کلیات

بیست و هفتم مرداد ۱۳۵۸ و پس از آن که هزاران نفر از عناصر حزب بعث عراق و گروهک‏های ضدانقلاب وابسته به بیگانگان، مانند: کومله، فداییان خلق و حزب دموکرات کردستان، در مرداد ۱۳۵۸ ش. به شهر پاوه در منطقه کردنشین استان کرمانشاه هجوم آوردند، این شهر را تصرف کرده و دست به جنایت‏های شنیعی زدند. بیمارستان پاوه از جمله مراکزی بود که به اشغال مزدوران درآمده بود. آنان در این بیمارستان ۲۵ نفر از برادران سپاهی مجروح را روی تخت‏ها و پشت بام به طرز فجیعی به شهادت رساندند. این فاجعه خونین با عکس‏العمل شدید امام خمینی (ره) مواجه شد و با فرمان معظمٌ‏له در بیست و هفتم مرداد ۱۳۵۸ ش، نیرو‌های سپاهی، ارتشی و بسیجی به فرماندهی شهید دکتر چمران به منطقه اعزام شدند.

وقوع نبرد سنگین

 فرمان تاریخی امام (ره) برای آزادسازی پاوه چنان روحیه‏ای به پاسداران و سربازان ژاندارمری داد که بدون توجه به زخم‏های خود تمامی سنگر‌های ضدانقلاب را از اشغال آنان خارج ساختند. در این میان شهیدچمران پس از یک نبرد سخت و درگیری خونین، همه شهرها، راه‏ها و مواضع استراتژیک منطقه را آزاد کرد و کردستان از این مرحله به سلامتی گذر کرد.

مجموعه تلویزیونی سیمرغ، به کارگردانی حسین قاسمی جامی، محصول سال ۱۳۷۱ شبکهٔ ۱ سیمای جمهوری اسلامی ایران است. این سریال روایت‌گر زندگی دو تن از خلبانان هوانیروز ارتش جمهوری اسلامی ایران یعنی احمد کشوری و علی‌اکبر شیرودی است. در یکی از قسمت‌های این سریال مشارکت هوانیروز در نبرد پاوه روایت می‌شود.

نبرد پاوه در سینما و تلویزیون

فیلم چ. فیلم چ. به کارگردانی ابراهیم حاتمی‌کیا و محصول سال ۱۳۹۲ می‌باشد. این فیلم داستان ۲ روز از زندگی دکتر مصطفی چمران در خلال نبرد پاوه را به تصویر می‌کشد.

فرمان شدیدالحن امام (ره) و پایان غائله

در پی بالا گرفتن درگیری‌ها در پاوه و انتشار اخباری مبنی بر کشتار مردم و پاسداران توسط نیروهای مهاجم، بنیانگذار جمهوری اسلامی با صدور فرمانی خواهان اعزام نیرو به این منطقه شد. متن فرمان امام خمینی بدین شرح است:

«بسم الله الرحمن الرحیم

از اطراف ایران گروه‌های مختلف ارتش و پاسداران و مردم غیرتمند تقاضا کرده‌اند که من دستور بدهم به سوی پاوه رفته، غائله را ختم کنند. من از آنان تشکر می‌کنم و به دولت و ارتش و ژاندارمری اخطار می‌کنم، اگر با توپ‌ها و تانک‌ها و قوای مجهز تا ۲۴ ساعت دیگر حرکت به سوی پاوه نشود، من همه را مسئول می‌دانم. من به عنوان ریاست کل قوا به رییس ستاد ارتش دستور می‌دهم که بی‌انتظار دستور دیگر و بدون فوت وقت با تمام تجهیزات به سوی پاوه حرکت کند و به دولت دستور می‌دهم وسایل حرکت پاسداران را فوراً فراهم کند. تا دستور ثانوی، من مسئول این کشتار وحشیانه را قوای انتظامی می‌دانم و در صورتیکه تخلف از این دستور نمایند با آنان عمل انقلابی می‌کنم. مکرر از منطقه اطلاع می‌دهند که دولت و ارتش کاری انجام نداده‌اند. من اگر تا ۲۴ ساعت دیگر عمل مثبت انجام نگیرد، سران ارتش و ژاندارمری را مسئول می‌دانم. والسلام. روح‌الله الموسوی الخمینی»

پس از پیام امام هزاران تن از نیروهای ارتش و سپاه و داوطلبان غیرنظامی به پاوه سرازیر شدند و پس چند ساعت خبر آزادی شهر پاوه از دست مهاجمان مخابره شد. نیروهای ارتش از نقاط مختلف با هواپیما راهی کرمانشاه شده بودند تا در صورت نیاز پس از تشخیص موقعیت به نقاط ضروری اعزام شوند. آخرین اخبار از شهر جنگ‌زده پاوه هم حاکی از آن بود که بدنبال اعزام نیروهای کمکی سپاه و ارتش به منطقه، در جریان درگیری‌ها ۳۰۰ نفر از مهاجمان کشته شدند. پس از پایان غائله و در بعدازظهر ۲۸ مرداد امام خمینی فرمانده کل قوا، با صدور پیامی از مردم و نیروهای انتظامی و نظامی «تشکر وافر» کرد. متن پیام دوم امام بدین شرح بود:

«بسم اللَّه الرحمن الرحیم

پیرو مسائل پاوه، گروه‌های بسیار زیادی از اطراف و اکناف کشور آمادگی خود را برای حرکت به منطقه و سرکوبی اشرار اعلام نمودند. من از مردم غیرتمند و برادران عزیزم تشکر وافر می‏‌کنم. پیرو مسئله سنندج- که به اطلاع رسید و به قوای انتظامیه دستور بسیج فوری دادم- از قوای انتظامی اطلاع رسید که اقدام مؤثر و فوری شده است. اکنون مطلع شدم که اهالی محترم و برادران غیور کرمانشاه به طور دسته جمعی پیاده به طرف سنندج حرکت کرده‏اند. ضمن تشکر فراوان، از آنان تقاضا دارم به منازل خود مراجعت کنند. به قوای انتظامیه و سپاه پاسداران دستور اکید داده‌‏ام که غائله کردستان را ختم نموده، و مردم شریف آن منطقه را از دست ضد انقلابیون نجات دهند و آن منطقه را از لوث اشرار خارج و داخل پاک نمایند. از خداوند تعالی سلامت و توفیق همگان را خواستارم. والسلام. روح اللَّه الموسوی الخمینی‏».

• در مورد شهید چمران بیشتر بخوانید