجو نمود.
رييس مرکز اسلامی انگليس، هدف برگزاری اين گونه کنفرانسها را شناخت بيشتر مذاهب اسلامی از همديگر به منظور همدلی و همفکری و ساختن آينده ای روشن برای امت اسلامی برشمرد و افزود: امروز ما بنا بر مسئوليت سنگين اسلامي خويش و به پيروي از مصلحان خيرانديش در اين همايش گرد هم آمده‌ايم و بر اين باوريم كه انديشمندان جهان اسلام می‌توانند با بهره‌گیری بهينه از چنين فرصت‌ها و با گفت‌وگو، راه جامعه اسلامی را به هدف غايِی خود يعنی تشكيل «امت واحده اسلامي» نزديک سازند.
قرائت مقاله دبيرکل مجمع جهانی تقريب بين مذاهب اسلامی
در ادامه برنامه کنفرانس، متن مقاله آيت الله محمد علی تسخيری، دبيرکل مجمع جهانی تقريب بين مذاهب اسلامی در ايران که با عنوان: «تحقق وحدت اسلامی با گسترش تقریب و عمق بخشیدن به بیداری اسلامی» به دبيرخانه همايش فرستاده شده بود، توسط آقای شيخ تريکی خوانده شد.
در نوشته آيت‌الله تسخيری آمده است: وحدت اسلامی، طرحی جامع و چند بعدی و بیانگر هدف اعتقادی مقدس است. هرچند شرایط تاریخی و اجتماعی، معنی آن را به نوعی محدود به بعد مذهبی و ارتباطات مذهبی ميان مسلمانان کرده، در حقیقت وحدت اسلامی شامل همه جوانب زندگی مسلمانان از قبيل مسائل فرهنگی، اجتماعی و سیاسی می‌شود که از بعد مذهبی کم اهمیت‌تر نیستند.
وحدت سیاسی در سطح ساختار درونی نظام و روابط ملتهای مسلمان با یکدیگر و وحدت اجتماعی در سطح ارتباطات شهروندی و وحدت فرهنگی در سطح تفکر و ابعاد متفاوت آن در زندگی نوین بشری، ضرورت‌هایی هستند که سخن گفتن از وحدت اسلامی بدون پاسخگویی به آنها و زمینه سازی مناسب، امکان ندارد؛ بنابراین، باید افقهای جدیدی در موضوع وحدت اسلامی گشوده شود و از دیدگاه‌های کارشناسان سیاسی، اجتماعی و فرهنگی، در کنار کارشناسان مذهبی بهره برداری شود.
دبيرکل مجمع جهانی تقريب بين مذاهب اسلامی در ايران در ادامه نوشتار خود آورده است: هم‌اکنون ضرورت وحدت اسلامی در صدر اولویت‌های مسلمانان است و مبنای بازگشت بزرگی و عظمت از دست رفته آن به دلیل اختلافات و درگیری‌های فکری و اعتقادی است و اين پروژه در عالم واقع محقق نمی‌شود، مگر اينکه ابزارها و زمینه‌های مناسب آن ایجاد شود.
آيت‌الله تسخيری افزوده است: در شرايطی که استکبار جهانی از سه قرن گذشته، تلاش کرده تا حضور خود را در سرزمین‌های اسلامی مستحکم کند و تا آنجا پیش رفته که تنها در نیمۀ نخست قرن بیستم، بیشتر بلاد اسلامی را به اشغال خود درآورده و طرح خود را بر چند پاره کردن جهان اسلام و عقب نگه داشتن آنان و همچنين زمینه سازی برای ترویج سکولاريسم کشنده متمرکز کرده بود، به یکباره بیداری اسلامی برآمده از پیروزی انقلاب اسلامی در ایران در بسياری از کشورهای اسلامی رخ می‌نمایند و همۀ رشته‌های آنان را پنبه و جهان استکبار را مبهوت می‌کند.
از اين روی، در چنين شرايطی، استکبار جهانی به محاصره انقلابهای مردمی روی آورده و با شبهه پراکنی به دور کردن توده‌های مردم از انقلاب پرداخته و چه بسا، گاه در اين زمينه به پیشرفت‌هايی نیز دست يافته است. اما در نهایت نهيب شعله مقدس بيداری اسلامی فراگیر شد و ملتها در برابر حکام مستبد و مزدور قیام کردند و آنان را از اریکۀ قدرت یکی پس از دیگری پایین کشیدند و با قدرت به پایگاه‌های استکبار تاختند و این شعله همچنان تا رسیدن به همۀ اهداف خود انشاءالله فروزان خواهد ماند.
سخنان امام جماعت مرکز اسلامی امام خويی لندن
سخنران بعدی اين نشست، حجت الاسلام والمسلمين دکتر سيد فاضل ميلانی، امام جماعت مرکز اسلامی امام خويی لندن بود که سخنان خود را با محور «تقريب؛ تلاشی ريشه دار و نياری جدّی» آغاز کرد.
وی با اشاره به تاريخچه ابتکار و اهميت تقريب بين مذاهب اسلامی، اين مسأله مهم را آرزويی برای انديشمندان و علما و رهبران دينی دانست که ساليان سال در راهی پيشروانه همواره در کشورهای اسلامی منادی آن بوده اند. البته اين ابتکار، گاهی با افول همراه بوده ولی امروز در پرتو بيداری اسلامی، بار ديگر شکوفايی آن احساس و دیده می‌شود.
حجت‌الاسلام والمسلمين ميلانی، با تأکيد بر اينکه علامه جليل القدر شيخ محمد تقی قمی در 75 سال پيش با تأسيس «جماعة التقريب بين المذاهب الاسلامية» در قاهره که با تأييد مرجع تقليد شيعيان آيت الله العظمی بروجردی همراه بود و وزارت اوقاف مصر نيز آن را تأييد کرد، اقدام به چاپ کتاب: «المختصر النافع فی فقه الامامية» نمود که به دنبال آن، وزارت اوقاف، کتاب تفسير طبرسی را که از قديمی‌ترين کتاب‌های تفسير شيعی است، با هدايت استاد اکبر شيخ عبدالحليم سليم و با مقدمه شيخ اسبق الازهر محمد شلتوت چاپ کرد و اين در حقيقت اقدامی بيانگر اهميت تعامل انديشه‌ها بود.
امام جماعت مرکز اسلامی امام خويی لندن افزود: همگان می‌دانند تلا‌ش‌های علمايی که در اصلاح طلبی و دفاع از عقايد شيعيان مانند سيد عبدالحسين شرف الدين و شيخ محمد حسين کاشف الغطاء پيشتاز بودند، زمينه‌ساز گشودن افقهای گسترده ای برای تبيين مبانی اوليه تقريب بين مذاهب اسلامی بوده است.
حجت الاسلام والمسلمين فاضل ميلانی با اشاره به بيداری اسلامی که جهان اسلام را فرا گرفته است، اين بيداری و حرکتهای مردمی را بی ترديد زمينه ساز آينده ای روشن برشمرد که پيامبر اکرم(ص) بشارت آن را با تشکيل حکومت جهانی حق و عدل به پيشوايی حضرت مهدی منتظر (عج) داده است.
وی در پايان سخنان خود تأکيد کرد: ما از اختلافاتی که از گفتمان و تضارب افکار و تفاوت‌های فرهنگی ناشی می‌شود، استقبال می‌کنيم، چرا که در نهايت همه ما مسلمين از مذاهب گوناگون اسلامی دارای مشترکات زيادی هستيم و بر محوريت خدای يگانه و قرآن و سنت پيامبر اکرم (ص) اتفاق نظر داريم.
سخنان امام مرکز اسلامی اسپارک بروک بيرمنگهام
از ديگر سخنرانان پنجمين کنفرانس تقريب که مقاله خود را با نام: «راهکار پيش روی ماست؛ قرآن و سنت پيامبر» ارایه داد، شيخ مفتی محمد فاروق علوی از کشور پاکستان و امام مرکز اسلامی اسپارک بروک بيرمنگهام بود.
شيخ مفتی فاروق علوی در سخنان خود با تأکيد بر اينکه در زمان حاضر دست يافتن به وحدت نظر درباره مباحث گوناگون فکری و اسلامی ميان مذاهب اسلامی در بالاترين حد اهميت قرار دارد، گفت: همه علما و رهبران مسلمين بايد به اين مسأله توجه ويژه‌ای کنند، چون دشمنان اسلام لحظه‌ای از فعاليت و تلاش برای ايجاد تفرقه، کينه توزی و عداوت ميان مسلمانان غافل نيستند و درصدند تا ميان مسلمانان شيعه و سنی که به شدّت پايبند دين و جهت‌گيری‌های دينی و مذهبی خود هستند و به عزّت و عظمت اجتماعشان اهتمام می‌ورزند، تفرقه ايجاد کنند و تنها به دليل مسلمان بودنشان، چهره و شخصيت آنان را تخريب کنند، ولی همه دشمنان اسلام بايد بدانند که هويّت اسلامی برای يک مسلمان از افتخارات اوست و اجازه نخواهد داد تا اين هويت خدشه دار شود.
امام مرکز اسلامی اسپارک بروک بيرمنگهام با اشاره به اينکه يکی از معجزات پيامبر بزرگ اسلام اين است که ديدگاه و تعاليم انسانی را در همه محيط های اجتماعی همچون خانه، مدرسه، بازار، مسجد و ميدانهای جنگ و جهاد به حد کمال عرضه کرد، اظهار داشت: پيامبر اعظم، همه عادت‌ها و اخلاق‌ها و فرهنگ‌ها و رفتارهای اجتماعی و ملاک‌های خير و شر و حلال و حرام و قوانين و شرايع را تغيير داد و به کمال رساند و حتی جزيی‌ترين آداب زندگی مردم را به آنان آموزش داد و تا زمان حضورش اجازه نداد تا شر و ظلمی در جامعه باشد.
شيخ مفتی فاروق با تأکيد بر اينکه در دور کنونی، هر گونه وجود اختلاف و تفرقه و دوری از تعاليم حق در ميان مذاهب اسلامی، نوعی ننگ و بی آبرويی به همراه دارد و بايستی برای از بين بردن آن تلاش کرد و انديشيد که با وجود اين اختلافات چه چيزی به دست می‌آید، افزود: در دورانی که همه مردم با وجود اختلافات نژادی، زبانی، فرهنگی، ظاهری و طبقاتی در کنار هم می‌نشينند و با گفتمان سازنده مهمترين مسايل را حل می‌کنند، مسلمانان که دارای مشترکات بسيار فراوانی هستند، نبايد گرفتار درگيری‌ها و اختلافات تخريب کننده باشند.
امام مرکز اسلامی اسپارک بروک بيرمنگهام، با اشاره به اينکه در دورانی که انسانها به سبب پيروی از هواهای نفسانی غوطه‌ور در فسادهای شيطانی و خودبينی و منيّت و گرفتار سودجويی‌های شخصی هستند و اين خطر حتی جوامع اسلامی را نيز تهديد می‌کند، تنها راهکار درمان اين دردها و گرفتاريها که بشر را به سوی تاريکی‌ها سوق داده، توجه به سوی حق و نور وحدانيّت و تمسک به تعاليم اسلامی است، اظهار داشت: درمان انسانيّت قطعه قطعه شده در دستان خود ماست و آن تمسّک به قرآن و سنّت پيامبر اسلام است. از اين روی، اگر ما بتوانيم در اين کنفرانسها و نشست‌ها با تبادل نظر راهکار‌هايی را برای از ميان برداشتن اختلافات و تفرقه‌ها پيدا نماييم، خدمت بسيار بزرگی به انسانيّت کرده ايم و بايد باور داشته باشيم که اين حقيقتی است که بايد انجام پذيرد.
سخنان امام جمعه و جماعات جمعيت مسلمانان لبناني مقيم بريتانيا
حجت‌الاسلام شيخ حاتم ابوديه از كشور لبنان و امام جمعه و جماعات جمعيت مسلمانان لبناني مقيم بريتانيا در لندن، چهارمين سخنران پنجمين کنفرانس تقريب بين مذاهب اسلامی بود که مقاله خود را با نام: «اساس و لوازم تقريب هر گونه اهانت به مقدسات ديگران و تکفير آنان را محکوم می‌کند»، ارایه کرد.
وی با تشکر از برگزاری اين کنفرانس به همّت مرکز اسلامی انگليس، مسأله بيداری جهانی اسلامی را که عنوان اين کنفرانس قرار گرفته است، بسيار مهم و استراتژيک دانست و گفت: بی‌گمان، تحولات سياسی و سريعی که در صحنه سياست جهانی به سبب حرکتها و انقلابهای مردمی و توسط ملتهای مسلمان منطقه بوقوع پيوسته، موجب شکستن ديوارها و باورهای ترس از ديکتاتورها و زورمداران شده است و نتايج وتغييرات بسيار عظيمی را در سطح نظامها و معادلات مستکبران بوجود آورده و توانسته هويّت واقعی مفسدان ورژيم‌های فاسد را آشکار نمايد.
امام جمعه و جماعات لبناني‌های مقيم بريتانيا با تأکيد بر اينکه به تحقيق امت اسلامی امروز در رویارویی با خطرات بسيار جدّی است و نظامهای استکباری جهانی نيز در اوضاع کنونی تحرکات و تلاش گسترده ای ضد ملتهای انقلابی منطقه برای بازگرداندن سلطه و هيمنه از دست رفته خود به کار می‌بندند، افزود: اين تحرکات استکبار و شعارهای فريبنده و عوام فريب آنان، عواطف و احساسات قلبی ملتها را نشانه رفته و هدف از آن دست يازيدن مجدد و حفظ سيطره و سلطه استعماری آنان بر ثروت‌های ملی ملتهاست و برای رسيدن به هدف نهايی خود به دنبال ايجاد منطقه خاورميانه جديد با دولت‌های کوچک و ضعيف و متشتت هستند.
حجت الاسلام شيخ حاتم ابوديه با برشمردن خطرات بزرگی که مسلمانان و ملتهای انقلابی منطقه را تهديد می‌نمايد، اظهار داشت: ترويج و انتشار تفکّر تکفيری و عدم مقبوليت ديگران، برنامه‌ريزی و اعمال طرح فتنه انگيزی و تفرقه بر پايه جنگ و خونريزي‌های ملتها و ايجاد فضای نا امنی و منفعل در سرزمین مسلمين از خطرات بزرگی است که مسلمانان را تهديد نموده و مقدمه ايجاد تقسيم کشورها به مناطق کوچک و بی خطر برای استکبار جهانی خواهد بود.
از اين روی بر همه لازم است تا در خلال اينگونه کنفرانسها طرح جامع و روشنی را برای رويارويی با طرح های خطرناک استکبار جهانی به امت اسلامی ارایه دهيم و به ياری آنها بشتابيم و بتوانيم احيای دين اسلام و شريعت الهی و عدم بازگشت ارتجاع توسط ايادی استکباری را که خواسته آنها و از نتايج و دستاوردهای اين بيداری امت اسلامی است، با قوّت و قدرت محافظت و از انحراف آن توسط استکبار نيز پيشگيری کنیم.
امام جماعت مسلمانان لبنانی مقيم لندن با استناد به آيات قرآنی معاضدت و تعاون در مواجهه با منکر و ظلم را نشر و ترويج عدل و خير دانست و گفت: حضرت امام خمينی (ره) تجربه بسيار بی نظير، موفق و گرانبهايی را در قرن حاضر تقديم همه ملتها به ويژه امت اسلامی قرار داد، به گونه‌ای که همواره نتايج و عطايا و ثمرات آن وضوح بيشتری در بين ملتها پيدا می‌نمايد. و نتيجه عملی آن نيز تاسيس نظامی اسلامی و مبتنی بر خواست واراده مردم و تأمين کننده عدالت، آزادی و امنيت برای آنان است که همه آمال و آرزوهای مردم را نيز محقق ساخته است.
وی با اشاره به اينکه امام خمينی پس از خود، رهبری اين نظام اسلامی را به دست فرد امينی همچون امام خامنه ای سپرد که هم اکنون نيز پشتيبان و حامی اين بيداری اسلامی در جهان اسلام است، افزود:به واقع بر ما واجب است که از اين تجربه بزرگ بهره ببريم و آن را در رويارويی با استکبار جهانی و هيمنه و سيطره دروغين آنان به کار بنديم.
حجت الاسلام شيخ حاتم ابوديه در نتيجه‌گيری از سخنان خود اعلام نمود: ما بايستی تلاش کنيم تا اسلام گرانقدر که بر پايه توحيد و وحدت کلمه و گفت‌وگو بنا نهاده شده به درستی در جامعه اسلامی تنفيذ شود و ضمن توصيه به همگان مبنی بر پرهيز از تفکّر تکفيری، آثار نامطلوب آن را نيز بر گسترش بيداری مبارک اسلامی تشريح نماييم و به تبيين ميزان تأثيرگذاری تقريب بين مذاهب اسلامی که در حقيقت رسيدن به مرز مشترک و نقطه محوری است بپردازيم.
سخنان دکتر محمد بن مختار الشنقيطی استاد دانشگاه از کشور موريتانی
دکتر محمد بن مختار الشنقيطی، استاد دانشگاه از کشور موريتانی از ديگر سخنرانان اين نشست بود که محور سخنان خود را «آتش فتنه را با جوهر قلم دانشمندان و نه با خون بی گناهان خاموش بايد کرد» اعلام نمود و با تأکيد بر اينکه فتنه مذهبی سرنوشت محتوم ما نيست، بلکه بازخورد ناتوانی فکری و سياسی ما در ايجاد فضايی چند صدايی است که هم اسلام آن را به رسميت شناخته و هم بیشتر جوامع بشری آن را پذيرفته‌اند، افزود: نخستين نياز ما بازگشت نقش‌آفرينی عقل در زندگی و توقف خودآزاری است. اگر در روزگاری که امت اسلامی به دليل تفکّر باطنی توازن فکری خود را از دست داده بود، ابوحامد غزالی کتابی را با نام «فضايح باطنية» نوشت، اينک ما نيازمند افشای «فضايح طائفية» هستيم که همچون آتشی در خرمن جوامع اسلامی افتاده است.
وی افزود: در اوضاع کنونی، اقتضای حکمت اين است که اهل سنّت به نقد ابعاد منفی ميراث فکری خود بپردازند و شيعيان نيز چنين کنند تا خود را از ورطه سقوط در جدل‌های بی سرانجام با يکديگر برهانند. نياز امروز ما اين نيست که هر کدام به اثبات درستی مذهب خويش بپردازيم و بر بطلان مذهب ديگری متعصبانه استدلال کنيم؛ بلکه نيازمند آن هستيم که اصل طايفه‌گری را به نقد بکشيم و سستی و ناکارآمدی آن را بيان و معنای حديث نبوی؛ «و امّا ترک السنة فالخروج من الجماعة» را به درستی درک کنيم و اين وظيفه انديشمندان و حکماست که برای هدايت مسلمين آتش فتنه را با جوهر قلم‌هايشان خاموش کنند و اجازه ندهند که با خون بی گناهان شعله‌ور شود.
سخنان نماينده آيت الله سيستانی در اروپا
سخنران بعدی کنفرانس حجت‌الاسلام والمسلمين سيد مرتضی کشميری، نماينده آيت‌الله سيستانی در اروپا بود که طی سخنانی با تأکيد بر در ادامه کار کنفرانس مقاله خانم دکتر عايشه يوسف المناعی، استاد دانشکده تحقيقات فقه اسلامی دانشگاه قطر که با عنوان: «رأی قابل اشتراک بين مذاهب اسلامی» تهيه و به دبيرخانه پنجمين همايش تقريب فرستاده شده بود، ولی نتوانسته بود در اين کنفرانس حضور به هم رساند، قرائت شد.
خانم دکتر عايشه يوسف المناعی در سخنان خود، بهترين راه رسيدن مذاهب اسلامی به وحدت و نقاط مشترک فيمابين را بازگشت به قرآن کريم دانست و گفت: با کمک از قرآن کريم می‌توانيم اعتقادات خود را بيشتر به يکديگر نزديک کنيم و سرنوشت يکسان خود را با اتحاد رقم زنيم. دين، عقل، منطق و مصلحت مشترک ما، همه و همه يکصدا منادی اين حقيقت هستند. همه انديشمندان و صاحبنظران مذاهب اسلامی شيعه و سنی با یاری قرآن کريم و تمسک به فرامين آن، بايستی راه‌های نزديکی بيشتر و اشتراکات خود را بيابند و در اختيار همگان گذارند، چرا که کتاب قرآن، کتابی است که شيعه و سنی معتقد به آن هستند و ايمان راسخ دارند که هيچ گونه تغييری از صدر اسلام تا کنون در آن ايجاد نشده و در همه سرزمین‌های اسلامی و کشورهای اسلامی و جهان اسلام به صورتی واحد چاپ و منتشر می‌شود.
سخنان استاد دانشکده تحقيقات فقه اسلامی دانشگاه قطر
استاد دانشکده تحقيقات فقه اسلامی دانشگاه قطر با تأکيد بر اينکه همه رهبران و سياستمداران کشورهای اسلامی و مسلمانان از فرق گوناگون مذهبی به ويژه رسانه های کشورهای اسلامی می بايستی نسبت به رعايت حقوق عموم شهروندان و به ویژه اقليتها در کشورشان پايبند باشند و از خود شرح صدر نشان دهند، افزود: حقوق اقليت شيعه در کشورهای اسلامی با اکثريت سنی و يا اقليت سنی در کشورهای با اکثريت شيعه از نظر حقوق شهروندی بايد يکسان باشد و در برابر جامعه و حکومت خود نيز مسئوليت‌های مساوی و برابر داشته باشند.
وی با اظهار اميدواری از اينکه در آينده نزديک، شاهد برگزاری کنفرانسی بين المللی با حضور روسا و رهبران برخی از کشورهای اسلامی که به ويژه دارای رسانه‌های جمعی تأثيرگذاری در جامعه بين الملل هستند، باشيم، گفت: همچنين اميدوارم که دستاوردها و نتايج اين کنفرانس‌های تقريب که به همّت مرکز اسلامی انگليس و با حضور متوليان تقريب از همه کشورهای اسلامی که اهتمام تقريب بين مذاهب اسلامی را دارند، برگزار شده، به عنوان راهبردی عملی و با نظارت سياستمداران و رهبران دينی و روحانيون و اصحاب رسانه‌های گروهی مورد استفاده قرار گيرد و به وحدت و اتحاد عملی ميان مسلمانان از فرق اسلامی جامه عمل بپوشاند.
سخنان استاد دانشگاه معسکر الجزاير
سخنران بعدی کنفرانس دکتر نابی بوعلی استاد دانشگاه معسکر الجزاير بود که نام مقاله ارایه شده خود را «ناگزير بودن تقريب بين مذاهب اسلامی در سايه بازگشت اشغالگری و نگرانی‌ها» قرار داده بود.
دکتر نابی بوعلی در مقاله خود با اشاره به اهميت تقريب بين مذاهب اسلامی به عنوان يک پروژه همزيستی آورده است: با پيشرفت مسأله جهانی شدن و تحولات بزرگی که جهان کنونی با آن روبه‌روست، امت اسلامی خود را بيش از هر زمان ديگر در برابر چالش‌های جديدی همچون همراهی با مدرنيته و درهای باز که همجواری با جهان پيشرفته بر او تحميل کرده است، می‌بيند و بدين ترتيب، ضرورت حفظ و نگهداری ارزشها و ميراث فرهنگی و دوری از لغزيدن به وادی ارزش‌های موهوم بيش از گذشته اهميت پيدا می‌کند.
وی با تأکيد بر اينکه برقراری توازن در اين معادله بويژه در جهانی که همه چيز به سود زورمداران تعريف شده، کار آسانی نيست، اضافه کرده است: امت اسلامی که امت برگزيده خداوند است، بايستی همه توان خود را با شتاب هر چه بيشتر به کار گيرد تا بتواند آمال و آرزوهای ملتهای دل خسته و تشنه آزادی و پيشرفت را برآورده سازد. و از مهمترين مظاهر و اولويت‌های وحدت فکری همانا تقريب بين مذاهب اسلامی است تا بدين وسيله، موانع فکری و روانی و نمادينی را که در تاريخ انباشته شده اند، برداشته شوند و پس از آن نيز مرزهای جغرافيايی غير واقعی و بی منطق متلاشی شوند.
استاد دانشگاه معسکر الجزاير، نتيجه روی آوری به تقريب بين مذاهب اسلامی را رسيدن به وحدت در اهداف سياسی و مصالح اقتصادی و اجتماعی خواند و افزود: اسباب وحدت ميان مسلمانان، بسيار بيشتر از موجبات تفرقه در ميان آنان است، چرا که گذشته و آينده و اهداف مشترک و دردها و آرزوهای يکسان و همگونی فرهنگی در کنار همجواری جغرافيايی و مصالح اقتصادی آنان، همه و همه عوامل قدرتمندی برای ايجاد امتی متحد و متمدن است تا بتواند رسالت جاودان خود را در جهان به انجام رساند.
سپس سخنرانان در ميزگرد پاسخ به پرسش‌های حاضرين شرکت کردند و به آنان پاسخ دادند.
از نکات جالب توجه اين کنفرانس، حضور چشمگیر نمايندگان رسانه‌های گروهی برای پوشش گسترده خبری و تصويری اين کنفرانس بود. شبکه‌های تلويزيونی صداوسيمای جمهوری اسلامی ايران، جام جم، خبر، سحر، الغدير، العالم، العراقيه، الکوثر، الهادی، ثقلين، الفرات، الفيحاء، الشرقيه، خبرگزاری جمهوری اسلامی ايران، روزنامه اطلاعات بين‌الملل و روزنامه الشرق الاوسط از جمله رسانه‌هايی بودند که رويدادهای اين کنفرانس را پوشش می‌دادند.
بنا بر همين گزارش همچنين چند تن از سخنرانان شرکت کننده در کنفرانس در برنامه مصاحبه مطبوعاتی با رسانه‌های گروهی شرکت کردند و به پرسش‌های آنان پاسخ دادند.
ادامه کار پنجمين کنفرانس بين‌المللي «تقريب ميان مذاهب اسلامي» در مركز اسلامي انگليس
پنجمين کنفرانس يک روزه بين‌المللي «تقريب ميان مذاهب اسلامي» که با نام «بيداری جهانی اسلامی و طرح تقريب بين مذاهب اسلامی» از ساعت 9:45 صبح روز شنبه اول اکتبر 2011 با حضور جمعی از شخصيت‌ها و انديشمندان برجسته مسلمان از کشورهای مصر، ايران، انگليس، لبنان، الجزاير، عراق، مغرب، فرانسه، پاکستان، سوييس، تونس، يمن، عربستان سعودی، بحرين، موريتانی و قطر در مركز اسلامي انگليس در لندن آغاز شده بود، کار خود را در بعد از ظهر روز شنبه با تلاوت آياتی از قرآن کريم توسط يکی از اساتيد بين‌المللی قرائت قرآن از اهل سنت آقای السيد حسن بخاري و سخنان چند تن ديگر از شخصيت‌های انديشمند اسلامی ادامه داد.
سخنان رييس گروه بين‌المللی مهاجرت و عضو مسلمان در مجلس لارزيلی
ديگر سخنران نشست بعدازظهر اين کنفرانس دکتر مصطفی محمد حابس رييس گروه بين‌المللی مهاجرت و عضو مسلمان در مجلس لارزيلی گفت‌گوی اديان کشور سوييس بود که وی نيز به علت عدم دريافت ويزا از سفارت انگليس در سوييس نتوانست در اين کنفرانس حضور به هم برساند. از اين روی، مقاله ارسالی وی با عنوان: «مسئوليت و وظايف ما در عمل به فقه از اولويت‌های شرعی و حتمی عصر حاضر است» قرائت شد.
وی در مقاله خود انسان را فطرتاً موجودی اجتماعی ونيازمند تماس با محيط افراد خود دانسته و آورده است: اين امکان نيست که انسان جدای از اجتماع زندگی موفق و سعادتمندی داشته باشد و نيازهايش برآورده شود.
از سوي ديگر، انسان به طور طبيعی و ذاتی موجودی لذت جو و نوگراست و قطعاً در کنج عزلت نمی‌تواند به نيازها و آرزوهای خود جامه عمل بپوشاند و توانايي‌های خود را بروز دهد، چون تأمين صحّت و امنيت و زندگی رضايتمند از اساس و اصول حيات است.
به همين دليل پيامبر اکرم(ص) می فرمايد؛ هر کس از شما در موطن خود ايمن و از سلامتی جسمی برخوردار باشد، همچون کسی است که زندگی سعادتمند و امنی دارد؛ بنابراین، اين مسأله ضرورت گفت‌وگو و همزيستی با ديگران را آشکار می‌نمايد و بنا بر آيه شريفه قرآن؛ که می فرمايد: به بهترين شکل و بازبان حق با اهل کتاب و ديگران سخن بگوييد تا بر دلها و قلبها تأثيرگذار شود و سپری در مقابل هجوم جهت‌دار دشمنان و بدخواهان باشد، اين گفتمان فقط يک ارتباط ساده نبايد باشد و بنا بر اصالت تفکّر اسلامی، ارزشمند و مفيد نيز باشد تا موجب وحدت کلمه بر پایه فقه حقيقی اسلامی شود.
دکتر مصطفی محمد حابس با اشاره به اينکه نويسندگان و پژوهشگران و متفکران در گذشته و حال به اشکال گوناگون به فقه اقليتها يا فقه اولويت‌ها و يا فقه در هجرت و تعامل در ارتباطات مسالمت‌آميز در زندگی به صورت فردی و اجتماعی پرداخته‌اند، افزود: اين مسأله چه در کشورهای غربی و چه در سرزمین اسلامی عموماً وجود دارد و مورد توجه است. و يک انسان تيزبين در عصر کنونی برای ايجاد ارتباطات سالم و سازنده درمی‌يابد که همچنان نيازمند به توجه و پژوهش بيشتر در زمينه‌های فقهی برای پاسخ به چالش‌ها و شبهات جديد است و از اين منظر بايد به مسائل گوناگون نگاهی اصولی و نظامند و علمی داشت و اين بدين معناست که برای درک و فهم بهتر موضوعات بايد به مسأله زمان و مکان نگاهی عميق داشت و اصول شرعی و قوانين الهی را به صورت گسترده در تمامی امور زندگی حاکم کرد و همه مسائل را با توجه به دستورهای الهی حل و فصل نمود. اگر اين چنين شد و ديدگاه‌ها منطبق با گستره زمان، مکان، جغرافيا، فرهنگ، زبان، مليّت و عقايد گوناگون قرار گرفت، قطعاً سخنان و گفت‌وگوها در مناظرات و مباحثات شيرين و دلنشين شده و بر دلها اثرگذار خواهد بود.
رييس گروه بين‌المللی مهاجرت سوييس با اشاره به زندگی مسلمانان مهاجر در غرب و همزيستی آنان با مردم اين کشورها، اضافه کرد: قيام‌های مردمی در کشورهای عربی از قبيل تونس، مصر، ليبی و.... و در حقيقت «بهار عربی» که برخی از غنچه‌های آن نيز شکوفا گشته و خود را متجلّی نموده، نيازمند توجه و تبيين امروز ديگر جوامع اسلامی است و ارجاع آن به آينده ديرهنگام و نوعی بی مهری است، چرا که غرب امروز نگاهی جهت دار به مسأله بيداری اسلامی داشته و آن را نوعی تندروی و افراط گرايی و خروج از مسير اعتدال معرفی می کند و در جريان پشت پرده اعلام ضديّت با خارجی‌ها و حجاب و مآذن (مناره مساجد) در کشورهايی همچون سوييس و فرانسه کاملاً آشکار است و متأسفانه اين گونه تلاش‌ها در راستای ترويج اسلام هراسی و ترويج طرح‌های مستمر ضديّت با اسلام از سوی آنان برنامه‌ريزی می‌شود که نتيجه آن تحريک احساسات و کينه‌توزی ضد مسلمانان است.
اين مسائل موجب شده است تا موسسات اسلامی حاضر در کشورهای غرب نيز با درگير کردن خود و مسلمانان به مسائل حاشيه‌ای و بی توجهی به اصل موضوع بيداری اسلامی و با عملکردهای نادرست خود دانسته يا ندانسته اهداف اين کشورها را تقويت کنند.
دکتر مصطفی محمد حابس با اشاره به اعجاز لفظی و بيانی و علمی آيات قرآن کريم، بر لزوم پژوهش و تحقيق بيشتر در قرآن کريم برای بهره‌گيری و دستيابی به راهکارهای جديد برای رفع مشکلات مسلمانان و به ويژه پاسخ به پرسش‌ها و شبهات نسل‌های جديد تأکيد کرد و افزود: در صورت تفقه جديد در آيات قرآنی متناسب با زمان و مکان کنونی و گشودن درهای جديد در گفتمان، نزديکی آرای بيشتر و راه‌های رسيدن به وحدت عملی هموارتر خواهد شد و ديوارهای بی‌اعتمادی از بين خواهد رفت.
و اين مسأله تنها با حضور و تلاش و همّت همه علما و رهبران وانديشمندان مذاهب اسلامی ميسور و تأثيرگذار خواهد بود و در اين صورت است که برج‌های تمدن جديد اسلامی در سراسر جهان و در پرتو معارف قرآن کريم سر به آسمان تعالی خواهد کشيد و دين مولايمان حضرت محمد مصطفی (ص) در گستره جهان حاکم خواهد شد.
سخنان استاد دانشگاه و امام جمعه مرکز اسلامی منطقه سرچی شهر پاريس از کشور فرانسه
سومين سخنران برنامه بعدازظهر اين کنفرانس دکتر نصيف الجبوری استاد دانشگاه و امام جمعه مرکز اسلامی منطقه سرچی شهر پاريس از کشور فرانسه بود که مقاله خود را با عنوان: «نقش عالمان دينی و انديشمندان و روشنفکران در تقويت و پيشبرد بيداری اسلامی جهانی» قرار داد.
دکتر الجبوری با اشاره به اينکه ساليان زيادی است که امت اسلامی به سبب دخالت بيگانگان و ذلت پذيری مسئولين نظامها و حکومتها، گرفتار انحرافات تأثيرگذار بر جوامع اسلامی و تحميل ظلم حکومت غاصب اسراييل در منطقه شده است، اظهار داشت: اين فشارها بر امت اسلامی، موجب بيداری اسلامی و حرکتهای خودجوش و انقلابی در ميان آنان شده و از نشانه های بارز اين بيداری اسلامی، به وجود آمدن جوانانی متدين و غيرمتعصب از مذاهب اسلامی گوناگون در مسائل بومی و ايدئولوژيکی است که وحدت و اتحاد آنان را در اين انقلاب‌ها برای اهدافی مشترک فراهم آورده است.
امام جمعه منطقه سرچی پاريس با تأکيد بر اينکه در موقعيت کنونی که تعدادی از سران فاسد و ديکتاتور منطقه در اثر بيداری اسلامی مردم سقوط کرده‌اند و حکومتها از شر وجودی آنان آزاد شده اند، انديشمندان و علما و مردم می بايستی به همه جوانب بويژه نفوذ تخريبی نظامی و اقتصادی غرب توجه کامل داشته باشند، گفت: تنها در صورت اتحاد و فرياد رسای امت و هشياری مسئولان است که می‌توانند در مقابل اين نفوذ اقتصادی و نظامی ايستادگی نمايند.
دکتر الجبوری افزود: انقلابيون در اين حرکتهای مردمی و بيداری اسلامی بايد محوريت و پيمانی برای ايجاد وحدت و تقريب ميان مذاهب مختلف اسلامی تعيين کنند و حتی در نگاهی وسيع تر همه مسلمانان و حتی مسيحيان در اين کشورها از همه قبايل و گروه‌ها، چه اکراد و اعراب بايد در تحريم تکفير و خشونت ميان طوايف و قبايل و گروه‌ها تأکيد اساسی و مبرز داشته باشند و به يک نظام سياسی مردمی واحد اعتماد کنند و همه تابع يک قانون اساسی جامع و شامل و در برگيرنده همه آرا و نظریات همه گروه‌های جامعه باشند و برای آبادانی کشورهای اسلامی وساختن يک جامعه بهتر و ايجاد رفاه برای مردم تلاش کنند.
سخنان رييس انجمن وحدت اسلامی بريتانيا
دکتر کمال الهلباوی، رييس انجمن وحدت اسلامی بريتانيا و از شخصيت‌های برجسته کشور مصر، از ديگر سخنرانان بود که محور سخنان حود را «تقريب وبيداری اسلامی» قرار داد و در سخنان خود تأکيد کرد که بی‌ترديد تقريب بين مذاهب اسلامی و مسأله بيداری اسلامی جهانی با يکديگر پيوندی ناگسستنی دارند.
دکتر الهلباوی با اشاره به اينکه بدون بيداری حقيقی و بازگشت به اصول، تقريب بين مذاهب ممکن نخواهد بود، اظهار داشت: بدون همگرايی مبتنی بر درک درست و همراه با اخلاص و شناخت اولويت‌های جهان اسلام، بيداری حاصل نخواهد شد. از زيباترين گفته ها در اين زمينه عبارتی از شيخ محمد غزالی در کتاب «مع الله، دراسة فی الدعوة و الدعاة» است که می‌گويد: «اختلافات علمی و مذهبی ميان مسلمانان حفره‌های عميقی را ايجاد و آنان را به امت‌های عقب مانده تبديل نمود، در حالی که آنان امتّی واحد هستند».
رييس انجمن وحدت اسلامی بريتانيا با تأکيد بر اينکه هر کس اندک اندیشه‌ای در اختلافات کند به سرعت درمی‌يابد که به مقدار زيادی اين اختلافات نتيجه تحريکات و اصرار بی مورد بر تشديد و گسترش دامنه آن بوده و احياناً با برخی از حساسيت‌های قبيله ای و يا منافع شخصی پيوند خورده است، افزود: در هر شرايطی استمرار اين وضعيت جايز نيست و بايد اصلاح شود. به هر مقدار که دانش و بينش افزايش يابد، دايره اختلافات تنگتر شده و امت اسلامی بيشتر در راه درست وحدت قرار می گيرد.
دکتر کمال هلباوی اشاره کرد به باور ما، تقريب بين مذاهب اسلامی و ايجاد وحدت بين امت مسلمان، واجب است که باید نسل نو خود را نيزبه سوی آن راهنمايی کنيم و با ديدی منصفانه به تاريخ اسلام بنگريم و آن را از شایبه‌ها بپيراييم.
ارایه مقاله رييس بخش گفت‌وگوی اديان و فرهنگ‌های دانشکده علوم انسانی قنيطره دانشگاه ابن طفيل مغرب در ادامه کار کنفرانس مقاله خانم دکتر مريم آيت احمد و علی رييس بخش گفت‌وگوی اديان و فرهنگ‌های دانشکده علوم انسانی قنيطره دانشگاه ابن طفيل مغرب که با عنوان: «نقش امنيت انديشه در تقريب بين مذاهب اسلامی» تهيه و به دبيرخانه پنجمين همايش تقريب فرستاده شده بود، ولی نتوانسته بود در اين کنفرانس حضور به هم رساند، خوانده شد.
خانم دکتر مريم آيت احمد و علی در مقاله خود با تأکيد بر نقش امنيت انديشه، نپذيرفتن روش اعتدال را واکنشی به خشونت طرف مقابل دانسته و آورده است: از خشونت، واکنشی جز خشونت متقابل برنمی‌تابد و کار به سرعت به سمت چرخه بی سرانجامی منتهی خواهد شد.
از اين روی، اگر علتهايی که زمينه ساز بروز چنين افکار پرخاشگرانه و تندرو در جهان اسلام بررسی و برطرف نشوند، هرگونه درمان امنيتی و يا مداراگونه، ناتوان از حل مشکلات و تقريب بين انديشه ها خواهد بود و حتی ممکن است به عاملی اضافه در رشد افکار تندرو تبديل شود؛ بنابراین، بسيار مهم و لازم است که همه مسلمانان؛ پديده انديشه اسلامی در پرتو حوادث و اوضاع کنونی و بيداری جهانی اسلامی بوجود آمده را به درستی بشناسند.
رييس بخش گفت‌وگوی اديان و فرهنگ‌های دانشکده علوم انسانی قنيطره دانشگاه ابن طفيل در مقاله خود با تأکيد بر اين مطلب که در جستجوی آرامش و امنيت انديشه بودن، هدفی والاست که به شخص و يا روزگار معينی وابسته نيست بلکه در تاريخ بشری همواره انسانها در جستجوی دستيابی به امنيت زندگی خود و جهان بوده اند، افزوده است: برای رسيدن به اين امنيت بايستی مستلزمات آن از قبيل؛ آزاد کردن انديشه ها از چنبره تعصبّات، طرد تعصبّات فکری در خدمت هواهای نفسانی و جايگزين کردن عقل و منطق، و از سر راه برداشتن جهل و فقر و غلوّ در کيش شخصيّت و استبداد و ايجاد توازن بين برداشت‌های خود و آزادي‌های فردی و اجتماعی، فراهم شوند.
سخنان دبير کل جمعيت دانشگاههای اسلامی مصر
سخنران بعدی کنفرانس دکتر جعفر عبدالسلام، دبير کل جمعيت دانشگاههای اسلامی مصر بود که سخنان خود را با عنوان: «پديده اسلام هراسی، علل و راه‌های مقابله با آن» آغاز نمود.
وی در بحث خود ضمن بررسی پديده اسلام هراسی به روشن کردن ابعاد اين پديده در زمان حاضر و چگونگی بهره‌برداری غرب از ترويج نسبت‌های ناروايی از قبيل خشونت طلبی، خرافاتی بودن و دشمن علم بودن به مسلمانان پرداخت.
دکتر جعفر عبدالسلام به تشريح علل واقعی پديده اسلام هراسی در نظام آموزشی غرب، اشاره داشت و افزود: نظام آموزشی غرب برای تقويت اسلام هراسی و ترس از جذب و تمايل نوجوانانشان در غرب به سمت اسلام، حتی در کتاب های درسی کودکان خود به آنان می‌آموزند که اسلام دينی حقيقی نيست، بلکه خرافی است و قرآن نيز کتابی از اساطير و گذشتگان است که با کمک راهبی يهودی به نام بحيرا خلق شده است.
دبير کل جمعيت دانشگاههای اسلامی مصر، عامل ديگر پديده اسلام هراسی را رسانه‌های جمعی دانست که با حمايت مالی افراد معاند نسبت به اسلام، با دروغ پردازی عليه دين اسلام فعالانه فعاليت می‌کنند.
وی همچنين به نقش مستشرقين در گذشته وحال در امر دروغ پراکنی عليه اسلام اشاره داشت و حتی نقش برخی از مسلمانان جاهل ويا فريب خورده و مزدور در اين امر را بی ارتباط ندانست.
دکتر جعفر عبدالسلام ترويج اسلام هراسی را پديده ای بسيار خطرناک از سوی دشمنان برشمرد و تاکيد کرد که سازمانهای بين المللی و دانشگاههای اسلامی بايستی با تلاش مستمر و پيگير با آن مقابله کنند و تمامی اين دروغ‌ها را افشا نمايند و با بهره برداری از رسانه‌های ارتباط جمعی به تشريح معارف و حقايق دين مبين اسلام بپردازند.
در ادامه برنامه بعداز ظهر کنفرانس دکتر محمد النعمان محقق و روزنامه نگار از کشور يمن، دکتر حافظ محمد خالد استاد اصول الدين دانشگاه بيرمنگهام از کشور پاکستان، دکتر فواد ابراهيم استاد دانشگاه از کشور عربستان سعودی، استاد فيصل عزيز نماينده جمعيت اسلامی کردستان عراق و دکتر جعفر حسابی استاد دانشگاه از کشور بحرين نيز طی بيانات کوتاهی به نقش تقريب بين مذاهب اسلامی در حرکتهای انقلابی مردم در جهان اسلام و بيداری اسلامی اشاراتی داشته و تاکيد کردند که همه مسلمين بايد با تمرکز بر مشترکات و اصول اصلی وبنيادی مورد قبول همه يعنی اعتقاد به توحيد، نبوّت پيامبر اکرم(ص) و قرآن بر تشکيل امّت واحده اسلامی همّت ورزند و تبلور اين اتحاد را به جهانيان نشان دهند.
بنا بر همين گزارش، در برنامه پايانی بعد از ظهر اين کنفرانس نيز، سخنرانان در ميزگرد پاسخ به پرسش‌های شرکت کنندگان در کنفرانس حضور يافتند وپاسخگوی سوالات حاضرين بودند. پنجمين کنفرانس بين المللی تقريب بين مذاهب اسلامی کار خود را با صدور قطعنامه ای پايان داد.
بيانيه پايانی پنجمين کنفرانس بين‌المللی تقريب بين مذاهب اسلامی در لندن
شرکت کنندگان در پنجمين کنفرانس بين‌المللی تقريب بين مذاهب اسلامی در لندن، ديدگاه‌ها و توصيه‌های خود را به عنوان بيانيه پايانی اين کنفرانس به شرح زير تصويب کردند:
بسم‌الله الرحمن الرحیم
(وَاعْتَصِمُواْ بِحَبْلِ اللَّهِ جَمِيعًا وَلاَ تَفَرَّقُواْ وَاذْكُرُواْ نِعْمَةَ اللَّهِ عَلَيْكُمْ إِذْ كُنتُمْ أَعْدَاء فَأَلَّفَ بَيْنَ قُلُوبِكُمْ فَأَصْبَحْتُم بِنِعْمَتِهِ إِخْوَانًا وَكُنتُمْ عَلَىَ شَفَا حُفْرَةٍ مِّنَ النَّارِ فَأَنقَذَكُم مِّنْهَا كَذَلِكَ يُبَيِّنُ اللَّهُ لَكُمْ آيَاتِهِ لَعَلَّكُمْ تَهْتَدُونَ)(سورة آل عمران: 103).
پنجمین کنفرانس بین المللی تقریب اسلامی با حضور بسیاری از علما و اندیمشندان و مسلمانان از ملیّتها و قومیت‌های گوناگون در مرکز اسلامی انگلیس برگزار شد و در پایان برنامه کنفرانس، شرکت کنندگان در ارتباط متقابل بین بیداری اسلامی و تقریب بین مذاهب توصیه و پشنهادهای خود را در 14 بند به شرح زیر صادر کردند:
1 ـ تقریب بین مذاهب اسلامی پس از سال‌ها تلاش و پیگیری، هم‌اکنون نقش حیاتی در تعيین آینده مسلمانان دارد. تقریب یعنی برتری دادن روحیه تفاهم و وحدت و پرهیز از هرگونه تفرقه و جدایی؛ که بی‌گمان، به زيان مسلمانان خواهد بود. وحدت اسلامی به عنوان حرکتی متمدنانه یعنی همکاری بین مذاهب اسلامی بر اساس مشترکات برای دستیابی به اهداف مشترک و مصالح عالیه امت اسلامی با حفظ احترام به اعتقادات مذاهب گوناگون مسلمانان در سخن و عمل بايد مدّ نظر قرار گيرد.
2 ـ امنیت فکری در تقریب بین مذاهب اسلامی تأثیر بسزایی داشته و برای دستیابی به آن باید با کوشش و تلاش پیگیر با ایجاد فضای مناسب به دور از تعصب و هیجانات عاطفی و با حاکم کردن منطق عقلانی همۀ موانع را از پیش پا برداریم.
3 ـ سیاست‌های بیگانگان در برانگیختن احساسات مسلمانان بر پايه دروغ و دادن نسبت‌های ناروا به آنان ، مانع دستیابی مسلمانان به مراکز قدرت و تصمیم گیری می شود؛ هر چند که عملکرد برخی مسلمانان نادان را در رشد اسلام هراسی نیز نمی توان نادیده گرفت، باید با تلاش بیشتر و همکاری همه جانبه سازمان‌ها، دانشگاه‌ها و مراکز مرتبط با آنها با اين پدیده به مقابله برخاست.
4 ـ مهتمرین مسئولیت اندیشمندان دینی در زمان کنونی، تلاش برای بارور کردن حرکت بیداری اسلامی و عمق بخشیدن به آن با روشنگری و بیان آفات و خطراتی است که توسط دسایس و توطئه‌های غرب این حرکت را تهدید می‌کند.
5 ـ شرکت کنندگان در کنفرانس، بر خود لازم می دانند با اعلام حمایت از حرکت بیداری اسلامی، با افتخار از انقلابهای مردمی یاد کرده و از جوانان برومند ملتهای اسلامی بخواهند در ابراز خواسته‌های بر حق خود با اظهار چهرۀ متمدنانه اسلام و با پرهیز از هرگونه اختلاف، پیگیر مطالبات مشروع خود باشند، چرا که برای دستیابی به اهداف بیداری اسلامی بایستی از روش‌های مسالمت آمیز بهره گرفت. از اين روی، ما هر گونه حرکت خشونت آمیز که منجر به قتل و جرح از سوی هر کس که باشد، محکوم کرده و خواهان برخورد با کسانی هستیم که سهمی در کشاندن این حرکت به سوی خشونت دارند.
6 ـ وحدت کلمه ضامن خارج کردن امت اسلامی از تاریکی است که سال‌های طولانی در آن گرفتار شده بود. و تقریب زمینه ساز پایه گذاری بنیاد مستحکم برای حرکت پیشروانه امت اسلامی و رها سازی آنان از دشمنان و بدخواهان است. در غیر این صورت، همچنان دشمنان چشم طمع به ثروت‌های ملی کشورهای اسلامی خواهند داشت.
7 ـ شرکت کنندگان بر پیگیری توصیه‌های این کنفرانس و کنفرانس‌های پیشین تأکید کرده و پیشنهاد می‌دهند با راه‌اندازی دبیرخانه‌ای همیشگی این مهم انجام پذیرد.
8 ـ شرکت کنندگان از برگزاری کنفرانس بیداری اسلامی که به تازگی در تهران برگزار شد، قدردانی کرده و بر پیگیری و زمینه سازی برای اجرای توصیه های آن تأکید می ورزند.
9 ـ فتنۀ مذهبی که به وسیله گروهی از مردم نادان از میان مسلمانان و با کمک همه جانبه استکبار جهانی ترویج می‌شود، هدفی جز ایجاد تفرقه میان مردم یک کشور و توهین به مقدسات و تحریک عواطف مردم علیه یکدیگر را ندارد و به نظر ما، شرکت کنندگان در اين کنفرانس اين امر سلاحی است در دست بیگانگان برای تضعیف امت اسلامی و بر همۀ ما واجب است که در برابر این فتنه در جبهه ای واحد، موضع گرفته و آن را افشا نماییم.
10 ـ رسانه ها امروزه نقشی بزرگ در تغییر رویکرد ملتها و احیاناً گمراه کردن آنان بازی می‌کنند. از اين روی، باید با دقت و پیگیری، متوجه تحریکات رسانه‌های استکباری و هم پیمانان منطقه ای آنان باشیم، وگرنه از تأثیرات منفی آنان در اذهان عمومی در امان نخواهيم بود.
11 ـ بایستی گفتمان دینی ما با امت اسلامی و جهانیان بر مبنای ارزش‌های والای اسلامی باشد تا بتواند با چالش‌های موجود و توطئه های دشمنان مقابله کند.
12 ـ فلسطین موضوع اصلی مسلمانان بلکه مستضعفین در همه جهان است و نماد مظلومت انسان است؛ انسانی که از حقوق خویش در برابر سیاست‌های تروریستی دولتی که از سوی استکبار همه جانبه حمایت می‌شود، دفاع می نمايد؛ بنابراین، ما از ملت مظلوم فلسطین که صاحبان اصلی سرزمین فلسطین هستند، حمایت کره و از مقاومت ملت لبنان و همۀ ملتهای حق خواه نيزحمایت می‌کنیم.
13 ـ یکی از انگیزه‌های برگزاری کنفرانس تقریب، نزدیک کردن قلبها به یکدیگر است که زمینه‌ساز نزدیک شدن عقل‌ها و اندیشه‌هاست. بایستی با برگزاری برنامه‌های مشترک به گونه‌هایی، این کار انجام پذیرد و پیشنهاد می شود با تشکیل مجلس اعلای اسلامی از حکما و علمای مسلمانان، نهادی عهده دار رسیدگی به اختلافاتی که احیاناً بین طوایف مختلف اسلامی پیش می‌آید شده و به حل و فصل آن اقدام نماید.
14 ـ در پایان از همه برگزار کنندگان این گونه نشست‌ها که در راستای بیداری امت اسلامی اقدام کرده و همچنين از رسانه های جمعی که با پوشش رسانه ای خود، رسالت خویش را به درستی به انجام می‌رسانند، تقدير و سپاسگزاری و تشکر می‌نماییم.
والسلام علیکم و رحمت‌الله و برکاته
پنجمین کنفرانس بین‌المللی تقریب ميان مذاهب اسلامی ـ لندن/ 1/10/2011 ـ سوم ذی القعده 1432هـ.ق
به گزارش «تابناک»، به دليل اهميت تقريب میان مذاهب اسلامي در جهان اسلام و وحدت هر چه بيشتر مسلمانان عالم، در سال‌های گذشته، چهار کنفرانس بين‌المللي با نام‌های: «تقريب بين مذاهب اسلامی ضرورتی برای مسلمين در عصر حاضر»، «تقريب، راهکار دفاع از قرآن کريم و پيامبر خاتم حضرت محمد (ص)»، «تقريب ميان مذاهب اسلامی؛ راهی به سوی تکريم انسان و تقويت اتحاد اسلامی» و «نقش تقريب درتعالي امت اسلامي و ساختن آينده آن» در مرکز اسلامی انگليس برگزار شده است و بنا بر ضرورت تلاش هر چه بيشتر برای گفت‌گو ميان مذاهب اسلامی به منظور تقويت وحدت امت اسلامی و درخواست شرکت کنندگان در کنفرانس‌های گذشته برای تداوم اين حرکت مسئولانه و به ويژه مسأله بيداری جهانی اسلامی، مرکز اسلامی انگليس، پنجمين کنفرانس بين‌المللی تقريب بين مذاهب اسلامی را نيز برنامه‌ريزی کرد.
سخنان رييس مركز اسلامي انگليس و نماینده رهبری در انگلستان
اين کنفرانس روز شنبه، برابر با سوم ماه ذيقعده 1432 با خواندن آياتي از قرآن كريم و با صدای دلنشين قاری بين‌المللی قرآن، آقای مصطفی مرجان، کار خود را آغاز کرد و حجت‌الاسلام و المسلمين «عبدالحسين معزي»، نماينده حضرت آيت‌الله العظمی خامنه ای در بريتانيا و رييس مركز اسلامي انگليس طی سخنانی در مراسم افتتاحيه آن، با خوشامدگويی به ميهمانان و انديشمندان شرکت کننده در اين کنفرانس، به دستاوردهای چهار کنفرانس گذشته تقريب بين مذاهب اسلامی اشاره کرد و نشست انديشمندان و متفکران جهان اسلام را فرصت مغتنمی برای تقارب افکار و رايزنی درباره مسائل و مشکلات جهان اسلام دانست.
رئيس مرکز اسلامی انگليس با اشاره به اينکه وحدت اسلامی، آرمانی بلند مرتبه و برخاسته از قرآن کریم است که ریشه در فطرت انسانی دارد و تقریب مذاهب، بستری طبیعی و عقلایی برای ایجاد وحدت در جهان اسلام است، گفت: برگزاری هر ساله کنفرانسی در زمينه تقریب بین مذاهب، به ويژه در دور کنونی که مسأله بيداری اسلامی جهانی نيز مطرح است، از اهداف مرکز اسلامی انگلیس به شمار می رود و اين وظیفه ای اسلامی است که بر عهده همه اندیشمندان اسلامی است و هر کس به اندازه توان خود، باید در راه تحقق این آرمان ارزشمند تلاش و کوشش نماید، چرا که تقریب مذاهب و سرانجام دستیابی به وحدت اسلامی به معنای واقعی کلمه، مهمترین و اساسی‌ترین عامل برای تحقق عزّت، کرامت و سعادت مادی و معنوی مسلمانان است و هرگز نمی‌توان سعادت اسلامی را در مدار تفرقه و جدایی مسلمانان از یکدیگر جستجو نمود.
رييس مرکز اسلامی انگليس، هدف برگزاری اين گونه کنفرانسها را شناخت بيشتر مذاهب اسلامی از همديگر به منظور همدلی و همفکری و ساختن آينده ای روشن برای امت اسلامی برشمرد و افزود: امروز ما بنا بر مسئوليت سنگين اسلامي خويش و به پيروي از مصلحان خيرانديش در اين همايش گرد هم آمده‌ايم و بر اين باوريم كه انديشمندان جهان اسلام می‌توانند با بهره‌گیری بهينه از چنين فرصت‌ها و با گفت‌وگو، راه جامعه اسلامی را به هدف غايِی خود يعنی تشكيل «امت واحده اسلامي» نزديک سازند.
قرائت مقاله دبيرکل مجمع جهانی تقريب بين مذاهب اسلامی
در ادامه برنامه کنفرانس، متن مقاله آيت الله محمد علی تسخيری، دبيرکل مجمع جهانی تقريب بين مذاهب اسلامی در ايران که با عنوان: «تحقق وحدت اسلامی با گسترش تقریب و عمق بخشیدن به بیداری اسلامی» به دبيرخانه همايش فرستاده شده بود، توسط آقای شيخ تريکی خوانده شد.
در نوشته آيت‌الله تسخيری آمده است: وحدت اسلامی، طرحی جامع و چند بعدی و بیانگر هدف اعتقادی مقدس است. هرچند شرایط تاریخی و اجتماعی، معنی آن را به نوعی محدود به بعد مذهبی و ارتباطات مذهبی ميان مسلمانان کرده، در حقیقت وحدت اسلامی شامل همه جوانب زندگی مسلمانان از قبيل مسائل فرهنگی، اجتماعی و سیاسی می‌شود که از بعد مذهبی کم اهمیت‌تر نیستند.
وحدت سیاسی در سطح ساختار درونی نظام و روابط ملتهای مسلمان با یکدیگر و وحدت اجتماعی در سطح ارتباطات شهروندی و وحدت فرهنگی در سطح تفکر و ابعاد متفاوت آن در زندگی نوین بشری، ضرورت‌هایی هستند که سخن گفتن از وحدت اسلامی بدون پاسخگویی به آنها و زمینه سازی مناسب، امکان ندارد؛ بنابراین، باید افقهای جدیدی در موضوع وحدت اسلامی گشوده شود و از دیدگاه‌های کارشناسان سیاسی، اجتماعی و فرهنگی، در کنار کارشناسان مذهبی بهره برداری شود.
دبيرکل مجمع جهانی تقريب بين مذاهب اسلامی در ايران در ادامه نوشتار خود آورده است: هم‌اکنون ضرورت وحدت اسلامی در صدر اولویت‌های مسلمانان است و مبنای بازگشت بزرگی و عظمت از دست رفته آن به دلیل اختلافات و درگیری‌های فکری و اعتقادی است و اين پروژه در عالم واقع محقق نمی‌شود، مگر اينکه ابزارها و زمینه‌های مناسب آن ایجاد شود.
آيت‌الله تسخيری افزوده است: در شرايطی که استکبار جهانی از سه قرن گذشته، تلاش کرده تا حضور خود را در سرزمین‌های اسلامی مستحکم کند و تا آنجا پیش رفته که تنها در نیمۀ نخست قرن بیستم، بیشتر بلاد اسلامی را به اشغال خود درآورده و طرح خود را بر چند پاره کردن جهان اسلام و عقب نگه داشتن آنان و همچنين زمینه سازی برای ترویج سکولاريسم کشنده متمرکز کرده بود، به یکباره بیداری اسلامی برآمده از پیروزی انقلاب اسلامی در ایران در بسياری از کشورهای اسلامی رخ می‌نمایند و همۀ رشته‌های آنان را پنبه و جهان استکبار را مبهوت می‌کند.
از اين روی، در چنين شرايطی، استکبار جهانی به محاصره انقلابهای مردمی روی آورده و با شبهه پراکنی به دور کردن توده‌های مردم از انقلاب پرداخته و چه بسا، گاه در اين زمينه به پیشرفت‌هايی نیز دست يافته است. اما در نهایت نهيب شعله مقدس بيداری اسلامی فراگیر شد و ملتها در برابر حکام مستبد و مزدور قیام کردند و آنان را از اریکۀ قدرت یکی پس از دیگری پایین کشیدند و با قدرت به پایگاه‌های استکبار تاختند و این شعله همچنان تا رسیدن به همۀ اهداف خود انشاءالله فروزان خواهد ماند.
سخنان امام جماعت مرکز اسلامی امام خويی لندن
سخنران بعدی اين نشست، حجت الاسلام والمسلمين دکتر سيد فاضل ميلانی، امام جماعت مرکز اسلامی امام خويی لندن بود که سخنان خود را با محور «تقريب؛ تلاشی ريشه دار و نياری جدّی» آغاز کرد.
وی با اشاره به تاريخچه ابتکار و اهميت تقريب بين مذاهب اسلامی، اين مسأله مهم را آرزويی برای انديشمندان و علما و رهبران دينی دانست که ساليان سال در راهی پيشروانه همواره در کشورهای اسلامی منادی آن بوده اند. البته اين ابتکار، گاهی با افول همراه بوده ولی امروز در پرتو بيداری اسلامی، بار ديگر شکوفايی آن احساس و دیده می‌شود.
امام جماعت مرکز اسلامی امام خويی لندن افزود: همگان می‌دانند تلا‌ش‌های علمايی که در اصلاح طلبی و دفاع از عقايد شيعيان مانند سيد عبدالحسين شرف الدين و شيخ محمد حسين کاشف الغطاء پيشتاز بودند، زمينه‌ساز گشودن افقهای گسترده ای برای تبيين مبانی اوليه تقريب بين مذاهب اسلامی بوده است.
حجت الاسلام والمسلمين فاضل ميلانی با اشاره به بيداری اسلامی که جهان اسلام را فرا گرفته است، اين بيداری و حرکتهای مردمی را بی ترديد زمينه ساز آينده ای روشن برشمرد که پيامبر اکرم(ص) بشارت آن را با تشکيل حکومت جهانی حق و عدل به پيشوايی حضرت مهدی منتظر (عج) داده است.
وی در پايان سخنان خود تأکيد کرد: ما از اختلافاتی که از گفتمان و تضارب افکار و تفاوت‌های فرهنگی ناشی می‌شود، استقبال می‌کنيم، چرا که در نهايت همه ما مسلمين از مذاهب گوناگون اسلامی دارای مشترکات زيادی هستيم و بر محوريت خدای يگانه و قرآن و سنت پيامبر اکرم (ص) اتفاق نظر داريم.
سخنان امام مرکز اسلامی اسپارک بروک بيرمنگهام
از ديگر سخنرانان پنجمين کنفرانس تقريب که مقاله خود را با نام: «راهکار پيش روی ماست؛ قرآن و سنت پيامبر» ارایه داد، شيخ مفتی محمد فاروق علوی از کشور پاکستان و امام مرکز اسلامی اسپارک بروک بيرمنگهام بود.
شيخ مفتی فاروق علوی در سخنان خود با تأکيد بر اينکه در زمان حاضر دست يافتن به وحدت نظر درباره مباحث گوناگون فکری و اسلامی ميان مذاهب اسلامی در بالاترين حد اهميت قرار دارد، گفت: همه علما و رهبران مسلمين بايد به اين مسأله توجه ويژه‌ای کنند، چون دشمنان اسلام لحظه‌ای از فعاليت و تلاش برای ايجاد تفرقه، کينه توزی و عداوت ميان مسلمانان غافل نيستند و درصدند تا ميان مسلمانان شيعه و سنی که به شدّت پايبند دين و جهت‌گيری‌های دينی و مذهبی خود هستند و به عزّت و عظمت اجتماعشان اهتمام می‌ورزند، تفرقه ايجاد کنند و تنها به دليل مسلمان بودنشان، چهره و شخصيت آنان را تخريب کنند، ولی همه دشمنان اسلام بايد بدانند که هويّت اسلامی برای يک مسلمان از افتخارات اوست و اجازه نخواهد داد تا اين هويت خدشه دار شود.
امام مرکز اسلامی اسپارک بروک بيرمنگهام با اشاره به اينکه يکی از معجزات پيامبر بزرگ اسلام اين است که ديدگاه و تعاليم انسانی را در همه محيط های اجتماعی همچون خانه، مدرسه، بازار، مسجد و ميدانهای جنگ و جهاد به حد کمال عرضه کرد، اظهار داشت: پيامبر اعظم، همه عادت‌ها و اخلاق‌ها و فرهنگ‌ها و رفتارهای اجتماعی و ملاک‌های خير و شر و حلال و حرام و قوانين و شرايع را تغيير داد و به کمال رساند و حتی جزيی‌ترين آداب زندگی مردم را به آنان آموزش داد و تا زمان حضورش اجازه نداد تا شر و ظلمی در جامعه باشد.
شيخ مفتی فاروق با تأکيد بر اينکه در دور کنونی، هر گونه وجود اختلاف و تفرقه و دوری از تعاليم حق در ميان مذاهب اسلامی، نوعی ننگ و بی آبرويی به همراه دارد و بايستی برای از بين بردن آن تلاش کرد و انديشيد که با وجود اين اختلافات چه چيزی به دست می‌آید، افزود: در دورانی که همه مردم با وجود اختلافات نژادی، زبانی، فرهنگی، ظاهری و طبقاتی در کنار هم می‌نشينند و با گفتمان سازنده مهمترين مسايل را حل می‌کنند، مسلمانان که دارای مشترکات بسيار فراوانی هستند، نبايد گرفتار درگيری‌ها و اختلافات تخريب کننده باشند.
امام مرکز اسلامی اسپارک بروک بيرمنگهام، با اشاره به اينکه در دورانی که انسانها به سبب پيروی از هواهای نفسانی غوطه‌ور در فسادهای شيطانی و خودبينی و منيّت و گرفتار سودجويی‌های شخصی هستند و اين خطر حتی جوامع اسلامی را نيز تهديد می‌کند، تنها راهکار درمان اين دردها و گرفتاريها که بشر را به سوی تاريکی‌ها سوق داده، توجه به سوی حق و نور وحدانيّت و تمسک به تعاليم اسلامی است، اظهار داشت: درمان انسانيّت قطعه قطعه شده در دستان خود ماست و آن تمسّک به قرآن و سنّت پيامبر اسلام است. از اين روی، اگر ما بتوانيم در اين کنفرانسها و نشست‌ها با تبادل نظر راهکار‌هايی را برای از ميان برداشتن اختلافات و تفرقه‌ها پيدا نماييم، خدمت بسيار بزرگی به انسانيّت کرده ايم و بايد باور داشته باشيم که اين حقيقتی است که بايد انجام پذيرد.
سخنان امام جمعه و جماعات جمعيت مسلمانان لبناني مقيم بريتانيا
حجت‌الاسلام شيخ حاتم ابوديه از كشور لبنان و امام جمعه و جماعات جمعيت مسلمانان لبناني مقيم بريتانيا در لندن، چهارمين سخنران پنجمين کنفرانس تقريب بين مذاهب اسلامی بود که مقاله خود را با نام: «اساس و لوازم تقريب هر گونه اهانت به مقدسات ديگران و تکفير آنان را محکوم می‌کند»، ارایه کرد.
وی با تشکر از برگزاری اين کنفرانس به همّت مرکز اسلامی انگليس، مسأله بيداری جهانی اسلامی را که عنوان اين کنفرانس قرار گرفته است، بسيار مهم و استراتژيک دانست و گفت: بی‌گمان، تحولات سياسی و سريعی که در صحنه سياست جهانی به سبب حرکتها و انقلابهای مردمی و توسط ملتهای مسلمان منطقه بوقوع پيوسته، موجب شکستن ديوارها و باورهای ترس از ديکتاتورها و زورمداران شده است و نتايج وتغييرات بسيار عظيمی را در سطح نظامها و معادلات مستکبران بوجود آورده و توانسته هويّت واقعی مفسدان ورژيم‌های فاسد را آشکار نمايد.
امام جمعه و جماعات لبناني‌های مقيم بريتانيا با تأکيد بر اينکه به تحقيق امت اسلامی امروز در رویارویی با خطرات بسيار جدّی است و نظامهای استکباری جهانی نيز در اوضاع کنونی تحرکات و تلاش گسترده ای ضد ملتهای انقلابی منطقه برای بازگرداندن سلطه و هيمنه از دست رفته خود به کار می‌بندند، افزود: اين تحرکات استکبار و شعارهای فريبنده و عوام فريب آنان، عواطف و احساسات قلبی ملتها را نشانه رفته و هدف از آن دست يازيدن مجدد و حفظ سيطره و سلطه استعماری آنان بر ثروت‌های ملی ملتهاست و برای رسيدن به هدف نهايی خود به دنبال ايجاد منطقه خاورميانه جديد با دولت‌های کوچک و ضعيف و متشتت هستند.
حجت الاسلام شيخ حاتم ابوديه با برشمردن خطرات بزرگی که مسلمانان و ملتهای انقلابی منطقه را تهديد می‌نمايد، اظهار داشت: ترويج و انتشار تفکّر تکفيری و عدم مقبوليت ديگران، برنامه‌ريزی و اعمال طرح فتنه انگيزی و تفرقه بر پايه جنگ و خونريزي‌های ملتها و ايجاد فضای نا امنی و منفعل در سرزمین مسلمين از خطرات بزرگی است که مسلمانان را تهديد نموده و مقدمه ايجاد تقسيم کشورها به مناطق کوچک و بی خطر برای استکبار جهانی خواهد بود.
از اين روی بر همه لازم است تا در خلال اينگونه کنفرانسها طرح جامع و روشنی را برای رويارويی با طرح های خطرناک استکبار جهانی به امت اسلامی ارایه دهيم و به ياری آنها بشتابيم و بتوانيم احيای دين اسلام و شريعت الهی و عدم بازگشت ارتجاع توسط ايادی استکباری را که خواسته آنها و از نتايج و دستاوردهای اين بيداری امت اسلامی است، با قوّت و قدرت محافظت و از انحراف آن توسط استکبار نيز پيشگيری کنیم.
امام جماعت مسلمانان لبنانی مقيم لندن با استناد به آيات قرآنی معاضدت و تعاون در مواجهه با منکر و ظلم را نشر و ترويج عدل و خير دانست و گفت: حضرت امام خمينی (ره) تجربه بسيار بی نظير، موفق و گرانبهايی را در قرن حاضر تقديم همه ملتها به ويژه امت اسلامی قرار داد، به گونه‌ای که همواره نتايج و عطايا و ثمرات آن وضوح بيشتری در بين ملتها پيدا می‌نمايد. و نتيجه عملی آن نيز تاسيس نظامی اسلامی و مبتنی بر خواست واراده مردم و تأمين کننده عدالت، آزادی و امنيت برای آنان است که همه آمال و آرزوهای مردم را نيز محقق ساخته است.
وی با اشاره به اينکه امام خمينی پس از خود، رهبری اين نظام اسلامی را به دست فرد امينی همچون امام خامنه ای سپرد که هم اکنون نيز پشتيبان و حامی اين بيداری اسلامی در جهان اسلام است، افزود:به واقع بر ما واجب است که از اين تجربه بزرگ بهره ببريم و آن را در رويارويی با استکبار جهانی و هيمنه و سيطره دروغين آنان به کار بنديم.
حجت الاسلام شيخ حاتم ابوديه در نتيجه‌گيری از سخنان خود اعلام نمود: ما بايستی تلاش کنيم تا اسلام گرانقدر که بر پايه توحيد و وحدت کلمه و گفت‌وگو بنا نهاده شده به درستی در جامعه اسلامی تنفيذ شود و ضمن توصيه به همگان مبنی بر پرهيز از تفکّر تکفيری، آثار نامطلوب آن را نيز بر گسترش بيداری مبارک اسلامی تشريح نماييم و به تبيين ميزان تأثيرگذاری تقريب بين مذاهب اسلامی که در حقيقت رسيدن به مرز مشترک و نقطه محوری است بپردازيم.
سخنان دکتر محمد بن مختار الشنقيطی استاد دانشگاه از کشور موريتانی
دکتر محمد بن مختار الشنقيطی، استاد دانشگاه از کشور موريتانی از ديگر سخنرانان اين نشست بود که محور سخنان خود را «آتش فتنه را با جوهر قلم دانشمندان و نه با خون بی گناهان خاموش بايد کرد» اعلام نمود و با تأکيد بر اينکه فتنه مذهبی سرنوشت محتوم ما نيست، بلکه بازخورد ناتوانی فکری و سياسی ما در ايجاد فضايی چند صدايی است که هم اسلام آن را به رسميت شناخته و هم بیشتر جوامع بشری آن را پذيرفته‌اند، افزود: نخستين نياز ما بازگشت نقش‌آفرينی عقل در زندگی و توقف خودآزاری است. اگر در روزگاری که امت اسلامی به دليل تفکّر باطنی توازن فکری خود را از دست داده بود، ابوحامد غزالی کتابی را با نام «فضايح باطنية» نوشت، اينک ما نيازمند افشای «فضايح طائفية» هستيم که همچون آتشی در خرمن جوامع اسلامی افتاده است.
وی افزود: در اوضاع کنونی، اقتضای حکمت اين است که اهل سنّت به نقد ابعاد منفی ميراث فکری خود بپردازند و شيعيان نيز چنين کنند تا خود را از ورطه سقوط در جدل‌های بی سرانجام با يکديگر برهانند. نياز امروز ما اين نيست که هر کدام به اثبات درستی مذهب خويش بپردازيم و بر بطلان مذهب ديگری متعصبانه استدلال کنيم؛ بلکه نيازمند آن هستيم که اصل طايفه‌گری را به نقد بکشيم و سستی و ناکارآمدی آن را بيان و معنای حديث نبوی؛ «و امّا ترک السنة فالخروج من الجماعة» را به درستی درک کنيم و اين وظيفه انديشمندان و حکماست که برای هدايت مسلمين آتش فتنه را با جوهر قلم‌هايشان خاموش کنند و اجازه ندهند که با خون بی گناهان شعله‌ور شود.
سخنان نماينده آيت الله سيستانی در اروپا
سخنران بعدی کنفرانس حجت‌الاسلام والمسلمين سيد مرتضی کشميری، نماينده آيت‌الله سيستانی در اروپا بود که طی سخنانی با تأکيد بر در ادامه کار کنفرانس مقاله خانم دکتر عايشه يوسف المناعی، استاد دانشکده تحقيقات فقه اسلامی دانشگاه قطر که با عنوان: «رأی قابل اشتراک بين مذاهب اسلامی» تهيه و به دبيرخانه پنجمين همايش تقريب فرستاده شده بود، ولی نتوانسته بود در اين کنفرانس حضور به هم رساند، قرائت شد.
خانم دکتر عايشه يوسف المناعی در سخنان خود، بهترين راه رسيدن مذاهب اسلامی به وحدت و نقاط مشترک فيمابين را بازگشت به قرآن کريم دانست و گفت: با کمک از قرآن کريم می‌توانيم اعتقادات خود را بيشتر به يکديگر نزديک کنيم و سرنوشت يکسان خود را با اتحاد رقم زنيم. دين، عقل، منطق و مصلحت مشترک ما، همه و همه يکصدا منادی اين حقيقت هستند. همه انديشمندان و صاحبنظران مذاهب اسلامی شيعه و سنی با یاری قرآن کريم و تمسک به فرامين آن، بايستی راه‌های نزديکی بيشتر و اشتراکات خود را بيابند و در اختيار همگان گذارند، چرا که کتاب قرآن، کتابی است که شيعه و سنی معتقد به آن هستند و ايمان راسخ دارند که هيچ گونه تغييری از صدر اسلام تا کنون در آن ايجاد نشده و در همه سرزمین‌های اسلامی و کشورهای اسلامی و جهان اسلام به صورتی واحد چاپ و منتشر می‌شود.
سخنان استاد دانشکده تحقيقات فقه اسلامی دانشگاه قطر
استاد دانشکده تحقيقات فقه اسلامی دانشگاه قطر با تأکيد بر اينکه همه رهبران و سياستمداران کشورهای اسلامی و مسلمانان از فرق گوناگون مذهبی به ويژه رسانه های کشورهای اسلامی می بايستی نسبت به رعايت حقوق عموم شهروندان و به ویژه اقليتها در کشورشان پايبند باشند و از خود شرح صدر نشان دهند، افزود: حقوق اقليت شيعه در کشورهای اسلامی با اکثريت سنی و يا اقليت سنی در کشورهای با اکثريت شيعه از نظر حقوق شهروندی بايد يکسان باشد و در برابر جامعه و حکومت خود نيز مسئوليت‌های مساوی و برابر داشته باشند.
وی با اظهار اميدواری از اينکه در آينده نزديک، شاهد برگزاری کنفرانسی بين المللی با حضور روسا و رهبران برخی از کشورهای اسلامی که به ويژه دارای رسانه‌های جمعی تأثيرگذاری در جامعه بين الملل هستند، باشيم، گفت: همچنين اميدوارم که دستاوردها و نتايج اين کنفرانس‌های تقريب که به همّت مرکز اسلامی انگليس و با حضور متوليان تقريب از همه کشورهای اسلامی که اهتمام تقريب بين مذاهب اسلامی را دارند، برگزار شده، به عنوان راهبردی عملی و با نظارت سياستمداران و رهبران دينی و روحانيون و اصحاب رسانه‌های گروهی مورد استفاده قرار گيرد و به وحدت و اتحاد عملی ميان مسلمانان از فرق اسلامی جامه عمل بپوشاند.
سخنان استاد دانشگاه معسکر الجزاير
سخنران بعدی کنفرانس دکتر نابی بوعلی استاد دانشگاه معسکر الجزاير بود که نام مقاله ارایه شده خود را «ناگزير بودن تقريب بين مذاهب اسلامی در سايه بازگشت اشغالگری و نگرانی‌ها» قرار داده بود.
دکتر نابی بوعلی در مقاله خود با اشاره به اهميت تقريب بين مذاهب اسلامی به عنوان يک پروژه همزيستی آورده است: با پيشرفت مسأله جهانی شدن و تحولات بزرگی که جهان کنونی با آن روبه‌روست، امت اسلامی خود را بيش از هر زمان ديگر در برابر چالش‌های جديدی همچون همراهی با مدرنيته و درهای باز که همجواری با جهان پيشرفته بر او تحميل کرده است، می‌بيند و بدين ترتيب، ضرورت حفظ و نگهداری ارزشها و ميراث فرهنگی و دوری از لغزيدن به وادی ارزش‌های موهوم بيش از گذشته اهميت پيدا می‌کند.
وی با تأکيد بر اينکه برقراری توازن در اين معادله بويژه در جهانی که همه چيز به سود زورمداران تعريف شده، کار آسانی نيست، اضافه کرده است: امت اسلامی که امت برگزيده خداوند است، بايستی همه توان خود را با شتاب هر چه بيشتر به کار گيرد تا بتواند آمال و آرزوهای ملتهای دل خسته و تشنه آزادی و پيشرفت را برآورده سازد. و از مهمترين مظاهر و اولويت‌های وحدت فکری همانا تقريب بين مذاهب اسلامی است تا بدين وسيله، موانع فکری و روانی و نمادينی را که در تاريخ انباشته شده اند، برداشته شوند و پس از آن نيز مرزهای جغرافيايی غير واقعی و بی منطق متلاشی شوند.
استاد دانشگاه معسکر الجزاير، نتيجه روی آوری به تقريب بين مذاهب اسلامی را رسيدن به وحدت در اهداف سياسی و مصالح اقتصادی و اجتماعی خواند و افزود: اسباب وحدت ميان مسلمانان، بسيار بيشتر از موجبات تفرقه در ميان آنان است، چرا که گذشته و آينده و اهداف مشترک و دردها و آرزوهای يکسان و همگونی فرهنگی در کنار همجواری جغرافيايی و مصالح اقتصادی آنان، همه و همه عوامل قدرتمندی برای ايجاد امتی متحد و متمدن است تا بتواند رسالت جاودان خود را در جهان به انجام رساند.
سپس سخنرانان در ميزگرد پاسخ به پرسش‌های حاضرين شرکت کردند و به آنان پاسخ دادند.
از نکات جالب توجه اين کنفرانس، حضور چشمگیر نمايندگان رسانه‌های گروهی برای پوشش گسترده خبری و تصويری اين کنفرانس بود. شبکه‌های تلويزيونی صداوسيمای جمهوری اسلامی ايران، جام جم، خبر، سحر، الغدير، العالم، العراقيه، الکوثر، الهادی، ثقلين، الفرات، الفيحاء، الشرقيه، خبرگزاری جمهوری اسلامی ايران، روزنامه اطلاعات بين‌الملل و روزنامه الشرق الاوسط از جمله رسانه‌هايی بودند که رويدادهای اين کنفرانس را پوشش می‌دادند.
بنا بر همين گزارش همچنين چند تن از سخنرانان شرکت کننده در کنفرانس در برنامه مصاحبه مطبوعاتی با رسانه‌های گروهی شرکت کردند و به پرسش‌های آنان پاسخ دادند.
ادامه کار پنجمين کنفرانس بين‌المللي «تقريب ميان مذاهب اسلامي» در مركز اسلامي انگليس
پنجمين کنفرانس يک روزه بين‌المللي «تقريب ميان مذاهب اسلامي» که با نام «بيداری جهانی اسلامی و طرح تقريب بين مذاهب اسلامی» از ساعت 9:45 صبح روز شنبه اول اکتبر 2011 با حضور جمعی از شخصيت‌ها و انديشمندان برجسته مسلمان از کشورهای مصر، ايران، انگليس، لبنان، الجزاير، عراق، مغرب، فرانسه، پاکستان، سوييس، تونس، يمن، عربستان سعودی، بحرين، موريتانی و قطر در مركز اسلامي انگليس در لندن آغاز شده بود، کار خود را در بعد از ظهر روز شنبه با تلاوت آياتی از قرآن کريم توسط يکی از اساتيد بين‌المللی قرائت قرآن از اهل سنت آقای السيد حسن بخاري و سخنان چند تن ديگر از شخصيت‌های انديشمند اسلامی ادامه داد.
سخنان رييس گروه بين‌المللی مهاجرت و عضو مسلمان در مجلس لارزيلی
ديگر سخنران نشست بعدازظهر اين کنفرانس دکتر مصطفی محمد حابس رييس گروه بين‌المللی مهاجرت و عضو مسلمان در مجلس لارزيلی گفت‌گوی اديان کشور سوييس بود که وی نيز به علت عدم دريافت ويزا از سفارت انگليس در سوييس نتوانست در اين کنفرانس حضور به هم برساند. از اين روی، مقاله ارسالی وی با عنوان: «مسئوليت و وظايف ما در عمل به فقه از اولويت‌های شرعی و حتمی عصر حاضر است» قرائت شد.
وی در مقاله خود انسان را فطرتاً موجودی اجتماعی ونيازمند تماس با محيط افراد خود دانسته و آورده است: اين امکان نيست که انسان جدای از اجتماع زندگی موفق و سعادتمندی داشته باشد و نيازهايش برآورده شود.
از سوي ديگر، انسان به طور طبيعی و ذاتی موجودی لذت جو و نوگراست و قطعاً در کنج عزلت نمی‌تواند به نيازها و آرزوهای خود جامه عمل بپوشاند و توانايي‌های خود را بروز دهد، چون تأمين صحّت و امنيت و زندگی رضايتمند از اساس و اصول حيات است.
به همين دليل پيامبر اکرم(ص) می فرمايد؛ هر کس از شما در موطن خود ايمن و از سلامتی جسمی برخوردار باشد، همچون کسی است که زندگی سعادتمند و امنی دارد؛ بنابراین، اين مسأله ضرورت گفت‌وگو و همزيستی با ديگران را آشکار می‌نمايد و بنا بر آيه شريفه قرآن؛ که می فرمايد: به بهترين شکل و بازبان حق با اهل کتاب و ديگران سخن بگوييد تا بر دلها و قلبها تأثيرگذار شود و سپری در مقابل هجوم جهت‌دار دشمنان و بدخواهان باشد، اين گفتمان فقط يک ارتباط ساده نبايد باشد و بنا بر اصالت تفکّر اسلامی، ارزشمند و مفيد نيز باشد تا موجب وحدت کلمه بر پایه فقه حقيقی اسلامی شود.
دکتر مصطفی محمد حابس با اشاره به اينکه نويسندگان و پژوهشگران و متفکران در گذشته و حال به اشکال گوناگون به فقه اقليتها يا فقه اولويت‌ها و يا فقه در هجرت و تعامل در ارتباطات مسالمت‌آميز در زندگی به صورت فردی و اجتماعی پرداخته‌اند، افزود: اين مسأله چه در کشورهای غربی و چه در سرزمین اسلامی عموماً وجود دارد و مورد توجه است. و يک انسان تيزبين در عصر کنونی برای ايجاد ارتباطات سالم و سازنده درمی‌يابد که همچنان نيازمند به توجه و پژوهش بيشتر در زمينه‌های فقهی برای پاسخ به چالش‌ها و شبهات جديد است و از اين منظر بايد به مسائل گوناگون نگاهی اصولی و نظامند و علمی داشت و اين بدين معناست که برای درک و فهم بهتر موضوعات بايد به مسأله زمان و مکان نگاهی عميق داشت و اصول شرعی و قوانين الهی را به صورت گسترده در تمامی امور زندگی حاکم کرد و همه مسائل را با توجه به دستورهای الهی حل و فصل نمود. اگر اين چنين شد و ديدگاه‌ها منطبق با گستره زمان، مکان، جغرافيا، فرهنگ، زبان، مليّت و عقايد گوناگون قرار گرفت، قطعاً سخنان و گفت‌وگوها در مناظرات و مباحثات شيرين و دلنشين شده و بر دلها اثرگذار خواهد بود.
رييس گروه بين‌المللی مهاجرت سوييس با اشاره به زندگی مسلمانان مهاجر در غرب و همزيستی آنان با مردم اين کشورها، اضافه کرد: قيام‌های مردمی در کشورهای عربی از قبيل تونس، مصر، ليبی و.... و در حقيقت «بهار عربی» که برخی از غنچه‌های آن نيز شکوفا گشته و خود را متجلّی نموده، نيازمند توجه و تبيين امروز ديگر جوامع اسلامی است و ارجاع آن به آينده ديرهنگام و نوعی بی مهری است، چرا که غرب امروز نگاهی جهت دار به مسأله بيداری اسلامی داشته و آن را نوعی تندروی و افراط گرايی و خروج از مسير اعتدال معرفی می کند و در جريان پشت پرده اعلام ضديّت با خارجی‌ها و حجاب و مآذن (مناره مساجد) در کشورهايی همچون سوييس و فرانسه کاملاً آشکار است و متأسفانه اين گونه تلاش‌ها در راستای ترويج اسلام هراسی و ترويج طرح‌های مستمر ضديّت با اسلام از سوی آنان برنامه‌ريزی می‌شود که نتيجه آن تحريک احساسات و کينه‌توزی ضد مسلمانان است.
اين مسائل موجب شده است تا موسسات اسلامی حاضر در کشورهای غرب نيز با درگير کردن خود و مسلمانان به مسائل حاشيه‌ای و بی توجهی به اصل موضوع بيداری اسلامی و با عملکردهای نادرست خود دانسته يا ندانسته اهداف اين کشورها را تقويت کنند.
دکتر مصطفی محمد حابس با اشاره به اعجاز لفظی و بيانی و علمی آيات قرآن کريم، بر لزوم پژوهش و تحقيق بيشتر در قرآن کريم برای بهره‌گيری و دستيابی به راهکارهای جديد برای رفع مشکلات مسلمانان و به ويژه پاسخ به پرسش‌ها و شبهات نسل‌های جديد تأکيد کرد و افزود: در صورت تفقه جديد در آيات قرآنی متناسب با زمان و مکان کنونی و گشودن درهای جديد در گفتمان، نزديکی آرای بيشتر و راه‌های رسيدن به وحدت عملی هموارتر خواهد شد و ديوارهای بی‌اعتمادی از بين خواهد رفت.
و اين مسأله تنها با حضور و تلاش و همّت همه علما و رهبران وانديشمندان مذاهب اسلامی ميسور و تأثيرگذار خواهد بود و در اين صورت است که برج‌های تمدن جديد اسلامی در سراسر جهان و در پرتو معارف قرآن کريم سر به آسمان تعالی خواهد کشيد و دين مولايمان حضرت محمد مصطفی (ص) در گستره جهان حاکم خواهد شد.
سخنان استاد دانشگاه و امام جمعه مرکز اسلامی منطقه سرچی شهر پاريس از کشور فرانسه
سومين سخنران برنامه بعدازظهر اين کنفرانس دکتر نصيف الجبوری استاد دانشگاه و امام جمعه مرکز اسلامی منطقه سرچی شهر پاريس از کشور فرانسه بود که مقاله خود را با عنوان: «نقش عالمان دينی و انديشمندان و روشنفکران در تقويت و پيشبرد بيداری اسلامی جهانی» قرار داد.
دکتر الجبوری با اشاره به اينکه ساليان زيادی است که امت اسلامی به سبب دخالت بيگانگان و ذلت پذيری مسئولين نظامها و حکومتها، گرفتار انحرافات تأثيرگذار بر جوامع اسلامی و تحميل ظلم حکومت غاصب اسراييل در منطقه شده است، اظهار داشت: اين فشارها بر امت اسلامی، موجب بيداری اسلامی و حرکتهای خودجوش و انقلابی در ميان آنان شده و از نشانه های بارز اين بيداری اسلامی، به وجود آمدن جوانانی متدين و غيرمتعصب از مذاهب اسلامی گوناگون در مسائل بومی و ايدئولوژيکی است که وحدت و اتحاد آنان را در اين انقلاب‌ها برای اهدافی مشترک فراهم آورده است.
امام جمعه منطقه سرچی پاريس با تأکيد بر اينکه در موقعيت کنونی که تعدادی از سران فاسد و ديکتاتور منطقه در اثر بيداری اسلامی مردم سقوط کرده‌اند و حکومتها از شر وجودی آنان آزاد شده اند، انديشمندان و علما و مردم می بايستی به همه جوانب بويژه نفوذ تخريبی نظامی و اقتصادی غرب توجه کامل داشته باشند، گفت: تنها در صورت اتحاد و فرياد رسای امت و هشياری مسئولان است که می‌توانند در مقابل اين نفوذ اقتصادی و نظامی ايستادگی نمايند.
دکتر الجبوری افزود: انقلابيون در اين حرکتهای مردمی و بيداری اسلامی بايد محوريت و پيمانی برای ايجاد وحدت و تقريب ميان مذاهب مختلف اسلامی تعيين کنند و حتی در نگاهی وسيع تر همه مسلمانان و حتی مسيحيان در اين کشورها از همه قبايل و گروه‌ها، چه اکراد و اعراب بايد در تحريم تکفير و خشونت ميان طوايف و قبايل و گروه‌ها تأکيد اساسی و مبرز داشته باشند و به يک نظام سياسی مردمی واحد اعتماد کنند و همه تابع يک قانون اساسی جامع و شامل و در برگيرنده همه آرا و نظریات همه گروه‌های جامعه باشند و برای آبادانی کشورهای اسلامی وساختن يک جامعه بهتر و ايجاد رفاه برای مردم تلاش کنند.
سخنان رييس انجمن وحدت اسلامی بريتانيا
دکتر کمال الهلباوی، رييس انجمن وحدت اسلامی بريتانيا و از شخصيت‌های برجسته کشور مصر، از ديگر سخنرانان بود که محور سخنان حود را «تقريب وبيداری اسلامی» قرار داد و در سخنان خود تأکيد کرد که بی‌ترديد تقريب بين مذاهب اسلامی و مسأله بيداری اسلامی جهانی با يکديگر پيوندی ناگسستنی دارند.
دکتر الهلباوی با اشاره به اينکه بدون بيداری حقيقی و بازگشت به اصول، تقريب بين مذاهب ممکن نخواهد بود، اظهار داشت: بدون همگرايی مبتنی بر درک درست و همراه با اخلاص و شناخت اولويت‌های جهان اسلام، بيداری حاصل نخواهد شد. از زيباترين گفته ها در اين زمينه عبارتی از شيخ محمد غزالی در کتاب «مع الله، دراسة فی الدعوة و الدعاة» است که می‌گويد: «اختلافات علمی و مذهبی ميان مسلمانان حفره‌های عميقی را ايجاد و آنان را به امت‌های عقب مانده تبديل نمود، در حالی که آنان امتّی واحد هستند».
رييس انجمن وحدت اسلامی بريتانيا با تأکيد بر اينکه هر کس اندک اندیشه‌ای در اختلافات کند به سرعت درمی‌يابد که به مقدار زيادی اين اختلافات نتيجه تحريکات و اصرار بی مورد بر تشديد و گسترش دامنه آن بوده و احياناً با برخی از حساسيت‌های قبيله ای و يا منافع شخصی پيوند خورده است، افزود: در هر شرايطی استمرار اين وضعيت جايز نيست و بايد اصلاح شود. به هر مقدار که دانش و بينش افزايش يابد، دايره اختلافات تنگتر شده و امت اسلامی بيشتر در راه درست وحدت قرار می گيرد.
دکتر کمال هلباوی اشاره کرد به باور ما، تقريب بين مذاهب اسلامی و ايجاد وحدت بين امت مسلمان، واجب است که باید نسل نو خود را نيزبه سوی آن راهنمايی کنيم و با ديدی منصفانه به تاريخ اسلام بنگريم و آن را از شایبه‌ها بپيراييم.
ارایه مقاله رييس بخش گفت‌وگوی اديان و فرهنگ‌های دانشکده علوم انسانی قنيطره دانشگاه ابن طفيل مغرب در ادامه کار کنفرانس مقاله خانم دکتر مريم آيت احمد و علی رييس بخش گفت‌وگوی اديان و فرهنگ‌های دانشکده علوم انسانی قنيطره دانشگاه ابن طفيل مغرب که با عنوان: «نقش امنيت انديشه در تقريب بين مذاهب اسلامی» تهيه و به دبيرخانه پنجمين همايش تقريب فرستاده شده بود، ولی نتوانسته بود در اين کنفرانس حضور به هم رساند، خوانده شد.
خانم دکتر مريم آيت احمد و علی در مقاله خود با تأکيد بر نقش امنيت انديشه، نپذيرفتن روش اعتدال را واکنشی به خشونت طرف مقابل دانسته و آورده است: از خشونت، واکنشی جز خشونت متقابل برنمی‌تابد و کار به سرعت به سمت چرخه بی سرانجامی منتهی خواهد شد.
از اين روی، اگر علتهايی که زمينه ساز بروز چنين افکار پرخاشگرانه و تندرو در جهان اسلام بررسی و برطرف نشوند، هرگونه درمان امنيتی و يا مداراگونه، ناتوان از حل مشکلات و تقريب بين انديشه ها خواهد بود و حتی ممکن است به عاملی اضافه در رشد افکار تندرو تبديل شود؛ بنابراین، بسيار مهم و لازم است که همه مسلمانان؛ پديده انديشه اسلامی در پرتو حوادث و اوضاع کنونی و بيداری جهانی اسلامی بوجود آمده را به درستی بشناسند.
رييس بخش گفت‌وگوی اديان و فرهنگ‌های دانشکده علوم انسانی قنيطره دانشگاه ابن طفيل در مقاله خود با تأکيد بر اين مطلب که در جستجوی آرامش و امنيت انديشه بودن، هدفی والاست که به شخص و يا روزگار معينی وابسته نيست بلکه در تاريخ بشری همواره انسانها در جستجوی دستيابی به امنيت زندگی خود و جهان بوده اند، افزوده است: برای رسيدن به اين امنيت بايستی مستلزمات آن از قبيل؛ آزاد کردن انديشه ها از چنبره تعصبّات، طرد تعصبّات فکری در خدمت هواهای نفسانی و جايگزين کردن عقل و منطق، و از سر راه برداشتن جهل و فقر و غلوّ در کيش شخصيّت و استبداد و ايجاد توازن بين برداشت‌های خود و آزادي‌های فردی و اجتماعی، فراهم شوند.
سخنان دبير کل جمعيت دانشگاههای اسلامی مصر
سخنران بعدی کنفرانس دکتر جعفر عبدالسلام، دبير کل جمعيت دانشگاههای اسلامی مصر بود که سخنان خود را با عنوان: «پديده اسلام هراسی، علل و راه‌های مقابله با آن» آغاز نمود.
وی در بحث خود ضمن بررسی پديده اسلام هراسی به روشن کردن ابعاد اين پديده در زمان حاضر و چگونگی بهره‌برداری غرب از ترويج نسبت‌های ناروايی از قبيل خشونت طلبی، خرافاتی بودن و دشمن علم بودن به مسلمانان پرداخت.
دکتر جعفر عبدالسلام به تشريح علل واقعی پديده اسلام هراسی در نظام آموزشی غرب، اشاره داشت و افزود: نظام آموزشی غرب برای تقويت اسلام هراسی و ترس از جذب و تمايل نوجوانانشان در غرب به سمت اسلام، حتی در کتاب های درسی کودکان خود به آنان می‌آموزند که اسلام دينی حقيقی نيست، بلکه خرافی است و قرآن نيز کتابی از اساطير و گذشتگان است که با کمک راهبی يهودی به نام بحيرا خلق شده است.
دبير کل جمعيت دانشگاههای اسلامی مصر، عامل ديگر پديده اسلام هراسی را رسانه‌های جمعی دانست که با حمايت مالی افراد معاند نسبت به اسلام، با دروغ پردازی عليه دين اسلام فعالانه فعاليت می‌کنند.
وی همچنين به نقش مستشرقين در گذشته وحال در امر دروغ پراکنی عليه اسلام اشاره داشت و حتی نقش برخی از مسلمانان جاهل ويا فريب خورده و مزدور در اين امر را بی ارتباط ندانست.
دکتر جعفر عبدالسلام ترويج اسلام هراسی را پديده ای بسيار خطرناک از سوی دشمنان برشمرد و تاکيد کرد که سازمانهای بين المللی و دانشگاههای اسلامی بايستی با تلاش مستمر و پيگير با آن مقابله کنند و تمامی اين دروغ‌ها را افشا نمايند و با بهره برداری از رسانه‌های ارتباط جمعی به تشريح معارف و حقايق دين مبين اسلام بپردازند.
در ادامه برنامه بعداز ظهر کنفرانس دکتر محمد النعمان محقق و روزنامه نگار از کشور يمن، دکتر حافظ محمد خالد استاد اصول الدين دانشگاه بيرمنگهام از کشور پاکستان، دکتر فواد ابراهيم استاد دانشگاه از کشور عربستان سعودی، استاد فيصل عزيز نماينده جمعيت اسلامی کردستان عراق و دکتر جعفر حسابی استاد دانشگاه از کشور بحرين نيز طی بيانات کوتاهی به نقش تقريب بين مذاهب اسلامی در حرکتهای انقلابی مردم در جهان اسلام و بيداری اسلامی اشاراتی داشته و تاکيد کردند که همه مسلمين بايد با تمرکز بر مشترکات و اصول اصلی وبنيادی مورد قبول همه يعنی اعتقاد به توحيد، نبوّت پيامبر اکرم(ص) و قرآن بر تشکيل امّت واحده اسلامی همّت ورزند و تبلور اين اتحاد را به جهانيان نشان دهند.
بنا بر همين گزارش، در برنامه پايانی بعد از ظهر اين کنفرانس نيز، سخنرانان در ميزگرد پاسخ به پرسش‌های شرکت کنندگان در کنفرانس حضور يافتند وپاسخگوی سوالات حاضرين بودند. پنجمين کنفرانس بين المللی تقريب بين مذاهب اسلامی کار خود را با صدور قطعنامه ای پايان داد.
بيانيه پايانی پنجمين کنفرانس بين‌المللی تقريب بين مذاهب اسلامی در لندن
شرکت کنندگان در پنجمين کنفرانس بين‌المللی تقريب بين مذاهب اسلامی در لندن، ديدگاه‌ها و توصيه‌های خود را به عنوان بيانيه پايانی اين کنفرانس به شرح زير تصويب کردند:
بسم‌الله الرحمن الرحیم
(وَاعْتَصِمُواْ بِحَبْلِ اللَّهِ جَمِيعًا وَلاَ تَفَرَّقُواْ وَاذْكُرُواْ نِعْمَةَ اللَّهِ عَلَيْكُمْ إِذْ كُنتُمْ أَعْدَاء فَأَلَّفَ بَيْنَ قُلُوبِكُمْ فَأَصْبَحْتُم بِنِعْمَتِهِ إِخْوَانًا وَكُنتُمْ عَلَىَ شَفَا حُفْرَةٍ مِّنَ النَّارِ فَأَنقَذَكُم مِّنْهَا كَذَلِكَ يُبَيِّنُ اللَّهُ لَكُمْ آيَاتِهِ لَعَلَّكُمْ تَهْتَدُونَ)(سورة آل عمران: 103).
پنجمین کنفرانس بین المللی تقریب اسلامی با حضور بسیاری از علما و اندیمشندان و مسلمانان از ملیّتها و قومیت‌های گوناگون در مرکز اسلامی انگلیس برگزار شد و در پایان برنامه کنفرانس، شرکت کنندگان در ارتباط متقابل بین بیداری اسلامی و تقریب بین مذاهب توصیه و پشنهادهای خود را در 14 بند به شرح زیر صادر کردند:
1 ـ تقریب بین مذاهب اسلامی پس از سال‌ها تلاش و پیگیری، هم‌اکنون نقش حیاتی در تعيین آینده مسلمانان دارد. تقریب یعنی برتری دادن روحیه تفاهم و وحدت و پرهیز از هرگونه تفرقه و جدایی؛ که بی‌گمان، به زيان مسلمانان خواهد بود. وحدت اسلامی به عنوان حرکتی متمدنانه یعنی همکاری بین مذاهب اسلامی بر اساس مشترکات برای دستیابی به اهداف مشترک و مصالح عالیه امت اسلامی با حفظ احترام به اعتقادات مذاهب گوناگون مسلمانان در سخن و عمل بايد مدّ نظر قرار گيرد.
2 ـ امنیت فکری در تقریب بین مذاهب اسلامی تأثیر بسزایی داشته و برای دستیابی به آن باید با کوشش و تلاش پیگیر با ایجاد فضای مناسب به دور از تعصب و هیجانات عاطفی و با حاکم کردن منطق عقلانی همۀ موانع را از پیش پا برداریم.
3 ـ سیاست‌های بیگانگان در برانگیختن احساسات مسلمانان بر پايه دروغ و دادن نسبت‌های ناروا به آنان ، مانع دستیابی مسلمانان به مراکز قدرت و تصمیم گیری می شود؛ هر چند که عملکرد برخی مسلمانان نادان را در رشد اسلام هراسی نیز نمی توان نادیده گرفت، باید با تلاش بیشتر و همکاری همه جانبه سازمان‌ها، دانشگاه‌ها و مراکز مرتبط با آنها با اين پدیده به مقابله برخاست.
4 ـ مهتمرین مسئولیت اندیشمندان دینی در زمان کنونی، تلاش برای بارور کردن حرکت بیداری اسلامی و عمق بخشیدن به آن با روشنگری و بیان آفات و خطراتی است که توسط دسایس و توطئه‌های غرب این حرکت را تهدید می‌کند.
5 ـ شرکت کنندگان در کنفرانس، بر خود لازم می دانند با اعلام حمایت از حرکت بیداری اسلامی، با افتخار از انقلابهای مردمی یاد کرده و از جوانان برومند ملتهای اسلامی بخواهند در ابراز خواسته‌های بر حق خود با اظهار چهرۀ متمدنانه اسلام و با پرهیز از هرگونه اختلاف، پیگیر مطالبات مشروع خود باشند، چرا که برای دستیابی به اهداف بیداری اسلامی بایستی از روش‌های مسالمت آمیز بهره گرفت. از اين روی، ما هر گونه حرکت خشونت آمیز که منجر به قتل و جرح از سوی هر کس که باشد، محکوم کرده و خواهان برخورد با کسانی هستیم که سهمی در کشاندن این حرکت به سوی خشونت دارند.
6 ـ وحدت کلمه ضامن خارج کردن امت اسلامی از تاریکی است که سال‌های طولانی در آن گرفتار شده بود. و تقریب زمینه ساز پایه گذاری بنیاد مستحکم برای حرکت پیشروانه امت اسلامی و رها سازی آنان از دشمنان و بدخواهان است. در غیر این صورت، همچنان دشمنان چشم طمع به ثروت‌های ملی کشورهای اسلامی خواهند داشت.
7 ـ شرکت کنندگان بر پیگیری توصیه‌های این کنفرانس و کنفرانس‌های پیشین تأکید کرده و پیشنهاد می‌دهند با راه‌اندازی دبیرخانه‌ای همیشگی این مهم انجام پذیرد.
8 ـ شرکت کنندگان از برگزاری کنفرانس بیداری اسلامی که به تازگی در تهران برگزار شد، قدردانی کرده و بر پیگیری و زمینه سازی برای اجرای توصیه های آن تأکید می ورزند.
9 ـ فتنۀ مذهبی که به وسیله گروهی از مردم نادان از میان مسلمانان و با کمک همه جانبه استکبار جهانی ترویج می‌شود، هدفی جز ایجاد تفرقه میان مردم یک کشور و توهین به مقدسات و تحریک عواطف مردم علیه یکدیگر را ندارد و به نظر ما، شرکت کنندگان در اين کنفرانس اين امر سلاحی است در دست بیگانگان برای تضعیف امت اسلامی و بر همۀ ما واجب است که در برابر این فتنه در جبهه ای واحد، موضع گرفته و آن را افشا نماییم.
10 ـ رسانه ها امروزه نقشی بزرگ در تغییر رویکرد ملتها و احیاناً گمراه کردن آنان بازی می‌کنند. از اين روی، باید با دقت و پیگیری، متوجه تحریکات رسانه‌های استکباری و هم پیمانان منطقه ای آنان باشیم، وگرنه از تأثیرات منفی آنان در اذهان عمومی در امان نخواهيم بود.
11 ـ بایستی گفتمان دینی ما با امت اسلامی و جهانیان بر مبنای ارزش‌های والای اسلامی باشد تا بتواند با چالش‌های موجود و توطئه های دشمنان مقابله کند.
12 ـ فلسطین موضوع اصلی مسلمانان بلکه مستضعفین در همه جهان است و نماد مظلومت انسان است؛ انسانی که از حقوق خویش در برابر سیاست‌های تروریستی دولتی که از سوی استکبار همه جانبه حمایت می‌شود، دفاع می نمايد؛ بنابراین، ما از ملت مظلوم فلسطین که صاحبان اصلی سرزمین فلسطین هستند، حمایت کره و از مقاومت ملت لبنان و همۀ ملتهای حق خواه نيزحمایت می‌کنیم.
13 ـ یکی از انگیزه‌های برگزاری کنفرانس تقریب، نزدیک کردن قلبها به یکدیگر است که زمینه‌ساز نزدیک شدن عقل‌ها و اندیشه‌هاست. بایستی با برگزاری برنامه‌های مشترک به گونه‌هایی، این کار انجام پذیرد و پیشنهاد می شود با تشکیل مجلس اعلای اسلامی از حکما و علمای مسلمانان، نهادی عهده دار رسیدگی به اختلافاتی که احیاناً بین طوایف مختلف اسلامی پیش می‌آید شده و به حل و فصل آن اقدام نماید.
14 ـ در پایان از همه برگزار کنندگان این گونه نشست‌ها که در راستای بیداری امت اسلامی اقدام کرده و همچنين از رسانه های جمعی که با پوشش رسانه ای خود، رسالت خویش را به درستی به انجام می‌رسانند، تقدير و سپاسگزاری و تشکر می‌نماییم.
والسلام علیکم و رحمت‌الله و برکاته
پنجمین کنفرانس بین‌المللی تقریب ميان مذاهب اسلامی ـ لندن/ 1/10/2011 ـ سوم ذی القعده 1432هـ.ق
