کلیات
جمهوری ترکیه کشوری است در خاورمیانه و قسمتی از آن در اروپا واقع است با این حال چندی است که در تلاش است به اتحادیه اروپا بپیوندد و هم‌اینک تیم ملی فوتبال این کشور در لیگ اروپا شرکت می‌کند. ترکیه یکی از کشورهای حاضر در منطقه ژئوپلیتیکی جنوب غرب آسیا و نیز قسمتی از اروپا است که در دهه های گذشته تلاش فراوانی برای عضویت در اتحادیه اروپا انجام داده است. این کشور وسعتی به میزان ۷۸۰، ۵۸۰ کیلومتر مربع و جمعیتی به میزان ۸۰ میلیون نفر دارد.
تاریخ و جغرافیا
ترکیه از شمال‌غربی با بلغارستان، از غرب با یونان، از شمال‌شرقی با گرجستان، از شرق با ارمنستان، آذربایجان و ایران، از جنوب‌شرقی با عراق و سوریه و از جنوب با دریای مدیترانه و به تبع آن با قبرس همسایه است. ترکیه به نوعی فصل مشترک قاره‌های آسیا و اروپاست و به همین دلیل فرهنگ آن هم تلفیقی از هر دو فرهنگ شرق و غرب کره زمین است.
ترکیه کنونی در دوران باستان، تحت حکومت دولت شهر‌های متعدّدی مانند لودیه و ایونیا قرار داشت. تا اینکه در حدود ۵۰۰ سال پیش از میلاد، این دولت‌ها توسّط کورش بزرگ هخامنشی منقرض شد و ترکیه زیر سلطه هخامنشیان درآمد. پس از یورش اسکندر در سال ۳۳۳ پ. م. آسیای کوچک به دست سلوکیان افتاد؛ و پس از اندکی رومیان جای آنها را گرفتند.
ترکیه جزو کشورهای توسعه‌یافته رده‌بندی می‌شود و نظام آن جمهوری است که در سال ۱۹۲۳ به رهبری مصطفی کمال پاشا (آتاترک) جانشین امپراتوری عثمانی شد. امپراطوری عثمانی به دلیل شکست در جنگ اول جهانی از هم پاشید و مورد تهاجم بریتانیا و متحدانش واقع شد.
در همین زمان مصطفی کمال پاشا مقاومت ملی را علیه این کشورها طراحی کرد که در نتیجه آن جمهوری ترکیه بر پایه اصل جدایی دین از سیاست بنا شد. ترکیه در سال ۱۹۴۶ میلادی عضو سازمان ملل متحد شد و در سال ۱۹۵۲ به ناتو پیوست. این کشور عضو جنبی اتحادیه اروپا است و یکی از اعضای اکو نیز به شمار می‌آید.
طرح اصلی پرچم ترکیه ماه و ستاره سفید با زمینه سرخ رنگ است. این طرح مربوط می‌شود به علایمی که امپراتوری‌های ترک سلجوقی و عثمانی به عنوان پرچم استفاده می‌کردند.
امپراتوری عثمانی
پس از آن کوچ قبایل ترکمن مسلمان از شرق ایران به آسیای کوچک آغاز شد و این قبایل به تدریج دولت‌های کوچک محلی در آنجا تشکیل دادند. یکی از مشهورترین این قبایل، قبیله «قایی» بود که در نزدیکی آنقره (آنکارا) سکونت داشتند. رهبر این قبیله به نام عثمان در سال ۶۷۸ هجری خورشیدی (۶۹۹قمری/۱۳۰۰میلادی) حکومتی تأسیس کرد که به نام خودش عثمانی خوانده شد. از آن پس تا حدود ۱۵۰ سال بعد حکومت عثمانی بیشتر آناتولی را به تصرف درآورد.
در سال‌های نخست سده نهم هجری قمری، بایزید ایلدرم (صاعقه) سلطان عثمانی، از تیمور شکست خورد و اسیر شد. تیمور افراد بسیاری را از ترکیه اسیر کرد تا به مناطق دیگر ببرد، ولی به درخواست خواجه علی صفوی آنان را رها کرد و بدین ترتیب این افراد ناحیه شیعه‌نشین بزرگی را در کشور عثمانی به وجود آوردند و بسیاری از آنان در زمان شاه اسماعیل یکم صفوی به ایران آمدند و جزئی از قزلباش‌ها شدند.
در سال ۸۳۲ ه. خ. (۱۴۵۳میلادی)، سلطان محمد فاتح توانست به زندگی هزار ساله امپراتوری بیزانس (روم شرقی) پایان دهد. فتح درخشان او، تسخیر قسطنطنیه (کنستانتین) پایتخت بیزانس بود، که از آن پس استانبول (اسلامبول) نامیده شد. این فتح مبدأ قرون جدید در تاریخ اروپا شناخته شده‌است.
کسی که حکومت عثمانی را به امپراتوری تبدیل کرد، سلطان سلیم یکم ملقب به یاووز (مهیب) بود. وی در اوایل سده نهم هجری قمری به پادشاهی رسید. او در طول پادشاهی ۹ ساله خود شام، مصر، عراق، حجاز (غرب عربستان)، و بخش‌هایی از بالکان (در جنوب شرق اروپا) را به تصرف درآورد و خود را خلیفه مسلمانان نامید. همچنین او کتاب‌های بسیاری را از مناطق متصرف شده بدست آورد، که اکنون زینت بخش کتابخانه‌های ترکیه‌است. سلطان سلیم یکم در سال ۸۹۳ ه. خ. (۹۲۰ق. /۱۵۱۴م) شاه اسماعیل یکم را در جنگ چالدران شکست داد.
اوج قدرت عثمانی در زمان سلطان سلیمان یکم (قانونی/باشکوه) پسر سلطان سلیم رخ داد. او مناطق بیشتری را به تصرف درآورد و حتی به محاصره وین پرداخت. او در یکی از جنگ‌هایش با شاه تهماسب صفوی، تا سلطانیه نیز پیش‌آمد. پس از او امپراتوری عثمانی رو به انحطاط گذاشت.
سیاست در ترکیه
دموکراسی در ترکیه بر پایه مجلس استوار شده است. رئیس حکومت دراین کشور رئیس‌جمهور است. مجلس رئیس‌جمهور را برای مدت هفت سال انتخاب می‌کند، اما نیازی نیست که رئیس‌جمهور از اعضای مجلس باشد.
در کشور ترکیه نخست‌وزیر را هم در این کشور اعضای مجلس انتخاب می‌کنند و معمولا هم رئیس حزبی که بیشترین کرسی را در مجلس دارد انتخاب می‌شود.
تعداد نمایندگان مجلس ترکیه ۵۵۰ نفر است که از طریق حزب‌های مختلف در ۸۵ ناحیه انتخاباتی معرفی شده‌اند، در انتخابات شرکت می‌کنند. حزب‌ها برای حضور در مجلس ملی باید حداقل ۱۰ درصد آرا را به دست آورند.
رجب طیب اردوغان زاده ۲۶ فوریه ۱۹۵۴) رئیس‌جمهور کنونی ترکیه است. وی در ۱۴ مارس ۲۰۰۳ به عنوان بیست و هفتمین نخست‌وزیر این کشور انتخاب شد. او رهبر حزب عدالت و توسعه ترکیه است.
اقتصاد در ترکیه
اقتصاد در ترکیه ترکیبی از اقتصاد مدرن و سنتی بر پایه کشاورزی است. در حال حاضر ۳۵ درصد از نیروی کار این کشور در بخش کشاورزی مشغول به کارند. اقتصاد ترکیه با سرعت در حال خصوصی‌سازی است با این حال هنوز دولت در بخش‌هایی، چون بانک‌داری، حمل‌و‌نقل و ارتباطات دولت نقش اصلی را ایفا می‌کند.
تولید ناخالص داخلی این کشور ۶۴۰.۴ میلیارد دلار در سال ۲۰۰۶ میلادی بود. ۲۴.۷۹ میلیون نفر از جمعیت این کشور شاغل هستند. نرخ بیکاری ۱۰.۲ درصد است. ۲۰ درصد از مردم این کشور در سال ۲۰۰۲ میلادی زیر خط فقر زندگی می‌کردند و نرخ تورم در این کشور در سال ۲۰۰۶ میلادی ۱۰.۵ درصد بود.
تنباکو، کتان، زیتون، جغندر قند و مرکبات مهمترین محصولات کشاورزی این کشور است. مهمترین محصولات صادراتی این کشور پوشاک، مواد غذایی، منسوجات و تجهیزات حمل و نقل است. شرکای تجاری در صادرات ترکیه را کشورهای آلمان ۱۱.۳ درصد، انگلیس ۸ درصد، ایتالیا ۷.۹ درصد، آمریکا ۶ درصد، فرانسه ۵.۴ درصد و اسپانیا ۴.۴ درصد تشکیل می‌دهد.
مهمترین محصولات وارداتی این کشور ماشین‌آلات، مواد شیمیایی، سوخت و تجهیزات حمل و نقل است. مهمترین شرکای تجاری ترکیه در واردات روسیه ۱۲.۸ درصد، آلمان ۱۰.۶ درصد، چین ۶.۹ درصد، ایتالیا ۶.۲ درصد، فرانسه ۵.۲ درصد، آمریکا ۴.۵ درصد و ایران ۴ درصد است.یکی از مهمترین منابع اقتصادی ترکیه گردشگری است که گردش مالی فراوانی برای این کشور به همراه دارد.
مردم ترکیه
در کشور ترکیه علاوع بر قوم ترک که ۸۰ درصد جمعیت این کشور را تشکیل می‌دهند، گروهی از کرد‌ها در جنوب شرقی و شرق کشور زندگی می‌کنند که نزدیک به ۲۰ درصد از جمعیت ترکیه را تشکیل می‌دهند. بقیه جمعیت، گروه‌های ترک‌های آذربایجانی در شمال‌شرق، لاز‌ها در شمال، عرب‌ها در جنوب و ارمنی‌ها در استانبول هستند.
میانگین سنی مردم این کشور ۲۸.۶ سال و امید به زندگی ۷۲.۸۸ سال است. زبان رسمی این کشور ترکی است. ۹۹.۸ درصد مردم این کشور مسلمان و اغلب سنی و بقیه مسیحی و یهودی هستند.
* با کشور سوریه بیشتر آشنا شوید
* با کشور آمریکا بیشتر آشنا شوید
* با کشور عراق بیشتر آشنا شوید
* با کشور لبنان بیشتر آشنا شوید
*با کشور ایران بیشتر آشنا شوید
در مورد ترکیه در ویکی تابناک بیشتر بخوانید
