کلیات
بَغْداد بزرگترین شهر عراق و دومین شهر بزرگ جنوب غربی آسیا، مرکز استان بغداد و پایتخت این کشور است که در مرکز جغرافیایی آن در کنار رود دجله قرار گرفته است. بغداد در سرشماری سال ۲۰۰۸ میلادی، ۹٬۵۰۰٬۰۰۰ نفر جمعیت داشتهاست.
وجه تسمیه
کندی در دانشنامه ایرانیکا آوردهاست که نام بغداد ممکن است از ترکیب «بغ» (به معنی پروردگار) و «داد» (به معنی اعطا شده) باشد. احتمال از آنجاست که بیشتر ساکنین بغداد، نبطیهای آرامی زبان بودهاند. بَغداد واژهای است به زبان پهلوی (پارسی میانه) به معنای خُداداده. این واژه پیش از اینکه بر این شهر گذارده شود در اوستا به گونه صفت آورده شده بود. این واژه در اوستا به ریخت بغوداته bağō-dâta و به همان معنا در بخشهایی از اوستا از آن دسته وندیداد آورده شدهاست. در پارسی میانه این واژه باز به همان معنا و اینبار به ریخت بَغدات آورده شدهاست. نامهای دیگری نیز با همین شکل ساخته شدهاست مانند خداداد، مهرداد، تیرداد، یا الله داد، محمد داد، علی داد و «بغ» یعنی خدا چنانکه به پادشاهان چین «بغ پور» و به شکل معرب آن فغفور میگفتهاند؛ و نامهای دو مکان «بجستان» و «بیستون» نیز هردو دگریده «بغستان» است.
تاریخ بغداد
بغداد یکی از شهرهای تاریخی و فرهنگی در جهان عرب و خاورمیانه است. تاریخ بغداد از دوره عباسیان آغاز میشود و پیش از آن پایتخت ساسانیان شهر تیسفون در نزدیکی بغداد امروزی بود. در آن زمان بغداد نام سرزمین کوچکی در نزدیکی تیسفون بود. این شهر در روزگار عباسیان به پایتختی خلافت برگزیده شد و در همان زمان هم نامآور گشت؛ به گونهای که نمادی برای سرزمینهای اسلامی سدههای میانه بود. شهر بغداد در ۳۰ ژوئیه سال ۷۶۲ در کرانه غربی رود دجله توسط برمکیان در زمان عباسیان و در زمان خلیفه المنصور بنیاد شد. المنصور برای بغداد چهار دروازه (باب) ساخت؛ باب خراسان، که به بابالدولة نیز مشهور بود به خاطرِ روی آوری و اقبال دولت عباسی از خراسان، و بابالشام، که به سوی شام بود، ثم بابالکوفة، به سوی کوفه، و سپس باب البصرة.
جایگاه علم و ادب در بغداد
نزدیک به یک نسل از پیدایش بغداد، این شهر به قطب علم آموزی و تجارت تبدیل گشت، بهطوریکه پایتختِ دانش مسلمانان در شرق شد. بیتالحکمه نام بنیادی بود که به امر ترجمه متون یونانی، پارسی میانه و سریانی اختصاص یافته بود. برمکیان خاندان با نفوذی بودند که وظیفه آنان گرد آوردن تحصیل کردگان از دانشگاه گندی شاپور ایران و معرفی یونانیان و هند باستان به جهان عرب بود. برخی معتقدند که جمعیت این شهر بیش از یک میلیون نفر بوده و این در حالی است که برخی دیگر تنها به وجود بخشی از این تعداد اعتقاد دارند. در این دوران محل بسیاری از داستانهای شهرزاد از سری داستانهای «هزار و یک شب» در بغداد بودهاست.
وضعیت بغداد پس از عباسیان
پس از سرنگونی امویان و ظهور عباسیان پایتخت خلافت اسلامی از شام به عراق (شهر بغداد) منتقل شد. بغداد در سال ۱۲۵۸م به دست هلاکوخان سقوط کرد. در سالهای دورتر بغداد و پیرامون آن میان ترکمانان و عثمانیان و آنگاه صفویان دست به دست میشد. سرانجام به عنوان بخشی از عثمانی شناخته شد تا اینکه پس از جنگ جهانی اول و تقسیم خلافت عثمانی به عنوان پایتخت عراق گزیده شد.
وضعیت بغداد پس از اشغال عراق
پس از اشغال عراق در ماههای مارس و آوریل سال ۲۰۰۳ و در جریان تسخیر سال ۲۰۰۳ عراق، بغداد تحت شدیدترین بمبارانها قرار گرفته و در روزهای ۷ آوریل – ۹ آوریل تحت کنترل ایالات متحده درآمد. وضعیّت امنیتی بغداد پایین آمد. در سال ۲۰۱۲ بغداد با کسب رتبه ۲۲۱ عنوان بدترین شهر دنیا برای زندگی را به خود اختصاص داد. شرایط بد امنیتی یکی از مهمترین دلایل کسب این رتبه بودهاست.
ساختار جغرافیایی شهر
بغداد به صورت دایرهای با قطر ۲ کیلومتر طراحی شد که این شهر را بهعنوان ""شهر گرد"" معروف ساخت. طراحی نخستین شهر نشانگر یک حلقه از ساختمانهای مسکونی و بازرگانی بود که در کنار دیوارهای درون شهر ساخته شده بودند، ولی در هنگام ساخت حلقهای دیگر در داخل حلقه اصلی ساخته شد. در مرکز شهر ساختمانهای مسجد و همچنین قرارگاه مرکزی سربازان قرار داشت. هدف از ساخت و کاربری بخش خالی مرکز شهر ناشناختهاست. پایه طراحی دایره شکل شهر دقیقاً بر پایه طراحی شهرسازی ساسانیان است. طرح شهر بغداد کپیبرداری از نقشه و طرح شهر ساسانی گور (فیروزآباد کنونی) است.
نخستین شهر بالای میلیون جهان
اعتقاد عمومی بر آن است که بغداد در سالهای ۷۷۵ تا ۹۳۵ میلادی بزرگترین شهر دنیا بودهاست. این شهر احتمالاً نخستین شهر بالای یک میلیون نفری دنیا نیز بودهاست.
سیر صعودی جمعیت شهر عراق
جمعیت شهر بغداد از رقم ۱۴۵۰۰۰ نفر در سال ۱۹۰۰ به عدد ۵۸۰۰۰۰ در سال ۱۹۵۰ بالغ گردید که از این تعداد حدود ۱۴۰۰۰۰ نفر یهودی بودند. در طول دهه ۱۹۷۰، عراق به دلیل افزایش شدید بهای محصولات نفتی که تنها قلم صادراتی آن کشور بهشمار میرفت، شاهد دورهای شکوفا و پر رونق بود. در این دوران امکانات زیر بنایی مانند تجهیزات فاضلاب، آب آشامیدنی و بزرگراه ساخته شدند.
افول شکوه بغداد
جنگ ایران و عراق در دهه ۱۹۸۰، روزگار سختی را برای این شهر رقم زد، زیرا بودجه در اختیار ارتش قرار گرفته و هزاران نفر از شهروندان نیز کشته شدند. ایران بارها بغداد را در پاسخ به موشکباران و بمباران شهرها و اهداف غیرنظامی ایران، هدف حملات موشکی قرار داد.
شهروندان عراقی در محکومیت هتاکی به قرآن کریم و سکوت مستمر دولت سوئد در برابر این اقدامات نفرت انگیز ضد دینی، تظاهرات گستردهای در برابر سفارت این کشور برگزار کردند.
کد خبر: ۱۱۸۱۰۵۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۴/۰۸
منابع عراقی به جزئیات جدیدی از دیدار نخست وزیر این کشور با السودانی و محورهای مطرح در آن پرداختند.
کد خبر: ۱۱۷۹۰۳۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۳/۲۳
دستگاه امنیت ملی عراق اعلام کرد که الاعرجی به دستور محمد شیاع السودانی، نخست وزیر این کشور به منظور بررسی اقدامات انجام شده برای کنترل مرزهای ایران و عراق راهی سلیمانیه شده است.
کد خبر: ۱۱۷۷۳۹۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۳/۱۰
نمای جدید از محل شهادت سپهبد حاج قاسم سلیمانی و ابومهدی المهندس نزدیک فرودگاه بغداد را ببنید.
کد خبر: ۱۱۵۷۲۶۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۱۰/۱۰
خیابانهای بغداد پس از بارندگی شدید دچار آبگرفتگی شد.
کد خبر: ۱۱۵۰۱۳۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۸/۲۲
سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در واکنش به اعلام خبر کشته شدن یک آمریکایی در بغداد از سوی رسانه های عراقی گفت که واشنگتن در حال بررسی گزارشها است.
کد خبر: ۱۱۴۹۳۱۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۸/۱۷
منابع خبری یکشنبه شب از وقوع آتش سوزی در یک مرکز تجاری در بغداد و مفقود شدن ۱۰ نفر در این آتش سوزی خبر دادند.
کد خبر: ۱۱۴۹۱۷۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۸/۱۶
بر اثر انفجار یک تانکر حامل گاز در شرق بغداد پایتخت عراق ۲۰ نفر کشته و شماری زخمی شدند.
کد خبر: ۱۱۴۷۸۴۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۸/۰۸
پس از تصمیم یک هفته قبل هیات دولت لبنان در لغو روادید برای شهروندان عراقی و کاهش نرخ بلیط پروازهای هوایی به حدود 50 دلار از بغداد تا بیروت، لبنان تبدیل به مقصد گردشگری مورد علاقه عراقیها تبدیل شده است و علاوه بر ثروتمندان و افراد پولدار، حتی شهروندان کمدرآمد و فقیر هم در حال سفر به این کشور هستند.
کد خبر: ۱۱۴۱۱۲۱ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۶/۲۷
احمدی وحیدی وزیر کشور برای بررسی اوضاع زوار اربعین و هماهنگی با مسئولان عراقی در این زمینه و دیدار با همتای عراقی خود صبح امروز وارد بغداد شد.
کد خبر: ۱۱۳۹۳۳۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۶/۱۷
نبض خبر؛
پس از اعلام کناره گیری مقتدی صدر از قدرت در عراق، طرفداران او به خیابان آمدند که منجر به درگیریهای مسلحانه و کشته شدن شماری از مردم عراق شد. این درگیریها با تاریکی هوای روز دوشنبه هفتم شهریور اوج گرفت و بغداد شب خونینی را پشت سر گذاشت. گزارشیهایی از درگیریهای محدود در برخی شهرهای دیگر عراق نیز منتشر شده است. مجموعه تصاویر منتسب به درگیریهای شبانه بغداد را در تابناک تماشا میکنید.
کد خبر: ۱۱۳۷۷۳۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۶/۰۸
در حالی که برخی منابع عراقی از تیراندازی در فرودگاه بین المللی بغداد و کشته شدن یک مصری تبار خبر میدهند برخی منابع دیگر با تائید مرگ فرد یادشده، میگویند این حادثه در اثر آتش سوزی رخ داده است.
کد خبر: ۱۱۲۸۷۰۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۴/۱۷
کد خبر: ۱۱۲۶۵۲۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۴/۰۵
منابع خبری عراقی گزارش دادند که چند فرد ناشناس با پرتاب نارنجک در منطقه الحریه بغداد ، باعث کشته و زخمی شدن هفت غیر نظامی شدند.
کد خبر: ۱۱۲۵۱۹۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۳/۲۸
یک کاروان لجستیک ارتش آمریکا در بغداد هدف حمله قرار گرفت.
کد خبر: ۱۱۲۳۴۳۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۳/۱۹
پایگاه خبری صابرین نیوز از سرنگونی بالگرد فرانسوی تحت فرماندهی ناتو در حریم هوایی منطقه الطارمیه بغداد خبر داد.
کد خبر: ۱۱۱۸۷۹۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۲/۲۵
گرد و غبار، بغداد و چند استان دیگر عراق را درنوردید.
کد خبر: ۱۱۱۴۷۸۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۱/۳۱
نه مقامهای عراقی و نه مقامهای آمریکایی مجاز به گفتوگو در مورد این رویداد با رسانهها نبودند و به شرط ناشناس ماندن با آسوشیتدپرس صحبت کردند.
کد خبر: ۱۱۰۹۴۵۱ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۱۲/۲۲
رابطه ما با آمریکا و ائتلاف بینالمللی علیه ایران نیست، رابطه ما با ایران نیز علیه آمریکا و ائتلاف بینالمللی نیست.
کد خبر: ۱۱۰۳۳۹۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۱۱/۱۸
سخنگوی وزارت امور خارجه کشورمان هدف قرار گرفتن فرودگاه بغداد را اقدامی در جهت برهم زدن ثبات عراق قلمداد و آن را محکوم کرد.
کد خبر: ۱۱۰۱۷۲۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۱۱/۰۹