کلیات
سهام عدالت یکی از انواع یارانه است که دولت نهم از طریق شرکت‌های تعاونی عدالت استانی به مشمولان واگذار و هدف از عرضه سهام عدالت را گسترش سهم بخش تعاون در اقتصاد ایران اعلام کرد. طرح اولیه «سهام عدالت» بر این مهم استوار شد که بخشی از سهام شرکت‌های دولتی مشخص، به قشر‌های کمدرآمدتر فروخته شود. این طرح هدف نهایی اش ارتقای کیفیت زندگی اقشار کم درآمد بود آییننامه اجرایی افزایش ثروت خانوار‌های ایرانی از طریق گسترش سهم بخش تعاون براساس توزیع سهام عدالت را در تاریخ ۹ بهمن ۸۴ و پس از اصلاح متن اولیه که خود در ۲۳ آبان ۸۴ مصوب هیئت وزیران شده بود، به تصویب این هیئت رسید.
تصویب اساسنامه شرکت کارگزاری سهام عدالت در تاریخ ۲۳ آبان ۱۳۸۴ نشان از تصمیم قاطع دولت بر اجرای این داشت و سهام مزبور پیش از آغاز سال ۱۳۸۵ در چهار استان به تعدادی از مشمولان طرح اعطا شد.
در مرحله اول واگذاری سهام عدالت به برخی از افراد تحت پوشش کمیته امداد، سازمان بهزیستی و رزمندگان بیکار فاقد شغل تقسیم شد و برگه‌هایی به عنوان برگه سهام عدالت نیز به مشمولان طرح سهام عدالت داده شد.
ارزش این برگه‌ها در ابتدا ۵۰۰ هزار تومان سهام بود که بعد به یک میلیون تومان افزایش یافت. قرار بود که برای گروه‌های کم درآمد، نیمی از قیمت هر سهم تخفیف داده شود و نیمی دیگر نیز به مدت ده سال از محل سود شرکت بازپرداخت شود.
نظر احمدی نژاد در مورد سهام عدالت
در آبان ماه سال ۱۳۸۵ محمود احمدی نژاد در یک مراسم دولتی، واگذاری سهام عدالت را با هدف «کاهش فقر» اعلام کرد. احمدینژاد واگذاری سهام عدالت را «تحولی بزرگ» میدانست که به عقیده وی مبنای آن «توزیع عادلانه ثروت دولت بین قشر‌ها مختلف جامعه بود.
سهام عدالت و خصوصی سازی
تا پیش از اجرای طرح سهام عدالت خصوصیسازی بسیار کند پیش میرفت و آمار‌ها نشان میدهد که نزدیک به سه هزار میلیارد تومان از سهام شرکت‌های دولتی تا آن زمان واگذار شده بود، ولی ارزش سهام عدالت در همان مرحله اول دو هزار و ۳۰۰ میلیارد تومان بود. در همان سال ۱۳۸۵ بعد از تفسیر تاز‌های که از اصل ۴۴ قانون اساسی شد، دولت اجازه یافت تا ۸۰ درصد سهام کارخانجات، بنگاه‌های بزرگ دولتی را به بخش خصوصی و تعاونی واگذار کند که تا آن زمان بنابر قانون اساسی باید در اختیار دولت میبود.
با تفسیری که از اصل ۴۴ صورت گرفت دولت اجازه یافت تا سهام شرکت‌های بزرگ نظیر خودروسازیها، فولاد، معادن، بیمه، بانک، هواپیمایی، کشتیرانی، نیروگاهها، مخابرات و نفت گاز را واگذار کند. با این مجوز تازه، واگذاری‌ها شرکت‌های دولتی سرعت گرفت هر چند کارشناسان اقتصادی میگویند در این مدت بخش عمد‌های از شرکت‌ها به سازمان‌ها و نهاد‌های شبه دولتی و «خصولتی» واگذار شدهاست و سهم واگذار شده به بخش خصوصی ناچیز بودهاست.
آمار نشان میدهد که تا پایان دولت محمود احمدینژاد نزدیک به ۱۰ درصد سهام شرکت‌های دولتی به شبه دولتی‌ها واگذار شده. آمار نشان میدهد که بیشتر از ۱۴۲ هزار میلیارد تومان سهام شرکت‌های دولتی در پانزده سال گذشته واگذار شد که حدود ۳۰ هزار میلیارد تومان این سهام مربوط به سهام عدالت بود.
انتقادات
عباس آخوندی وزیر راه و شهرسازی در دولت‌های یازدهم و دوازدهم در مورد سهام عدالت عقیده دارد ۹۵ درصد از شرکت‌ها و مجموعه‌های دولتی واگذار شده به بخش خصوصی در دولت احمدینژاد در نهایت به این بخش نرسیده و دوباره به دولت «بازگشته» یا به نهاد‌های نیمه دولتی واگذار شدهاست.
علی طیب نیا وزیر اقتصاد در دولت یازدهم نیز در مورد سهام عدالت عقیده دارد که سهام عدالت به شیو‌های که اجرا شد، جز بیصاحبسازی بنگاه‌های اقتصادی ثمری نداشت و ۶۲ بنگاه اقتصادی بیصاحب شدند، طیب نیا در این باره پرسیده است که آیا سهامداران عدالت در حال حاضر امکان مدیریت شرکت‌ها را دارند؟
تحقیق و تفحص از واگذاری و پرداخت سهام عدالتعلی مطهری در خرداد ۹۲ تقسیم سود سهام عدالت پیش از انتخابات ریاست جمهوری سال ۸۸ را مصداق «بداخلاقی انتخاباتی و خرید رای» عنوان کرد. در هفتم اسفندماه ۹۲ تعدادی از نمایندگان مجلس درخواست خود مبنی بر تحقیق و تفحص از عملکرد سهام عدالت را به هیئت رئیسه مجلس تقدیم کردند.
تا آبان ۱۳۹۵ سود شرکت‌های سهام عدالت ۱۷ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان بوده که ۱۳۰۰ میلیارد تومان آن پیش از انتخابات ریاست جمهوری ۱۳۸۸ از سوی دولت محمود احمدینژاد به عنوان سود سهام عدالت بین گروه‌هایی از مردم توزیع شد.
نحوه پرداخت سود
سبد سهام عدالت ترکیبی از ۶۰ شرکت بورس و فرابورس است و برای هر نفر از مجموع پورتفوی سهام عدالت مبلغ یک میلیون تومان سهام اختصاص داده شدهاست؛ بنابراین سهام عدالت متعلق به شرکت خاصی نیست و مجموع سبد سهام در درصدی از ۶۰ شرکت دولتی تعریف شدهاست که سود و زیان شرکت‌های مذکور بهصورت علیالسویه بین سهامداران تقسیم میشود. طبق قانون، دولت باید سهام عدالت را از ابتدای سال ۹۵ آزاد میکرد، اما امکان دارد این آزادسازی ماه‌ها بعد از پایان مهلت قانونی طول بکشد و عملاً پرداخت سهام عدالت به انتخابات یازدهم ریاستجمهوری نزدیک خواهد شد.
در مرداد ۱۳۹۵ سید جعفر سبحانی مشاور رئیس سازمان خصوصیسازی با تأکید بر اینکه سودی که در دولت گذشته بابت سهام عدالت به عد‌های از شهروندان پرداخت شده غیرقانونی بوده، میگوید به هیچ عنوان سودی بابت سهام عدالت به شهروندان پرداخت نخواهد شد، بلکه تنها در پایان سال ۱۳۹۵ بابت مقدار آزادسازی این سهام تعیین تکلیف میشود.
در اوایل آذر ۱۳۹۵ سازمان خصوصی سازی اعلام کرد که بعد از ده سال، تکلیف سهام عدالت در سال آینده روشن میشود و از پایان سال آینده سود سهام عدالت به دارندگان آن پرداخت خواهد شد. رئیس سازمان خصوصیسازی گفت که «از نظر ما طرح سهام عدالت به انتهای خود رسیدهاست و منتظریم با پایان یافتن مجامع، شرکت‌های سرمایه پذیر حسابهایشان را ببندند.
همچنین در اواسط دی ماه سال ۹۵ سازمان بورس و اوراق بهادار میزان سود دریافتی سهام عدالت از ۶۰ شرکت حاضر در سبد سهام را ۱۹۹ هزار و ۱۵ میلیارد ریال اعلام کرد. بهعلاوه سود مصوب مجمع عمومی شرکت‌ها در این مدت ۳۰۹ هزارو ۵۷۴ میلیارد ریال و همچنین مشارکت در افزایش سرمایه شرکت‌های سرمایه پذیر سهام عدالت ۵۱ هزار و ۷۷۰ میلیارد ریال و مانده طلب سود از شرکت‌ها ۵۸ هزار و ۷۸۸ میلیارد ریال بوده است.
سود سهام عدالت در سال ۹۷
بر اساس گفته مسئولان سازمان خصوصی سازی کشور، سود سهام عدالت سال ۱۳۹۷ از اوایل اسفند سال ۱۳۹۸ محاسبه و به حساب مشمولان واریز خواهد شد.
توضیح بیشتر اینکه به‌طورکلی تا اواسط بهمن سال ۱۳۹۸ مشخص میشود چه میزان سود از سوی شرکت‌های سرمایه‌پذیر سهام عدالت به حساب این سازمان واریز خواهد شد.
سود سهام عدالت سال 1400
مجید عشقی در نشست خبری روز 21 اسفند 1400 برگزار شد با بیان اینکه فرایند واریز سود سهام عدالت از شب گذشته آغاز شده است، اظهار کرد: سود سهام عدالت بیش از ۴۳ میلیون مشمول سهام عدالتی که سجامی شده‌اند و یا شماره شبای بانکی خود را در سامانه سهام عدالت ثبت کرده‌اند با همکاری شبکه بانکی تا پایان امشب پرداخت میشود.
وی با بیان اینکه فرایند واریز سهام عدالت از شب قبل آغاز شده است، گفت: میزان سود متناسب با ارزش اولیه سهام هر مشمول است. البته ممکن است برخی مشمولان قسمتی از سهام خود را فروخته باشند که متناسب با میزان سهامی که دارند سود دریافت خواهند کرد.
به گفته رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار مشمولانی که ارزش اولیه سهام آن‌ها ۴۹۲ هزار تومان است حدود ۵۳۲ هزار تومان، مشمولانی که ارزش اولیه سهام آن‌ها ۵۳۲ هزار تومان است، حدود ۵۷۵ هزار تومان و مشمولانی که ارزش اولیه سهام آن‌ها یک میلیون تومان است نیز حدود یک میلیون تومان سود دریافت خواهند کرد.
در مورد سود سهام عدالت در ویکی تابناک بیشتر بخوانید
بر اساس تازه ترین خبرها جزئیاتی زمان واریز مرحله سوم واریز سود سهام عدالت اعلام شد.
کد خبر: ۱۲۳۲۹۲۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۲/۰۱
رئیس سازمان بورس در خصوص واریز سود سهام عدالت گفت: امیدواریم تا خرداد بتوانیم سودهارا جمع آوری کنیم و باقی مانده سود سهام عدالت را پرداخت کنیم.
کد خبر: ۱۲۳۲۴۰۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۱/۲۹
در این میان برخی از وراث نتوانستند سود سهام عدالت متوفی را دریافت کنند که در این باره ابهاماتی به وجود آمد. طبق پیگیری‌ها از شرکت سپرده گذاری مرکزی، وراثی که در مرحله دوم توانستند سود سهام عدالت متوفی خود را دریافت کنند که سجامی شده بودند و تنها انتقال سهام به افراد کافی نیست.
کد خبر: ۱۲۲۹۴۵۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۱/۱۱
خبر خوب اینکه وراث جامانده از دریافت سود سهام عدالت متوفیان در مرحله دوم واریز سود در اسفندماه سال گذشته، تمام سود معوقه سال‌های گذشته را به شرط سجامی شدن در مرحله سوم واریز سود سهام عدالت در خردادماه دریافت می‌کنند.
کد خبر: ۱۲۲۸۳۸۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۱/۰۴
همزمان با واریز سود سهام عدالت سال ۱۴۰۱ در ماه پایانی سال ۱۴۰۲ مشخص شد که سود سهام عدالت بسیاری از متوفیان به حساب وراث واریز نشده است.
کد خبر: ۱۲۲۸۳۵۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۱/۰۴
به دنبال واریز سود سهام عدالت مرحله دوم مشخص شد که برخی افراد در این مرحله سود کمتری نسبت به آنچه مقرر شده بود دریافت کردند. چند علت برای کم واریز شدن سود سهام عدالت وجود دارد که احتمالا شامل همه سهامداران نمی‌شود.
کد خبر: ۱۲۲۷۸۳۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۲/۲۹
با وجود اعلام قبلی مسئولان مبنی بر واریز سود سهام عدالت متوفیان در پایان سال گزارش ها نشان می دهد این سود هنوز برای بسیاری از شهروندان واریز نشده است.
کد خبر: ۱۲۲۷۵۸۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۲/۲۷
مدیرعامل شرکت سپرده‌گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه از پرداخت سود به بیش از ۴۳ میلیون سهامدار سهام عدالت خبر داد.
کد خبر: ۱۲۲۷۳۵۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۲/۲۶
رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار گفت: واریز مرحله دوم سود سهام عدالت سال مالی منتهی به ۲۹ اسفندماه ۱۴۰۱ شرکت‌های سرمایه‌پذیر، آغاز شد.
کد خبر: ۱۲۲۷۰۴۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۲/۲۴
بر اساس صحبت های وزیر اقتصاد حالا در مرحله دوم دارندگان این سبدها نسبت به مبلغ دوره اول 30 درصد کمتر دریافت خواهند کرد.
کد خبر: ۱۲۲۶۷۲۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۲/۲۲
مشاور رییس سازمان بورس در امور سهام عدالت گفت: برای انتقال سهام عدالت متوفیان هیچ گونه پیامکی به وراث ارسال نخواهد شد.
کد خبر: ۱۲۲۵۷۷۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۲/۱۷
باغستانی:
- مدیرعامل شرکت سپرده‌گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه از تمدید یک هفته‌ای برای دریافت سود سهام عدالت متوفیان در سال ۱۴۰۲ خبر داد.
کد خبر: ۱۲۲۴۸۱۱ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۲/۱۲
مرحلهٔ دوم سود سهام عدالت که احتمالا ۳۰ درصد کمتر از مرحلهٔ اول است در ۲۵ اسفند واریز میشود.
کد خبر: ۱۲۲۴۴۸۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۲/۱۰
سود مرحله دوم سهام عدالت تنها واریزی مهم روز‌های آخر سال نیست و دقیقا مثل بهمن‌ماه و طبق ترتیب و توالی که وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی مشخص کرده، از بیستم اسفند شاهد واریز یارانه جدید نقدی و معیشتی خواهیم بود.
کد خبر: ۱۲۲۴۴۲۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۲/۰۹
سید احسان خاندوزی، سخنگوی اقتصادی دولت، در نشست خبری امروز (سه شنبه ۸ اسفند ۱۴۰۲) با اشاره به تلاش‌های دولت در سال ۱۴۰۱ برای پرداخت بموقع سود سهام عدالت گفت: همواره تلاش کردیم که سود سهام عدالت را زودتر از دولت‌های قبل پرداخت کنیم و انشاءالله مرحله دوم سود سهام عدالت تا ۲۵ اسفندماه پرداخت میشود.
کد خبر: ۱۲۲۴۱۶۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۲/۰۸
وزیر اقتصاد تاریخ واریز سود سهام عدالت را اعلام کرد.
کد خبر: ۱۲۲۴۱۴۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۲/۰۸
سود سهام عدالت متوفیان تا ۱۰ اسفند تقسیم و به حساب مشمولان واریز خواهد شد.
کد خبر: ۱۲۲۴۰۱۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۲/۰۷
وراث متوفیان سهام عدالت از طریق شعب ۴ بانک و دفاتر ۴۴ کارگزاری منتخب در سراسر کشور می توانند انتقال سریع و رایگان اصل و سود سهام عدالت متوفیان را تا قبل از روز ۱۰ اسفند ماه سال جاری انجام دهند تا سود این سهام را تا پایان امسال دریافت کنند.
کد خبر: ۱۲۲۳۸۲۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۲/۰۶
مدیرکل حراست سازمان خصوصی سازی ارسال پیامکی نسبت به کلاهبرداری از مردم تحت عنوان دریافت سود سهام عدالت هشدار داد.
کد خبر: ۱۲۱۹۲۸۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۱/۱۲
محمد باغستانی با اعلام زمان واریز مرحله دوم سود سهام عدالت اعلام کرده است: «سازمان بورس و شرکت سپرده گذاری مرکزی مکاتبات و مذاکرات لازم را برای دریافت کل سود از شرکت‌های سرمایه پذیر انجام خواهد داد تا بتوانیم تا پایان سال باقیمانده سود این گروه از سهامداران را نیز دریافت و به حساب آن‌ها واریز کنیم.»
کد خبر: ۱۲۱۳۵۵۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۰/۱۲
