کلیات
تحریم یا Sanction اقدامی است که از سوی یک یا چند بازیگر بین المللی عیله یک یا چند بازیگر دیگر با هدف مجازات و محروم ساختن کشورهای هدف از فعالیتهای اقتصادی بین المللی صورت میگیرد؛ اقدامی که در دستور کار کشورهای مجری قرار میگیرد تا کشور یا کشورهای هدف نسبت به سیاستهای خود به ویژه در بعد اقتصادی تجدید نظر کنند.
انواع تحریم
به طور کلی تحریم را از سه جنبه طبقهبندی میکنند:
تقسیمبندی از لحاظ اندازه یا حدود تحریم
تقسیمبندی از لحاظ تعداد کشورهای فرستنده
تقسیمبندی از لحاظ اقتصادی یا غیراقتصادی
از لحاظ تعداد کشورهای فرستنده، تحریم را به دو نوع تقسیمبندی میکنند:
تحریم یکجانبه: تحریمی است که فقط از طرف یک کشور علیه کشور هدف وضع میگردد. از دیدگاه تاریخی، این نوع تحریم دارای پیشینهای ضعیف در دستیابی به اهداف امنیت ملی و دیگر خواستهای سیاست خارجی میباشد.
تحریم چندجانبه: تحریمی که در اعمال آن بیشتر از یک کشور سهیم است. در مقایسه با تحریم یکجانبه، تحریم چندجانبه، بار مالی و تجاری شدیدی را به کشور هدف برای تغییر سیاست مورد اعتراض وارد میسازد. چراکه کشور هدف امکان یافتن جانشین برای کمکردن زیان اقتصادی را ندارد. همچنین بخش بزرگی از تولید ناخالص ملی این کشور به واسطهٔ نیاز به مراودات تجاری و سرمایهگذاری بین المللی تحت تاثیر تحریم واقع خواهد شد.
تحریمهای علیه ایران
به مجموعه اقداماتی از سوی قدرتهای جهان اطلاق میشود که در جهت مجازات حکومت ایران یا وادار کردن این کشور به انجام یا عدم انجام عملی به کار گرفته شده است. عمده تحریمها علیه ایران پس از وقوع انقلاب اسلامی سال ۵۷، بعد از اشغال سفارت آمریکا در تهران شکل گرفت و در پی چالش بر سر برنامه هستهای ایران شدت بیشتری یافت.
برنامه هستهای ایران از سال ۸۵ و به دنبال ارجاع پرونده این کشور از آژانس بین المللی انرژی اتمی به شورای امنیت، با تحریمهای مختلفی مواجه شده است.
انواع تحریم علیه ایران
تحریمهای ایران را از نظر تحریم کنندگان میتوان به ۴ دسته کلی تقسیم بندی کرد: تحریمهای چندجانبه همچون تحریمهای شورای امنیت سازمان ملل، تحریمهای اتحادیهٔ اروپا، تحریمهای تکجانبه از سوی کشورهای مختلف مانند ایالات متحده و تحریمهای کنگره آمریکا.
نخستین تحریم جامع سراسری علیه ایران در دوران معاصر، تحریم بریتانیا علیه ایران به منظور واکنش در برابر انتخاب دکتر محمد مصدق به وزارت بود که هدف ملیسازی صنعت نفت را دنبال میکرد. اولین قطعنامه شورای امنیت علیه ایران در زمان نخست وزیری محمد مصدق و به منزله واکنش علیه ملی شدن صنعت نفت ایران صادر شد.
آمریکا نیز در سال ۱۹۸۰ تحریمات اقتصادی وسیعی را در واکنش به تصرف سفارت آمریکا در تهران علیه ایران وضع کرد. در سال ۱۹۹۵، بیل کلینتون رئیس جمهور وقت آمریکا اقدام به وضع تحریمهایی نمود که به موجب آن شرکتهای نفتی آمریکایی از سرمایه گذاری در طرحهای نفت و گاز ایران منع شده بودند. همچنین روابط بازرگانی با ایران نیز یک جانبه قطع گردید.
این تحریمها از لحاظ فنی به ۴ گروه تقسیم می شود که تصویب و لغو هرکدام سازوکار جداگانهای دارد. بخشی از دشواری مذاکرات ایران و گروه ۱+۵ هم درباره چگونگی لغو همین تحریم هاست. ایران در برخی از موارد با شکایت از تحریمهای صورت گرفته موفق شده حکم لغو آنها را از دادگاه اتحادیه اروپا بگیرد. لغو تحریم از طریق شکایت در دادگاه گرچه میتواند آرام آرام رویهای در این زمینه ایجاد کند، اما روند لغو تحریمها از این روش بسیار زمان بر و هزینه ساز و با نتیجهای غیرقابل تضمین است.
تحریمهایی که از آن سخن به میان است در ابعاد مختلف از جمله پزشکی، فناوری، دارو، غذا، هسته ای، فضایی و... علیه ایران وضع شده است و کشورهای مجری به ویژه آمریکا در صدد هستند تا با اجبار دیگر کشورهای همکار با ایران را نیز با این رویه همراه کنند؛ مجموعه تصمیمهایی که در طول دهههای اخیر با فراز و نشیب استمرار داشته و تا کنون ایران را واردار به عقب نشینی از اهداف و برنامههای خود در چارچوب ارزشها و برنامههای انقلاب اسلامی نکرده است.
با پنجمین روز جنگ روسیه علیه اوکراین
روز پنجشنبه هفته گذشته با دستور ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه، ارتش این کشور به اوکراین یورش برد؛ حملهای که اکنون وارد پنجمین روز خود شده و واکنشهای جهانی زیادی را به همراه داشته است.
کد خبر: ۱۱۰۷۰۶۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۱۲/۰۹
با باز شدن بازارها برای معاملات در اولین روز پس از اعلام تحریم های اقتصادی غرب علیه مسکو روبل واحد پولی روسیه روز دوشنبه تقریبا ۳۰ درصد سقوط کرد و به پایین ترین حد خود در برابر دلار آمریکا رسید.
کد خبر: ۱۱۰۷۰۴۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۱۲/۰۹
کد خبر: ۱۱۰۶۷۴۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۱۲/۰۷
جاستین ترودو نخست وزیر کانادا اعلام کرد که مجموعهای از تحریم ها علیه روسیه را وضع میکند که شامل تحریم ولادیمیر پوتین رئیس جمهور، سرگئی لاوروف وزیر خارجه و رئیس ستاد مشترک این کشور میشود.
کد خبر: ۱۱۰۶۶۱۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۱۲/۰۷
استرالیا قصد دارد شخص پوتین را تحریم کند و همزمان اخراج دیپلماتهای روسی را گزینهای در دست بررسی داشته باشد.
کد خبر: ۱۱۰۶۶۱۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۱۲/۰۷
دومین روز حمله روسیه به اوکراین
روز پنجشنبه با دستور پوتین، روسیه به صورت گستردهای به اوکراین حمله کرد؛ حملهای که اکنون وارد دومین روز خود شده است. این تحول چند روز بعد از آن رخ داد که مسکو رسماً استقلال جمهوریهای «دونتسک» و «لوهانسک» در شرق اوکراین را به رسمیت شناخت. روسیه میگوید اوکراین به تعهداتش ذیل توافقات مینسک که در سالهای ۲۰۱۴ و ۲۰۱۵ برای حل مناقشههای موجود میان جداییخواهان و کییف حاصل شده بود، عمل نکرده است.
کد خبر: ۱۱۰۶۵۳۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۱۲/۰۶
رئیس کمیته اطلاعات مجلس نمایندگان آمریکا خواستار افزایش و تشدید تحریم ها علیه روسیه شد.
کد خبر: ۱۱۰۶۵۳۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۱۲/۰۶
رئیسجمهور آمریکا فهرستی از تحریم ها علیه روسیه را اعلام کرد و گفت که تحریم های جدید به اقتصاد روسیه آسیب میرساند و رابطه مسکو را با اقتصاد جهانی قطع میکند.
کد خبر: ۱۱۰۶۵۰۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۱۲/۰۶
فومیو کیشیدا نخست وزیر ژاپن که در واکنش به برسمیت شناختن دونتسک و لوهانسک توسط روسیه تحریم هایی علیه این کشور اعمال کرده بود، گفت که توکیو بخاطر اقدام نظامی مسکو علیه کی یف تحریم های بیشتری علیه مسکو وضع می کند.
کد خبر: ۱۱۰۶۵۰۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۱۲/۰۶
نخست وزیر کانادا از اعمال دور دوم تحریم ها علیه روسیه خبر داد.
کد خبر: ۱۱۰۶۴۹۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۱۲/۰۵
درحالی که آمریکا، تحریم هایی علیه روسیه اعلام کرده است، اما اعضای دولت وی در مورد تاثیر این تحریم ها بر بازار نفت و افزایش قیمت سوخت نگرانند.
کد خبر: ۱۱۰۶۳۴۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۱۲/۰۵
رئیس جمهور آمریکا در سخنانی با اشاره به عملیات نظامی ویژه روسیه در اوکراین، گفت: آمریکا و متحدانش تحریم های سختی را علیه مسکو اعمال خواهند کرد.
کد خبر: ۱۱۰۶۳۳۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۱۲/۰۵
اتحادیه اروپا وضع تحریم علیه وزیر دفاع روسیه و متحدان نزدیک پوتین را تصویب کرد.
کد خبر: ۱۱۰۶۲۸۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۱۲/۰۴
وزارت خزانه داری ایالات متحده تحریم هایی را علیه بانک های روسی و شرکت های مالی تابعه آن در روسیه اعلام کرد.
کد خبر: ۱۱۰۶۱۳۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۱۲/۰۴
نخست وزیر ژاپن بامداد چهارشنبه پس از اعمال تحریم علیه روسیه توسط ایالات متحده و اتحادیه اروپا، اعلام کرد که تحریم هایی علیه مسکو اعمال میکند.
کد خبر: ۱۱۰۶۱۰۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۱۲/۰۴
نخستوزیر انگلیس و رئیسجمهوری فرانسه روز سهشنبه توافق کردند که به کار برای اعمال تحریم ها علیه افراد و نهادهای روس ادامه دهند.
کد خبر: ۱۱۰۶۰۹۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۱۲/۰۴
خبرگزاری بلومبرگ به نقل از مسؤولان اتحادیه اروپا گزارش داد، اتحادیه اروپا امکان اعمال تدابیر محدودکننده علیه حدود ۳۵۰ روس را در واکنش به رسمیت شناختن استقلال جمهوریهای دونتسک و لوهانسک بررسی میکند.
کد خبر: ۱۱۰۶۰۶۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۱۲/۰۳
کاخ سفید همزمان با افزایش تنشها میان واشنگتن و مسکو بر سر کییف اعلام کرد که در صورت حمله احتمالی روسیه به اوکراین، روسیه با تحریم های گسترده مواجه خواهد شد.
کد خبر: ۱۱۰۵۳۵۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۱۱/۳۰
از جمله پیامدهای زیان بار تحریم در بخش صنعت کشور می توان به مشکلات فراوان در تأمین و تجهیز قطعات استراتژیک و ضروری صنایع مختلف اشاره کرد؛ صنایعی که عمدتاً به بازطراحی و به روزرسانی نیاز دارند و تحریم این ضرورت را با دشواری های فراوانی رو به رو کرده است.
کد خبر: ۱۱۰۴۷۱۱ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۱۱/۲۵
معاون اقتصادی رئیس جمهور
محسن رضایی با اشاره به مقررات دست و پاگیر و کاغذبازی اداری، قوانین متضاد، روابط و رانت خواری، گفت: این تحریم های داخلی، ده برابر تحریم های خارجی دست و پای تولید کنندگان ما را بسته است.
کد خبر: ۱۱۰۴۶۶۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۱۱/۲۵