آرامش پیش از توفان سعودی ها؛ امنیتی که شاید به یک سیلی بند باشد

سرویس بین الملل ـ شاید به هیچ وجه خانم پلیس تونسی گمان نمی کرد که نواختن سیلی او به صورت مهندس جوانی که از سر ناچاری و بی کاری به دست فرشی روی آورده بود، دومینوی تغییر را در جهان عرب کلید خواهد زد؛ مصر، لیبی، یمن و بحرین به لطف سیلی خانم پلیس، بزرگترین حرکت های انقلابی تاریخ خود را تجربه کردند و کشورهایی چون  اردن، مراکش، الجزایر، سوریه و مهمتر از همه عربستان سعودی، سایه تغییر را بر سر خود احساس کردند.

به گزارش «تابناک»، حرکت مهار نشدنی ملت های عرب علیه حاکمان مستبدشان، واقعیت انکارناپذیری است که گویی تا تغییر همه حکومت های استبدادی در این کشورها فروکش نخواهد کرد. این حرکت هر چند با دیرکرد، اما به یقین همه کشورهای عربی دارای ساختار استبدادی را فرا خواهد گرفت؛ این موضوعی است که حتی کشور پادشاهی چون عربستان سعودی به خوبی آن را درک کرده است، ولی این روزها، سران این پادشاهی عربی از هر وسیله ای برای در امان نشان دادن خود از این موج اعتراضی استفاده می کنند.

پشتیبانی مقطعی غرب، رسانه های متعدد منطقه ای و پول خرج کردن های بی شمار، پشتوانه های سعودی ها برای سرپوش گذاردن بر التهاب رو به فزونی جامعه شکننده شان محسوب می شود. البته همه این پشتوانه را می توان در یادداشت اخیر مجله آمریکایی «فارن پالیسی» دید؛ نشریه ای که راهبردش، تأمین منافع جهانی ایالات متحده بوده و به سبب سابقه و اهمیتش نزد متخصصان سیاست بین الملل، تأثیر بسیاری در فضاسازی های جهانی دارد.

این نشریه آمریکایی هرچند در مقاله اخیر خود با نام «چرا تنها در عربستان، آب از آب تكان نخورد؟»، تلاش کرده است، موضعی بی طرفانه بگیرد و از مشکلات موجود در کشور پادشاهی سعودی نیز موضوعاتی را مطرح کند، در پایان، نتیجه گیری می کند که عربستان سعودی به این زودی ها شاهد جریانی انقلابی نخواهد بود.

اما بواقع آیا عربستان سعودی از فراگیر شدن انقلاب در کشورش در امان خواهد بود؟ هر چند در علوم انسانی و به ویژه علوم سیاسی نمی توان به قطعیت از وقوع حوادث سخن گفت، بررسی اوضاع موجود، نشان می دهد که سعودی ها به ناگزیر، حرکت های گسترده انقلابی را در آینده ای بسیار نزدیک تجربه خواهند کرد.

یکی از واقعیت های موجود، پوشش گسترده رسانه های وابسته به سعودی ها مانند «العربیه» و «الشرق الاوسط» و رسانه های جهانی غربی است که با تزریق پول سعودی ها وضعیت را به گونه ای نشان می دهند که جامعه عربستان آرام بوده و زمینه های اعتراض گسترده در آن نیست که یادداشت اخیر «فارن پالیسی»، نمونه بارزی در این زمینه است.

اما توجه به چند رویداد در حال وقوع، نشان می دهد که واقعیت به گونه دیگری است:
نخست این که، عربستان سعودی از نظر وجود نهادهای سیاسی و مدنی و همچنین جریان های مخالف مذهبی از همه کشورهای عربی دیکتاتوری منطقه مانند مصر، تونس، بحرین و یمن فضای بسته تری داشته است. به همین سبب، شکل گیری جریان های قدرتمند مخالف نیازمند گذر زمان و الگوبرداری از دیگر جوامع عربی بود که با تحولات اخیر این زمینه ایجاد شده است.

عربستان تا پیش از این، با هیچ حزب یا نهاد مدنی مخالفی نداشته و تنها با گروه های متشکل و البته محدود شیعی روبه رو بوده است که شواهد نشان می دهد اکنون این گروها قدرتمندتر و متشکل تر شده و باورشان به امکان تغییر افزایش چشمگیری داشته است. نمونه این تغییر را می توان در تظاهرات متوقف نشدنی شیعیان در مناطق شرقی از نزدیک سه ماه پیش تا کنون دانست.

دوم آن که دو کشور بحرین و یمن در اوضاع کنونی به عنوان عمق استراتژیک ریاض در دوسو به شمار می روند. به همین دلیل است که عربستان به بحرین لشکرکشی کرده و «علی عبدالله صالح» را از همه لحاظ سیاسی و لجستیکی و مالی پشتیبانی می کند. سعودی ها به خویی می دانند سقوط حکومت های «عبدالله صالح» و «آل خلیفه» زمینه های نفوذ گسترده انقلاب در درون مرزهای این کشور پادشاهی را فراهم خواهد کرد.

سوم اینکه، حکومت پادشاهی سعودی از نظر توان نظامی و امنیتی قدرتمندترین کشور عربی است. به همین سبب، در شرایطی که جامعه جهانی در برابر قتل عام های «آل خلیفه» و «عبدالله صالح»، موضع قاطعی نمی گیرد، مردم عربستان بهتر آن می دانند تا در شرایط کنونی در اندیشه گسترش اعتراضات نباشند، بلکه منتظر پیروزی دیگر کشورهای عربی از جمله بحرین و یمن هستند تا در صورت گسترش اعتراضات، از حمایت و توجه بیشتری در برابر حکومت آل سعود برخوردار باشند.

اما مهمتر از همه «آل سعود» نباید فراموش کند که تا پیش از نواختن سیلی یک پلیس زن بر صورت یک جوان تونسی، هیچ یک از مردم تونس، حتی تصور کوچکترین تغییر در رفتار حکومت «بن علی» را نمی کردند؛ بنابراین، دور از ذهن نیست که یک اقدام کوچک که بتواند سبب تحریک عواطف عمومی شود، می تواند عربستان را با خشم مردم به آتش بکشد.

و سرانجام اینکه، وجود پادشاهی بیمار با نزدیک به نود سال سن که هر لحظه امکان مرگش هست، بزرگترین چشم اسفندیار سعودی هاست. این موضوع آنگاه اهمیت بیشتری می یابد که بدانیم همگان از اختلافات گسترده سیاسی در میان خاندان حاکم در عربستان اطلاع داشته و یقین دارند، جنگ خونین قدرت در صورت مرگ «عبدالله» در کشور عربستان به راه خواهد افتاد.

پس به رغم تلاش سعودی ها و رسانه های غربی برای غیر محتمل جلوه دادن اعتراضات گسترده در عربستان، اتفاقا سعودی ها شکننده ترین وضعیت را در اوضاع کنونی دارند.