کلیات

آنفلوآنزا یا گریپ بیماری واگیردار است که توسط نوعی ویروس آران‌ای از خانواده اورتومیکسویریده  ایجاد می‌شود. این نوع ویروس‌ها در پرندگان و پستانداران بیماری ایجاد می‌کند. این بیماری باعث عفونت حاد دستگاه تنفسی‌ می‌شود که با سردرد ناگهانی،  درد ماهیچه،  تب و ضعف و بی‌حالی شدید نمایان می‌شود. سه تیپ از ویروس آنفلوآنزا به نام‌های آ، ب، ث وجود دارد. تیپ آ. در انسان و حیوانات، تیپ بی در انسان و پستاندارن و تیپ سی فقط در انسان دیده می‌شود. در کمیته بین‌المللی نام‌گذاری ویروس‌ها ویروس تیپ دی نیز در این خانواده مشاهده می‌شود. در حالت معمولی دوره بیماری ۳ تا ۴ روز است. بیماری آنفولانزا یک عفونت تنفسی کوتاه مدت، ولی تا اندازه شدید در افراد سالم و بالغ محسوب می‌شود. در افراد سالمند و کودکان و افراد دارای بیماری زمینه قلبی، تنفسی تهدیدکننده است.

تاریخچه بیماری

در قرن بیستم ویروس آنفلوآنزای اسپانیایی در سال ۱۹۱۸ شیوع پیدا کرد و عامل مرگ بیش از ۴۰ درصد از سربازان آمریکایی در این جنگ بود. همچنین آنفلوآنزای آسیایی در سال ۱۹۵۸، و آنفلوآنزای هنگ کنگی در سال ۱۹۶۸ نیز در کنار آن در مجموع بیش از یک میلیون مرگ را سبب شده‌اند. تا امروز آمار مرگ و میر یک سیر نزولی را طی کرده‌است. به این صورت که در آغاز فعالیت این ویروس مرگ‌های دسته جمعی حتی ۴۰ میلیون نفر در یکسال گزارش شده‌است، اما به مرور کاهش یافت. امروزه گونه‌های جدیدتر این ویروس مانند آنفلوآنزای پرندگان یا آنفلوآنزای خوکی نیز ظهور کرده‌اند.

افرادی در معرض آنفلوآنزا

بیماری‌هایی، چون قلبی، ریوی، کلیوی، دیابت، آسم، بارداری و کهنسالی امکان مبتلا شدن افراد به آنفلوآنزا را افزایش می‌دهند. همچنین کودکان به علت سیستم دفاعی ضعیف بیشتر به این بیماری مبتلا می‌شوند. چون این ویروس از طریق تنفسی انتقال می‌یابد در مکان‌های عمومی امکان انتقال آن بیشتر است. آلودگی از انسان به انسان است نه از پرندگان به انسان یا از تخم مرغ به انسان.

علائم بیماری

علائم بیماری می‌تواند خفیف یا شدید باشد. تب و لرز، سردرد، درد‌های عضلانی از جمله کمردرد، خستگی، سرفه (که ممکن است با خلط همراه باشد)، گلودرد، ایجاد زخم‌هایی داخل دهان-بینی-روی سطح پوست، خشونت صدا، (استفراغ و حالت تهوع) که دلیل آن سندروم ری است. گلودرد خارش بدن کوفتگی از علایم شایع بیماری هستند.

این علائم معمولاً دو روز پس از مواجهه با ویروس بروز می‌کنند و معمولاً کمتر از یک هفته باقی می‌مانند. با این حال سرفه کردن ممکن است بیش از دو هفته مشاهده شود. آنفلوآنزا در تمام سنین به غیر از دوران شیرخوارگی دیده می‌شود. حالت تهوع و استفراغ ممکن است در کودکان مشاهده شود، اما در بزرگسالان متداول نیستند. شیوع ناگهانی انواع مختلف آنفلوآنزا تقریباً هر زمستان رخ می‌دهد و شدت آن‌ها متفاوت است. علایم مشابه سرماخوردگی به همراه درد عضلانی و بی حالی در حدی که بیمار توان بیرون آمدن از تخت را ندارد از علایم تفریق آنفولانزا از دیگر بیماری‌های تنفسی عفونی است.

علل بیماری

ویروس‌های عامل آنفلوآنزا از سرده اورتومیکسو ویروس‌ها هستند. آنفلوآنزای شامل ویروس آنفلوآنزای A، آنفلوآنزای B  و آنفلوآنزای C. این ویروس‌ها معمولاً از طریق هوا یا عطسه گسترش می‌یابند و باور بر این است که این روش در فواصل نسبتاً کوتاه رخ می‌دهد. همچنین توسط تماس با سطوح آلوده به ویروس و سپس تماس دست با چشم یا دهان نیز ممکن است منتقل شود. همچنین فرد پیش یا در طی مدت زمانی که بیمار است می‌تواند سبب آلوده شدن دیگران شود.

عوارض بیماری

هرچند دوره معمولی بیماری ۳ تا ۴ روز است، اما چون در جریان آنفلوآنزا میکروب‌های دیگری به بدن حمله می‌کنند از اینرو سبب پیدایش عفونت‌های ثانوی به خصوص در دستگاه تنفس هم می‌گردند و این بدان معنا است که آنفلوآنزا مقاومت بدن را کم کرده و آن را برای دچار شدن به بیماری‌های دیگر آماده می‌سازد. به کار بردن ماسک،  گندزدایی هوای اتاق بیماران و جدا کردن سریع مبتلایان از افراد سالم تا حدی مانع شیوع آنفلوآنزا می‌شود.
اگر سریع‌تر این بیماری در بدن درمان نشود، سریع دستگاه تنفسی شش، کبد را از کار می‌اندازد.

پیشگیری و درمان

شستن مکرر دستان سبب کاهش خطر عفونت می‌شود، زیرا ویروس توسط صابون غیرفعال می‌شود. استفاده از ماسک پزشک نیز مفید است. بجز رعایت اصول بهداشتی یکی از مهم‌ترین توصیه‌های پزشکان در مورد پیشگیری از ابتلا به این ویروس تزریق واکسن است. بسیاری از واکسن‌ها تأثیر دوره‌ای دارند، زیرا این ویروس تغییراتی در ساختار آنتی‌ژنی خود که ممکن است به صورت خفیف یا شدید باشد ایجاد می‌کنند. بهترین زمان برای تزریق واکسن اواخر فصل تابستان می‌باشد.

• در مورد سینوزیت بیشتر بخوانید