کلیات
بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران در تاریخ ۱۸ مرداد ماه ۱۳۳۹ تأسیس شد. برخی از وظایف بانک مرکزی عبارتند از: حفظ ارزش داخلی و خارجی پول ملی کشور، انتشار اسکناس و ضرب سکههای فلزی رایج کشور، تنظیم مقررات مربوط به معاملات ارزی و ریالی، نظارت بر صدور و ورود ارز و پول رایج کشور، تنظیم کننده نظام پولی و اعتباری کشور، نظارت بر بانکها و مؤسسات اعتباری و...
رسالت اصلی
بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران بر آن است که با اجرای سیاستهای پولی و اعتباری شرایط مساعد برای پیشرفت اقتصادی کشور را فراهم سازد و در اجرای برنامههای مختلف اعم از برنامههای تثبیت و توسعه اقتصادی پشتیبان دولت باشد.
تاریخچه
نخستین بار اروپاییان در ۱۲۸۱/۱۸۶۴، تأسیس بانک را به وسیله ژان ساوالان فرانسوی، به میرزا محمودخان ناصرالملک پیشنهاد کردند. آنان در ۱۳۰۲/۱۸۸۵، برای یک کاسه شدن کلیه وجوهی که بین ایران و اروپا جریان داشت، تصمیم گرفتند با مشارکت سرمایهگذاران فرانسوی و بانک عثمانی، بانک ایران و افغانستان را تشکیل دهند، اما، چون فرانسویان به این سرمایهگذاری اطمینان نداشتند، این کار عملی نشد. سرانجام، انگلیسیها موفق شدند که در ایران اولین بانک را تأسیس کنند.
ارکان بانک
براساس فصل سوم قانون پولی و بانکی کشور مصوب سال ۱۳۵۱ و آخرین اصلاحات آن، ارکان
بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران بخش هایی، چون مجمع عمومی، شورای پول و اعتبار، هیئت عامل، هیئت نظارت اندوخته اسکناس و هیئت نظار را شامل میشود.
ریاست بانک
ریاست
بانک مرکزی ایران یکی از حساسترین سمتهای اقتصادی کشور است که در سالهای گذشته افراد مختلفی را در این مقام دیده ایم. ابراهیم شیبانی در ۱۳۸۲، طهماسب مظاهری در ۱۳۸۶، محمود بهمنی در سال ۱۳۸۷، ولی اله سیف در ساال ۱۳۹۲ و عبدالناصر همتی در سال ۱۳۹۷ به این سمت منصوب شدند. عبدالناصر همتی اکنون رئیس بانک مرکزی است.
وظایف
براساس فصل دوم قانون پولی و بانکی کشور مصوب ۱۳۵۱ (و آخرین اصلاحات آن به صورت پانویس)، وظایف و اختیارات بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران به شرح زیر است:
بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران به عنوان تنظیمکننده نظام پولی و اعتباری کشور، موظف به انجام وظایف زیر می باشد:
الف- انتشار اسکناس و سکههای فلزی رایج کشور، طبق مقررات این قانون.
ب- نظارت بر بانکها و مؤسسات اعتباری، طبق مقررات این قانون.
ج- تنظیم مقررات مربوط به معاملات ارزی و تعهد یا تضمین پرداختهای ارزی با تصویب شورای پول و اعتبار و همچنین نظارت بر معاملات ارزی.
د- نظارت بر معاملات طلا و تنظیم مقررات مربوط به این معاملات با تصویب هیئت وزیران.
ه- نظارت بر صدور و ورود پول رایج ایران و تنظیم مقررات مربوط به آن با تصویب شورای پول و اعتبار (۱).
همچنین بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران به عنوان بانکدار دولت، موظف به انجام وظایف زیر است:
الف- نگاهداری حسابهای وزارتخانهها و مؤسسات دولتی و وابسته به دولت و شرکتهای دولتی و شهرداریها و همچنین مؤسساتی که بیش از نصف سرمایه آنها متعلق به وزارتخانهها و مؤسسات دولتی و وابسته به دولت و شرکتهای دولتی و یا شهرداریها میباشند و انجام تمام عملیات بانکی آنها در داخل و خارج از کشور (۲) و (۳).
ب- فروش و بازپرداخت اصل و بهره انواع اوراق قرضه دولتی و اسناد خزانه به عنوان عامل دولت و واگذاری این عاملیت به افراد و یا مؤسسات دیگر.
ج- نگاهداری تمام ذخائر ارزی و طلای کشور.
د- نگاهداری وجوه ریالی صندوق بینالمللی پول و بانک بینالمللی ترمیم و توسعه و شرکت مالی بینالمللی و مؤسسه بینالمللی توسعه و مؤسسات مشابه یا وابسته به این مؤسسات.
ه- انعقاد موافقتنامه پرداخت در اجرای قراردادهای پولی و مالی و بازرگانی و ترانزیتی بین دولت و سایر کشورها.
اختیارات
بر اساس ماده ۱۳
بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران دارای اختیارات زیر است.
۱ -دادن وام و اعتبار به وزارتخانهها و مؤسسات دولتی با مجوز قانونی.
۲ - تضمین تعهدات دولت و وزارتخانهها و مؤسسات دولتی با مجوز قانونی.
۳ - دادن وام و اعتبار و تضمین وام و اعتبارات اعطایی به شرکتهای دولتی (۵) و شهرداریها و همچنین به مؤسسات وابسته به دولت و شهرداریها با تأمین کافی.
۴ - تنزیل مجدد براتها و اسناد بازرگانی کوتاه مدت بانکها (۶) و دادن اعتبار به بانکها با تأمین کافی.
۵ - خرید و فروش اسناد خزانه و اوراق قرضه دولتی و اوراق قرضه صادر شده از طرف دولتهای خارجی یا مؤسسات مالی بینالمللی معتبر.
۶ - خرید و فروش طلا و نقره.
۷ - افتتاح و نگاهداری حساب جاری نزد بانکهای خارج و یا نگاهداری حساب بانکهای داخل و خارج نزد خود و انجام تمام عملیات مجاز بانکی دیگر و تحصیل اعتبارات در داخل و خارج به حساب خود و یا به حساب بانکهای داخل.
رسالت اصلی بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران بر آن است که با اجرای سیاستهای پولی و اعتباری شرایط مساعد برای پیشرفت اقتصادی کشور را فراهم سازد و در اجرای برنامههای مختلف اعم از برنامههای تثبیت و توسعه اقتصادی پشتیبان دولت باشد.
در این راه حفظ ثبات ارزش پول و تعادل موازنه پرداختها به همراه رشد مدوام اقتصادی از طریق اجرای سیاستهای پولی از اهداف مهم آن به شمار میرود.
سیاست پولی بعد از انقلاب
مهمترین ابزارهای سیاست پولی که در دوره بعد از انقلاب اسلامی مورد استفاده قرار گرفتهاند عبارت اند از:
نرخهای ذخیره قانونی که ابزار مؤثری بوده، اما انعطافپذیری بالایی ندارد.
عملیات بازار باز که از سال ۱۳۷۹ از طریق اوراق مشارکت بانک مرکزی مورد استفاده قرار گرفتهاست.
تعیین نرخ سود سپرد هها و وام دهی توسط دولت و مجلس که تأکید بیشتر بر نرخ وام دهی بانکها بودهاست.
سیاست تعیین سقف اعتباری؛ هرچند که این سیاست در طول برنامه سوم کنار گذاشته شد، اما در برنامه چهارم به شدت مورد توجه دولت بودهاست.
سپرده ویژه بانکها نزد بانک مرکزی که به دلیل نامناسب بودن نرخ بازدهی آن مؤثر نبودهاست.
تعیین نرخ ارز توسط بانک مرکزی.
نشان بانک مرکزی
نشان یا آرم، هویت یک سازمان را نشان مى دهد و براى اینکه مخاطبان بتوانند سازمان و جایگاه آن را به راحتى تشخیص دهند از نشان استفاده مى شود. نشان هر سازمانى براى اینکه با دیگر سازمانها متفاوت باشد داراى ویژگى هاى منحصر به فرد است و از قواعد و روش هاى خاصى تبعیت مى کند. کتابچه نشان بانک مرکزى با هدف رعایت ویژگى هاى مختلف نشان این بانک منتشر مى شود تا با استفاده از قواعد این کتاب، استفاده سلیقه اى از عناصر نشان به حداقل رسد و یک شکلى آن رعایت شود.
عضو کمیسیون کشاورزی در خصوص فساد چای دبش گفت: وزارت جهاد شروع کننده مبارزه با فساد بوده است.
کد خبر: ۱۲۰۹۷۹۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۹/۲۱
همتی نوشت: تجربه نشان داده است؛ تثبیت دستوری نرخ اسمی ارز، درکنار تداوم تورم؛ صادرات را کاهش، برگشت ارز صادرات را محدود، واردات را ارزان، قاچاق کالا به کشور را تشدید، تولید داخلی را تضعیف و موجب رانت و فساد میشود.
کد خبر: ۱۲۰۹۵۴۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۹/۲۰
بانک مرکزی ادعای تامین کسری ارز ترجیحی از محل خرید ارز با نرخ بالاتر را تکذیب کرد.
کد خبر: ۱۲۰۹۵۳۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۹/۲۰
افشای فساد ۳/۷ میلیارد دلاری چای دبش، با واکنشهای گستردهای همراه شده است. روزنامه هممیهن با انتشار یک گزارش مدعی شده که شرکت چای دبش توانسته در ۲ سال گذشته ۲ هزار و ۹۰۰ میلیارد تومان از بانکهای کشور تسهیلات دریافت کند.
کد خبر: ۱۲۰۹۴۶۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۹/۲۰
محمدرضا فرزین، رئیس کل بانک مرکزی ایران به منظور توسعه همکاریهای بینالمللی پولی و بانکی وارد مسقط پایتخت عمان شد.
کد خبر: ۱۲۰۹۴۵۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۹/۲۰
اندر خم کوچه پس کوچههای وام ازدواج و کارهای بانکی
با رفتن حضوری وام گیرنده به بانک مورد نظر با این جمله روبه رو میشود که بنا بر بخش نامه جدید، شما باید برای انجام و دریافت وام، به شعب محل سکونت خود مراجعه کنید؛ البته پیش از آن ملزم هستید که یا خود، نام نویسی را حذف کرده یا ما خود در سیستم تسهیلات، نام شما را حذف میکنیم!
کد خبر: ۱۲۰۸۶۱۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۹/۱۵
درخواست سه سال قبل مدیرعامل چای دبش از دولت؛
مرد شماره یک رانت چند میلیارد دلاری، سه سال قبل از دولت خواسته بود تا مشکلات تامین ارز برای واردات چای را حل کند و گفته بود، ارز مورد نیاز سالانه برای واردات چای بسیار ناچیز است و مشکلی برای دولت هم ایجاد نمیشود.
کد خبر: ۱۲۰۸۵۰۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۹/۱۴
رئیس کل بانک مرکزی:
در حال حاضر ذهن مردم سمت نرخهایی که در بازار غیررسمی اعلام میشود میرود؛ بنابراین، باید در کشور یک بازار تنظیم شده و رسمی داشته باشیم که مرجع قیمتی باشد و اگر این بازار نباشد، نمیتوانیم مدیریت درستی در بازار ارز داشته باشیم.
کد خبر: ۱۲۰۸۰۱۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۹/۱۲
حواشی انتقال موسسه اعتباری نور به بانك ملی؛
وزارت اقتصاد در واکنش به ادعای نائب رئیس اسبق اتاق بازرگانی مبنی بر اینکه "مؤسسه اعتباری نور را با بیش از ۴۰ هزار میلیارد تومان «ناترازی» در بانک ملی ادغام کردند" اعلام کرد: ۳۳ همت سپرده موسسه نور به بانک ملی انتقال یافته و معادل آن از داراییهای موسسه نور به بانک ملی منتقل شده است.
کد خبر: ۱۲۰۷۶۷۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۹/۱۰
پس از انحلال موسسه اعتباری توسعه؛
بانک مرکزی در راستای برنامه اصلاح نظام بانکی کشور نسبت به انتقال سپردهها، دارایی ها، تسهیلات، کارکنان و شعب موسسه اعتباری نور به بانک ملی ایران اقدام کرد.
کد خبر: ۱۲۰۷۵۱۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۹/۰۹
پیشبینی افزایش عرضه ارز شرکتهای صادرکننده در سامانه نیما
مدیر اداره پایش بازار ارز بانک مرکزی گفت: قیدهایی برای صادرکنندگان در نظر گرفته شده است که صادرکنندگان را ملزم به عرضه ارز حاصل از صادرات در سامانه نیما میکند و لذا پیشبینی میشود در سهماهه پایانی سال عرضه ارز شرکتهای صادرکننده در سامانه نیما افزایش پیدا کند
کد خبر: ۱۲۰۷۲۶۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۹/۰۸
بانک مرکزی خبر داد؛
بانک مرکزی از کاهش قیمت مسکن در تهران در آبان ماه سالجاری، خبر داد.
کد خبر: ۱۲۰۷۱۲۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۹/۰۷
بانک مرکزی صدور دسته چکهای جدید را مشروط به ثبت اطلاعات متقاضی در سامانه املاک و اسکان کرد.
کد خبر: ۱۲۰۷۱۱۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۹/۰۷
سرمای پاییزی در بازار مسکن؛
آبان ماه امسال، ۵۴.۸ درصد واحدهای مسکونی با قیمتی کمتر از متوسط قیمت هر متر مربع واحد مسکونی در این ماه معامله شده و ۵۷.۵ درصد از معاملات نیز به واحدهای مسکونی با ارزش کمتر از ۶ میلیارد تومان اختصاص داشته است.
کد خبر: ۱۲۰۷۰۷۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۹/۰۷
یکی از وعدههای انتخاباتی خاویر میلی، رئیس جمهور منتخب آرژانتین در زمان مبارزات انتخاباتی انحلال بانک مرکزی این کشور بود و حالا وی میگوید از این تصمیمش باز نخواهد گشت.
کد خبر: ۱۲۰۶۶۶۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۹/۰۵
در گفتوگو با تابناک مطرح شد:
محمدرضا فرزین، رئیس بانک مرکزی ، در پاسخ به سوال تابناک مبنی بر اینکه ثبات در بازار ارز پایدار خواهد بود گفت: ثبات در بازار ارز حتما حفظ میشود. برنامه بانک مرکزی ثبیت نرخ ارز است و این برنامه همچنان ادامه دارد.
کد خبر: ۱۲۰۶۵۳۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۹/۰۴
رئیس کل سازمان سرمایه گذاری ایران گفت: ایران فقط در سال ۱۴۰۱ به صورت قطعی، نزدیک به ۴.۲ میلیارد دلار جذب سرمایه خارجی داشت که در مقایسه با سالهای قبل از آن رشد خیلی قابل توجهی ست، در این دوره ما حدود ۱۷۰ درصد رشد سرمایه گذاری را شاهد بودیم.
کد خبر: ۱۲۰۶۲۱۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۹/۰۲
در حال حاضر سقف نرخ سود بانکی ۲۲.۵ درصد است و آنطور که رییس کل بانک مرکزی اعلام کرده، برنامهای برای تغییر این رقم وجود ندارد.
کد خبر: ۱۲۰۶۱۹۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۹/۰۲
بانک مرکزی در بخشنامه ای دستورالعمل «اجرایی تأسیس، فعالیت و نظارت بر صرافی ها» را ابلاغ کرد.
کد خبر: ۱۲۰۶۱۴۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۹/۰۱
رئیس کل بانک مرکزی با ارائه گزارشی از میزان آزادسازی پولهای بلوکه شده و نحوه هزینه کرد این وجوه، گفت: بخش دیگری از پولهای بلوکه شده با رایزنیهای صورت گرفته بزودی آزاد و در اختیار کشورمان قرار میگیرد.
کد خبر: ۱۲۰۶۱۳۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۹/۰۱