تعریف کلی
منظور از بورس یا بهابازار بازاری است که وظیفه قیمت گذاری و خرید و فروش کالا و اوراق بهادار را بر عهده دارد.
بورس به دو نوع بورس کالا و بورس اوراق بهادار طبقهبندی میشود که در بورس کالا کالا و در بورس اوراق بهادار سهام و اوراق قرضه مورد معامله قرار میگیرد. هرچند کلمه بورس عموماً در معنی بورس اوراق بهادار به کار گرفته میشود.
واژه بورس برگرفته از نام خانوادگی شخصی به نام فندر بورس است که در اوایل قرن پانزدهم میلادی در شهر بروژ بلژیک زندگی میکرد و صرافان شهر در مقابل خانه او گرد هم میآمدند و به داد و ستد کالا، پول و اوراق بهادار میپرداختند. این رویه سبب شد تا این نام بعدها به کلیه اماکنی اطلاق شد که محل دادوستد پول، کالا و اسناد مالی و تجاری بوده است.
تاریخچه بورس
هر چند اولین بازار بورس جهان در سال ۱۴۶۰ میلادی در شهر «انورس» بلژیک تأسیس شد، اما رسمیت بورس اوراق بهادار با انتشار سهام کمپانی هند شرقی هلند در سال ۱۶۰۲ میلادی در بورس آمستردام شکل گرفت.
در همین چارچوب بورس اوراق بهادار تهران در سال ۱۳۴۶ و فرابورس ایران نیز در ۱۹ آبان ۱۳۸۷ افتتاح شد.
از آنجا که بورس اوراق بهادار یک بازار متشکل سرمایه است که در آن سهام شرکتهای خصوصی و دولتی طبق قانون خاصی خرید وفروش میشود و از سویی محلی برای جمعآوری پسانداز ونقدینگی بخش خصوصی به منظور انجام پروژههای سرمایهگذاری بلند مدت است، این بازار مرجعی است برای مردم که وجوه مازاد خود را برای سرمایه گذاری در شرکتها به کار انداخته و از سود آن برخوردار شوند.
بورس این وظیفه را بر عهده دارد که بین عرضهکنندگان و تقاضاکنندگان سرمایه ارتباط برقرار و معاملات بازار سرمایه را تنظیم کند. هم چنین با قیمتگذاری سهام و اوراق بهادار تا حدودی از نوسان شدید قیمتها جلوگیری می کند.
کارکردهای بورس
از جمله کارکردهای بورس میتوان به این مهم اشاره کرد که بورس مردم را به پسانداز تشویق و بدین وسیله باعث به کارگیری پسانداز مردم در فعالیتهای اقتصادی میشود. بورس همچنین سرمایه لازم برای اجرای پروژههای دولتی و خصوصی را فراهم میآورد.
طبق آمار شرکت سپرده گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه (سمات) تعداد افرادی که در ایران کدسهامداری (کدمعاملاتی) دریافت کردهاند از ۹٫۶ میلیون نفر فراتر رفته است.
نحوه معامله در بورس
برای معامله در بازار بورس، هرشخصی حقیقی یا حقوقی نیاز به یک کارگزار رسمی و کد معاملاتی دارد. کارگزار در واقع واسط بین معاملهگر و بازار بورس میباشد. افراد عادی جامعه نیز میتوانند با دریافت کد معاملاتی از کارگزاریهای رسمی، خرید و فروش سهام و اوراقبهادار را در بورس انجام دهند.
باید توجه داشت که علاوه بر خرید مستقیم میتوان با روشهای غیر مستقیم نظیر صندوقهای مشترک سرمایه گذاری یا صندوقهای قابل معامله در بورس یا قراردادهای سبدگردانی نیز در بازار سرمایه ایران اقدام به خرید و فروش سهام نمود.
عدم قطعیت بازار، اصل مهمی است که می بایست در هر شرایطی مدنظر سهامداران قرار گیرد. دیده شده که افراد تنها به صرف بازدهی گذشته یک شرکت و یا شاخصهای بورس اوراق بهادار به این بازار روی آورده اند و با ذهنیت تداوم روند گذشته انتظار کسب سود داشته اند.
تالار شیشه ای
در حالی که بورس اوراق بهادار به «تالار شیشه ای» معروف است و با هر تلنگری فرو میریزد و ترک بر میدارد پس همواره باید در نظر داشت که وضعیت (مثبت و منفی) یک دوره بورس اوراق بهادار را نمیتوان به زمانهای آینده تعمیم داد. به عبارت دیگر، در این بازار اصل «یگانه عنصر» ثابت جهان تغییر است مصداق کاملی دارد.
بورس تهران
بورس اوراق بهادار بازاری متشکل و خودانتظام است که اوراق بهادار در آن توسط کارگزاران یا معاملهگران طبق قانون مورد دادوستد قرار میگیرد. بورس اوراق بهادار در قالب شرکت سهامی عام تأسیس و اداره میشود. فکر اصلی ایجاد بورس اوراق بهادار در ایران، به سال ۱۳۱۵ برمیگردد.
در این سال، یک کارشناس هلندی و یک کارشناس بلژیکی بهمنظور بررسی و اقدام در مورد تهیه و تنظیم مقررات قانونی به ایران آمدند؛ اما مطالعات آن دو، با آغاز جنگ جهانی دوم متوقف شد. در سال ۱۳۳۳، مأموریت تشکیل بورس اوراق بهادار به اتاق بازرگانی و صنایع و معادن، بانک مرکزی و وزارت بازرگانی محول شد. این گروه، پس از ۱۲ سال تحقیق و بررسی، در سال ۱۳۴۵ قانون و مقررات تشکیل بورس اوراق بهادار تهران را تهیه کردند. لایحه تشکیل بورس اوراق بهادار تهران در اردیبهشت ۱۳۴۵ در مجلس شورای ملی تصویب شد. در پانزدهم بهمن ۱۳۴۶، بورس تهران، با ورود سهام بانک صنعت و معدن و نفت پارس آغاز به کار کرد.
از سال ۱۳۴۶ تا ۱۳۵۷، تعداد شرکتها و موسسههای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران از ۱۰ بنگاه اقتصادی با سرمایه ۶/۲ میلیارد ریال به ۱۴۲ شرکت با بیش از ۳۰۸ میلیارد ریال افزایش یافت.
بورس تهران پس از انقلاب اسلامی
در اوایل دوران پس از انقلاب سال ۱۳۵۷، نظام تازه ایران با هدف مبارزه با سرمایهداری تلاشهایی برای تعطیلی بورس تهران انجام داد که نافرجام ماند. با پیروزی انقلاب اسلامی، تعداد شرکتهای پذیرفتهشده از ۱۰۵ شرکت، به ۵۶ شرکت در پایان سال ۱۳۶۷ تقلیل یافت. علت این امر، تملک بسیاری از بنگاههای اقتصادی توسط دولت بودهاست. از سال ۱۳۶۸ و در چارچوب برنامه پنجساله اول توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی، تجدید فعالیت بورس بهعنوان پیشزمینه اجرای خصوصیسازی آغاز گردید. نخستین رویداد تأثیرگذار بر بورس نیز تصویب لایحه قانون ادره بانکها در تاریخ ۱۷ خرداد ۱۳۵۸ توسط شورای انقلاب بود.
یکشنبه سیاه
بیسابقهترین سقوط شاخص بورس در تاریخ ۴۷ ساله این بازار تا قبل از ۱۳۹۳/۱۲/۲۳ که با افت شدید ۲۳۸۸ واحدی دماسنج بازار سرمایه در روز یکشنبه ۱۳۹۲/۱۰/۲۲ به ثبت رسید موجب بازگشت بازار به محدوده ۸۵ هزار واحدی شد که به «یکشنبه سیاه» معروف گشت. گمانههای مختلفی در خصوص علل واکنش منفی بازار سرمایه وجود داشت. دلایلی همچون تصمیم دولت در خصوص مهار نقدینگی، افزایش نرخ سود بانکی، افزایش نرخ خوراک واحدهای پتروشیمی و دستور رئیسجمهور در خصوص مبارزه با مفاسد اقتصادی مهمترین این حدسیات بود.
رکورد بیشترین نزول شاخص
رکورد نزول شاخص در روز شنبه ۱۳۹۳/۱۲/۲۳ با افت شدید ۳۵۹۰ واحدی با بازگشایی چند نماد پالایشی شکسته شد که بیشترین اثر کاهشی مربوط به نماد شپنا پالایش نفت اصفهان با ۱۴۴۷ واحد کاهش بوده و پس از آن شبندر پالایش نفت بندرعباس که ۱۳۵۳ واحد در کاهش شاخص اثرگذار بود.
رکورد بیشترین افزایش شاخص
رکورد افزایش شاخص در روز یکشنبه ۱۳۹۴/۰۱/۱۶ با صعود شدید ۲۴۳۵ واحدی شاخص بازار سرمایه با اعلام توافق اولیه برجام برنامه جامع اقدام مشترک بین ایران و ۱+۵ دارندگان حق وتو در شورای امنیت سازمان ملل به علاوه آلمان رقم خورد.
چشمانداز و مأموریت
فلسفه وجودی: ایجاد بازاری منصفانه، کارآ و شفاف با ابزارهای متنوع و دسترسی آسان بهمنظور ایجاد ارزش افزوده برای ذینفعان
چشم انداز سازمانی: بورس برتر منطقه و موتور محرک رشد اقتصادی کشور
اهداف کلان
برای بورس تهران اهداف کلانی در نظر گرفته شده است که در ادامه به آنها اشاره می شود.
ارتقای سهم بازار سرمایه در تأمین مالی فعالیتهای مولد اقتصادی
بهکارگیری مقررات و رویههای مؤثر برای حفظ سلامت بازار و رعایت حقوق سهامداران
تعمیق و گسترش بازار با بهرهگیری از فناوری و فرایندهای بهروز و کارآمد
توسعه دانش مالی و گسترش فرهنگ سرمایهگذاری و سهامداری در کشور
توسعه و تسهیل دسترسی به بازار از طریق کاربردهای فناوری اطلاعات
رعایت اصول پاسخگویی و شفافیت در همکاریها و تعاملات با ذینفعان
توسعه مستمر داراییهای فکری و سرمایه انسانی شرکت
ساعت انجام معامله
معاملات سهام در بورس تهران از شنبه تا چهارشنبه هر هفته به جز روزهای تعطیل عمومی، از ساعت ۹ تا ۱۲:۳۰ و در یک نشست معاملاتی و از طریق تالارهای معاملات انجام میشود. معاملات سهام فقط از طریق سامانه معاملات بورس که یک سیستم کاملاً مکانیزه است، قابل انجام است و دارندگان سهام نمیتوانند خارج از سامانه معاملاتی اقدام به خرید و فروش اوراق بهادار کنند و معاملات باید به لزوم از طریق کارگزاران و طی نشست معاملاتی انجام شود. در حال حاضر علاوه بر تالار حافظ که تالار اصلی معاملات است، تالارهای دیگری توسط بورس یا شرکتهای کارگزاری در شهرهای دیگر دایر شدهاند که سهامداران میتوانند با مراجعه به آنان از تسهیلات مستقر در این تالارها از جمله سیستمهای نمایشگر قیمت و سفارشها، بروشورهای اطلاعرسانی و دورههای آموزشی پیشبینی شدهاستفاده کنند. یاداوری میشود که خرید و فروش اوراق بهادار مستلزم حضور سهامداران در تالارها نیست و سهامداران میتوانند با دریافت مجوز معاملات آن لاین (برخط) از شرکتهای کارگزاری، بدون دخالت مستقیم کارگزار و از طریق اینترنت برای خرید و فروش اوراق بهادار اقدام کنند.
ساعت معاملات قراردادهای آتی از ساعت ۹ صبح تا ۱۲:۳۰ میباشد.
روابط عمومی سازمان بورس و اوراق بهادار در اطلاعیهای در مورد ماینرهای کشف شده در ساختمان شرکت بورس تهران شفاف سازی کرد.
کد خبر: ۱۰۷۹۰۸۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۷/۰۷
در پی "مطرح شدن صحبتهایی مبنی بر کشف چند دستگاه ماینر در شرکت بورس"، مدیرعامل این شرکت این موضوع را رد کرد و معاون سازمان بورس نیز اعلام کرد که این دستگاهها شخصی نبودهاند اما شرکت بورس تهران باید در این زمینه پاسخگو باشد
کد خبر: ۱۰۷۹۰۲۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۷/۰۶
ممکن است برای شما هم پیش آمده باشد که بخواهید نظرات یا کپشن پستی در اینستاگرام را کپی کنید در ادامه ترفند آن را به شما آموزش خواهیم داد.
کد خبر: ۱۰۷۹۰۱۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۷/۰۶
مدیرعامل بورس تهران تاکید کرد: مولفههای روز و فرصتهایی که سرمایهگذار در بازار سرمایه میبیند از جمله وضعیت بنیادی شرکتها که بخشی از آن تابع مولفههای اقتصاد جهانی است مانند قیمت کامودیتی، قیمت نفت، قمیت برابری ارزها در ورود و خروج نقدینگی به بازار تعیین کننده هستند و از امروز کسی نمیتواند شرایط آینده را پیش بینی کند چرا که شاید شرایط برای ورود نقدینگیهای جدید بهتر باشد.
کد خبر: ۱۰۷۶۹۱۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۶/۲۷
پیمانه اقتصادی
این پیمانه تیترهایی همچون ارزش سهام عدالت چقدر شد؟ راههای بهبود معاملات بورس کدامند؟ واکنش سازمان بورس به اظهارات رئیس جمهور، پیشبینی کارشناسی از آینده بورس، افزایش قیمت طلای سیاه در اولین روز معاملاتی هفته، زمان ارائه اظهارنامه مالیاتی صاحبان مشاغل، ارزش بازار جهانی ارزهای دیجیتالی و بهترین کشورها برای مهاجران شغلی در اروپا را در بر دارد.
کد خبر: ۱۰۵۳۹۶۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۳/۰۳
مدیرعامل شرکت سپردهگذاری مرکزی با تاکید بر اینکه دارندگان سهام عدالت، فعلا برای فروش سهام خود صبر کنند، گفت: به زودی دارندگان سهام عدالت، صاحب سهام دیگری میشوند.
کد خبر: ۱۰۴۹۹۹۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۲/۱۵
امروز مطالبی همچون بورس امروز سه شنبه ۱۴ بهمن ۹۹/ روی گردانی بازار از سهام شاخص ساز؟، قیمت دلار و یورو امروز، این چند نماد در آستانه بازگشایی، سهامداران فاراک بخوانند، پیش بینی بورس، کزغال امسال چقدر سود خواهد ساخت؟؛ در سایت نبض بورس قرار گرفته است.
کد خبر: ۱۰۳۱۸۳۴ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۱۱/۱۴
پیمانه اقتصادی
این پیمانه تیترهایی همچون رشد شاخص بورس در آخرین روز هفته، بازار سهام در ده ماه امسال چند درصد سود داد؟ بیت کوین و سهام تکنولوژی آمریکا؛ بزرگ ترین حباب فعلی بازارها، بازار خودروی اروپا آب رفت، نرخ تورم دی ماه چند درصد شد؟ و کاهش چشمانداز تقاضای نفت را در بر دارد.
کد خبر: ۱۰۲۹۳۰۹ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۱۱/۰۲
ساختار مالکیتی پیچیده و تودرتو در بازار سهام سبب شده است تا شاهد چندبارهشماری ارزش بازاری شرکتها در محاسبه مجموع ارزش بورس و فرابورس باشیم.
کد خبر: ۱۰۲۴۰۰۷ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۱۰/۰۷
بورس تهران در ادامه مسیر صعودی خود، روز دوشنبه تغییر فاز داد تا با افزایش بیش از ۲۰ درصدی شاخص سهام از کف پیشین خود، از فاز خرسی خارج شود. شرایطی که بهنظر میرسد فرصتی طلایی برای اصلاح قوانین بورسی در راستای افزایش کارآیی بازار است. در حال حاضر ابرنوسانهای صعودی و نزولی بهواسطه مقررات ضدتوسعهای همانند دامنه نوسان جزو ذات بازار سهام کشور شده است. مقرراتی که در ثلث نخست سالجاری رشد حبابی شاخص کل را به ارمغان آورد و در ثلث دوم اصلاح بیش از ۴۰ درصدی به سهامداران تحمیل کرد. ضمن اینکه سبب کاهش محسوس نقدشوندگی بازار سهام شد و برای حدود ۴ ماه نقدکردن سهام را به کاری سخت و بعضا غیرممکن تبدیل کرد. در حال حاضر اما قریب به اتفاق کارشناسان خبره بورسی اعتقاد دارند با بازشدن دامنه نوسان علاوه بر حذف پدیده صفنشینی شاهد کاهش نوسانات مخرب در بازار سهام خواهیم بود؛ اما مسوولان همچنان به دلایل نامعلوم، راه هزارانبار رفته را دوباره میپیمایند.
کد خبر: ۱۰۱۸۴۷۱ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۹/۱۱
علی صحرائی به مدت دو سال دیگر در سمت مدیریت عاملی بورس تهران ابقا شد.
کد خبر: ۱۰۱۸۲۳۸ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۹/۱۰
با تشکیل جلسه هیات مدیره بورس تهران در ساعاتی پیش، علی صحرائی، مدیرعامل فعلی بورس تهران در سمت خود برای دو سال آتی ابقا شد.
کد خبر: ۱۰۱۸۱۲۷ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۹/۰۹
شرکت بورس تهران اعلام کرد: با توجه به از دسترس خارج شدن سایت این شرکت، متقاضیان میتوانند به وبسایت tsetmc.com مراجعه کنند.
کد خبر: ۱۰۱۳۷۶۶ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۸/۱۸
معاون بازار بورس اوراق بهادار تهران:
معاون بازار بورس اوراق بهادار تهران گفت: بازار گردان نماد خودرو مورد تایید شرکت بورس تهران نیست و پیگیری لازم برای رسیدگی به این تخلف انجام می شود.
کد خبر: ۱۰۱۳۲۹۱ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۸/۱۵
در حال حاضر تنها عامل تعیینکننده جهت حرکت سهام، رنگ تابلوی معاملات و حرکتهای دسته جمعی در سهام مختلف است و نشانی از تحلیل و اثرپذیری از رخدادهای مختلف پیرامونی دیده نمیشود.
کد خبر: ۱۰۱۲۶۱۹ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۸/۱۲
بورس تهران در حالی معاملات اولین ماه پاییز را با افت ۵/ ۱۱ درصدی به پایان رساند که شاهد خروج حدود ۱۰ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان پول حقیقی از گردونه معاملات سهام بودیم. به این ترتیب برای دومین ماه متوالی حقیقیها در مقام فروشنده ظاهر شدند و با ترس از افت بیشتر قیمتها فرار را بر قرار ترجیح دادند.
کد خبر: ۱۰۱۰۸۲۳ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۸/۰۳
مدیرعامل شرکت بورس تهران گفت: از این پس سهام عدالت در بازار عادی عرضه نخواهد شد.
کد خبر: ۱۰۱۰۰۳۰ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۷/۲۹
بازار سهام در هفته پایانی نخستین ماه پاییز گام در فاز منفی گذاشته و حتی برخی مدعی اند فعلا این روند تداوم خواهد داشت اما درکنار تعیین دورنما، سه استراتژی هم پیش روی بورس بازان است.
کد خبر: ۱۰۰۹۸۴۱ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۷/۲۸
مدیرعامل بورس تهران با بیان اینکه ممکن است که برخی از شرکتها هنوز هم اصلاح قیمت داشته باشند، گفت: دولت به کسی درباره بورس تضمینی نداده و همواره اعلام میشد که کسی نمیتواند سرمایه گذاری در بورس را تضمین کند.
کد خبر: ۱۰۰۸۹۳۲ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۷/۲۳
اهمیت بازار سرمایه در ایران به سمتی میرود که مسئولان این بازار در فکر برای حضور شرکتهای بزرگ دنیا در این بازار هم هستند، اما این موضوع چگونه عملیاتی میشود؟
کد خبر: ۱۰۰۸۰۸۲ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۷/۱۹