کلیات
داستان اتم مستندی است چند قسمتی که از شبکه سه سیما در شهریور ماه سال ۱۳۹۸ پخش شد و به مرور اتفاقات مرتبط با فعالیت‌های هسته‌ای کشورمان پرداخت. آنچه در «داستان اتم» روایت می‌شود پرداختن جزءبه‌جزء به وقایع تاریخی مرتبط با پرونده هسته‌ای است.
نظرات کارگردان مستند
احمد کشاورز، تهیه‌کننده و کارگردان مستند «داستان اتم» به رسانه‌ها گفت: این مستند مسیر طولانی را طی کرد تا به این مرحله رسید. «داستان اتم» قرار است روایتگر تاریخ ۷۰ ساله فعالیت‌های هسته‌ای کشورمان باشد.
اشکالات پیش روی مستند
تهیه‌کننده و کارگردان «داستان اتم» درباره سبک روایت این مستند عنوان می‌کند: «من به اصل قصه‌گویی در مستند اعتقاد دارم، به خصوص در مستند‌های سیاسی که می‌شود با قصه‌گویی کار را جلو برد، مخصوصاً اینکه در پرونده هسته‌ای ایران به خیلی از اشخاص امکان دسترسی وجود نداشت. مرحوم هاشمی از دنیا رفته است، روحانی رئیس‌جمهور شده، با احمدی‌نژاد نمی‌شود گفتگو کرد و علی‌اکبر اعتماد (رئیس سازمان انرژی اتمی در پیش از انقلاب) در ایران نیست.»
علت استفاده از صدای مجری ورزشی
کشاورز درباره علت انتخاب صدای حمید محمدی، مجری و گوینده ورزشی برای اجرای گفتار متن مستند توضیح می‌دهد: اولین دلیل این انتخاب صدای جذاب محمدی بود و علت دوم آن، این است که صدای او برخلاف برخی از گویندگان هیچ ذهنیتی را در مخاطب ایجاد نمی‌کند.
فشار‌ها برای جلوگیری از پخش
پخش داستان اتم از تلویزیون مانند اکثر مستند‌هایی که در آن دولت در معرض نقد اجتماعی قرار می‌گیرد به مذاق عده‌ای خوش نمی‌آید. در فضای مجازی سازندگان «داستان اتم» به دروغگویی متهم شده‌اند. کارگردان مستند در واکنش به این ادعا می‌گوید: «ما هیچ نیتی برای انتقاد از دولت نداشته‌ایم و صرفاً تاریخ را برای عبرت نقل کرده‌ایم. این مستند از خاطرات منتشر شده افرادی، چون مرحوم هاشمی‌رفسنجانی و آقای روحانی ساخته شده است، اما از زمان پخش اولین قسمت فشار‌های زیادی به شبکه ۳ سیما برای جلوگیری از ادامه پخش وارد شده است و اتهام می‌زنند که ما به دنبال تخریب دولت هستیم.»
واکنش علی مطهری به مستند
نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی مستند داستان اتم درباره برجام را غیرمنصفانه توصیف کرد و آن را «گاندوی دوم» نامید. علی مطهری در یادداشتی با عنوان «داستان اتم یا گاندوی دوم» نوشت: «مستند داستان اتم که طی روز‌های اخیر از شبکه ۳ سیما پخش شد در واقع تحریف تاریخچه برجام بود. آنچه در مجموع از این برنامه برداشت می‌شد این بود که برجام کلاهی بوده که توسط آمریکایی‌ها و اروپایی‌ها سر ایران گذاشته شده و در داخل کشور نیز عواملی مانند آقایان روحانی، ظریف و علی لاریجانی با آن‌ها هماهنگ بوده و احیاناً خیانت کرده‌اند. این برنامه به عوام‌فریبی و مغالطه پرداخته و تصویب ۲۰ دقیقه‌ای جزئیات برجام در مجلس را تلویحاً خیانت معرفی کرد، در حالی که اولاً برجام نیاز به تصویب مجلس نداشته و توافقی اجرایی بین دولت‌ها بوده است؛ همان طور که کنگره آمریکا و مجالس کشور‌های اروپایی برجام نیز وارد آن نشدند.
ثانیاً تصویب ۲۰ دقیقه‌ای جزئیات آن صرفاً برای اعلام «آری» یا «نه»ی مجلس بوده، زیرا مجلس هیچ‌گاه وارد جزئیات این گونه توافق‌ها نمی‌شود، اما درباره کلیات آن چند ماه در جلسات علنی و غیرعلنی مجلس بحث شد و کارشناسان فنی و سیاسی و نمایندگان نظر دادند تا هر نماینده‌ای به نقطه آری یا نه رسید؛ بنابراین حتی ۲۰ دقیقه هم برای تصویب آن زیاد بود.
البته مذاکره کنندگان ما توجه داشتند که برجام یک توافق الزام‌آور نیست و بهتر است مصوبه کنگره آمریکا را داشته باشد، اما، چون احتمال تصویب آن در کنگره را ضعیف می‌دانستند قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل را پشتوانه آن قرار دادند و هرگز فکر نمی‌کردند که آدم بی‌چشم و رویی مثل ترامپ حتی قطعنامه سازمان ملل را هم زیر پا بگذارد.
مستند داستان اتم با زیرکی مذاکره کنندگان برجام را یک طرف قرار داد و مقام رهبری را طرف دیگر. گویی مذاکره‌کنندگان راه خودشان را می‌رفته‌اند و رهبری هم راه دیگری داشته‌اند. این در حالی است که شروع مذاکرات و محتوای آن و امضای برجام همه با نظر مقام رهبری بوده است و نباید حساب ایشان را جدا کرد. اگر رهبر انقلاب توصیه‌هایی داشته‌اند، این، وظیفه یک رهبر و روش رهبری است که همیشه ایده‌آل‌ها و سقف مطالبه را اعلام کند تا مذاکرات به نفع ما پیش برود، و الاّ احتمالا خود ایشان هم می‌دانستند که طرف مقابل زیر بار برخی از این توصیه‌ها نمی‌رود و تا آنجا که زورمان می‌رسد پیش می‌رویم.
نکته سوم در مستند مذکور این بود که این مستند هیچ اشاره‌ای به کارشکنی‌های مخالفان اجرا شدن برجام پس از امضای آن نکرد. همه می‌دانیم که بخشی از حکومت مصمم بود که برجام اجرا نشود و برای رسیدن به این هدف خود از هیچ اقدامی نظیر ترساندن متقاضیان سرمایه‌گذاری خارجی در ایران و موشک‌پراکنی بی‌موقع و مخالفت با قرارداد‌هایی نظیر قرارداد خرید هواپیما از بوئینگ و ایرباس و معطل کردن قرارداد‌های نفتی دریغ نکردند. بدیهی است که اگر کل حکومت مصمم به اجرای برجام بود و قرارداد‌های اقتصادی با شرکت‌های اروپایی و آمریکایی بسته می‌شد خروج ترامپ از برجام نیز به این آسانی نبود. در واقع تندرو‌های ما شاید ناخودآگاه و شاید برای انتقام‌گیری سیاسی با تندرو‌های آمریکا و با اسرائیل و عربستان همصدا و همراه شدند تا برجام اجرا نشود.
نکته چهارم این که مستند داستان اتم به این موضوع نپرداخت که اگر برجام کلاهی بوده که بر سر ایران گذاشته شده و به ضرر ایران است چرا آمریکا از آن خارج شد و اکنون نگران ادامه آن است و ترامپ بار‌ها اعلام کرد که کلاه بزرگی سر آمریکا رفته است و حتی وزیر خارجه‌اش بر زبان می‌آورد که اگر برجام ادامه پیدا کند به زودی ایران از تحریم خرید و فروش سلاح خارج می‌شود و در سال ۲۰۲۵ مانند سایر کشور‌های هسته‌ای می‌تواند غنی‌سازی اورانیوم داشته باشد و قید و بند‌های فعلی از بین می‌رود، ضمن این که کسانی که می‌گفتند برجام صنعت هسته‌ای ما را نابود کرد دیدند که ایران ظرف چند روز غنی‌سازی را از سطح ۶۷/ ۳ افزایش داد و صنعت هسته‌ای سر جای خودش است.
به هرحال مستند داستان اتم از انصاف به دور بود و می‌توان گفت: گاندوی دوم بود.
در مورد داستان اتم در ویکی تابناک بیشتر بخوانید
مرور روزنامه‌های یکشنبه هفدهم شهریورماه؛
چهار اقدام ایران در گام سوم، خروج دلالان از بازار ارز، گاندوی دوم علیه ظریف، چگونه کلیسای پورتلند حسینیه شد؟ گام‌های کوچک پاسخ محدودیت‌های بزرگ برجام؟ پزشکان نسخه «فرار از مالیات» برای خود پیچیدند! ۱۱۰ سال زندان برای متهمان اعتراضات هفت تپه، آزادی سعید مرتضوی از زندان، مذاکرات قطر و خیانت آمریکا و نوشته‌هایی با محوریت عاشورا از مواردی است که موضوع گزارش‌های خبری و تحلیلی روزنامه‌های امروز شده است.
کد خبر: ۹۲۲۵۲۳ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۰۶/۱۷
