کلیات
مارتین لوتر کینگ جونیور متولد ۱۵ ژانویه ۱۹۲۹ بود که در تاریخ ۴ آوریل ۱۹۶۸ درگذشت. او رهبر جنبش حقوق مدنی آمریکایی‌های آفریقایی‌تبار بود. وی سخنرانی ترتیب داد به نام "من رویایی در سر دارم" که حدود ۲۵۰ هزار نفر جمعیت داشت. به او در روز بعد از سخنرانی تیراندازی شد و به قتل رسید.
زندگی
مارتین لوتر کینگ در یک خانواده متوسط در آتلانتا جورجیا به دنیا آمد. پدر و پدربزرگ وی از رهبران فرقه باپتیست (تعمیدگرا) بودند و همین تمایلات مذهبی موجب ادامه تحصیل وی در رشتهٔ علوم دینی شد.
مبارزه با تبعیض نژادی
درپی بازداشت رزا پارکس، زن سیاهپوستی که با بلند نشدن از روی صندلی یک اتوبوس عمومی برای یک سفیدپوست زندانی شد، کینگ جوان رهبری جنبش تحریم سیاهپوستان را برعهده گرفت و به‌عنوان یک فعال مبارزه با تبعیض نژادی در سرتاسر ایالات متحده آمریکا شهرت یافت. در سال ۱۹۵۷ به‌همراه ۶۰ رهبر سیاهپوست دیگر سازمانی را بنیان گذاشت که بعدها به کنفرانس رهبران مسیحی جنوب شناخته شد. وی در مبارزه علیه نژادپرستی از تعالیم مسیح، آبراهام لینکلن و مهاتما گاندی پیروی می‌کرد.
مرد سال و جایزه صلح نوبل
مارتین لوتر کینگ در سال ۱۹۶۳ به‌عنوان مرد سال ازسوی مجله تایم برگزیده شد و در سال ۱۹۶۴ به‌عنوان جوان‌ترین فرد جایزه صلح نوبل را دریافت کرد. اوج فعالیت‌های مبارزاتی مارتین لوتر کینگ در دههٔ ۱۹۶۰ و برای تصویب قانون حقوق مدنی بود. وی در سال ۱۹۶۳ در گردهمایی بزرگ طرفداران تساوی حقوق سیاهان که دربرابر بنای یادبود آبراهام لینکلن در واشینگتن دی‌سی برگزار شد، معروفترین سخنرانی خود را به‌نام «رؤیایی دارم» انجام داد که از مهمترین سخنرانی‌ها در تاریخ آمریکا به‌شمار می‌آید. دکتر لوتر کینگ در این سخنرانی، که در آن عبارت «رؤیایی دارم» تکرار می‌شد، دربارهٔ آرزوی خود سخن گفت و ابراز امیدواری کرد که زمانی آمریکا طبق مرام و آرمان خویش زندگی کند و تحقق مساوات و برابری ذاتی انسان‌ها را به چشم ببیند. بخشی از نامه مارتین لوتر کینگ از زندان بیرمینگهام (۱۶ آوریل، ۱۹۶۳): شاید برای کسانی که هرگز زخم‌های سوزانده تبعیض نژادی را نچشیده‌اند آسان است که بگویند: منتظر بمانید. اما وقتی مردم شروری را می‌بینید که مادر‌ها و پدرهایتان را به خواست خود به قتل می‌رسانند و خواهر و برادرهایتان را از روی هوا و هوس غرق می‌کنند؛ وقتی اکثریت عظیمی از بیست میلیون برادر سیاهپوست خود را می‌بینید که در قفس تنگ فقر در میان جامعه‌ای مرفه در حال خفه شدن هستند؛ وقتی که تلاش می‌کنید به دختر ۶ ساله‌تان توضیح دهید که چرا نمی‌توانید به شهربازی که همین الان تبلیغ آن در تلویزیون نمایش داده شده بروید، ناگهان زبانتان پیچ بخورد و در هنگام صحبت لکنت زبان بگیرید؛ و اشک‌هایی که در چشمان او حلقه می‌زنند وقتی که به او گفته می‌شود که شهربازی به روی کودکان رنگین‌پوست بسته‌است و ابر‌های شوم خود کم‌بینی را ببینید که در ذهن او در حال شکل گرفتن هستند. وقتی که در خارج از جاده‌های اصلی شروع به رانندگی در صحرا می‌کنید و مجبور می‌شوید هر شب در گوشه‌ای از اتوموبیل خود بخوابید چرا که هیج مسافر خانه‌ای شما را نمی‌پذیرد.. وقتی که به همسر و مادر شما هیچگاه عنوان مورد احترام خانم «Mrs» داده نمی‌شود. وقتی که تا همیشه در حال جنگیدن با حس منحط «هیچ‌کس بودن» باشید، آنگاه خواهید فهمید که چرا برای ما طاقت‌فرسا است تا منتظر بمانیم. زمانی می‌رسد که ظرفیت تحمل انسان تمام می‌شود و دیگر مایل نیست تا در ورطه ناامیدی فرورود.
ترور
مارتین لوتر کینگ در ۴ آوریل ۱۹۶۸ در شهر ممفیس ایالت تنسی توسط جیمز ارل ری ترور شد.
روز مارتین لوتر کینگ
در سال ۱۹۸۶ مقرر شد برای بزرگداشت یاد وی در ایالات متحده آمریکا سومین دوشنبهٔ ماه ژانویه تعطیل رسمی اعلام شود. این روز با نام رسمی زادروز مارتین لوتر کینگ جونیور یکی از تعطیلات رسمی سراسری فدرال در ایالات متحده است که به مناسبت سالروز تولد مارتین لوتر کینگ جونیور در سومین دوشنبه ماه ژانویه هر سال در نظر گرفته شده که تقریباً مصادف است با پانزدهم ژانویه (برابر با بیست و پنجم دی ماه)، زاد روز مارتین لوتر کینگ رهبر جنبش مدنی سیاهان آمریکا.
این روز به یادآوری و تجلیل از زندگی و دست‌آورد‌های مارتین لوتر کینگ اختصاص دارد و در تقویم ایالات متحد آمریکا یکی از روز‌های تعطیل رسمی سال است و همه ایالت‌های آمریکا آن را به رسمیت می‌شناسند. در این روز مردم، مارتین لوتر کینگ و خدمت او را پاس می‌دارند و یادبود او را با انجام مراسم و برنامه‌های گسترده برپا می‌کنند. بسیاری از مدارس آمریکا این روز را صرف آموختن زندگی و آرا و فعالیت‌های مارتین لوتر کینگ به دانش آموزان، از دوره ابتدایی تا دبیرستان می‌کنند و در سال‌های اخیر با قرار دادن پسوند «خدمت» به عنوان این روز، نهاد قانون‌گذاری آمریکا، آمریکایی‌ها را تشویق می‌کند که در این روز بخشی از وقت خود را به صورت داوطلبانه در اختیار گروه‌های فعال مدنی قرار دهند.
بنای یادبود
در ماه اوت سال ۲۰۱۱ بنای یادبود دکتر مارتین لوتر کینگ، در محوطه جنوب غربی پارک ملی (National Mall) واشینگتن نصب شد. بنای یادبود مارتین لوتر کینگ، نخستین تندیس یک آمریکایی سیاهپوست است که در محوطه پارک ملی پایتخت و در کنار تندیس سفیدپوستان نامی ایالات متحده نصب شده‌است. بنا‌های یادبود آبراهام لینکلن، توماس جفرسون، تئودور روزولت، سه رئیس‌جمهور سفیدپوست آمریکا در بخش غربی این محوطه و کنار آب‌های هدایت شده رودخانه پوتومک قرار دارند.