چرا عربستان صالحی را نپذیرفت؟

دیپلماسی ایرانی نوشت:

اگر روابط ایران با کشورهای قطر، عمان و امارات متحده عربی سریع‌تر از آنچه تصور می‌شد رو به بهبودی گذاشت، روابط تهران و ریاض به این سادگی‌ها عادی نخواهد شد. علی اکبر صالحی که هفته گذشته به قطر و پس از آن به عمان سفر کرد، روز گذشته به ابوظبی رفت تا یخ روابط موجود میان ایران و کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس به یک باره شکسته شود. اما این دلیل نمی‌شود که عربستانی‌ها نیز به همین سادگی بپذیرند که روابط خود را با ایران عادی کنند.

روز دوشنبه 19 اردیبهشت پایگاه خبری تحلیلی میدل‌ایست آن‌لاین گزارش داد که عربستان سفر علی‌ اکبر صالحی، وزیر امور خارجه کشورمان به ریاض را نپذیرفته و پذیرش میزبانی از او را منوط به عذرخواهی ایران از عربستان بر سر تحولات اخیری که به تنش به روابط دو کشور منجر شده، دانسته است. این پایگاه خبری به نقل از منابع نزدیک به شورای همکاری خلیج فارس نوشته است که عربستان سعودی از حملات ‌دیپلماتیک و رسانه‌ای ایران علیه این کشور در پی ورود نیروهای نظامی عربستان و متحدانش در قالب سپر دفاع جزیره به بحرین پس از آغاز تظاهرات مردمی این کشور به شدت دلخور است و می‌گوید، چگونه است در حالی که ایرانی‌ها همه جا در رسانه‌هایشان با تحقیر به ما خاندان آل سعود می‌گویند اکنون به فکر بهبود روابط افتاده‌اند.

بنا به گزارش‌ها، عربستان سعودی به وزارت امور خارجه ایران پیام داده است تا زمانی که دولت ایران از تخریب کنسولگری عربستان در مشهد و حمله به سفارت‌ عربستان در تهران عذرخواهی نکرده سفر وزیر امور خارجه ایران را به ریاض نمی‌پذیرد و گمان هم نمی‌کند که بدین ترتیب تا آینده نزدیک بهبودی در روابط دو کشور حاصل شود.

میدل‌ایست آن‌لاین همچنین خبر داده است که ایران از قطر خواسته تا برای بهبودی روابط با عربستان میان تهران و ریاض وساطت کند ولی دولت قطر به اطلاع وزارت خارجه ایران رسانده که تماس مستقیم تهران با ریاض بهتر جواب خواهد داد و تهران بهتر است خود راسا با ریاض تماس بگیرد.

این در حالی است که قطر چندان رابطه حسنه‌ای با عربستان سعودی ندارد و برای تضعیف آن هم در شورای همکاری خلیج فارس و هم در سطح منطقه‌ای و اتحادیه عرب تلاش می‌کند. پیش از این امیر قطر پذیرفته بود که میان ایران و مصر وساطت کرده تا دو کشور روابط خود را تا سطح سفیر ارتقا دهند. وی در همین راستا هفته گذشته سفری را به قاهره انجام داد که با انتقاد رسانه‌های وابسته به عربستان و مقامات دولتی این کشور مواجه شد. این نشان می‌دهد که قطر شاید حاضر به وساطت برای بهبودی روابط تهران با قاهره باشد ولی تمایلی به وساطت برای عادی‌سازی روابط میان تهران – ریاض ندارد.

علی اکبر صالحی هنگامی که در زمستان گذشته سکان‌دار وزارت امور خارجه شد، تاکید کرده بود که بهبودی روابط تهران – ریاض را در اولویت کاری خود قرار خواهد داد و تلاش خواهد کرد تا اختلافات ایران با عربستان را به حداقل برساند. با آغاز بحران بحرین و ورود نیروهای نظامی عربستان و متحدانش در شورای همکاری به این کشور برای سرکوب تظاهرکنندگان بحرینی، تنش در روابط ایران و عربستان به اوج خود رسید. در طول این مدت عربستان موفق شده بود با همراه ساختن دیگر کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس رویکردی تهاجمی در برابر ایران اتخاذ کند و با زدن اتهام‌های مختلف به ایران مبنی بر تلاش تهران برای دخالت در امور داخلی کشورهای شورای همکاری به ویژه بحرین، یمن و کویت ایران را تحت فشار قرار دهد. شورای همکاری ظرف دو ماه گذشته دو بار نشست فوق‌العاده برگزار کرد و در هر دو بار به بهانه‌های مختلف در بیانیه‌های خود ایران را مورد حمله شدید قرار داد و حتی تهدید کرد که از ایران به شورای امنیت سازمان ملل شکایت می‌کند. در تمامی این بیانیه‌ها حضور و نقش عربستان به وضوح دیده می‌شد. با سفر علی اکبر صالحی به قطر و عمان و پس از آن به امارات متحده عربی که اتفاقا در هر سه سفر از حضور نظامیان خارجی در بحرین انتقاد کرد، شکستی آشکار در ایجاد رویکرد تهاجمی شورای همکاری خلیج فارس علیه ایران به وجود آمد که به اعتقاد بسیاری از کارشناسان این مسئله سبب شد تا عربستان در جبهه مهاجمان به ایران در شورای همکاری تنها بماند.

با این حال کارشناسان معتقدند که تنش در روابط ایران و عربستان تا این حد و اندازه چندان دوام نخواهد آورد. با دستور پادشاه بحرین برای پایان وضعیت فوق‌العاده در بحرین ظرف سه هفته آینده که می‌تواند زمینه‌های لازم برای خروج نیروهای خارجی از این کشور را فراهم کند، پیش‌بینی می‌شود زمینه‌های بهبودی روابط میان ایران و عربستان نیز فراهم شود به ویژه این که عربستان بر سر بحران لبنان و سوریه به کمک‌های ایران نیاز مبرم دارد.