کلیات
چاقی یک بیماری پیچیده و به عبارتی همان مقدار بیش از حد چربی بدن است. چاقی فقط مسئله زیبایی نیست؛ بلکه مشکلی پزشکی است که خطر ابتلا به سایر بیماریها مانند بیماریهای قلبی، دیابت، فشار خون و برخی سرطانها را افزایش میدهد.
دلایل زیادی وجود دارد که برخی از افراد در جلوگیری از چاقی مشکل دارند. معمولاً چاقی در نتیجه ترکیبی از عوامل ارثی، همراه با محیط و رژیمهای غذایی شخصی و انتخابهای ورزشی ایجاد میشود.
خبر خوب این است که حتی کاهش وزن متوسط میتواند مشکلات سلامتی مرتبط با چاقی را بهبود بخشد یا از آن جلوگیری کند. تغییرات رژیم غذایی، افزایش فعالیت بدنی و تغییرات رفتاری میتواند به شما در کاهش وزن کمک کند. داروهای تجویزی و روشهای کاهش وزن گزینههای دیگری برای درمان چاقی هستند.
چاقی چیست؟
شاخص توده بدن (BMI) معیاری است که وزن و قد فرد را برای اندازهگیری اندازه بدن میسنجد. طبق گفته مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری (CDC)، در بزرگسالان بیامآی 30.0 یا بیشتر به عنوان چاقی تعریف میشود. اما BMI همه چیز نیست. به عنوان یک معیار محدودیتهایی نیز دارد.
به گفته CDC: “عواملی مانند سن، جنس، قومیت و توده عضلانی میتوانند بر رابطه بین BMI و چربی بدن تأثیر بگذارند. همچنین، BMI بین چربی اضافی، عضله یا توده استخوان تمایزی قائل نمیشود و هیچ نشانهای از توزیع چربی در افراد ارائه نمیدهد. “
با وجود این محدودیتها، از BMI همچنان به عنوان راهی برای سنجش اندازه بدن استفاده میشود.
علائم چاقی
چاقی زمانی تشخیص داده میشود که شاخص توده بدن (BMI) شما ۳۰ یا بالاتر باشد. شاخص توده بدنی، با تقسیم وزن (کیلوگرم) بر قد (متر) به توان ۲ تعیین میشود.
برای اکثر افراد، BMI تخمین مناسبی از چربی بدن را ارائه میدهد. با این حال، BMI به طور مستقیم چربی بدن را اندازهگیری نمیکند؛ بنابراین برخی از افراد مانند ورزشکاران عضلانی ممکن است BMI در گروه چاقی داشته باشند حتی اگر چربی اضافی بدن ندارند.
علل چاقی
اگرچه تأثیرات ژنتیکی، رفتاری، متابولیکی و هورمونی بر وزن بدن وجود دارد، اما چاقی هنگامی اتفاق میافتد که از میزان سوزاندن با ورزش و فعالیتهای عادی روزانه کالری بیشتری دریافت کنید. بدن شما این کالریهای اضافی را به عنوان چربی ذخیره میکند.
افراد مبتلا به چاقی ممکن است قبل از احساس سیری، کالری بیشتری مصرف کنند، زودتر احساس گرسنگی کنند یا به دلیل استرس یا اضطراب، بیشتر غذا بخورند.
عوامل خطر چاقی
معمولاً ترکیبی از علل و عوامل موثر باعث چاقی میشود:
ارث و تأثیرات خانوادگی
ژنهایی که از والدین خود به ارث میبرید ممکن است بر میزان چربی بدن شما و محل توزیع آن چربی تأثیر بگذارد. ژنتیک همچنین ممکن است در میزان کارآیی بدن شما برای تبدیل غذا به انرژی، چگونگی تنظیم اشتها در بدن و چربیسوزی بدن در طی ورزش نقش داشته باشد.
چاقی در خانوادهها ایجاد میشود؛ این فقط به دلیل ژنهای مشترک آنها نیست. اعضای خانواده همچنین عادات غذایی و فعالیت مشابهی دارند.
انتخابهای سبک زندگی
- رژیم غذایی ناسالم. رژیم غذایی با کالری زیاد، کمبود میوه و سبزیجات، مصرف زیاد فستفود و نوشیدنیهای پرکالری و نوشابهها، به افزایش وزن کمک میکنند.
- کالریهای مایع. افراد میتوانند بدون احساس سیری کالری زیادی مصرف کنند، به ویژه کالری حاصل از الکل. سایر نوشیدنیهای پرکالری، مانند نوشابههای قندی میتوانند به افزایش وزن به صورت قابل توجهی کمک کنند.
- عدم فعالیت. اگر سبک زندگی کمتحرکی دارید، میتوانید به راحتی هر روز کالری بیشتری از میزان سوزاندن آن با ورزش و انجام کارهای روزمره دریافت کنید. نگاه به صفحه رایانه، تبلت و تلفن فعالیت کمتحرک است. تعداد ساعاتی که شما در مقابل صفحه مانیتور قرار دارید با افزایش وزن ارتباط بسیاری دارد.
بیماریهای خاص و داروها
در بعضی از افراد، چاقی را میتوان به دنبال یک علت پزشکی یافت؛ مانند سندرم پرادر-ویلی، سندرم کوشینگ و سایر شرایط. مشکلات پزشکی مانند آرتروز نیز میتواند سبب کاهش فعالیت شود که در نهایت ممکن است منجر به افزایش وزن شود.
اگر از طریق رژیم غذایی یا فعالیت جبران نکنید، برخی از داروها میتوانند منجر به افزایش وزن شوند. این داروها شامل برخی از داروهای ضد افسردگی، داروهای ضد تشنج، داروهای دیابت، داروهای ضد روانپریشی، استروئیدها و بلاکرها هستند.
مسائل اجتماعی و اقتصادی
عوامل اجتماعی و اقتصادی با چاقی ارتباط دارند. اجتناب از چاقی دشوار است؛ اگر مناطق ایمن برای راه رفتن یا ورزش نداشته باشید. به همین ترتیب ممکن است روشهای سالم پختوپز به شما آموزش داده نشود، یا به غذاهای سالم دسترسی نداشته باشید. علاوه بر این، افرادی که با آنها وقت میگذرانید ممکن است بر وزن شما تأثیر بگذارند؛ اگر دوستان یا اقوام چاقی داشته باشید، احتمال چاقی بیشتر میشود.
سن
چاقی میتواند در هر سنی، حتی در کودکان کم سن نیز رخ دهد. اما با افزایش سن، تغییرات هورمونی و سبک زندگی با فعالیت کمتر، خطر چاقی را افزایش میدهد. علاوه بر این، با افزایش سن، میزان عضله در بدن شما کاهش مییابد. به طور کلی، توده عضلانی کم منجر به کاهش متابولیسم میشود. این تغییرات همچنین میزان کالری مورد نیاز را کاهش میدهد و جلوگیری از اضافه وزن را دشوار میکند. اگر به طور آگاهانه چیزهایی را که میخورید کنترل نکنید و با افزایش سن از نظر جسمی تحرک بیشتری نداشته باشید، احتمالاً اضافه وزن پیدا میکنید.
عوامل دیگر
- بارداری. افزایش وزن در دوران بارداری معمول است. کاهش این وزن برای برخی از خانمها بعد از تولد کودک دشوار است. این افزایش وزن ممکن است به پیشرفت چاقی در زنان کمک کند. تغذیه با شیر مادر ممکن است بهترین گزینه برای کاهش وزن به دست آمده در دوران بارداری باشد.
- ترک سیگار. ترک سیگار اغلب با افزایش وزن همراه است. در برخی از افراد، چاقی پس از ترک سیگار میتواند منجر به افزایش وزن کافی برای واجد شرایط چاقی بودن شود. اغلب این اتفاق میافتد در حالی که مردم برای کنار آمدن با ترک سیگار از غذا استفاده میکنند. با این حال، در دراز مدت ترک سیگار هنوز هم مزیت بیشتری نسبت به ادامه مصرف سیگار دارد. پزشک میتواند به شما در جلوگیری از افزایش وزن پس از ترک سیگار کمک کند.
- کمبود خواب. کم خوابیدن یا زیاد خوابیدن میتواند باعث تغییر در هورمونهایی شود که اشتهای شما را افزایش میدهند. همچنین ممکن است هوس غذاهای پرکالری و کربوهیدرات کنید که میتوانند در افزایش وزن نقش داشته باشند.
- فشار. بسیاری از عوامل خارجی که بر روحیه و سلامتی شما تأثیر میگذارند ممکن است در چاقی موثر باشند. افراد معمولاً هنگام تجربه موقعیتهای استرسزا بیشتر به دنبال غذای پرکالری هستند.
- میکروبیوم. باکتریهای روده تحت تأثیر آنچه میخورید قرار دارند و ممکن است به افزایش وزن یا کاهش وزن کمک کنند.
- تلاشهای قبلی برای کاهش وزن. تلاشهای قبلی برای کاهش وزن و به دنبال آن بازیابی سریع وزن ممکن است به افزایش بیشتر وزن کمک کند. این پدیده که گاهی اوقات رژیم غذایی یو-یو نیز نامیده میشود، میتواند متابولیسم شما را آهستهتر کند.
حتی اگر یک یا چند مورد از این عوامل خطر را داشته باشید، به این معنی نیست که سرنوشت شما چاقی است. از طریق رژیم غذایی، فعالیت بدنی و ورزش و تغییر رفتار میتوانید اکثر عوامل خطر را خنثی کنید.
عوارض جانبی چاقی
افراد مبتلا به چاقی به احتمال زیاد به تعدادی از مشکلات بالقوه جدی سلامتی مبتلا میشوند، از جمله:
- بیماری قلبی و مغزی. چاقی باعث میشود که فشار خون بالا و سطح غیر طبیعی کلسترول داشته باشید؛ که از عوامل خطر بیماریهای قلبی و مغزی است.
- دیابت نوع ۲. چاقی میتواند نحوه استفاده از انسولین در بدن برای کنترل سطح قند خون را تحت تأثیر قرار دهد. این خطر مقاومت به انسولین و دیابت را افزایش میدهد.
- سرطانهای خاص. چاقی ممکن است خطر ابتلا به سرطان رحم، دهانه رحم، آندومتر، تخمدان، پستان، روده بزرگ، راستروده، مری، کبد، کیسه صفرا، لوزالمعده، کلیه و پروستات را افزایش دهد.
- مشکلات گوارشی. چاقی احتمال ابتلا به سوزش معده، بیماری کیسه صفرا و مشکلات کبدی را افزایش میدهد.
- مشکلات زنانه و جنسیتی. چاقی ممکن است باعث ناباروری و پریودهای نامنظم در زنان شود. چاقی همچنین میتواند باعث اختلال نعوظ در مردان شود.
- آپنه خواب (وقفه تنفسی در هنگام خواب). افراد مبتلا به چاقی، بیشتر دچار آپنه خواب میشوند، اختلال بالقوه جدی که در آن تنفس به طور مکرر در طول خواب متوقف شده و سپس شروع میشود.
- آرتروز. چاقی علاوه بر تقویت التهاب در بدن، فشار وارد شده بر مفاصل را نیز افزایش میدهد. این عوامل ممکن است منجر به عوارضی مانند آرتروز شود.
بسته خبری آموزشی مدرسه آنلاین؛
در بسته زیر اخبار و محتواهای آموزشی پیرامون «چرا دانشآموزان به مهاجرت فکر می کنند؟»، «جواب دانشآموز به سادهترین سؤال دینی همه را شوکه کرد+ عکس»، «میزان تمرکزت رو محک بزن؛ سه تفاوت دو عکس رو 33 ثانیهای بگو»، «نتایج اولیه آزمون استخدامی آموزش و پرورش اعلام شد»، «معرفی کتاب زیبا در قفس؛ داستانی دلنشین برای کودکان و نوجوانان»، «موچی پرطرفدار ژاپنی رو اینطوری درست کن که بچهها عاشقش میشن»، «آمار عجیب چاقی در دانش آموزان تهرانی» را با کلیک بر تیتر آن بخوانید.
کد خبر: ۱۲۳۳۳۸۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۲/۰۳
کارشناس امور خدمات سرپایی و بستری دفتر نظارت و پایش مصرف فرآوردههای سلامت سازمان غذا و دارو گفت: در بیمارانی که با اصلاح جامع سبک زندگی قادر به کاهش وزن خود تا میزان هدف که عموما کاهش حداقل ۵ درصد از وزن کل بدن بعد از سه الی شش ماه است، نباشند، درمان دارویی پیشنهاد میشود.
کد خبر: ۱۲۳۰۸۱۱ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۱/۲۰
اضافه وزن یکی از مشکلات جامعه مدرن امروز است که معمولا ناشی از سبک خاص زندگی است، از همین رو بسیاری از افرادی که دارای اضافه وزن هستند، سعی میکنند روشهای مختلفی را برای کاهش وزن به کار ببرند.
کد خبر: ۱۲۲۹۶۲۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۱/۱۲
در ماه مبارک رمضان، توصیه میشود که همانند سایر ماهها، از پنج گروه غذایی اصلی برای حفظ سلامت بدن استفاده شود. رعایت اصول تغذیه صحیح در این ایام نیز همانند دورههای دیگر، به معنی تنوع و تعادل در برنامه غذایی است.
کد خبر: ۱۲۲۸۲۱۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۱/۰۳
آیا میتوانید چاقی را از والدین خود به ارث ببرید؟ نتایج تحقیقات جدید نشانگر این است که این امکان وجود دارد.
کد خبر: ۱۲۲۶۵۷۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۲/۲۱
این روزها تحت تاثیر عواملی همچون مصرف غذاهای آماده و فستفودها، کم تحرکی و ... افزایش وزن و چاقی در حال افزایش است و متخصصان همواره نسبت به آن هشدار میدهند؛ چراکه چاقی را امالامراض و زمینهساز بیماریهای دیگر نظیر دیابت میدانند...
کد خبر: ۱۲۲۵۹۳۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۲/۱۸
کد خبر: ۱۲۲۵۳۴۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۲/۱۵
بر اساس مطالعه ای که با سازمان بهداشت جهانی انجام شد، اپیدمی چاقی به ویژه کشورهای فقیرتر را تحت تاثیر قرار داده است و این میزان در میان کودکان و نوجوانان سریعتر از بزرگسالان در حال رشد است.
کد خبر: ۱۲۲۴۷۰۱ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۲/۱۱
بیش از نیمی از جمعیت جهان تا سال ۲۰۳۵ چاق خواهند شد و هزینه درمان بیماریهای مرتبط با این بیماری سالانه به ۴ تریلیون دلار خواهد رسید.
کد خبر: ۱۲۲۱۷۰۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۱/۲۵
حدود ۶۰ درصد ایرانی ها یا چاق هستند و یا اضافه وزن دارند و به گفته کارشناسان، این آمار احتمال ابتلا به برخی سرطانها را افزایش میدهد.
کد خبر: ۱۲۱۹۹۳۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۱/۱۶
تعداد مبتلایان به سرطان تا سال ۲۰۵۰ از رقم ۳۵ میلیون فراتر خواهد رفت.
کد خبر: ۱۲۱۹۵۲۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۱/۱۴
اولین مداخله توصیه شده در کبد چرب الکلی، قطع الکل و در کبد چرب غیر الکلی ورزش منظم است.
کد خبر: ۱۲۱۸۹۴۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۱/۱۱
چاقی شکم و پهلو نه تنها موضوعی مربوط به زیبایی است، بلکه میتواند عوارض جدی سلامتی ایجاد کند. چربی احشایی که در این ناحیه تجمع مییابد، با بیماریهایی همچون انواع سرطانها، دیابت نوع ۲ و بیماریهای قلبی مرتبط است. اما خبر خوب این است که با انتخابهای درست در سبک زندگی و دوری از برخی مواد غذایی، میتوان از این نوع چاقی پیشگیری کرد.
کد خبر: ۱۲۱۸۶۶۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۱/۰۹
مدیرکل دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت با اشاره به شیوع چاقی در گروه سنی کودکان مدرسهای، گفت: با وزارت آموزش و پرورش در حال برنامه ریزی هستیم که همانند برنامه واکسیناسیون دانش آموزان که در بدو ورود به مدرسه الزامی است، غربالگری چاقی و کوتاه قدی هم الزامی باشد.
کد خبر: ۱۲۱۸۳۴۱ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۱/۰۸
دومین پویش ملی سلامت، این بار با رویکرد تغذیه سالم، قرار است از اول بهمن ۱۴۰۲ در کشور کلید بخورد.
کد خبر: ۱۲۱۶۶۳۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۰/۲۹
دکترکیانوش جهانپور
کد خبر: ۱۲۱۵۵۹۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۰/۲۴
کد خبر: ۱۲۱۳۴۸۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۰/۱۲
افراد دچار چاقی که به صورت پرتکرار در معرض آلودگی هوا قرار میگیرند، ممکن است به بیماریهای مختلفی مثل بیماریهای تنفسی، بیماریهای قلبی و عروقی مانند سکته قلبی و فشارخون بالا، دیابت و دیگر عارضهها و بیماریها مبتلا شوند. بنابراین این افراد لازم است علاوه بر کنترل وزن خود، برنامه غذایی مناسبی داشته باشند تا از آلودگی هوا آسیب نبینند.
کد خبر: ۱۲۰۹۷۶۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۹/۲۱
رییس دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با اشاره به چاقی ۷۰ درصد مردم کشور و افزایش دیابت در سالهای آتی، بر ضرورت بهرهگیری از هوش مصنوعی در تشخیص و درمان بیماریهای غدد تاکید کرد.
کد خبر: ۱۲۰۶۲۴۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۹/۰۲
برخی مطالعات نشان دادهاند که کمبود ویتامین D میتواند باعث کاهش اشتها و افزایش ریسک ابتلا به کاهش وزن شود. بنابراین، مصرف ویتامین D به صورت معتدل و بر اساس توصیه پزشک ممکن است در افزایش اشتها و وزن مفید باشد.
کد خبر: ۱۲۰۴۱۷۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۸/۲۱