در مورد ایرج بسطامی در ویکی تابناک بیشتر بخوانید

 

کلیات


ایرج بسطامی متولد ۱ آذر ۱۳۳۶ در شهر بم بود که در تاریخ ۵ دی ۱۳۸۲ طی زلزله بم درگذشت. او خواننده ایرانی بود که اولین اثرش را با آهنگ‌سازی پرویز مشکاتیان به بازار عرضه کرد. تصنیف گل پونه‌ها معروف‌ترین اثر ایرج بسطامی است که مربوط به آهنگی از حسین پرنیا بر روی شعری از هما میر افشار می‌باشد و پس از مرگ ایرج بسطامی آوازه ملی یافت.

نتیجه تصویری برای ایرج بسطامی + تابناک

 از دیگر آثار معروف او می‌توان به تصنیف وطن من اشاره کرد که مربوط به آهنگی از پرویز مشکاتیان بر روی شعری از ملک الشعرا بهار است و از طرف سازمان یونسکو سرود ملی اعلام شد. ایرج بسطامی در روز ۵ دی سال ۱۳۸۲ طی حادثه زمین‌لرزه بم در سن ۴۶ سالگی درگذشت.


زندگی‌نامه و آغاز فعالیت هنری


ایرج بسطامی در سال ۱۳۳۶ در شهرستان بم از خانواده‌ای هنرمند متولد شد. هر یک از اعضای خانواده او، از جد پدری گرفته تا پدربزرگ و پدر در زمینه خواندن آواز و نواختن ساز‌های مختلف تجربه داشتند. تولد و رشد ایرج در چنین خانواده‌ای به همراه استعداد ذاتی اش موجب شد که او از پنج سالگی به خواندن آواز علاقه نشان دهد. این علاقه و پیگیری موجب شد که پدر بزرگ به استعداد وی در زمینه فراگیری آواز پی برده و بار‌ها به دیگران تأکید کند «او در آینده خواننده بزرگی خواهد شد». از این رو، پدر ایرج کمر همت بست تا فرزندش را در مسیر صحیح آموزش قرار دهد و این‌گونه شد که ایرج نخستین معلم آواز خویش را در خانه و در هیئت پدر یافت. ایرج در این سال‌ها ردیف‌های آوازی در مکتب تهران سبک استاد عبدالله خان دوامی را نزد عمویش یدالله بسطامی فرا گرفت و در ادامه و در سن ۲۲ سالگی به جرگه شاگردان محمدرضا شجریان پیوست.

 

فعالیت حرفه‌ای


وی در سنین نوجوانی مجذوب عمویش یداله بسطامی بود که او را مردی مهربان و از نوازندگان چیره‌دست بم و معلم موسیقی می‌دانست. در همین ایام گروهی با همکاری برادران بسطامی (ایرج، عباس و محمدعلی) و محمدجواد خداوردی (شوهر خواهر ایرج) و نادعلی بنی اسدی و با سرپرستی یداله بسطامی تشکیل شد که در رادیو و تلویزیون آن زمان و اردو‌های رامسر اجرای برنامه داشتند.

پس از آن ایرج با کمک حسین سالاری (از نوازندگان نامدار کرمانی) به کلاس آواز محمدرضا شجریان راه پیدا کرده و به فراگیری آواز و ردیف‌های آوازی پرداخت. در آن زمان او علی‌رغم مشکلات راه و مسافت زیاد، هفته‌ای یک بار به عشق فراگیری آواز از بم به تهران‌ می‌آمد.

ایرج بسطامی پس از چندی اتاقی در محله پامنار تهران اجاره کرد. به دلیل وقایع انقلاب تمرین‌های آواز برای او بسیار دشوار بود. اما وی تا آن جا که می‌توانست به این تمرین‌ها ادامه داد. بسطامی مدت‌ها بعد در منزل محمدرضا شجریان با پرویز مشکاتیان (آهنگ ساز و نوازنده سنتور) آشنا شد و این آشنایی منجر به شروع همکاری‌های بسطامی و گروه عارف شد.
پرویز مشکاتیان درباره آشنایی خود با ایرج بسطامی گفته‌است: اولین بار ایرج بسطامی را در خانه محمدرضا شجریان دیدم. در آن زمان ما چاووش را داشتیم. به خاطر شرایط اجتماعی آن زمان به خواننده‌های بیشتری با صدا‌های متفاوت نیاز داشتیم. من پشت در کلاس آواز استاد شجریان نشسته بودم تا هنرجو‌ها مرا نبینند. از آن جا بود که از صدای بسطامی خیلی خوشم آمد. ایشان صدای خوبی داشتند و مثل همه آدم‌های کویر نشین آدم خیلی مهربان و خوبی بود، بعد از کلاس مدتی با او صحبت کردم تا با نقطه نظراتش راجع به هنر و آواز و انگیزه خواندش آشنا شوم؛ ولی آن قدر ساده یافتمش که مصمم شدم تا با او یک سالی در مورد قضایای پیرامونی سوای موسیقی به گپ و گفتگو بنشینم.

ایرج بسطامی پس از ۷ سال، کلاس‌های شجریان را رها کرد و به فراگیری مبانی موسیقی نزد پرویز مشکاتیان پرداخت و کم‌کم نخستین آلبوم‌های خود را با مشکاتیان منتشر کرد. آلبوم‌های افشاری مرکب،  مژده بهار،  افق مهر و وطن من در همین دوره به بازار عرضه شدند. افشاری مرکب نخستین اثر ایرج بسطامی بود که در سال ۱۳۶۸ منتشر شد. بدین ترتیب محمدرضا شجریان و پرویز مشکاتیان، بسطامی را به جامعه معرفی کردند و این‌گونه فعالیت حرفه‌ای ایرج بسطامی به صورت رسمی آغاز شد.

در واقع پرویز مشکاتیان افشاری مرکب را ساخت و بسطامی در اوج آمادگی آن را اجرا کرد. قرار بود که این برنامه پنج شب در تالار رودکی اجرا شود، اما به علت استقبال گسترده مردم، اجرا دو شب دیگر تمدید شد. بعد از آن نوار افشاری مرکب به بازار آمد. صدای بسطامی با استقبال مردم روبه رو شده بود. گروه عارف به سرپرستی پرویز مشکاتیان و آواز بسطامی برای اجرای کنسرت به اروپا رفت. در آن زمان بسطامی حدود ۳۳ سال داشت و اجرای این کنسرت‌ها شروعی برای موفقیت‌های بعدی او به‌شمار می‌آمد.
یکی دیگر از آثار ایرج بسطامی بوی نوروز است که حاصل همکاری او با گروه دستان و آهنگ‌سازی حمید متبسم‌ می‌باشد و از کار‌های به یاد ماندنی موسیقی ایران است.
ایرج بسطامی با همکاری کیوان ساکت آلبوم‌های فسانه و بی کاروان کولی و با کورش متین،  سکوت و با حسین پرنیا آلبوم‌های صوتی خانه بوی گل گرفت،  رقص آشفته و حال آشفته و آلبوم تصویری کنسرت بسطامی و گروه همایون (گل‌پونه‌ها ۱) را خلق کرد.
البته آلبوم حال آشفته شامل دو بخش می‌باشد: بخش اول مربوط به کنسرت ایرج بسطامی و گروه همایون در تابستان ۱۳۷۸ در ارگ بم می‌باشد و بخش دوم با صدای رضا رضایی پایور پس از درگذشت بسطامی اجرا شده‌است.

 

نتیجه تصویری برای ایرج بسطامی + تابناک

تصنیف گل پونه‌ها


تصنیف گل پونه‌ها (که بسطامی آن را در آلبوم رقص آشفته منتشر کرد، اما پس از مرگ بسطامی نسخه‌های دیگری از آن در آلبوم‌های حال آشفته و کنسرت بسطامی و گروه همایون (گل‌پونه‌ها ۱) منتشر شد) پس از مرگ وی در ایران آوازه ملی یافت. تصنیف گل پونه‌ها، معروف‌ترین اثر با صدای ایرج بسطامی است.
درباره کنسرت گل‌پونه‌ها ۱ این توضیح را می‌توان داد که این اثر تنهاترین اثر تصویری انتشار یافته از ایرج بسطامی است و مربوط به کنسرت ایرج بسطامی و گروه همایون در کرج (اجرا در زمستان ۱۳۷۸) که کنسرت گل‌پونه‌ها نامیده شده‌است، می‌باشد. این کنسرت شامل دو بخش است و کنسرت گل‌پونه‌ها ۱ (در دستگاه همایون) بخش اول آن است که از سوی انتشارات آواز بیستون تصحیح و به بازار آمده‌است. بخش دوم این کنسرت که قاعدتاً باید آن را کنسرت گل‌پونه‌ها ۲ نامید در دستگاه شور می‌باشد و هنوز انتشار رسمی نیافته‌است.

البته لازم است ذکر شود که کنسرت گل‌پونه‌ها ۱ تنهاترین اثر تصویری ایرج بسطامی نیست.  کنسرت ایرج بسطامی و گروه دستان نیز یک اثر تصویری دیگر از ایرج بسطامی است، اما با این تفاوت که این اثر برخلاف کنسرت گل‌پونه‌ها ۱ به صورت رسمی انتشار نیافته و تنها با یک دوربین از رو به رو ضبط شده‌است. کنسرت بسطامی و گروه دستان در زمستان سال ۱۳۷۱ اجرا شده‌است.

 

آلبوم موسم گل 


آلبوم موسم گل حاصل همکاری او با محمدرضا درویشی بود و در آن برخی از تصانیف خوانده شده توسط قمرالملوک وزیری را بازخوانی کرد. این آلبوم به همراه بی کاروان کولی تنهاترین آثار ایرج بسطامی می‌باشند که در آن بیشتر ساز‌های استفاده شده ساز‌های غربی می‌باشند. در این مجموعه پرویز مشکاتیان کار نظارت بر اجرا و نوازندگی سه تار را بر عهده داشت.

 

اوج فعالیت


ایرج بسطامی در سن ۴۰ سالگی به اوج فعالیت خود رسید و در طول ۱۴ سال فعالیت ۱۱ آلبوم موسیقی ماندگار، به یادگار گذاشت. آواز‌های ایرج بیشتر بر پایه سنتور بود و در گام‌های بلند هیچ‌کس به مهارت وی نرسید، همچنین آواز‌های دشتی و محای او نیز در کرمان و کل ایران دارای شهرت بسیاری است.

 

مشکلات معیشتی


به دلیل مشکلات معیشتی ایرج بسطامی از سال‌های پایانی دهه ۷۰ دیگر کار جدی نکرد. با این همه پرویز مشکاتیان یادآور می‌شود که او یکی از پرتیراژترین آلبوم‌های موسیقی را به بازار عرضه کرد، آلبومی که وطن من نام دارد و روی شعری از ملک الشعرا بهار ساخته شده‌است که چنین آغاز می‌شود:‌ای خطه ایران مهین‌ای وطن من. این قطعه (تصنیف وطن من) مربوط به آهنگی از پرویز مشکاتیان است که از طرف سازمان یونسکو سرود ملی اعلام شد.

 

نتیجه تصویری برای ایرج بسطامی + تابناک

شهرت پس از مرگ


این مطلب هم ناگفته نماند که بیشتر آثار ایرج بسطامی (به عنوان مثال بی کاروان کولی،  خزان و آرزو و بداهه خوانی و بداهه نوازی) پس از مرگ او انتشار یافتند. او بیشتر شهرتش را پس از مرگش به دست آورد و بسطامی تا جای امکان اجازه این که تصویری از او روی آلبوم‌هایش چاپ شود را نمی‌داد.
برخی از آثار بسطامی که پس از مرگش انتشار یافته‌اند مربوط به اجرا‌های خصوصی و ضبط‌های خارج از استودیوی او هستند (مثل خزان و آرزو) و طبق آنچه روی جلد آلبوم خزان و آرزو نوشته شده‌است، نباید انتظار داشت که از کیفیت استاندارد برخوردار باشند. هر چند این آثار پیش از انتشار پالایش و تصحیح شده‌اند.


ویژگی‌های شخصیتی و زندگی شخصی


ایرج بسطامی در اوج فعالیت هنری خود با مرگ برادرش (نصرت‌الله بسطامی) رو به رو می‌شود و از این رو برای سرپرستی خانواده برادرش به بم بازگشت. او علاقه زیادی به برادر از دست رفته اش داشت. زمانی که برای تحصیل آواز به تهران رفته بود، برادر مخارج زندگیش را تقبل کرده بود و این بار نوبت ایرج بود که به بازماندگان برادرش ادای دین کند.
بسطامی هرگز ازدواج نکرد و با وجود این که در فقر شدید به سر می‌برد، سرپرستی خانواده برادرش (نصرت‌الله بسطامی) را بر عهده گرفت.
او به دور از جنجال و هیاهوی هنری در شهرستان بم و استان کرمان، به تدریس آواز برای جوانان محروم و مستعد بم و سرپرستی خانواده برادرش پرداخت.
وی که در اواخر عمرش به زادگاهش بم پناه آورده بود و در خانه کاهگلی پدر زندگی می‌کرد، سرانجام در سحرگاه پنجم دی ماه ۱۳۸۲، و در پی زلزله بم زیر آوار ماند و درگذشت. در طی این زمین لرزه، ایرج بسطامی به همراه تمام اعضاء خانواده برادرش (به جز خاطره، دختر برادر ایرج) درگذشتند.

 

پس از مرگ ایرج بسطامی


پس از زمین لرزه بم فاطمه بسطامی (خواهر ایرج) و محمدعلی بسطامی (برادر ایرج) بنیاد فرهنگی هنری ایرج بسطامی را تأسیس کردند و از فعالیت‌های این بنیاد می‌توان به برگزاری تلاش برای معرفی افراد به جامعه، برگزاری مراسم نکوداشت پرویز مشکاتیان و ایرج بسطامی اشاره کرد.

محمدعلی بسطامی (برادر ایرج بسطامی) در گزارشی از نشست مطبوعاتی نخستین جایزه آوازی ایرج بسطامی درباره معرفی جوانان اهل موسیقی به جامعه با بیان این که شجریان و مشکاتیان، ایرج را به جامعه شناساندند، گفت: به یقین ما در تمام مراحل کاری (معرفی موسیقی دانان به جامعه و..). مدیون این دو استاد بزرگ هستیم. سخن پرویز مشکاتیان در مصاحبه‌ای درباره ایرج بسطامی: «تن‌ها افتخارم در زندگی این است که ترانه وطن من با صدای ایرج، از طرف سازمان یونسکو سرود ملی اعلام شد.»

سخن محمدرضا شجریان درباره ایرج بسطامی: بسطامی! خداوند گوهری به تو داده و من می‌خواهم این گوهر را شکل بدهم. او ۶ سال شاگرد من بود. تا میانه دوره عالی هم با من کار کرد. آینده خوبی برایش پیش‌بینی می‌کردم. گلی بود که خیلی زود پرپر شد.

 

در مورد ایرج بسطامی در ویکی تابناک بیشتر بخوانید

ریتم؛
«عشق و مستی» قطعه‌ای از مجموعه اجرای بوی نوروز متکی بر شعری از حافظ و با آهنگسازی حمید متبسم و محمدعلی کیانی نژاد و با خوانندگی ایرج بسطامی است. اجرای این قطعه موسیقی را در تابناک می‌بینید و می‌شنوید.
کد خبر: ۱۰۳۴۰۶۹   تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۱۲/۰۶

ریتم؛
«سرو سیمین» قطعه‌ای از مجموعه اجرای بوی نوروز متکی بر شعری از رهی معیری و با آهنگسازی حمید متبسم و محمدعلی کیانی نژاد و با خوانندگی ایرج بسطامی است. اجرای این قطعه موسیقی را در تابناک می‌بینید و می‌شنوید.
کد خبر: ۱۰۳۲۸۵۸   تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۱۱/۳۰

ریتم؛
«روز هجران و شب فرقت یار آخر شد» قطعه‌ای از مجموعه اجرای بوی نوروز متکی بر غزلی از حافظ و با آهنگسازی حمید متبسم و محمدعلی کیانی نژاد و با خوانندگی ایرج بسطامی است. اجرای این قطعه موسیقی را در تابناک می‌بینید و می‌شنوید.
کد خبر: ۱۰۳۲۸۳۱   تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۱۱/۲۸

ریتم؛
«عقرب زلف کجت» تصنیفی منتسب به ناصرالدین شاه قاجار است که معمولاً با آواز شوشتری خوانده می‌شود. اجرای صحنه‌ای این قطعه را با نوای ایرج بسطامی با این توضیح می‌شنوید که کیفیت تصویر و صوت در دسترس از این اجرا مطلوب نیست.
کد خبر: ۹۲۰۲۵۶   تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۰۶/۰۶

ریتم؛
«دل شکن» که با نام «یار بیگانه نواز» نیز شناخته می‌شود نام یک تصنیف مشهور اثر اکبر محسنی با شعری از بیژن ترقی است که اولین بار توسط غلام‌حسین بنان خوانده شده است. این اثر توسط چندین خواننده بازخوانی شده که از آن جمله می‌توان به اجرا با تنظیم پرویز مشکاتیان و آواز علی رستمیان و اجرای گروه عارف در آلبوم کنج صبوری یا اجرا با همان تنظیم با آواز ایرج بسطامی و سه تار بهداد بابایی اشاره کرد. اکنون اجرای این قطعه را با اجرای ایرج بسطامی و همراهی پرویز مشکاتیان و گروه عارف می‌بینید و می‌شنوید.
کد خبر: ۸۲۹۲۷۸   تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۰۶/۰۷

ریتم؛
«مرا عاشق» یکی از قطعاتی است که پرویز مشکاتیان بر اساس یکی از غزلیات دیوان شمس مولوی، تنظیم کرد و با همراهی گروه عارف و نوای ایرج بسطامی اجرا کرد. اجرای زنده این قطعه را در تابناک می‌بینید و می‌شنوید.
کد خبر: ۸۲۸۹۱۸   تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۰۶/۰۶

ریتم؛
پرویز مشکاتیان با ایرج بسطامی اجراهای فراوانی با همنوازی گروه عارف داشته است. بسطامی در یکی از این اجراها، یک قطعه سوزناک را با تکیه دو بیتی از باباطاهر اجرا می‌کند و نوای نی این حزن عاشقانه را دو چندان می‌سازد. این اجرا را در تابناک می‌بینید و می‌شنوید.
کد خبر: ۸۲۸۶۱۵   تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۰۶/۰۵

ریتم؛
مژده بهار نام یک آلبوم موسیقی اثر پرویز مشکاتیان با خوانندگی ایرج بسطامی است که توسط توسط گروه عارف اجرا شد. گلعذار یکی از قطعات این آلبوم و اجراهای مرتبط است که بر اساس غزلی از سعدی اجرا شده است. این اجرا را در تابناک می‌بینید و می‌شنوید.
کد خبر: ۸۲۸۳۳۶   تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۰۶/۰۴

«پنجمعه» با «تابناک»؛
فعالیت‌های هنری با‌‌ همان روال همیشگی در جریان است و بوی پاییز، منجر به افزایش فعالیت‌های فرهنگی ‌شده ‌که از میان این برنامه‌ها، می‌توانید دست‌چینی داشته باشید؛‌ گالری راه ابریشم از ‌۲۸ شهریور، میزبان نمایشگاه عکس زیبله برگمان، عکاس آلمانی می‌شود. گالری ماه تا پنجم مهر، همچنان میزبان نمایشگاه تابستانه خود شامل آثار نقاشی و مجسمه پنجاه هنرمند نامدار ایرانی است.
کد خبر: ۴۳۵۲۵۳   تاریخ انتشار : ۱۳۹۳/۰۶/۲۷

«پنجمعه» با «تابناک»؛
گالری ماه تا ۲۴ شهریور، میزبان نمایشگاه تابستانه خود شامل آثار نقاشی و مجسمه پنجاه هنرمند نامدار ایرانی از جمله ‌علیرضا اسپهبد، علیرضا دیانی، فربد مرشد‌زاده، فرزانه حسینی، لیلا رضوانی، محمد احصایی، مسعود عربشاهی، مقداد لرپور، مهدی فرهادیان، مهشید عزیز محسنی، نازنین اصغر‌زاده و... است.
کد خبر: ۴۲۷۶۵۱   تاریخ انتشار : ۱۳۹۳/۰۵/۳۰

nabzefanavari
ostanha
bato
farhangi
jahan
economic
sport
social
parliment
نبض بورس - داخلی - ستون چپ