کلیات
بَغْداد بزرگترین شهر عراق و دومین شهر بزرگ جنوب غربی آسیا، مرکز استان بغداد و پایتخت این کشور است که در مرکز جغرافیایی آن در کنار رود دجله قرار گرفته است. بغداد در سرشماری سال ۲۰۰۸ میلادی، ۹٬۵۰۰٬۰۰۰ نفر جمعیت داشتهاست.
وجه تسمیه
کندی در دانشنامه ایرانیکا آوردهاست که نام بغداد ممکن است از ترکیب «بغ» (به معنی پروردگار) و «داد» (به معنی اعطا شده) باشد. احتمال از آنجاست که بیشتر ساکنین بغداد، نبطیهای آرامی زبان بودهاند. بَغداد واژهای است به زبان پهلوی (پارسی میانه) به معنای خُداداده. این واژه پیش از اینکه بر این شهر گذارده شود در اوستا به گونه صفت آورده شده بود. این واژه در اوستا به ریخت بغوداته bağō-dâta و به همان معنا در بخشهایی از اوستا از آن دسته وندیداد آورده شدهاست. در پارسی میانه این واژه باز به همان معنا و اینبار به ریخت بَغدات آورده شدهاست. نامهای دیگری نیز با همین شکل ساخته شدهاست مانند خداداد، مهرداد، تیرداد، یا الله داد، محمد داد، علی داد و «بغ» یعنی خدا چنانکه به پادشاهان چین «بغ پور» و به شکل معرب آن فغفور میگفتهاند؛ و نامهای دو مکان «بجستان» و «بیستون» نیز هردو دگریده «بغستان» است.
تاریخ بغداد
بغداد یکی از شهرهای تاریخی و فرهنگی در جهان عرب و خاورمیانه است. تاریخ بغداد از دوره عباسیان آغاز میشود و پیش از آن پایتخت ساسانیان شهر تیسفون در نزدیکی بغداد امروزی بود. در آن زمان بغداد نام سرزمین کوچکی در نزدیکی تیسفون بود. این شهر در روزگار عباسیان به پایتختی خلافت برگزیده شد و در همان زمان هم نامآور گشت؛ به گونهای که نمادی برای سرزمینهای اسلامی سدههای میانه بود. شهر بغداد در ۳۰ ژوئیه سال ۷۶۲ در کرانه غربی رود دجله توسط برمکیان در زمان عباسیان و در زمان خلیفه المنصور بنیاد شد. المنصور برای بغداد چهار دروازه (باب) ساخت؛ باب خراسان، که به بابالدولة نیز مشهور بود به خاطرِ روی آوری و اقبال دولت عباسی از خراسان، و بابالشام، که به سوی شام بود، ثم بابالکوفة، به سوی کوفه، و سپس باب البصرة.
جایگاه علم و ادب در بغداد
نزدیک به یک نسل از پیدایش بغداد، این شهر به قطب علم آموزی و تجارت تبدیل گشت، بهطوریکه پایتختِ دانش مسلمانان در شرق شد. بیتالحکمه نام بنیادی بود که به امر ترجمه متون یونانی، پارسی میانه و سریانی اختصاص یافته بود. برمکیان خاندان با نفوذی بودند که وظیفه آنان گرد آوردن تحصیل کردگان از دانشگاه گندی شاپور ایران و معرفی یونانیان و هند باستان به جهان عرب بود. برخی معتقدند که جمعیت این شهر بیش از یک میلیون نفر بوده و این در حالی است که برخی دیگر تنها به وجود بخشی از این تعداد اعتقاد دارند. در این دوران محل بسیاری از داستانهای شهرزاد از سری داستانهای «هزار و یک شب» در بغداد بودهاست.
وضعیت بغداد پس از عباسیان
پس از سرنگونی امویان و ظهور عباسیان پایتخت خلافت اسلامی از شام به عراق (شهر بغداد) منتقل شد. بغداد در سال ۱۲۵۸م به دست هلاکوخان سقوط کرد. در سالهای دورتر بغداد و پیرامون آن میان ترکمانان و عثمانیان و آنگاه صفویان دست به دست میشد. سرانجام به عنوان بخشی از عثمانی شناخته شد تا اینکه پس از جنگ جهانی اول و تقسیم خلافت عثمانی به عنوان پایتخت عراق گزیده شد.
وضعیت بغداد پس از اشغال عراق
پس از اشغال عراق در ماههای مارس و آوریل سال ۲۰۰۳ و در جریان تسخیر سال ۲۰۰۳ عراق، بغداد تحت شدیدترین بمبارانها قرار گرفته و در روزهای ۷ آوریل – ۹ آوریل تحت کنترل ایالات متحده درآمد. وضعیّت امنیتی بغداد پایین آمد. در سال ۲۰۱۲ بغداد با کسب رتبه ۲۲۱ عنوان بدترین شهر دنیا برای زندگی را به خود اختصاص داد. شرایط بد امنیتی یکی از مهمترین دلایل کسب این رتبه بودهاست.
ساختار جغرافیایی شهر
بغداد به صورت دایرهای با قطر ۲ کیلومتر طراحی شد که این شهر را بهعنوان ""شهر گرد"" معروف ساخت. طراحی نخستین شهر نشانگر یک حلقه از ساختمانهای مسکونی و بازرگانی بود که در کنار دیوارهای درون شهر ساخته شده بودند، ولی در هنگام ساخت حلقهای دیگر در داخل حلقه اصلی ساخته شد. در مرکز شهر ساختمانهای مسجد و همچنین قرارگاه مرکزی سربازان قرار داشت. هدف از ساخت و کاربری بخش خالی مرکز شهر ناشناختهاست. پایه طراحی دایره شکل شهر دقیقاً بر پایه طراحی شهرسازی ساسانیان است. طرح شهر بغداد کپیبرداری از نقشه و طرح شهر ساسانی گور (فیروزآباد کنونی) است.
نخستین شهر بالای میلیون جهان
اعتقاد عمومی بر آن است که بغداد در سالهای ۷۷۵ تا ۹۳۵ میلادی بزرگترین شهر دنیا بودهاست. این شهر احتمالاً نخستین شهر بالای یک میلیون نفری دنیا نیز بودهاست.
سیر صعودی جمعیت شهر عراق
جمعیت شهر بغداد از رقم ۱۴۵۰۰۰ نفر در سال ۱۹۰۰ به عدد ۵۸۰۰۰۰ در سال ۱۹۵۰ بالغ گردید که از این تعداد حدود ۱۴۰۰۰۰ نفر یهودی بودند. در طول دهه ۱۹۷۰، عراق به دلیل افزایش شدید بهای محصولات نفتی که تنها قلم صادراتی آن کشور بهشمار میرفت، شاهد دورهای شکوفا و پر رونق بود. در این دوران امکانات زیر بنایی مانند تجهیزات فاضلاب، آب آشامیدنی و بزرگراه ساخته شدند.
افول شکوه بغداد
جنگ ایران و عراق در دهه ۱۹۸۰، روزگار سختی را برای این شهر رقم زد، زیرا بودجه در اختیار ارتش قرار گرفته و هزاران نفر از شهروندان نیز کشته شدند. ایران بارها بغداد را در پاسخ به موشکباران و بمباران شهرها و اهداف غیرنظامی ایران، هدف حملات موشکی قرار داد.
گزیده خبرهای «تابناک جوان» را اینجا بخوانید.
ما برای شما، در تابناک جوان هر روز گزیدهای از آخرین اخبار و مطالب جذاب پیرامون موضوعات کسب و کار، رسانه، فرهنگ و هنر، خانواده، نشاط و سرگرمی، جامعه و ... را تولید و/یا ارائه می کنیم. «تابناک جوان» برای انتشار مطالب ارسالی شما نیز آمادگی دارد! روی تیترها کلیک کنید تا گزارش کامل گزیده خبرهای «تابناک جوان» را بخوانید.
کد خبر: ۹۹۱۵۴۱ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۴/۲۹
یکی از رهبران ائتلاف فتح عراق گفت که ظریف در سفرش به بغداد می خواهد پیامی به کشورهای حاشیه خلیج فارس و خصوصا عربستان برساند.
کد خبر: ۹۹۱۴۹۶ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۴/۲۹
منابع عراقی از کشته شدن یک نظامی این کشور بر اثر انفجار بمب در استان دیالی خبر دادند.
کد خبر: ۹۹۱۴۶۸ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۴/۲۹
دور اول گفتوگوهای وزرای امور خارجه جمهوری اسلامی ایران و عراق به صورت خصوصی برگزار شد.
کد خبر: ۹۹۱۴۱۷ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۴/۲۹
سفیر جمهوری اسلامی ایران در بغداد از ارسال کمک های پزشکی به عراق خبر داد.
کد خبر: ۹۹۱۴۰۴ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۴/۲۹
سخنگوی فرمانده کل نیروهای مسلح عراق اعلام کرد که نیروهای دستگاههای اطلاعاتی این کشور «والی داعش در بغداد » و دو تن از معاونان او را به هلاکت رساندند.
کد خبر: ۹۹۰۷۸۳ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۴/۲۶
منابع عراقی از سفر قریبالوقوع وزیر امور خارجه کشورمان به بغداد خبر دادند.
کد خبر: ۹۹۰۲۷۴ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۴/۲۳
دبیرکل گردانهای الخراسانی از گروههای حشد شعبی ضمن تشریح جزئیات حوادث دیشب بغداد از آزادی همه افراد بازداشت شده از گردانهای حزب الله عراق خبر داد.
کد خبر: ۹۸۶۷۶۳ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۴/۰۶
یک منبع مطلع در دستگاه اطلاعاتی عراق خبر رویترز در خصوص دستگیری یک ایرانی در پی حوادث دیشب بغداد را تکذیب کرد.
کد خبر: ۹۸۶۷۲۰ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۴/۰۶
در پی عملیات اخیر ترکیه، وزارت خارجه عراق سفیر آنکارا در بغداد را احضار کرد.
کد خبر: ۹۸۵۰۰۶ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۳/۲۷
فرماندهی عملیات مشترک عراق بامداد دوشنبه از توقیف یک خودرو که دو موشک کاتیوشا را از منطقه «الراشدیه» در حومه شمال شرقی بغداد به سمت پایگاه التاجی شلیک کرده بود، خبر داد.
کد خبر: ۹۸۴۶۵۳ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۳/۲۶
یک منبع امنیتی عراقی شنبه شب اعلام کرد مقرّ امنیتی و اطلاعاتی در نزدیکی فرودگاه بینالمللی بغداد طعم حریق شده است.
کد خبر: ۹۸۴۴۳۲ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۳/۲۵
صدای دو انفجار در نزدیک پایگاه نظامی التاجی در شمال بغداد که نیروهای آمریکایی نیز در آنجا حضور دارند شنیده شده است.
کد خبر: ۹۸۴۴۱۸ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۳/۲۴
مشاور نخستوزیر عراق با اشاره به ارزیابی مثبت بغداد از گفتوگوهای جاری با واشنگتن ، تاکید کرد که کشورش خواهان همکاری و ارتباط با همه کشورهای جهان جز رژیم صهیونیستی است.
کد خبر: ۹۸۴۳۷۸ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۳/۲۴
اصابت چندین راکت در نزدیکی سفارت آمریکا در بغداد آژیرهای خطر این سفارت را به صدا در آورد.
کد خبر: ۹۸۳۸۸۱ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۳/۲۲
وزارت دفاع عراق از دستگیری یک سرکرده داعشی در حومه بغداد و کشته و زخمی شدن دو تن از عناصر این گروه تروریستی در استان کرکوک خبر داد.
کد خبر: ۹۸۱۶۴۱ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۳/۱۱
گزارشهای منتشر شده حاکی از شنیده شدن صدای آژیر خطر در اطراف سفارت آمریکا در بغداد و برخورد راکت در نزدیکی آن است.
کد خبر: ۹۷۹۴۳۸ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۲/۳۰
سرلشکر «کاظم بوهان»، مدیر کل دفاع شهری عراق اواخر وقت شنبه اعلام کرد که با کمک نیروهای آتش نشان آتش سوزی گسترده در بازار « بغداد الجدیده» پایتخت مهار شده است.
کد خبر: ۹۷۴۵۲۹ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۲/۰۷
منابع خبری ساعتی پیش از پرواز هواپیماهای آمریکایی بر فراز جنوب شهر بغداد خبر دادند.
کد خبر: ۹۷۱۰۶۰ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۱/۲۰
فرماندهی عملیات بغداد از آغاز عملیات علیه بقایای داعش در سه منطقه واقع در شمال پایتخت عراق خبر داد.
کد خبر: ۹۷۰۲۷۳ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۱/۱۷