کلیات
سرطان روده بزرگ Colorectal cancer که همچنین به نام‌های سرطان کولون، سرطان رکتوم یا چنگار روده بزرگ نیز شناخته میشود) به رشد سلول‌های سرطانی در کولون یا رکتوم (بخشی از روده بزرگ) گفته میشود.
این بیماری به دلیل رشد غیرطبیعی سلول‌ها اتفاق می‌افتد که می‌توانند به بافت‌های دیگر بدن حمله کنند (متاستاز) یا در آنها تکثیر یابند. نشانه‌ها و علائم این بیماری میتواند شامل مواردی همچون خون در مدفوع (هماتوشزی)، تغییر در حرکات روده، کاهش وزن و خستگی همیشگی باشد.
بسیاری از سرطان‌های روده بزرگ به دلیل عوامل ناشی از سبک زندگی و افزایش سن ایجاد میشوند و تعداد کمی از موارد به خاطر اختلالات ژنتیکی ارثی اتفاق می‌افتند. عوامل خطر شامل مواردی همچون نوع رژیم غذایی، چاقی، سیگارکشیدن و نداشتن فعالیت جسمانی کافی است.
عوامل تشدید کننده
عوامل مرتبط با رژیم غذایی که خطر این بیماری را افزایش میدهند شامل گوشت قرمز و گوشت‌های فرآوری شده و همچنین مصرف زیاد الکل می‌باشد. عامل خطر دیگر بیماری التهابی روده است که مواردی از قبیل: بیماری کرون و کولیت زخمی را در بر می‌گیرد. برخی از شرایط موروثی که بیماری سرطان روده بزرگ را ایجاد میکنند، مواردی همچون پولیپ‌های آدنوماتوز خانوادگی و سرطان کولون غیرپولیپی ارثی هستند؛ اما این‌ها شامل کمتر از پنج درصد موارد میشوند. این بیماری معمولاً با تومور خوش‌خیم آغاز می‌گردد که به مرور زمان تبدیل به سرطانی میشود.
تشخیص
سرطان روده بزرگ را می‌توان با گرفتن نمونه کولون در طول سیگموئیدوسکوپی یا کولونوسکوپی تشخیص داد. معمولاً بعد از این امر تصویربرداری پزشکی انجام میشود تا معلوم شود که بیماری منتشر شده یا خیر. غربالگری در کاهش احتمال مرگ ناشی از سرطان روده بزرگ مؤثر است و با شروع سن ۵۰ سالگی و بعد از آن به صورت مداوم تا سن ۷۵ سالگی توصیه میشود. هنگام کولونوسکوپی پولیپ‌ها برداشته میشوند. آسپیرین و دیگر دارو‌های ضدالتهابی و غیراستروئیدی خطر را کاهش میدهند. البته استفاده عمومی آنها، به دلیل اثرات جانبی توصیه نمی‌شود.
درمان
درمان‌هایی که برای سرطان روده به کار می‌رود، میتواند شامل ترکیبی از جراحی، پرتودرمانی، شیمی‌درمانی و درمان هدفمند باشد. احتمال درمان سرطان‌های محدود به درون دیوارهٔ کولون، با جراحی وجود دارد، اما سرطانی که در سراسر بدن گسترش یافته، معمولاً قابل درمان نیست و مدیریت بر روی بهبود کیفیت زندگی و علائم بیماری متمرکز میشود.
نرخ بقا
نرخ بقای پنج ساله در ایالات متحده حدود ۶۵ درصد است. البته این مقدار به میزان پیشرفت سرطان و این که آیا تمام سرطان با جراحی قابل برداشت هست یا خیر و همچنین به سلامت کلی فرد بستگی دارد. در تمام دنیا، سرطان روده بزرگ، سومین نوع معمول سرطان است و ده درصد تمامی موارد سرطان را در بر می‌گیرد. در سال ۲۰۱۲، ۱٫۴ میلیون مورد ابتلای جدید به این بیماری و همین‌طور ۶۹۴ هزار مورد مرگ از آن اتفاق افتاد.
دامنه شیوع
این بیماری در کشور‌های توسعه‌یافته شایع‌تر است و ۶۵ درصد موارد در این کشور‌ها یافت میشود. شیوع این بیماری در زنان کمتر از مردان است..
دستاوردهای جدید علمی
مطالعاتی که به تازگی به وسیله محققان کالج پزشکی ویل کورنل آمریکا انجام شد نشان می‌دهد که فعال کردن مجدد یک ژن، رشد سلول‌های سرطانی روده را متوقف و سلول‌ها را به بافت سالم تبدیل میکند. ۸۰ تا ۹۰ درصد تومور‌های کولورکتال به دلیل جهش در همین ژن اتفاق می‌افتد؛ بنابراین معکوس کردن فعالیت این ژن، نقش بسزایی در توقف رشد تومور سرطانی دارد. ژن مرتبط با سرطان روده p۵۳ نام دارد. مطالعات حیوانی نشان می‌دهد که فعال کردن مجدد این ژن از رشد تومور جلوگیری میکند و پس از شش ماه، دیگر نشانی از تومور در بدن موش‌های آزمایشگاهی دیده نشده‌است.
مقابله با پیشرفت سرطان
سرطان کولورکتال حتی زمانی که به گره‌های لنفی گسترش یافته است (مرحله سه) هنوز نیز ممکن است بتوان آن را درمان کرد. درمان معمولا شامل جراحی، پرتو درمانی و شیمی درمانی است. اگر سرطان بازگردد یا به اندام‌های دیگر گسترش یابد، احتمالا درمان آن سخت‌تر خواهد بود، اما پرتو درمانی و شیمی درمانی علائم را کاهش داده و کمک میکنند طول عمر بیشتری داشته باشید.
قابل ذکر است، دارو‌های جدیدتر شیمی درمانی کمتر از گذشته احساس ناخوشی ایجاد میکنند. همچنین دارو‌هایی وجود دارند که کمک میکنند تهوع خود را کنترل کنید.
ریشه کنی با امواج رادیویی (Radiofrequency Ablation)
در روش ریشه کنی با امواج رادیویی از گرمای شدید برای سوزاندن تومور استفاده میشود. پزشک به کمک سی تی اسکن یک ابزار سوزن مانند را وارد تومور کرده و تومور و نواحی اطراف آن را میسوزاند. این روش ممکن است برخی از تومور‌هایی را که از طریق جراحی نمیتوان برداشت (مانند تومور کبد) از بین ببرد. شیمی درمانی میتواند با این روش همراه باشد.
پیشگیری از سرطان کولورکتال با رژیم غذایی
برای کاهش چشمگیر احتمال ابتلا به سرطان کولورکتال میتوانید اقداماتی انجام دهید. برنامه غذایی مغذی و سالم داشته باشید، ورزش کافی انجام دهید و چربی بدن خود را کنترل کنید. این عادات سالم تا ۴۵% احتمال سرطان کولورکتال را کاهش میدهند. انجمن سرطان امریکا توصیه میکند رژیم غذایی تان سبزیجات و میوه‌های زیادی را شامل شود و گوشت قرمز و فراوری شده در آن بسیار کم باشد و به جای غلات تصفیه شده از غلات کامل استفاده شود. این کار کمک میکند وزن سالم نیز داشته باشید.
پیشگیری از سرطان با ورزش
بزرگسالانی که پرتحرک هستند سلاح قدرتمندی در مقابل سرطان کولورکتال دارند. در مطالعه‌ای مشخص شد افراد پرتحرک ۲۴% کمتر از افراد کم تحرک به این سرطان مبتلا میشوند و فرقی نمیکند این فعالیت به واسطه کار باشد یا بازی. انجمن سرطان امریکا توصیه میکند ۵ روز یا بیشتر حداقل به مدت ۳۰ دقیقه در روز ورزش کنید. ورزش‌های شدیدتر در زمان کمتر (۲۰ دقیقه ۳ تا ۴ روز در هفته) فواید بیشتری دارند.
همانطور که اشاره شد، سرطان کولون از معدود سرطان‌هایی است که با غربالگری، تشخیص زودرس و درمان بموقع می‌توان بطور قابل توجهی آن را کنترل کرد. اساساً برنامه‌های غربالگری، افراد ظاهراً سالم و بدون مشکل خاص سلامتی را بیشتر مورد هدف قرار میدهند. این نکته از این جهت حائز اهمیت است که سرطان کولون معمولاً در مراحل اولیه خود آرام و بدون سر و صدا پیش می‌رود و ممکن است در مراحل پیشرفته علامت ایجاد کند که در این حالت کنترل و درمان آن مشکل‌تر هم خواهد بود؛ بنابراین زمان طلایی برای انجام غربالگری این بیماری، مرحله قبل از پیدایش علایم است. همچنین تشخیص زود هنگام و برداشتن پولیپ‌های روده بزرگ، امری حیاتی در پیشگیری از این سرطان است و با این کار شانس درمان و معالجه بیماری تا ۹۰ درصد افزایش می‌یابد.
در مورد سرطان کولورکتال در ویکی تابناک بیشتر بخوانید
