کلیات
مجلس خبرگان رهبری مجلسی متشکل از فقیههای «واجد شرایط» است که بر اساس اصل ۱۰۷ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران مسئولیت تعیین، ولی فقیه (رهبر جمهوری اسلامی) را دارد. مدت هر دوره این مجلس که اعضای آن به وسیله انتخابات و توسط رأی مستقیم و مخفی مردم انتخاب میگردند، هشت سال میباشد.
تعیین آیت الله منتظری به عنوان قائم مقام رهبری در سال ۱۳۶۴ و انتخاب آیت الله خامنه ای به عنوان رهبر جمهوری اسلامی ایران در سال ۱۳۶۸ مهمترین تصمیمات این مجلس در دوران فعالیت خود بودهاست.
دبیرخانه مجلس خبرگان رهبری در شهر قم
مجلس خبرگان رهبری مطابق تعریف قانون اساسی یک مجلس انتخابی تمام عیار است نه انتصابی. این مجلس بعلت حساسیتی که در انتخاب رهبر دارد دارای استقلالی است که هیچ نهاد دیگر ندارد و طبق اصل ۱۰۸ قانون اساسی صلاحیت خود تنظیمی دارد تا هیچ نهادی نتواند این پارلمان کوچک، اما راهبردی را تحت نفوذ و تغییرات ناشایست قرار دهد. به نحوی که میتوان گفت: با نفوذترین نهاد جمهوری اسلامی ایران است.
جایگاه قانونی
در اصلهای ۹۹، ۱۰۷، ۱۰۸، ۱۱۱ و ۱۷۷ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، نام خبرگان رهبری ذکر شدهاست. اصل ۱۰۷ انتخاب رهبری را وظیفه خبرگان میداند و بر اساس اصل ۱۰۸ تعداد و شرایط خبرگان، کیفیت انتخاب آنها و آییننامه داخلی جلسات آنان در صلاحیت خود خبرگان قرار گرفتهاست.
اولین انتخابات خبرگان
اولین قانون انتخابات خبرگان شامل تعیین تعداد و شرایط انتخاب شوندگان و در اجرای اصل ۱۰۷ و ۱۰۸ قانون اساسی، در تاریخ دهم مهرماه ۱۳۵۹ توسط شورای نگهبان تدوین و تنظیم گردید و به تصویب امام خمینی (ره) رهبر وقت ایران رسید. برخی از مواد این قانون با اصلاحاتی همراه بودهاست، تغییراتی که در جلسات ۲۴ و ۲۵ تیرماه سال ۱۳۶۹ در مواد این قانون صورت گرفت از این جملهاند.
انتخابات خبرگان
برابر با ماده ۸ از فصل پنجم قانون انتخابات مجلس خبرگان رهبری، (اصلاحی تیر ۱۳۶۹)، خبرگان با اکثریت نسبی آرای شرکتکنندگان (رأی بیشتر) انتخاب میشوند و در اینصورت انتخابات خبرگان رهبری یک مرحلهای است.
شرایط نامزدان
طبق ماده ۳ مصوب شورای نگهبان، نامزدان خبرگان مردم باید دارای شرایط زیر باشند:
اشتهار به دیانت و وثوق و شایستگی اخلاقی
اجتهاد در حدی که قدرت استنباط بعض مسائل فقهی را داشته باشد و بتواند ولیّ فقیه واجد شرایط رهبری، را تشخیص دهد.
بینش سیاسی و اجتماعی و آشنایی با مسائل روز.
معتقد بودن به نظام جمهوری اسلامی ایران.
نداشتن سوابق سوء سیاسی و اجتماعی
تبصره ۱ – مرجع تشخیص دارا بودن شرایط فوق، فقهای شورای نگهبان قانون اساسی میباشند.
تبصره ۲ – کسانی که رهبر معظم انقلاب – صریحاً یا ضمناً – اجتهاد آنان را تأیید کرده باشد، از نظر علمی نیاز به تشخیص فقهای شورای نگهبان نخواهند داشت.
تبصره ۳ – ضرورت ندارد که نامزدان، ساکن یا متولد حوزه انتخابیه خود باشند. شورای نگهبان برای احراز اجتهاد نامزدان، تأیید اجتهاد آنها در دورههای قبل یا شرکت در آزمون علمی اجتهاد و کسب حد نصاب نمره علمی را منظور میدارد. همچنین تأیید اجتهاد توسط شخص رهبر ملاک تأیید اجتهاد علمی است.
شرایط انتخاب کنندگان
انتخاب کنندگان باید دارای شرایط زیر باشند:
تابعیت جمهوری اسلامی ایران.
داشتن هجده سال تمام در روز اخذ رأی.
همچنین طبق یک ماده قانونی اشخاص زیر از حق انتخاب کردن، محرومند:
صغار و مجانین و محرومین از حقوق اجتماعی
اهميّت مجلس خبرگان
اين مجلس از نهادهاى ابتكارى در نظام سياسى جمهوری اسلامی ایران است كه براى اوّلين بار، با تدوين قانوناساسىِ جمهورى اسلامى، در حقوق اساسى مطرح شد.
* چون در باره بالاترين مقام كشور، تصميم گيرى مى كند، فراتر از نهادهاى ديگر است؛
* از آن رو كه در لحظات حسّاس فقدانِ رهبرى، ايفاى نقش مىكند، در حساسترين موقعيت براى حفظ نظام است؛
* بدان جهت كه تعيين رهبر را بر عهده دارد، جايگاه ويژهاى در مشروعيّت حكومت دارد؛
* بالاخره چون به منزله برگزيدگان ملّت از سراسر كشور، بايد از دانش عميقِ دينى (فقهى) و بينش قوى سياسى و اجتماعى برخوردار باشند، نهادى از فرزانگان امّت است.
نقش مجلسِ خبرگان هر چند در فعاليتهاى خُرد كشور، محسوس نيست، ولى حضور فعّال آن، پشتوانه اطمينان بخشى در جهت صيانتِ نظام است. اين مجلس، از بحران خلأ رهبرى در نظام پيشگيرى مىكند و نگاه هوشمندانهاش بر شيوه اداره كشور، سلامت نظام را تأمين مىكند. از يك سو بر عدالت، فقاهت، شجاعت و تدبيرِ «رهبرى امروز»، اِشراف دارد و از طرف ديگر هوشيارانه، در انديشه رهبرى فردا است.
ساختار مجلس خبرگان
مجلس خبرگان، از دو بخش هیئت رئیسه و کمیسیونها تشکیل مىشود:
الف) هیأت رئیسه؛ مجلس خبرگان، داراى دو گونه هیأت رئیسه است: هیأت رئیسه سِنّى که در اوّلین جلسه مجلس خبرگان، بر اساس سنّ نمایندگان، تعیین مىشود که مسنترین فرد از خبرگان حاضر، به عنوان رئیس سِنّى و فرد بعدى به منزله نایبرئیس و دو نفر از جوانترین خبرگان حاضر، به سِمَت منشى، معیَّن مىشوند و در جایگاه مخصوص قرار مىگیرند.
هیأت رئیسه سنّى، وظایف زیر را بر عهده دارد:
- اداره جلسه افتتاحیه؛ انجام دادن مراسم تحلیف؛ اجراى انتخابات هیئترئیسه دائم.
هیأت رئیسه سِنّى، با انتخاب اعضاى هیأت رئیسه دائم، به کار خود پایان مىدهد. مدّت زمان هیأت رئیسه سِنّى، فقط در اوّلین جلسه هر دوره از مجلس خبرگان است. هیأت رئیسه دوم، هیأت رئیسه دائم است. این هیأت، مرکَّب از رئیس، دو نایبرئیس، دو منشى و دو کارپرداز است که از میان اعضاء، براى مدّت دو سال و با رأى مخفى، انتخاب مىشوند.
انتخاب رئیس، با رأى اکثریّت مطلق حاضران و انتخاب نوّاب رئیس و منشیان و کارپردازان، هر کدام جداگانه و با اکثریّت نسبى و به صورت مخفى خواهد بود. در صورتى که در انتخاب رئیس، در مرحله اوّل، اکثریّت مطلق حاصل نشود، از بین دو نفرى که بیشترین رأى را کسب کردهاند، با رأىگیرى مجدّد و اکثریّت نسبى، رئیس، انتخاب مىشود. ریاست مجلس خبرگان، علاوه بر اداره جلسات مجلس خبرگان، بر کلّیّه امور ادارى، مالى، استخدامى و سازمانى مجلس خبرگان، نظارت دارد و باید با ارتباط منظَّم با رهبرى، شرایط را براى انجام دادن وظایف مجلس خبرگان آسان کند. وى، مصوَّبات قانونى مجلس خبرگان را امضا و به مراجع ذىربط ابلاغ مىکند. رئیس مجلس خبرگان، موظَّف است گزارشى سالانه از عملکرد و اقدامات هیأت رئیسه را به مجلس خبرگان ارائه کند.
اعضای کنونی
احمد جنتی، محمد علی موحدی کرمانی، سید ابراهیم رئیسی، سید هاشم حسینی بوشهری، مرتضی مقتدایی، محسن مجتهد شیستری، سید احمد خاتمی، محسن قمی، عباس کعبی و عبدالنبی نمازی اعضای اصلی مجلس خبرگان در حال حاضر هستند. همچنین سید محمد علی موسوی جزایری، محمد علی تسخیری، علیرضا اسلامیان، ابوالقاسم وافی و سید علی شفیعی اعضای علی البدل هستند.
رئیس هیات مرکزی نظارت بر انتخابات گفت: مراسم افتتاحیه ششمین دوره مجلس خبرگان رهبری روز سهشنبه اول خرداد در ساختمان قدیم مجلس شورای اسلامی برگزار خواهد شد.
کد خبر: ۱۲۳۳۸۱۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۲/۰۵
بیت مرحوم آیت الله امامی کاشانی در بیانیه ای از رهبر معظم انقلاب، علما، محافل علمی، مسئولان و عموم مردم به دلیل حضور در برنامه های تدفین و ترحیم وی و همراهی با بازماندگان قدردانی کرد.
کد خبر: ۱۲۳۳۶۲۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۲/۰۴
انتخابات ششمین دوره مجلس خبرگان رهبری ۱۱ اسفند ماه ۱۴۰۲ برگزار شد، مجلسی که اهمیت زیادی در کشور دارد. اما تاکنون کدام اشخاص بیشتر بر صندلیهای قرمز این مجلس تکیه زدهاند؟
کد خبر: ۱۲۲۹۴۸۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۱/۱۱
منتخب مجلس خبرگان رهبری گفت: نمایندگان مجلس خبرگان رهبری باید از نظر عدالت، اجتهاد و تقوا در سطحی باشند که استقلال رای داشته باشند و رای آنها نباید قابل تهدید یا تطمیع باشد. آنها همچنین باید شجاعت در عمل و شجاعت در فهم داشته باشند.
کد خبر: ۱۲۲۹۱۷۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۱/۰۹
انتخابات ششمین دوره خبرگان رهبری همزمان با دوازدهمین دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی در روز جمعه ۱۱ اسفند برگزار شد و از بین ۸۸ کرسی کسب شده، ۴۶ منتخب در دوره پنجم حضور داشتند و ۴۲ نفر هم از اعضای جدید این مجلس محسوب میشوند.
کد خبر: ۱۲۲۶۰۴۱ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۲/۱۸
نمایندگان مجلس خبرگان رهبری صبح امروز با حضور در حسینیهی امام خمینی(ره) با رهبر انقلاب اسلامی دیدار کردند. در همین راستا، عکسی از حضور حجتالاسلام و المسلمین حسن روحانی، نماینده مردم تهران در پنجمین دوره مجلس خبرگان رهبری مشاهده می کنید. درپی ردصلاحیت حسن روحانی، در ششمین دوره انتخابات مجلس خبرگان ، این آخرین حضور او در مجلس خبرگان است.
کد خبر: ۱۲۲۵۹۰۱ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۲/۱۷
تصاویری از انداختن عکس یادگاری نمایندگان مجلس خبرگان رهبری مشاهده میکنید که حسن روحانی در آن حضور ندارد. اختتامیه سیزدهمین و آخرین اجلاسیه مجلس خبرگان رهبری در دوره پنجم، عصر چهارشنبه (۱۶ اسفند ۱۴۰۲) به ریاست «احمد جنتی» در مجلس قدیم برگزار شد. حسن روحانی در روز گذشته در افتتاحیه این نشست حضور داشت اما در عکسهای یادگاری دیده نمیشود.
کد خبر: ۱۲۲۵۸۳۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۲/۱۷
اعضای هیئت رئیسه و جمعی از نمایندگان مجلس خبرگان رهبری، صبح امروز (پنجشنبه 17 اسفند 1402) با حضور در حرم مطهر امام خمینی (س) با آرمانهای بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران تجدید میثاق کردند.
کد خبر: ۱۲۲۵۷۹۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۲/۱۷
رییسجمهور گفت: دولت با رعایت بیطرفی کامل و انجام وظایف قانونی انتخابات را برگزار کرد و هیچ نوع دخالتی نداشت.
کد خبر: ۱۲۲۵۷۷۱ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۲/۱۷
سخنگوی مجلس خبرگان گفت: دوره ششم خبرگان رهبری با هماهنگی شورای نگهبان در خرداد ماه سال آینده، انشاءالله با پیام مقام معظم رهبری افتتاح خواهد شد.
کد خبر: ۱۲۲۵۷۳۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۲/۱۶
آخرین اجلاسیه مجلس خبرگان پنجم به ریاست احمد جنتی درحالی برگزار شد که او به دلیل کهولت سن، حسن روحانی به دلیل ردصلاحیت و صادق لاریجانی به دلیل عدم حدنصاب آرا دیگر در مجلس خبرگان ششم حضور نخواهند داشت.
کد خبر: ۱۲۲۵۶۶۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۲/۱۶
ترکیب ششمین دوره مجلس خبرگان ۴۵ درصد تغییر کرد. چه افراد شاخصی ثبت نام نکردند و چه چهرههایی رد صلاحیت شدند؟ رای معنادار آلهاشم در تبریز به چه علت بود؟ ... در گزارشی تفصیلی به این سوالات پرداخته ایم.
کد خبر: ۱۲۲۵۵۳۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۲/۱۵
وزیر اقتصاد در اجلاس خبرگان رهبری مطرح کرد؛
خاندوزی گفت: دستور رئیس جمهور و اهتمام بانک مرکزی این است که علیرغم تنگناها چارهای نداریم که برای کنترل تورم، جلوی نوسانات نرخ ارز را بگیریم و در این زمینه کنترل انتظارات تورمی و همراهی اجتماعی بسیار مهم است.
کد خبر: ۱۲۲۵۵۰۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۲/۱۵
مجلس خبرگان ششم با ۴۵ درصد تغییر نسبت به مجلس خبرگان پنجم شکل گرفت.
کد خبر: ۱۲۲۵۴۱۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۲/۱۵
سیزدهمین و آخرین اجلاسیه رسمی مجلس خبرگان رهبری در دوره پنجم برگزار شد. در این اجلاسیه که از صبح امروز - سه شنبه ۱۵ اسفند - در محل ساختمان قدیم مجلس شورای اسلامی برگزار شد، آیتالله احمد جنتی رئیس مجلس خبرگان رهبری و جمعی از اعضا سخنرانی کردند.
کد خبر: ۱۲۲۵۴۰۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۲/۱۵
سیزدهمین و آخرین اجلاسیه رسمی مجلس خبرگان رهبری در دوره پنجم برگزار شد.
کد خبر: ۱۲۲۵۳۸۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۲/۱۵
در میان ۸۸ منتخب مجلس ششم خبرگان رهبری، نام ۴۸ نماینده فعلی که دوباره کاندیدا شده بودند دیده می شود، اما ۱۰ نماینده دیگر نتوانستند پیروز انتخابات شوند. آماری که حکایت از تغییر 45 درصدی ترکیب مجلس خبرگان دارد.
کد خبر: ۱۲۲۵۱۴۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۲/۱۳
محسن اسماعیلی و مصطفی پورمحمدی هم از راهیابی به مجلس خبرگان بازماندند.
کد خبر: ۱۲۲۵۰۳۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۲/۱۳
آیت الله جنتی با صدور پیامی ارتحال آیت الله امامی کاشانی؛ عضو فقید مجلس خبرگان رهبری را تسلیت گفت.
کد خبر: ۱۲۲۵۰۲۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۲/۱۳
آیتالله محمد امامی کاشانی (ره) نماینده مجلس خبرگان رهبری ساعتی پیش به علت ایست قلبی در منزل دعوت حق را لبیک گفت. وی متولد ۱۰ مهر ۱۳۱۰ بود و امامت جمعه موقت تهران و ریاست مدرسه عالی شهید مطهری را نیز بر عهده داشت. / جماران
کد خبر: ۱۲۲۵۰۱۱ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۲/۱۳