در مورد حاجی فیروز در ویکی تابناک بیشتر بخوانید

 

کلیات

حاجی فیروز یا خواجه پیروز، یک چهرهٔ افسانه‌ای در فولکلورِ ایرانیان است که در نخستین روز‌های هر سال، در کنار عمو نوروز، به شهر‌ها می‌آید تا از آمدنِ نوروز به مردم آگهی دهد. او یک مرد لاغراندام و سیاه‌رُخ، با کُلاهِ دوکی،  گیوه‌های نوک‌تیز و جامهٔ سُرخ است که با دایره‌زنگی و تنبک، به خیابان‌ها می‌آید و به رقص، شیرین‌کاری و خواندنِ آوازِ کوبه‌ای می‌پردازد.
                                                   حاجی فیروز سیاه چهره نباشد!

 
شکل و لباس

حاجی فیروز با گیوه بر پای و لباس قرمز و چهره‌ای سیاه شده بر خیابان‌ها می‌آمد در حالی که دایره‌ای در دست داشت اشعاری را با کلمات شکسته می‌خواند.
در این باره می‌توان گفت که نام «حاجی فیروز» و ویژگی‌های خاص امروزین او، همچون پوشاک سرخ و سیاهی چهره و ترانه‌های ویژه‌اش، سنتی کاملاً جدید و خاص تهران معاصر بوده‌است.

 
خاستگاه

در برخی منابع گفته می‌شود که نمایشِ حاجی فیروز، ریشه در فرهنگِ میان‌رودان دارد. برخی منابع دیگر، ریشهٔ حاجی فیروز را بسیار دیرینه‌تر و پیوسته به دورهٔ برزِ بابل‌ می‌دانند.  حاجی فیروز همچنین به نمایش‌های کُهنِ کوسه برنشین و میرنوروزی پیوست داده شده‌است؛ نمایش‌هایی که کنایه‌آمیز و در واخواستِ شاه برگزار می‌شده‌اند.
مهرداد بهار، نویسنده و پژوهشگرِ ایرانی، حاجی فیروز را وابسته به جشن‌های سیاوش دانسته‌است. به گفتهٔ او، گمان می‌رود که این چهره، برگرفته از یکی از اسطوره‌های تموز، ایزدِ کشاورزی و چارپایان، در میان‌رودان باستان باشد. او سپس ادعا کرد که چهرهٔ سیاه‌شدهٔ حاجی فیروز، گویای بازآمدنِ او از سرزمینِ مردگان است، و جامهٔ سرخِ او، نشان از خونِ سیاوش دارد. او همچنین گفته‌است که واژهٔ سیاوش‌ می‌تواند به معنیِ «مردِ سیاه» یا «سیاه‌رخ» باشد.
کتایون مزداپور، اسطوره‌شناس و استاد زبان‌های باستانی، در مصاحبه‌ای، از ترجمهٔ لوحی اکدی گفته‌است و آن را تأییدی بر ایدهٔ مهرداد بهار دانسته‌است. در آن لوح، چنین آمده که دوموزی (شوهرِ ایزد تموز)، در نیمی از سال، با جامهٔ سرخ و در حال نواختن دایره‌زنگی، دنبک، ساز و نی‌لبک، به دنیای زیرزمین رفته تا همسر خود را بازگرداند؛ و این سرگذشت، گویای آغاز دوبارهٔ باروری بر زمین است.
مهدی اخوان ثالث، در پاورقیِ خود در سرودهٔ ارغنون، با نشان دادنِ بیزاری از حاجی فیروز، آن را «بقایای نفرت‌انگیز عهد توحش و برده‌داری» نامیده‌است.
از روی پیوند داده‌شدن به نژادپرستی،  حمید دباشی و گلبرگ باشی خواهانِ دگرش یا زُدایشِ این چهره شده‌اند.
حاجی فیروز همچنین برای همگونگی‌اش با پیتر سیاه، یک چهرهٔ فولکلور هلندی، در رسانه‌ها و نویسه‌ها پرداخته شده‌است؛ به ویژه که هردو، سرخ‌پوش و سیاه‌پوست هستند.

 
آواز‌ها

حاجی فیروزه
حاجی فیروزه، سالی یه روزه.
همه می‌دونن، منم می‌دونم.
عیدِ نوروزه، سالی یه روزه.

اربابِ خودم
ارباب خودم، «سلامی علیکم»!
ارباب خودم، سرِتو بالا کن!
ارباب خودم، لطفی به ما کن.
ارباب خودم، به من نگاه کن!
ارباب خودم، بزبز قندی.
ارباب خودم، چرا نمی‌خندی؟

بشکن بشکن
بشکن بشکنه؛ بشکن!
من نمی‌شکنم؛ بشکن!
اینجا بشکنم، یار گله داره.
اونجا بشکنم، یار گله داره.
هر جا بشکنم یار گله داره این سیاه بیچاره چقدر حوصله داره!
 
 
حواشی

 
۰۳ فروردين ۱۴۰۰ خبر رسید که معاونت امور اجتماعی و فرهنگی شهرداری تهران  در بخش‌نامه‌ای اعلام کرده است که به دلیل نقدهایی در مورد چهره سیاه حاجی فیروز و نژادپرستانه دانستن چهره او، برای پیشگیری از سوءبرداشت در این مورد، شهرداری تهران در برنامه‌های نوروزی از نمایش حاجی فیروز با صورت سیاه در کارناوال‌های نوروزی خودداری می‌کند.
 
 
نظرات در مورد سیاهی صورت حاجی فیروز

پیش از این مهرداد بهار، نویسنده و پژوهشگرِ ایرانی، حاجی فیروز را وابسته به جشن‌های سیاوش دانسته‌ بود. به گفته او، گمان می‌رود که این چهره، برگرفته از یکی از اسطوره‌های تموز، ایزدِ کشاورزی و چارپایان، در میان‌رودان باستان باشد. او سپس ادعا کرد که چهره سیاه‌شده حاجی فیروز، گویای بازآمدنِ او از سرزمینِ مردگان است، و جام سرخِ او، نشان از خونِ سیاوش دارد. او همچنین گفته‌است که واژه سیاوش می‌تواند به معنیِ «مردِ سیاه» یا «سیاه‌رخ» باشد.

میرجلال الدین کزازی نیز گفته است: تیرگی روی حاج فیروز می‌تواند نمادی از شب باشد. به سخنی دیگر شب روزگار فرومردگی و افسردگی جهان را نشان می‌دهد. در برابر، روز نشانه‌ای است از رستاخیز دیگرباره گیتی. جهانی که در تیرگی و سرما فروفسرده است از نشانه‌های زندگی که جنبش و تکاپوست بی بهره مانده است. با فرا رسیدن بهار جان و جنب از سر می‌گیرد زیرا خورشید در آن هنگام توش و توانی تازه می‌یابد.

در همین حال شبان میرشکرایی از پژوهشگران و مردم شناسان گفته است: «حاجی‌فیروز» رسم زیاد قدیمی نیست، بسیاری از پژوهشگران تصور می‌کنند حاجی فیروز بازمانده «آتش افروز» ها است، اما این‌گونه نیست. حاجی فیروز بر اساس اسنادی که وجود دارد یک شخص است که در دوره قاجار زندگی می‌کرده و یکسری کارهایی را انجام می‌داده و پس از گذشت زمان برخی افراد به طبع آن این کارها را انجام دادند و در نهایت آن همه‌گیر شد پس حاجی فیروز جزو نمادهای کهن نوروز نیست.

 

در مورد حاجی فیروز در ویکی تابناک بیشتر بخوانید

: حاجی فیروز ها، در دوران گذشته، شغل مناسب خود را داشتند و هیچ ربطی به تکدی گری نداشت اما با گذر زمان و شرایط وخیم اقتصادی، افرادی که به تکدی گری مشغول هستند، در روزهای پایانی سال، لباس حاجی فیروز بر تن می کنند تا بتوانند از مردم پول بگیرند.
کد خبر: ۱۱۶۴۳۴۷   تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۱۱/۲۸

حاجی‌فیروز یا خواجه پیروز، یک چهره افسانه‌ای در فولکلورِ ایرانیان است که در نخستین روزهای هر سال، در کنار عمو نوروز، به شهرها می‌آید تا از آمدنِ نوروز به مردم آگهی دهد. او یک مرد لاغراندام و سیاه‌رُخ، با کُلاه و جامه سُرخ است که با تنبک، به خیابان‌ها می‌آید و به رقص، شیرین‌کاری و خواندنِ آوازِ کوبه‌ای می‌پردازد.
کد خبر: ۱۱۱۰۲۷۶   تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۱۲/۲۸

گزیده‌ خبرهای «تابناک جوان» را اینجا بخوانید.
ما برای شما، در تابناک جوان هر روز گزید‌ه‌ای از آخرین اخبار و مطالب جذاب پیرامون موضوعات کسب و کار، رسانه، فرهنگ و هنر، خانواده، نشاط و سرگرمی، جامعه و ... را تولید و/یا ارائه می‌کنیم. «تابناک جوان» برای انتشار مطالب ارسالی شما نیز آمادگی دارد! روی تیتر‌ها کلیک کنید تا گزارش کامل گزیده خبر‌های «تابناک جوان» را بخوانید.
کد خبر: ۱۱۱۰۱۴۲   تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۱۲/۲۶

گزیده‌ خبرهای «تابناک جوان» را اینجا بخوانید.
ما برای شما، در تابناک جوان هر روز گزید‌ه‌ای از آخرین اخبار و مطالب جذاب پیرامون موضوعات کسب و کار، رسانه، فرهنگ و هنر، خانواده، نشاط و سرگرمی، جامعه و ... را تولید و/یا ارائه می‌کنیم. «تابناک جوان» برای انتشار مطالب ارسالی شما نیز آمادگی دارد! روی تیتر‌ها کلیک کنید تا گزارش کامل گزیده خبر‌های «تابناک جوان» را بخوانید.
کد خبر: ۱۱۰۹۹۹۶   تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۱۲/۲۶

کد خبر: ۱۱۰۹۳۳۰   تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۱۲/۲۱

این روزها که بحث نژادپرستی به دلیل رنگ سیاه حاجی فیروز مطرح است در سطح خیابان حاجی فیروز با رنگ صورت سفید مشاهده شده است. / توئیتر سیاوش صفاریان‌پور
کد خبر: ۱۰۴۳۲۶۱   تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۱/۱۱

معاون اجتماعی شهرداری تهران اعلام کرد که در کارناوال های نوروزی از حاجی فیروز با چهره سیاه استفاده نشود. این درحالی است که سیاهی چهره این شخصیت نوروزی نشان از سیاهی زمستان و شب بوده است!
کد خبر: ۱۰۴۲۰۸۹   تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۱/۰۳

گزیده‌ خبرهای «تابناک جوان» را اینجا بخوانید.
ما برای شما، در تابناک جوان هر روز گزید‌ه‌ای از آخرین اخبار و مطالب جذاب پیرامون موضوعات کسب و کار، رسانه، فرهنگ و هنر، خانواده، نشاط و سرگرمی، جامعه و ... را تولید و/یا ارائه می کنیم. «تابناک جوان» برای انتشار مطالب ارسالی شما نیز آمادگی دارد! روی تیترها کلیک کنید تا گزارش کامل گزیده‌ خبرهای «تابناک جوان» را بخوانید.
کد خبر: ۹۶۵۷۳۴   تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۱۲/۲۴

گزیده‌ خبرهای «تابناک جوان» را اینجا بخوانید.
ما برای شما، در تابناک جوان هر روز گزید‌ه‌ای از آخرین اخبار و مطالب جذاب پیرامون موضوعات کسب و کار، رسانه، فرهنگ و هنر، خانواده، نشاط و سرگرمی، جامعه و ... را تولید و/یا ارائه می کنیم. «تابناک جوان» برای انتشار مطالب ارسالی شما نیز آمادگی دارد! روی تیترها کلیک کنید تا گزارش کامل گزیده‌ خبرهای «تابناک جوان» را بخوانید.
کد خبر: ۹۶۵۲۲۴   تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۱۲/۲۱

کد خبر: ۸۸۶۲۱۲   تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۱۲/۲۶

بازنشر
افسانه نوروز روایتی است باقی مانده ازدوران پیشین ایرانیان که باخواندنش بخشی ازمعمای قصه‌های کهن این سرزمین آشکارمی شود. حاجی فیروز طلایه دارعید نوروز است، اما اکثر ما از داستان شکل گیری این اسطوره بی‌خبریم.
کد خبر: ۳۸۷۱۸۰   تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۱۲/۱۴

کد خبر: ۳۸۶۶۱۰   تاریخ انتشار : ۱۳۹۲/۱۲/۲۴

محمد و سیاوش بعدازظهرها در آستانه سال نو نقش حاجی فیروز را برای امرار معاش در خیابان‌ها بازی می‌کنند. محمد که اهل شمال کشور است در تهران دستفروشی می‌کند. او صبح‌ها،وقتی همسرش برای کار کردن به بیرون خانه می‌رود از دو کودک خود نگهداری می‌کند.
کد خبر: ۳۸۶۲۷۴   تاریخ انتشار : ۱۳۹۲/۱۲/۲۲

تكدي‌گري در شهر تهران رفتار بسيار پردرآمدي است و اين انگيزه افراد را بالا مي‌برد تا حتي شده از شهرهاي ديگر به تهران بيايند و چنين رفتاري را انجام دهند
کد خبر: ۳۸۵۴۸۴   تاریخ انتشار : ۱۳۹۲/۱۲/۱۹

کد خبر: ۳۸۵۱۵۴   تاریخ انتشار : ۱۳۹۲/۱۲/۱۷

nabzefanavari
ostanha
bato
farhangi
jahan
economic
sport
social
parliment
نبض بورس - داخلی - ستون چپ