کلیات
اربعین حسینی چهلمین روز پس از شهادت امام حسین(ع) در روز عاشورای سال ۶۱ق که با ۲۰ صفر مصادف است. براساس برخی از نقلها، اسیران کربلا روز ۲۰ صفر سال ۶۱ قمری در بازگشت از شام، برای زیارت مدفن امام حسین(ع) به کربلا رفتند؛ البته گروهی از علما همچون شیخ مفید و شیخ طوسی تصریح کردهاند که اسرا در بازگشت از شام به مدینه رفتند. همچنین جابر بن عبدالله انصاری، در این روز بهعنوان اولین زائر بر سر مزار امام حسین(ع) حاضر شده است. براساس قول مشهور، سر امام حسین(ع)، در روز اربعین به بدنش در کربلا ملحق شد.
زیارت اربعین از اعمال خاص این روز است و بنابر روایتی از امام حسن عسکری(ع) از نشانههای مؤمن دانسته شده است.
۲۰ صفر در ایران تعطیل رسمی است و شیعیان در این روز عزاداری میکنند. پیادهروی اربعین شیعیان به سوی کربلا، یکی از گستردهترین مراسم عزاداری شیعیان بوده و در زمره بزرگترین اجتماعات مذهبی جهان قرار گرفته است.
ریشه تاریخی
اربعین به معنای چهلم است و ۲۰ صفر را که چهل روز بعد از شهادت امام حسین(ع) در روز عاشورا است، اربعین حسینی یا روز اربعین مینامند. طبق نقلهای تاریخی، جابر بن عبدالله انصاری، صحابی پیامبر اسلام(ص)، به همراه عطیه عوفی در اولین چهلم شهادت امام حسین(ع) بهعنوان اولین زائر بر سر مزار امام حسین(ع) حاضر شده و قبر امام حسین را زیارت کرده است. بنابه نقل کتاب «لهوف»، بازماندگان حادثه کربلا نیز در این روز به کربلا بازگشته و قبر امام حسین(ع) و سایر شهدای کربلا را زیارت کردهاند.
بازگشت اسیران کربلا
سید ابن طاووس در لهوف نقل کرده است هنگامی که اسیران کربلا در راه بازگشت از شام، به عراق رسیدند، به راهنمایشان گفتند «ما را از راه کربلا ببر». پس هنگامی که آنها به قتلگاه رسیدند، جابر بن عبدالله انصاری و برخی از بنیهاشم را دیدند که برای زیارت قبر امام حسین(ع) آمده بودند. پس با گریه و اندوه مجلس عزایی برپا کردند و پس از چند روز به مدینه بازگشتند. البته سید بن طاووس تاریخ ورود به کربلا را ذکر نکرده است. وی در کتاب اقبال الاعمال ورود اسرا به کربلا و همچنین مدینه در روز اربعین را بعید دانسته است. سید محمدعلی قاضی طباطبایی (۱۲۹۳-۱۳۵۸ش) در کتاب تحقیق درباره اولین اربعین حضرت سیدالشهداء(ع)، بازگشت اسرا به کربلا در اولین اربعین را درست دانسته است. برخی نیز با توجه به شواهد و قراینی همچون درستی احتمال الحاق سر امام حسین(ع) به بدنش در روز اربعین، محل دفن سر و وجه استحباب زیارت اربعین حضور اسرا در کربلا را پذیرفتنی دانستهاند.
شیخ مفید و شیخ طوسی و کفعمی تصریح کردهاند که کاروان اهل بیت (ع)، پس از برگشت از شام، به مدینه رفتهاند نه کربلا. گروهی مانند محدث نوری و شیخ عباس قمی نیز معتقدند به دلیل دوری مسافت، ممکن نیست بازماندگان کربلا چهل روز بعد از عاشورا به کربلا بازگشته باشند؛ زیرا پیمودن مسیر کوفه تا شام و سپس بازگشت به کربلا در مدت زمان ۴۰ روز، برای کاروان اسرای کربلا ممکن نبوده است. علاوه بر این برخی بر این باورند که گزارش معتبری نیز بر اثبات این رویداد در دست نیست.
گروهی نیز ضمن پذیرش اصل بازگشت کاروان اسرای بازماندگان به کربلا در مسیر شام به مدینه، زمان آن را حدود پایان صفر و اوایل ربیع الاول و یا زمانی بعد از آن دانستهاند.[نیازمند منبع] برخی دیگر، اربعین سالهای بعد را زمان این رویداد شمردهاند.
الحاق سر به بدن
براساس قول مشهور، سر امام حسین(ع) که در روز عاشورا جدا شده بود، در روز اربعین به بدنش در کربلا ملحق شد. این قول مشترک میان بسیاری از مورخان و اندیشمندان شیعه و سنی است.
ابن شهر آشوب سخن سید مرتضی که گفته است «روایت کردهاند که سر امام حسین(ع) با جسد در کربلا دفن شد»، نقل کرده و سپس از قول شیخ طوسی نقل کرده است که به سبب ملحق شدن سر امام به بدن و دفن آن، زیارت اربعین توصیه شده است.
براساس برخی گزارشهای حدیثی و تاریخی، سر امام حسین(ع) در حرم امام علی(ع) در نجف، قبرستان بقیع در مدینه، دمشق و مصر دفن شده است.
زیارت اربعین
در حدیثی از امام حسن عسکری(ع) زیارت اربعین یکی از پنج نشانه برای مؤمن شمرده شده است. زیارتنامهای برای روز اربعین از امام صادق(ع) نقل شده است. شیخ عباس قمی این زیارتنامه را در مفاتیح الجنان در باب سوم بعد از زیارت عاشورا غیر معروفه، با عنوان زیارت اربعین نقل کرده است.
به گفته قاضی طباطبایی زیارت روز اربعین در نزد شیعیان زیارت «مَرَدّ الرَّأس» نیز خوانده میشود. مَرَدُ الرأس یعنی بازگرداندن سر، و منظور آن است که در این روز که اسرای اهل بیت به کربلا بازگشتند سر امام حسین(ع) را نیز به کربلا آوردند و دفن کردند.
راهپیمایی اربعین
قاضی طباطبایی در کتاب تحقیق درباره اول اربعین سیدالشهداء مینویسد: حرکت به سوی کربلا در روز اربعین از زمان امامان معصوم(ع) در بین شیعیان رایج بوده است و شیعیان حتی در زمان بنیامیه و بنیعباس نیز به این حرکت مقید بودهاند. توصیه به زیارت اربعین باعث شده است که شیعیان به ویژه ساکنان عراق، از نقاط مختلف این کشور به سوی کربلا حرکت کنند. این حرکت که غالباً به صورت پیاده صورت میگیرد یکی از پرجمعیتترین راهپیماییها در جهان شمرده میشود. پس از سقوط حزب بعث عراق جمعیت این زائران چند برابر شده است، به طوری که گزارشها از حضور ۱۵ میلیون زائر در سال ۱۳۹۲ش، حدود ۲۰ میلیون در سال ۱۳۹۳ش و ۲۷ میلیون در سال ۱۳۹۴ش خبر دادهاند.
آمار وزارت کشور عراق حاکی از آن است که در سال ۱۳۹۲ش دستکم یک میلیون و ۳۰۰ هزار زائر خارجی به عراق آمده و در راهپیمایی اربعین شرکت کردهاند.
انتفاضه اربعین
در إنتفاضه صفر عراق، شیعیان عراق در قالب پیادهروی اربعین بر ضد حکومت حزب بعث در صفر سال ۱۳۹۷ق (برابر با ۱۹۷۷م-۱۳۵۵ش) قیام کردند. در این سال حزب بعث عراق برگزاری مراسمهای مذهبی و برقراری موکب و پیادهروی به کربلا را ممنوع کرد؛ اما مردم نجف در ۱۵ صفر آماده برگزاری مراسم پیادهروی اربعین شده و به سمت کربلا حرکت کردند. این حرکت با برخورد حکومت صدام حسین مواجه شد و تعدادی از مردم کشته و گروهی نیز زندانی شدند. سید محمدباقر حکیم در این انتفاضه به حبس ابد محکوم شد و برای برخی علما همچون علامه عسکری، سید محمدحسین فضلالله که از عراق فرار کرده بودند، نیز حکم اعدام غیابی صادر شد.
حسینیه تابناک
گروهی از هنرمندان به ویژه بازیگران نیز در مراسم اربعین حسینی حضور یافتهاند. تصاویر حضور جمعی از هنرمندان پیشکسوت در موکب حرم حضرت فاطمه معصومه (سلامالله علیها) در طریق نجف به کربلا را مشاهده میکنید.
کد خبر: ۱۱۹۱۳۸۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۶/۱۳
سازمان الحشد الشعبی عراق هم زمان با روزهای اوج مراسم پیادهروی و عزاداری اربعین، برای خدمترسانی به زائران وضعیت آمادهباش بهداشتی اعلام کرد.
کد خبر: ۱۱۹۱۲۲۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۶/۱۳
روز چهارشنبه؛ همزمان با اربعین حسینی برخی از هئیتهای دانشجویی با حضور در حسینیه امام خمینی در محضر رهبر انقلاب به عزاداری خواهند پرداخت.
کد خبر: ۱۱۹۱۰۲۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۶/۱۲
دفتر مطالعات و برنامهریزی رسانههای وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در آستانه فرارسیدن اربعین حسینی ، نخستین وبینار دو زبانه «اربعین در رسانههای جهان» را برگزار میکند.
کد خبر: ۱۱۹۰۹۵۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۶/۱۱
در آستانه آغاز گردهمایی میلیونی اربعین حسینی ، سایر اماکن مقدس عتبات عالیات عراق، حال و هوای متفاوتی دارند. در این میان حرم حضرت امیرالمؤمنین علی (ع) در شهر نجف اشرف، یکی از میعادگاههای اصلی ارادتمندان خاندان عصمت و طهارت است. نجف شهری زنده و پر از گرما و شور زوار اربعین در هر لحظه پذیران مردمان عاشقی است که سفر پیاده روی خود را از آنجا شروع میکنند. هزاران عاشق و عزادار حسینی، از نقاط مختلف خود را به شهر نجف میرسانند و بعد از زیارت حرم حضرت علی (ع) با پای پیاده به سمت کربلا عزیمت میکنند./عکاس :مهدی اللهیار بیگی
کد خبر: ۱۱۹۰۷۰۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۶/۱۰
سرپرست بیمارستان امام حسین (ع) از انتقال ۹ مصدوم تصادفی از عراق به این بیمارستان خبر داد.
کد خبر: ۱۱۹۰۵۴۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۶/۰۹
بارگاه مطهر امام علی (ع) این روزها میزبان خیل عظیم زائرانی است که در واپسین روزهای مانده به اربعین حسینی به شهر نجف اشرف آمدهاند تا بارگاه منور امام نخست شیعیان را قبل از عزیمت به سمت کربلای معلی زیارت کنند.
کد خبر: ۱۱۹۰۴۳۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۶/۰۸
سرپرست کل اداره راه آهن جنوب از افزایش قطارها به مناسبت اربعین حسینی خبر داد و گفت: با توجه به ورود زائران حسینی به استان خوزستان اقدامات شبانه روزی در این اداره کل به منظور خدمترسانی بیشتر و بهتر و تسهیل تردد زائران در حال انجام است.
کد خبر: ۱۱۹۰۲۷۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۶/۰۸
شرکت خدمات ارتباطی رایتل به منظور سهولت ارتباطات و دسترسی زائرین اربعین حسینی (ع) به اینترنت در کشور عراق، امسال نیز مانند گذشته ضمن افزایش کیفیت سایتهای خود در این مناطق، طرح تخفیفی ویژهای را برای مشترکین در نظر گرفته است.
کد خبر: ۱۱۸۹۹۵۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۶/۰۶
جلسه ۱۷۵ و ۱۷۶ شورا در روزهای یکشنبه و سهشنبه ۱۲ و ۱۴ شهریورماه برگزار نمیشود و پس از ایام اربعین، جلسات بر اساس روال عادی ادامه خواهد یافت.
کد خبر: ۱۱۸۹۸۴۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۶/۰۵
مدیرامورحوزه مدیریت و روابط عمومی بانک شهر از آغاز خدمات رسانی موکب این بانک به زائران اربعین حسینی در مرز مهران خبر داد.
کد خبر: ۱۱۸۹۶۳۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۶/۰۴
بانک سپه با ایجاد 11 شعبه کشیک و باجه عصر در شهرستانهای مرزی به زائران اربعین حسینی خدمترسانی میکند.
کد خبر: ۱۱۸۹۲۵۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۶/۰۱
مدیرعامل سایپایدک خبر داد:
مدیرعامل سایپایدک از حضور فعال سایپایدک در طرح خدمات و امداد اربعین حسینی سال جاری خبر داد.
کد خبر: ۱۱۸۸۷۷۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۵/۲۹
مدیرعامل شرکت واحد اتوبوسرانی تهران از اعزام ۵۰ دستگاه اتوبوس به مرز مهران برای خدمات رسانی به زوار اربعین در مرحله اول طرح خبر داد و گفت: در ایام اربعین برای عدم وقفه در خدمات رسانی به مردم تهران برنامه ریزی جامعی انجام گرفته و در این موضوع نگرانی نداریم.
کد خبر: ۱۱۸۸۵۸۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۵/۲۸
سم دولتی سازی حماسه عظیم اربعین
اگر دستگاه دولتی تصمیم بگیرد به کارمندانش برای حضور در مراسم اربعین مرخصی یا تسهیلات بدهد، قاعدتاً این اقدام آثار خطرناکی برای این مراسم خواهد داشت، چون از این پس عدهای که لزوماً رویکرد اعتقادی به این مراسم ندارند، با رویکرد توریستی از این ظرفیت استفاده میکنند و همان گونه که به دیگر سفرها میروند، سری هم به نجف و کربلا میزنند.
کد خبر: ۱۱۸۷۳۵۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۵/۲۱
ستاد مرکزی اربعین در اطلاعیه شماره (۲) اعلام کرد برپایی موکب در راهپیمایی اربعین حسینی (ع) منوط به ثبت نام در سایت مشخص شده است.
کد خبر: ۱۱۸۶۶۶۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۵/۱۵
سید ضیاء ایمانی:
مدیرعامل بانک صادرات ایران با ارائه گزارشی از خدمات سال گذشته به زائران اربعین، از آمادگی برای ارائه خدمات ارزی به زائران اربعین در شعب ارزی این بانک در سراسر کشور خبر داد.
کد خبر: ۱۱۸۶۴۹۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۵/۱۴
بانک ملی ایران در ایام اربعین حسینی ، یک موکب پزشکی شامل 35 نفر کادر متخصص قلب، طب اورژانس، دندانپزشک و پزشک عمومی را برای درمان زائران حرم اباعبدالله الحسین (ع) در عمود 202 مستقر خواهد کرد.
کد خبر: ۱۱۸۵۸۰۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۵/۱۰
رئیسجمهور بر اتخاذ رویکرد تحولی در برنامهریزی مراسم اربعین امسال تاکید و تصریح کرد: دستگاههای مسئول ضمن بررسی آسیبشناسانه اقدامات سال قبل، برای سالجاری بهنحوی برنامهریزی کنند که با کاستن از نقاط ضعف و تقویت نقاط قوت، مراسمی «دلنشین، ارزان و ایمن» برای زائرین حضرت اباعبدالله(ع) رقم بخورد.
کد خبر: ۱۱۸۵۱۴۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۵/۰۵
بانک ملی ایران به منظور رفاه حال زوار عتبات عالیات ، «طرح زائرین اربعین حسینی » را طراحی کرده است.
کد خبر: ۱۱۸۵۰۲۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۵/۰۴