کلیات
هوش مصنوعی (Artificial Intelligence) که گاهی اوقات هوش ماشینی نامیده میشود، به هوشمندی نشاندادهشده بهوسیله ماشینها در شرایط مختلف، اطلاق میشود که در مقابل هوش طبیعی در انسانها قرار دارد؛ به عبارت دیگر، هوش مصنوعی به سامانههایی گفته میشود که میتوانند واکنشهایی مشابه رفتارهای هوشمند انسانی از جمله، درک شرایط پیچیده، شبیهسازی فرایندهای تفکری و شیوههای استدلالی انسانی و پاسخ موفق به آنها، یادگیری و توانایی کسب دانش و استدلال برای حل مسایل را داشته باشند. بیشتر نوشتهها و مقالههای مربوط به هوش مصنوعی آن را به عنوان (دانش شناخت و طراحی عاملهای هوشمند) تعریف کردهاند.
هوش مصنوعی را باید گستره پهناور تلاقی و ملاقات بسیاری از دانشها، علوم، و فنون قدیم و جدید دانست. ریشهها و ایدههای اصلی آن را باید در فلسفه، زبانشناسی، ریاضیات، روانشناسی، عصبشناسی، فیزیولوژی، تئوری کنترل، احتمالات و بهینهسازی جستجو کرد و کاربردهای گوناگون و فراوانی در علوم رایانه، علوم مهندسی، علوم زیستشناسی و پزشکی، علوم اجتماعی و بسیاری از علوم دیگر دارد.
از زبانهای برنامهنویسی هوش مصنوعی میتوان به C++ ، C# Lisp ، prolog ، java ، python و.. میتوان اشاره کرد
یک «عامل هوشمند» سامانهای است که با شناخت محیط اطراف خود، شانس موفقیت خود را پس از تحلیل و بررسی افزایش میدهد. جان مکارتی که واژه هوش مصنوعی را در سال ۱۹۵۶ استفاده نمود، آن را «دانش و مهندسی ساخت ماشینهای هوشمند» تعریف کردهاست.
هوش مصنوعی در علم پزشکی امروزه به دلیل گسترش دانش و پیچیدهتر شدن فرایند تصمیمگیری، استفاده از سامانههای اطلاعاتی به خصوص سامانههای هوش مصنوعی در تصمیمگیری، اهمیت بیشتری یافتهاست. گسترش دانش در حوزهٔ پزشکی و پیچیدگی تصمیمات مرتبط با تشخیص و درمان - به عبارتی حیات انسان - توجه متخصصین را به استفاده از سامانههای پشتیبان تصمیمگیری در امور پزشکی جلب نمودهاست. به همین دلیل، استفاده از انواع مختلف سامانههای هوشمند در پزشکی رو به افزایش است، به گونهای که امروزه تأثیر انواع سامانههای هوشمند در پزشکی مورد مطالعه قرار گرفتهاست.
هوش مصنوعی توسط فلاسفه و ریاضیدانانی نظیر جرج بول که اقدام به ارائهٔ قوانین و نظریههایی در مورد منطق نمودند، مطرح شده بود. با اختراع رایانههای الکترونیکی در سال ۱۹۴۳، هوش مصنوعی، دانشمندان آن زمان را به چالشی بزرگ فراخواند. در این شرایط، چنین بهنظر میرسید که این فناوری قادر به شبیهسازی رفتارهای هوشمندانه خواهد بود.
با وجود مخالفت گروهی از متفکّرین با هوش مصنوعی که با تردید به کارآمدی آن مینگریستند تنها پس از چهار دهه، شاهد تولد ماشینهای شطرنج باز و دیگر سامانههای هوشمند در صنایع گوناگون شدیم.
حوزه پژوهش در زمینه هوش مصنوعی در یک کارگاه آموزشی در کالج دارتموت در سال ۱۹۵۶ متولد شد. شرکت کنندگان آلن نیول (دانشگاه کارنگی ملون)، هربرت سیمون (دانشگاه کارنگی ملون)، جان مککارتی (مؤسسه فناوری ماساچوست)، ماروین منسکی (مؤسسه فناوری ماساچوست) و آرتور ساموئل (آی بی ام) از بنیانگذاران و رهبران پژوهش در زمینه هوش مصنوعی شدند.
آنها به همراه دانشجویانشان برنامههایی نوشتند که مطبوعات آن را «شگفتآور» توصیف میکردند، رایانهها استراتژیهای بردِ بازی چکرز را فرامیگرفتند، سوالاتی در جبر حل میکردند، قضیههای منطقی اثبات میکردند، و انگلیسی صحبت میکند. در اواسط دهه ۱۹۶۰ میلادی وزارت دفاع آمریکا سرمایهگذاریهای سنگینی در حوزه پژوهش در زمینه هوش مصنوعی انجام میداد، در آن دهه آزمایشگاههای فراوانی در سراسر جهان تأسیس شد. بنیانگذاران هوش مصنوعی در مورد آینده خوشبین بودند: هربرت سیمون پیشبینی کرد «ماشینها ظرف بیست سال قادر به انجام هر کاری هستند که یک انسان میتواند انجام دهد». ماروین مینسکی، نوشت: «در طی یک نسل … مسئله هوش مصنوعی اساساً حل خواهد شد»
نام هوش مصنوعی در سال ۱۹۶۵ میلادی به عنوان یک دانش جدید ابداع گردید. البته فعالیت در این زمینه از سال ۱۹۶۰ میلادی شروع شد. (مرجع۱) بیشتر کارهای پژوهشی اولیه در هوش مصنوعی بر روی انجام ماشینی بازیها و نیز اثبات قضیههای ریاضی با کمک رایانهها بود. در آغاز چنین به نظر میآمد که رایانهها قادر خواهند بود چنین فعالیتهایی را تنها با بهره گرفتن از تعداد بسیار زیادی کشف و جستجو برای مسیرهای حل مسئله و سپس انتخاب بهترین روش برای حل آنها به انجام رسانند.
اصطلاح هوش مصنوعی برای اولین بار توسط جان مککارتی (که از آن بهعنوان پدر علم و دانش تولید ماشینهای هوشمند یاد میشود) استفاده شد. وی مخترع یکی از زبانهای برنامهنویسی هوش مصنوعی به نام لیسپ (به انگلیسی: lisp) است. با این عنوان میتوان به هویت رفتارهای هوشمندانه یک ابزار مصنوعی پی برد. (ساختهٔ دست بشر، غیرطبیعی، مصنوعی) حال آنکه هوش مصنوعی به عنوان یک اصطلاح عمومی پذیرفته شده که شامل محاسبات هوشمندانه و ترکیبی (مرکب از مواد مصنوعی) است.
از اصطلاح "Strong and Weak AI" میتوان تا حدودی برای معرفی ردهبندی سامانهها استفاده کرد.
آزمون تورینگ
آزمون تورینگ آزمونی است که توسط آلن تورینگ در سال ۱۹۵۰ در نوشتهای به نام «محاسبات ماشینی و هوشمندی» مطرح شد. در این آزمون شرایطی فراهم میشود که شخصی با ماشینی تعامل برقرار کند و پرسشهای کافی برای بررسی اقدامات هوشمندانهٔ ماشین، از آن بپرسد. چنانچه در پایان آزمایش نتواند تشخیص دهد که با انسان یا با ماشین در تعامل بودهاست، آزمون با موفقیت انجام شدهاست. تاکنون هیچ ماشینی از این آزمون با موفقیت بیرون نیامده است. کوشش این آزمون برای تشخیص درستی هوشمندی یک سامانه است که سعی در شبیهسازی انسان دارد.
تعریف و طبیعت هوش مصنوعی
سامانه یک خودروی بدون راننده میتواند از یک شبکه عصبی استفاده کند تا بتواند تشخیص دهد که کدام قسمت از تصاویر میتواند با تصویر یک انسان تطابق داده شود، و سپس آن قسمت را به شکل یک مستطیل با حرکت آهسته شبیهسازی کند که باید از برخورد با آن خودداری شود.
هنوز تعریف دقیقی برای هوش مصنوعی که مورد توافق دانشمندان این علم باشد ارائه نشدهاست و این به هیچ وجه مایهٔ تعجب نیست. چرا که مقولهٔ مادر و اساسیتر از آن، یعنی خود هوش هم هنوز بهطور همهجانبه و فراگیر تن به تعریف ندادهاست. در واقع میتوان نسلهایی از دانشمندان را سراغ گرفت که تمام دوران زندگی خود را صرف مطالعه و تلاش در راه یافتن جوابی به این سؤال عمده نمودهاند که: هوش چیست؟
اما اکثر تعریفهایی که در این زمینه ارائه شدهاند بر پایه یکی از ۴ باور زیر قرار میگیرند:
- سامانههایی که بهطور منطقی فکر میکنند
- سامانههایی که بهطور منطقی عمل میکنند
- سامانههایی که مانند انسان فکر میکنند
- سامانههایی که مانند انسان عمل میکنند (مرجع۱)
شاید بتوان هوش مصنوعی را اینگونه توصیف کرد: «هوش مصنوعی عبارت است از مطالعه این که چگونه رایانهها را میتوان وادار به کارهایی کرد که در حال حاضر انسانها آنها را صحیح یا بهتر انجام میدهند» (مرجع۲). هوش مصنوعی به هوشی که یک ماشین از خود نشان میدهد یا به دانشی در کامپیوتر که سعی در ایجاد آن دارد گفته میشود. بیشتر نوشتهها و مقالههای مربوط به هوش مصنوعی آن را «دانش شناخت و طراحی عاملهای هوشمند» تعریف کردهاند. یک عامل هوشمند، ساماندهی است که با شناخت محیط اطراف خود، شانس موفقیت خود را بالا میبرد.
اینکه هوش مصنوعی چیست و چه تعریفی میتوان از آن بیان نمود؟ مبحثی است که تاکنون دانشمندان به یک تعریف جامع در آن نرسیدهاند و هریک تعریفی را ارائه نمودهاند که در زیر نمونهای از این تعاریف آمدهاست.
- هنر ایجاد ماشینهایی که وظایفی را انجام میدهند که انجام آنها توسط انسانها نیاز به هوش دارد (کورزویل- ۱۹۹۰)
- مطالعهٔ استعدادهای ذهنی از طریق مدلهای محاسباتی (کارنیاک و مک درموت - ۱۹۸۵)
- مطالعهٔ اینکه چگونه رایانهها را قادر به انجام اعمالی کنیم که در حال حاضر، انسان آن اعمال را بهتر انجام میدهد. (ریچ و نایت -۱۹۹۱)
- خودکارسازی فعالیتهایی که ما آنها را به تفکر انسانی نسبت میدهیم. فعالیتهایی مثل تصمیمگیری، حل مسئله، یادگیری و … (بلمن -۱۹۷۸)
- تلاشی نو و مهیج برای اینکه رایانهها را قادر به فکر کردن کنیم. ماشینهایی با فکر و حس تشخیص واقعی (هاگلند-۱۹۸۵)
- یک زمینهٔ تخصصی که به دنبال توضیح و شبیهسازی رفتار هوشمندانه به وسیلهٔ فرایندهای رایانهای است. (شالکوف -۱۹۹۰)
- مطالعه محاسباتی که درک، استدلال و عمل کردن را توسط ماشینها را ممکن میسازد. (وینستون - ۱۹۹۲)
- توانایی دست یافتن به کارایی در حد انسان در همهٔ امور شناختی توسط رایانه (آلن تورینگ – ۱۹۵۰)
- هوش مصنوعی دانش و مهندسی ساخت ماشینهای هوشمند و به خصوص برنامههای رایانهای هوشمند است. هوش مصنوعی با وظیفه مشابه استفاده از رایانهها برای فهم چگونگی هوش انسان مرتبط است، اما مجبور نیست خودش را به روشهایی محدود کند که بیولوژیکی باشند. (جان مککارتی – ۱۹۸۰)
هوشمندی مفهومی نسبی دارد و نمیتوان محدوده صحیحی را برای ارائه تعریف از آن مشخص نمود. رفتاری که از نظر یک فرد هوشمند به نظر میرسد؛ ممکن است برای یک فرد دیگر اینگونه به نظر نرسد. اما در مجموع خصوصیات زیر قابلیتهای ضروری برای هوشمندی است:
- پاسخ به موقعیتهای از قبل تعریف نشده با انعطاف بسیار بالا و بر اساس بانک دانش
- معنا دادن به پیامهای نادرست یا مبهم
- درک تمایزها و شباهتها
- تجزیه و تحلیل اطلاعات و نتیجهگیری
- توانمندی آموختن و یادگرفتن
- برقراری ارتباط دوطرفه
به فرض اینکه تعاریف بالا را از هوشمندی بپذیریم، موارد زیر فهرستی است از وظایفی که از یک سامانه هوشمند انتظار میرود و تقریباً اکثر دانشمندان هوش مصنوعی بر آن توافق نظر دارند به شرح زیر است:
- تولید گفتار
- تشخیص و درک گفتار (پردازش زبان طبیعی انسان)
- دستورپذیری و قابلیت انجام اعمال فیزیکی در محیط طبیعی و مجازی
- استنتاج و استدلال
- تشخیص الگو و بازشناسی الگو برای پاسخ گویی به مسائل بر اساس دانش قبلی
- شمایلی گرافیکی یا فیزیکی جهت ابراز احساسات و عکسالعملهای ظریف
- سرعت عکسالعمل بالا
کارتون با طعم فناوریهای نوین ارتباطی (۳)
فرجام انسان و هوش مصنوعی چه خواهد بود؟ کدام گزینه محتملتر است؟
کد خبر: ۱۲۱۳۶۷۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۰/۱۳
کارتون با طعم فناوریهای نوین ارتباطی (۲)
با پیشرفت و تحولات چشمگیر در حوزه فضای مجازی و ظهور فناوزیهای نوین و هوش مصنوعی ، «تابناک» بنا دارد در سری تصاویر کارتونی به موضوع فضای مجازی، هوش مصنوعی و چالشهای پیش روی کاربران در این زمینه بپردازد. این سلسله مطالب در زیر عنوان «کارتون با طعم فناوریهای نوین ارتباطی» منتشر میشود این آثار توسط مریم سلیمی، استاد دانشگاه و پژوهشگر علوم ارتباطات و سواد رسانهای طراحی شدهاند.
کد خبر: ۱۲۱۳۶۰۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۰/۱۲
با پیشرفت و تحولات چشمگیر در حوزه فضای مجازی و ظهور فناوزیهای نوین و هوش مصنوعی ، «تابناک» بنا دارد در سری تصاویر کارتونی به موضوع فضای مجازی، هوش مصنوعی و چالشهای پیش روی کاربران در این زمینه بپردازد. این سلسله مطالب در زیر عنوان «کارتون با طعم فناوریهای نوین ارتباطی» منتشر میشود.
در نخستین گام از این موضوعات به سوژه اتلاف وقت پرداختهایم. این آثار توسط مریم سلیمی، استاد دانشگاه و پژوهشگر علوم ارتباطات و سواد رسانهای طراحی شدهاند.
کد خبر: ۱۲۱۳۴۷۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۰/۱۲
هوش مصنوعی هر روز با گسترشی بیشتر، با زندگی بشر عجین میشود. اما از چه زمانی هوش مصنوعی در زندگی و کار مردم جدیتر شده و از کی باید مجهز به تخصص هوش مصنوعی شوند؟
کد خبر: ۱۲۱۳۴۰۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۰/۱۱
کد خبر: ۱۲۱۳۱۹۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۰/۱۰
گزیده خبرهای «تابناک جوان» را اینجا بخوانید.
ما برای شما، در تابناک جوان هر روز گزیدهای از آخرین اخبار و مطالب جذاب پیرامون موضوعات کسب و کار، رسانه، فرهنگ و هنر، خانواده، نشاط و سرگرمی، جامعه و ... را تولید و/یا ارائه میکنیم. «تابناک جوان» برای انتشار مطالب ارسالی شما نیز آمادگی دارد! روی تیترها کلیک کنید تا گزارش کامل گزیده خبرهای «تابناک جوان» را بخوانید.
کد خبر: ۱۲۱۳۰۶۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۰/۱۰
روزنامه نیویورک تایمز شکایتی علیه شرکتهای اوپنایآی و مایکروسافت تنظیم کرده و آنها را متهم کرده است که بدون اجازه از مقالات آن برای آموزش سیستمهای هوش مصنوعی خود استفاده میکنند.
کد خبر: ۱۲۱۲۷۳۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۰/۰۸
محققان استرالیایی یک فناوری جدید بهنام DeWave را توسعه دادهاند که برای اولینبار با هوش مصنوعی میتواند افکار ذهنی را بخواند و آنها را به کلمات ترجمه کند.
کد خبر: ۱۲۱۲۶۳۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۰/۰۷
گزیده خبرهای «تابناک جوان» را اینجا بخوانید.
ما برای شما، در تابناک جوان هر روز گزیدهای از آخرین اخبار و مطالب جذاب پیرامون موضوعات کسب و کار، رسانه، فرهنگ و هنر، خانواده، نشاط و سرگرمی، جامعه و ... را تولید و/یا ارائه میکنیم. «تابناک جوان» برای انتشار مطالب ارسالی شما نیز آمادگی دارد! روی تیترها کلیک کنید تا گزارش کامل گزیده خبرهای «تابناک جوان» را بخوانید.
کد خبر: ۱۲۱۲۶۰۱ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۰/۰۷
هوش مصنوعی در حال حاضر نمیتواند مشاغل کارگران را تسخیر کند، اما میتواند به خلق داستانهای هیجان انگیز قبل از خواب برای کودکان کمک کند.
کد خبر: ۱۲۱۲۴۳۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۰/۰۶
توانایی چین در حوزه هوش مصنوعی همین حالا هم قابلتوجه است، اما مقامات اطلاعاتی آمریکا اخیراً هشدارهایی دادهاند که از مسئله سرقت داراییهای معنوی هم فراتر رفته است.
کد خبر: ۱۲۱۲۳۱۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۰/۰۵
معاون وزیر اقتصاد از غرفه ایرانسل در هفتمین نمایشگاه صنایع بومی پدافند غیرعامل بازدید کرد.
کد خبر: ۱۲۱۲۰۷۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۰/۰۴
ایرانسل از نسل پنجم تلفن همراه در حالت مستقل (5G Standalone)، در نمایشگاه تلکام ۲۰۲۳ رونمایی کرد.
کد خبر: ۱۲۱۱۹۹۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۰/۰۴
مشاور فرمانده معظم کل قوا در امور ارتش، با هشدار نسبت به فناوری جنگ های آینده، گفت: آیا در ۲۰ سال آینده تهدید واقعی ما هواپیماها، پهپادها و موشکها هستند یا ریزپرندههایی که از ترکیب این فناوریها نظیر هوش مصنوعی ، قدرت انفجاری، ارتباطات کوانتومی به یکباره با ۵۰۰۰ ریزپرنده مواجه خواهیم بود؟
کد خبر: ۱۲۱۱۸۳۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۰/۰۳
ابر هوش مصنوعی در راه است؛ چیزی که شاید بازهم تغییرات شگرفی را در دنیای ما ایجاد کند.
کد خبر: ۱۲۱۱۶۹۱ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۰/۰۲
یک رندر یا بهتر بگوئیم ترکیب سمی از هوش مصنوعی با دیتای درخت کاج، کریسمس و گربه خانگی!
کد خبر: ۱۲۱۱۶۶۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۰/۰۲
نبض خبر
یک جوان با استفاده از هوش مصنوعی اقدام به پیر کردن چهرهاش در تلفن همراه میکند و بدین ترتیب، آینده خود را پیش روی پدرش قرار میدهد. واکنش احساسی این پدر را میبینید.
کد خبر: ۱۲۱۱۵۸۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۰/۰۱
دانشمندان میگویند: سامانه جدید هوش مصنوعی مشابه «چت جیپیتی» قادر به پیشبینی زمان مرگ افراد با دقت بالا است، آنها با این حال تأکید کردند که این سامانه نباید مورد استفاده شرکتهای بیمه قرار گیرد.
کد خبر: ۱۲۱۱۵۶۱ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۰/۰۱
نبض خبر
ولادیمیر پوتین در جریان یک کنفرانس خبری با بدل خود که توسط دیپ فیک توسط تولید شده بود، صحبت کرد. رئیسجمهور روسیه زمانی که با نسخهای از خود که توسط هوش مصنوعی ساخته شده بود، روبرو شد گفت: «ممکن است شبیه من باشید و با صدای من صحبت کنید ولی باید بگویم که تصمیمهای من فقط توسط خودم گرفته میشود.» پوتین که ظاهراً میخواست به شبهات داشتن بدل پاسخ دهد، گفت: «این اولین بدل مصنوعی من است که دیدم.» این ویدیو را میبینید.
کد خبر: ۱۲۱۰۸۶۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۹/۲۷
نامهای به فراهوش مصنوعی
چه خیالی، تو بناست از هوش من برتری بگیری و خدا می داند از انسانها و خطاهای بسیار او، نگاههای تبعیض آمیز جنسیتی، نژادی و... او چه توشه گرفته باشی، کاش هرچه باشی، تکرار خطاها و اشتباهات و جاه طلبی های انسان نباشی.
کد خبر: ۱۲۱۰۶۷۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۹/۲۶