کلیات
محمدرضا شجریان متولد تاریخ ۱ مهر ۱۳۱۹ در مشهد، موسیقیدان، آهنگساز، خواننده و خوشنویس اهل ایران و نامزد ۲ جایزه گرمی است. سایت انجمن آسیا وی را پرآوازهترین هنرمند موسیقی اصیل ایرانی، روزنامه ونکوورسان او را یکی از مهمترین هنرمندان موسیقی جهان و همچنین رادیوی عمومی ملی (NPR) در سال ۲۰۱۰ وی را یکی از ۵۰ صدای برتر جهان معرفی کردهاست. شجریان در ایران ملقب به خسرو آواز ایران است.
محمد رضا شجریان در تاریخ ۱۷ مهر ۱۳۹۹ درگذشت.
معرفی بیشتر
محمدرضا شجریان، رئیس کنونی شورای عالی خانه موسیقی ایران، بنیانگذار گروه شهناز و مبدع چند ساز موسیقی میباشد. همچنین از فرزندان محمدرضا شجریان، همایون و مژگان در زمینه موسیقی فعالیت دارند. شجریان در قرائت قرآن نیز فعالیت داشته و دعای ربنامعروفترین تلاوت قرآنیِ اوست؛ این اثر توسط سازمان میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری به عنوان اثر ملی ثبت شدهاست.
شاگردان شجریان
خوانندگان سرشناسی، چون ایرج بسطامی، حسامالدین سراج، حمیدرضا نوربخش، علی جهاندار و پسرش همایون از جمله شاگردان شجریان هستند.
خوشنویسی
محمدرضا شجریان علاوه بر آوازخوانی، علاقه زیادی به خوشنویسی ایرانی دارد. او از سال ۱۳۴۴ به فراگیری خط نستعلیق نزد ابراهیم بوذری و حسین میرخانی پرداخت. او در حال حاضر دارای درجه ممتاز در خط نستعلیق میباشد. محمدرضا شجریان در سال ۱۳۸۹ آثار خطاطی خود را در نمایشگاهی در تالار وحدت به همراه منتخبی از خوشنویسان معاصر به نمایش گذاشت.
تلاوت قرآن
محمدرضا شجریان اولین بار نزد پدرش (مهدی شجریان) که خود از قاریان مشهد بود، قرائت قرآن را فرا گرفت. او برای اولین بار در ۱۲ سالگی به تلاوت قرآن در رادیو مشهد پرداخت. محمدرضا شجریان تا قبل از سال ۱۳۴۶ که به تهران مهاجرت کرد، به صورت افتخاری در رادیو مشهد قرآن میخواند. پدر او با آواز خواندن پسرش موافق نبود و محمدرضا شجریان به همین دلیل تا چهار سال در رادیو تهران با نام «سیاوش بیدگانی» آواز خواند.
آواز خوانی با نام مستعار
محمدرضا شجریان در مصاحبه با بیبیسی گفته بود که پدر او میخواست خانواده آنها (شجریان) بیشتر با چهره مذهبی شناخته شود و محمدرضا شجریان برای این که پدرش را ناراحت نکند از نام مستعار «سیاوش بیدگانی» استفاده کرد تا این که مهدی شجریان با احمد عبادی، نوازنده نامی سهتار ملاقات کرد و پس از این ملاقات، رضایت داد تا پسرش با نام اصلی آواز بخواند.
استمرار تلاوت قرآن
پس از آن محمدرضا شجریان در کنار آوازخوانی، قرائت قرآن را نیز ادامه داد. وی در سال ۱۳۵۶ در مسابقه تلاوت قرآن کشوری، رتبه نخست را به دست آورد.
همچنین در مسابقات جهانی تلاوت قرآن در سال ۱۳۵۷ (تابستان ۱۹۷۹) در مالزی، هنگامی که قاری ایرانی قادر به شرکت در مسابقه نبوده، محمدرضا شجریان بدون هماهنگی و آمادگی قبلی، بهعنوان نماینده ایران در مسابقه شرکت میکند و رتبه دوم جهان را به دست میآورد.
در سال ۱۳۵۸ چهار آیه برگرفته از آیات قرآن را با صوت خواند و این آیات (که تمامی آنها با واژه «ربنا» شروع میشدند)، در ماه رمضان در برنامه افطار پخش شدند و به نام دعای ربنای شجریان معروف شدند. دعای ربنا به همراه مناجات مثنوی افشاری (این دهان بستی دهانی باز شد) باصدای شجریان به مدت ۳۰ سال از اصلیترین برنامههای رادیو و تلویزیون برای ماه رمضان بودند.
محمدرضا شجریان دعای ربنا را متعلق به مردم معرفی کرده و حتی هنگامی که صدا و سیما را از پخش آثار منع کرد، پخش دعای ربنا را به عنوان یک مورد استثناء منع نکرد.
یک مجموعه تلاوت قرآن به نام به یاد پدر وجود دارد که در قالب ۲ سیدی مجزا (به یاد پدر ۱ و به یاد پدر ۲) انتشار یافته و مربوط به برخی تلاوتهای محمدرضا شجریان بین سالهای ۱۳۵۷ تا ۱۳۶۱ است. محمدرضا شجریان این اثر را پس از وفات پدرش، مهدی شجریان برای یادبود او در سال ۱۳۷۸ منتشر کرد. این مجموعه شامل تلاوت سورههای قصص، انعام، فجر، بلد، فتح و نمل میباشد و البته شجریان در به یاد پدر ۲ دعای ربنا را نیز اضافه کرد.
او در مصاحبه با بیبیسی گفته بود که هنگامی که در زمینه آواز آلبومهایی را منتشر میکرد، پدرش سفارشهای زیادی به او میکرده که در کنار آواز چند مجموعه قرائت قرآن نیز منتشر کند، اما او به خاطر پیشگیری از سوءتفاهمها این کار را نمیکرده؛ اما پس از وفات پدرش به این فکر بوده که باید به حرف او عمل میکرده و برای همین برخی از تلاوتهایش را در مجموعه به یاد پدر منتشر میکند.
سازهای ابداعی
محمدرضا شجریان مبدع چند ساز جدید در موسیقی ایرانی است. وی در اردیبهشت ۱۳۹۰ در نمایشگاه در تهران این سازها را رسماً به نمایش عمومی درآورد. برخی این سازها عبارتند از: صراحی، شهر آشوب، ساغر، کرشمه، سبو و… . نمایشگاه سازهای ابداعی شجریان ۱۳۹۰ نمایشگاهی از سازهای ابداعی محمدرضا شجریان میباشد که در تاریخ ۱۸ اردیبهشت ۱۳۹۰ در تالار بهارخانه هنرمندان افتتاح گردید.
تولید سازهای ابداعی توسط شجریان با انتقاد زیادی مواجه شد و در نشستی با حضور کارشناسانی همچون: جلال ذوالفنون، جمال سماواتی، حسین علیزاده، داریوش طلایی و… مورد نقد قرار گرفت.
محتوای کاری
وی علاوه با اشعار کلاسیک شاعرانی، چون حافظ، سعدی، مولانا، عطار، باباطاهر و خیام، در برخی کنسرتها و کارهای خود از «شعر نو» شاعرانی، چون فریدون مشیری، نیما یوشیج، سهراب سپهری، شفیعی کدکنی، مهدی اخوان ثالث و هوشنگ ابتهاج استفاده کردهاست. از جمله کارهای مشترک او گزیدهای است از رباعیات خیام با صدای شجریان و رباعیخوانی احمد شاملو. همچنین، وی تعدادی از دعاهای قرآنی را در اثر مشهور به دعای ربّنا خواندهاست که در هنگام افطارهای ماه رمضان از صدا و سیمای ایران پخش میشد. همچنین بعد از درگذشت پدرش که از استادان و قاریان مشهور قرآن در مشهد بود برخی از تلاوتهای قرآن خود را با عنوان به یاد پدر در دو سی دی مجزا (به یاد پدر ۱ و به یاد پدر ۲) منتشر کرد.
حواشی بعد از انتخابات ۸۸
پس از دهمین دورهٔ انتخابات ریاست جمهوری ایران، محمدرضا شجریان در نامهای به عزتالله ضرغامی از وی خواست تا از پخش آثار او در صدا و سیما خودداری کند. وی گفت: «سرودهایی که خوانده بهویژه سرود ایران،ای سرای امید متعلق به سالهای ۱۳۵۷ و ۱۳۵۸ بوده و هیچ ارتباطی با شرایط کنونی ندارد». وی اعلام کرد سازمان صدا و سیما هیچ نقشی در تهیه این آثار نداشته و به حکم قانون و شرع از این سازمان خواسته صدا و آثار او را در هیچیک از واحدهای رادیو و تلویزیون پخش نکند. وی در گفتگو با بیبیسی گفت: «در شرایطی که مردم در بهت و حیرت هستند و به گفته آقای احمدینژاد، خس و خاشاک به حرکت درآمدهاند، صدای من در صدا و سیما جایی ندارد. صدای من صدای خس و خاشاک است و همیشه هم برای خس و خاشاک خواهد بود»
بیماری و درگذشت
محمدرضا شجریان در پیام ویدئویی برای تبریک نوروز ۱۳۹۵ با چهرهای دگرگونه و موهای بسیار کوتاه حاضر شد. برخی سایتها از ابتلای او به سرطان کلیه خبر دادند.
خود من هم با یک میهمان ۱۵ سالهای سالهاست که آشنا هستم و دوست شدیم با همدیگر و الآن هم من به خاطر همان اینجا ایستادهام و طبق دستور ایشان موهای سرم را هم کوتاه کردم و بچهٔ حرفگوشکنی شدم و چند وقت دیگر هم در اینجا هستم، چون آرامش خوبی دارم و خیلی راحتم اینجا، برای اینکه با این میهمان بتوانیم به تفاهم برسیم انشاءالله. به تفاهم که رسیدیم، راه میافتم میآیم به سراغ شما هممیهنان عزیزم و کارهای هنریام را دنبال خواهم کرد.
— محمدرضا شجریان در پیام نوروزی ۱۳۹۵، پیام ویدئویی استاد شجریان. یوتیوب. ۱۳۹۵. دریافتشده در ۱ فروردین ۱۳۹۵.
محمدرضا شجریان، چهار سال پس از آنکه برای آخرین بار جلوی دوربین ظاهر شد و اعلام کرد ۱۵ سال است به بیماری سرطان مبتلاست، بعدازظهر ۱۷ مهر ۱۳۹۹ در ۸۰سالگی درگذشت. در ساعت ۱۷ بهوقت تهران، همایون شجریان، فرزند محمدرضا شجریان، نیز خبر درگذشت پدرش را در اینستاگرام رسمی خود تأیید کرد و نوشت: «خاک پای مردم ایران به دیار معشوق پرواز کرد.».
از اوایل بهمن سال ۱۳۹۸، وضعیت ریههای او به وخامت گرایید که منجر به بستری شدن در بیمارستان برای عمل جراحی بهمنظور «تعبیه راه عروقی جهت دارورسانی راحتتر و مؤثرتر» شد. اما بیست روز پس از مرخص شدن شجریان از بیمارستان، مشکلات تنفسی مجدداً او را در روز پنجشنبه ۱ اسفند ۱۳۹۸ راهی بخش مراقبتهای ویژه بیمارستان کرد و تا فروردین ۱۳۹۹ در بیمارستان باقی ماند. پس از آن مراقبت ویژه از محمدرضا شجریان در خانه ادامه یافت تا روز شنبه، ۲۵ مرداد ۱۳۹۹، که با افت سطح هوشیاری، افت فشار خون و شوک عفونی بار دیگر در بخش مراقبتهای ویژه بیمارستان جم بستری شد و پس از حدود ۱۰ روز، ۳ مهرماه، از بیمارستان به خانهاش منتقل شد.
اما بار دیگر، یکشنبه ۱۳ مهر ۱۳۹۹، به دلیل افت سطح هوشیاری در حد نزدیک به کمای مطلق به بخش مراقبتهای ویژه در بیمارستان جم تهران منتقل شد و عاقبت بعدازظهر هفدهم مهرماه ۹۹، ۱۷ روز پس از ۸۰ ساله شدن، درگذشت.
نبض خبر
دعای تحویل سال را با نوای استاد محمدرضا شجریان میشنوید: «یا مقلب القلوب و الابصار؛ یا مدبر اللیل و النهار؛ یا محول الحول و الاحوال؛ حول حالنا الی احسن الحال»
کد خبر: ۱۲۲۸۰۶۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۱/۰۲
نبض خبر
ویدیویی از مقایسه ویژه برنامه نوروزی سال 1373 با اجرای استاد محمدرضا شجریان و ویژه برنامه نوروزی 1403 با اجرای احمد مجدزاده معروف به احمد خطر منتشر شده که به شدت بحث برانگیز است. به نظر میرسد امکانات صداوسیما از حجم نیروی انسانی، زیرساخت و منابع مالی در این سی سال رشد نجومی داشته؛ اما بضاعت سازمان به شدت کاهش یافته است. این ویدیو را میبینید.
کد خبر: ۱۲۲۷۶۵۱ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۲/۲۸
نبض خبر
پس از حوادث 1388، محمدرضا شجریان که در دوره لاریجانی برای تلویزیون اجرای نوروزی کرد، با بدسلیقگی مدیران دوره ضرغامی در استفاده نابجا از آهنگهایش، از کوره در رفت و اعلام کرد صداوسیما حق ندارد هیچ یک از آهنگهایش را پخش کند و تنها استثنا را ربنا قرار داد که از قضا ضرغامی لج کرد و ربنای شجریان دیگر در ماه رمضان پخش نشد. حالا پس از 14 سال نجم الدین شریعتی در گفت و گو با کامران نجف زاده از آشناییاش با موسیقی با مرکب خوانی استاد شجریان گفت و در ادامه بخشی از آهنگ جان جهان پخش شد که نخستین پخش صدای شجریان پس از این سالها از تلویزیون است. این بخش را میبینید.
کد خبر: ۱۲۲۶۹۶۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۲/۲۳
ریتم
غوغای عشق بازان آلبومی بد که محمدرضا شجریان و همایون شجریان به صورت مشترک در سال 1385 در چارچوب گروه آوا به سرپرستی و آهنگسازی سعید فرجپوری اجرا کردند. بر اساس همین آلبوم، کنسرت غوغای عشق بازان در سال 1386 برگزار شد. بخشهایی از تمرینات خصوصی محمدرضا شجریان ، همایون شجریان و گروه آوا، یک هفته قبل از کنسرت غوغای عشق بازان را میبینید که در آن لحظات خاصی ثبت شده است.
کد خبر: ۱۲۲۲۶۰۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۱/۲۹
سوت
محمدرضا شجریان ، استاد موسیقی ایران، یکی از طرفداران پروپاقرص فوتبال بود و به شدت فوتبال به ویژه بازی های تیم ملی ایران را پیگیری میکرد. رایان شجریان، کوچکترین فرزند محمدرضا شجریان ، عکسی از استاد شجریان را همراه خود به ورزشگاه برنابئو که میزبان دیدار اتلتیکو و رئال مادرید بود، برد تا یاد و خاطره پدرش را زنده کرده باشد. این لحظات را میبینید.
کد خبر: ۱۲۲۰۱۷۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۱/۱۷
نبض خبر
استاد محمدرضا شجریان ، روایتی شیرین از آموزش موسیقی به دو دختربچه تعریف کرده است. روایت شجریان را میبینید و میشنوید.
کد خبر: ۱۲۱۷۲۰۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۱/۰۲
نبض خبر
پس از زلزله بم، محمدرضا شجریان بارها به بم رفت و کوشش کرد مجموعهای برای مردم بسازد. توصیف یکی از سفرهای شجریان و مواجهه استاد شجریان با یک سرباز در حمام گنجعلی خان کرمان را از زبان احسان عبدی پور میبینید و میشنوید؛ سربازی به نام جهانگیر قشقایی که نتوانست به خانه شجریان در تهران بیاید اما روی یکی از فرزندانش نام محمدرضا و روی دیگر نام شجریان را گذاشت.
کد خبر: ۱۲۱۵۹۳۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۰/۲۵
ریتم
اجرایی خصوصی از استاد محمدرضا شجریان با نوای نی استاد محمد موسوی که به تازگی منتشر شده را میبینید و میشنوید. در این اجرا، شجریان اشعاری از سعدی و باباطاهر را میخواند.
کد خبر: ۱۲۱۲۸۳۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۰/۰۸
نبض خبر
همایون شجریان در گفت و گو با فردوسی پور، روایتهای جالبی از دوران کودکی و نوجوانی و تجربههایش و برخورد پدرش استاد محمدرضا شجریان را میبینید و میشنوید.
کد خبر: ۱۲۰۳۵۷۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۸/۱۸
نبض خبر
همایون شجریان در گفت و گو با عادل فردوسی پور از تلاشش برای تداوم مسیر پدرش محمدرضا شجریان در مردم داری و هزینههایش سخن به میان آورد. او همچنین از مهاجرت سخن به میان آورد و درباره اینکه چرا هنوز مهاجرت نکرده، پاسخ داد. او همچنین درباره ضبط پاسپورتش در زمان بازگشت به ایران به همراه سحر دولتشاهی که خبرساز شده بود، توضیح داد. این بخش را میبینید و میشنوید.
کد خبر: ۱۲۰۳۵۷۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۸/۱۸
ریتم؛
حاجت رندان یکی از اجراهای خصوصی محمدرضا شجریان با همراهی نی سعید روحانی متکی بر غزلی از حافظ است. این اجرا را با این توضیح در «تابناک» میبینید و میشنوید که کیفیت صوت و تصویر ثبت شده، مطلوب نیست.
کد خبر: ۱۲۰۱۳۵۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۸/۱۷
ریتم
محمدرضا شجریان استاد موسیقی کلاسیک ایرانی از یک قدرت صدای کم نظیر نه در ایران، بلکه در سطح جهان برخوردار بود. او میتوانست نت سی بالا یا سی ماژور | B major را بخواند که کمتر خوانندهای در دنیا نیز چنین توانی در حنجرهاش دارد. بررسی این توانایی فنی و توضیح استاد شجریان درباره آن را میبینید و میشنوید.
کد خبر: ۱۱۹۸۴۳۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۷/۲۲
نبض خبر
دکتر محمدرضا شفیعی کدکنی به تازگی بر مزار استاد محمدرضا شجریان در محوطه مقبره فردوسی حاضر شده بود و یادش را گرامی داشت. این لحظات را به همراه توصیف شفیعی از شجریان میبینید.
کد خبر: ۱۱۹۸۱۰۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۷/۱۹
نبض خبر
همایون شجریان در بخشی از گفت و گو با عادل فردوسی پور از سوابق و علایق فوتبالی محمدرضا شجریان و خودش و خاطرات شیرین مرتبط با فوتبال گفت و در بخشی از آن با پخش تصاویری از بازی فوتبال ایران و صربستان سخن به میان آورد که اصغر فرهادی به همراه شجریانِ پدر تماشا کردهاند و فرهادی در حال ضبط آن برای بخشی از مستندی بود که درباره استاد شجریان در حال ساخت بوده است. صحبتهای جذاب همایون شجریان در این ارتباط و این تصاویر را میبینید.
کد خبر: ۱۱۹۶۹۱۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۷/۱۴
نبض خبر
در بخشی از برنامه 360، عادل فردوسی پور درباره تمجید محمدرضا شجریان از همایون شجریان را یادآوری میکند و با گریزی به یک مستند، همایون درباره حرفهای پدرش توضیح میدهد. این بخش را میبینید.
کد خبر: ۱۱۹۶۹۱۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۷/۱۴
ریتم
استاد محمدرضا شجریان مهمان ویژه تلویزیون ایران برای برنامه تحویل سال نوروز 1373 بود. بخشی از حضور استاد و یک اجرای زنده را که اکنون در دسترس است، در «تابناک» میبینید و میشنوید.
کد خبر: ۱۱۶۸۵۴۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۱۲/۲۹
حجت الاسلام والمسلمین ناطق نوری بر سرمزار محمدرضا شجریان را ببینید.
کد خبر: ۱۱۲۸۳۴۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۴/۱۴
محمدرضا شفیعی کدکنی در سفری سر مزار مرحوم محمدرضا شجریان رفت.
کد خبر: ۱۱۲۷۲۳۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۴/۰۸
گزیده خبرهای «تابناک جوان» را اینجا بخوانید.
ما برای شما، در تابناک جوان هر روز گزیدهای از آخرین اخبار و مطالب جذاب پیرامون موضوعات کسب و کار، رسانه، فرهنگ و هنر، خانواده، نشاط و سرگرمی، جامعه و ... را تولید و/یا ارائه میکنیم. «تابناک جوان» برای انتشار مطالب ارسالی شما نیز آمادگی دارد! روی تیترها کلیک کنید تا گزارش کامل گزیده خبرهای «تابناک جوان» را بخوانید.
کد خبر: ۱۰۸۸۴۸۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۸/۲۸
گزیده خبرهای «تابناک جوان» را اینجا بخوانید.
ما برای شما، در تابناک جوان هر روز گزیدهای از آخرین اخبار و مطالب جذاب پیرامون موضوعات کسب و کار، رسانه، فرهنگ و هنر، خانواده، نشاط و سرگرمی، جامعه و ... را تولید و/یا ارائه میکنیم. «تابناک جوان» برای انتشار مطالب ارسالی شما نیز آمادگی دارد! روی تیترها کلیک کنید تا گزارش کامل گزیده خبرهای «تابناک جوان» را بخوانید.
کد خبر: ۱۰۸۳۷۳۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۸/۰۲