در مورد وزارت میراث فرهنگی و گردشگری در ویکی تابناک بیشتر بخوانید
کلیات
سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری ایران به ریاست معاون رئیسجمهور در زمینههای مربوط به آثار تاریخی و باستانی صنایع دستی و گردشگری فعالیت میکند. با حکم رئیسجمهور ایران، حسن روحانی، ریاست این سازمان را علیاصغر مونسان برعهده دارد. در تاریخ ۱۴ مرداد ۱۳۹۸ شورای نگهبان با طرح مجلس شورای اسلامی مبنی بر تبدیل این سازمان به وزارتخانه موافقت نموده و وزارت میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری جمهوری اسلامی ایران شکل گرفت. رییس جمهور ظرف مدت مشخصی میبایست وزیر این وزارتخانه را به مجلس معرفی کند.
پیشینه
ایران به سبب موقعیت جغرافیایی و بیش از هفت هزار سال تمدن و فرهنگ و نیز تنوع فرهنگی در جغرافیای زیستی خود، یکی از شاخصترین کشورها در حوزه میراث فرهنگی بشری است.
تا پیش از انقلاب مشروطیت، هیچ قانونی برای میراث فرهنگی تدوین نشده بود و «میراث فرهنگی» در افکار عمومی هیچ منزلتی نداشت. آشنایی ناصرالدین شاه در سفر به فرنگ با موزهها و بناهای تاریخی، تأثیر بسیاری بر او گذاشت. وی بعد از بازگشت از نخستین سفر فرنگ در سال ۱۲۹۰ ق، دستور داد تا در ارگ سلطنتی موزهای ایجاد کنند. این موزه را باید اولین موزه سلطنتی و دولتی دانست. این موزه در مقایسه با موزههای اروپایی، جذابیتی برای او نداشت، دستور داد برای موزه جدید، عمارت قدیمی سمت شمال باغ گلستان را خراب و به جای آن مکانی مناسب برای موزه بسازند. بدین ترتیب تالار موزه، سرسرا، حوض خانه و ملحقات دیگر را ساختند. این ساختمان در سال ۱۲۹۹ ق. به نام تالار سلام یا تالار تاجگذاری به اتمام رسید. اعتماد السلطنه دربارهٔ آثار این موزه مینویسد: «موزه همایونی مشحون از جواهرات گرانبها، ظرایف نفایس اشیاء و آثار علمیه و مهمات حربیه قدیمیه و آلات و ادوات متنوعه و مصنوعات ازمنه سالفه و تمثیل نگارندههای بیمثل روزگار و پردههای نقاشیهای مشهور و حاصل صناعی کارخانههای معروف و ظروف چینی و بلور آلات، مسکوکات قدیمیه با ضرب سلاطین معظم ایرانی و غیره» است. در سال ۱۳۱۶ ش، بخش عمدهای از آثار این موزه در زمان پهلوی اول به خزانه بانک ملی انتقال داده شد.
در زمان مظفرالدین شاه، با بازگشت دانشآموخته گان ایرانی از فرنگ، در سال ۱۳۱۵ «انجمن معارف» برای گسترش آموزش و پرورش به شیوه جدید تأسیس شد. این امر در گسترش فرهنگ تأثیر بسزایی گذاشت و دانشآموزان ایرانی با تاریخ سرزمین خود آشنا شدند.
در دوره مشروطیت نام وزارت علوم به «وزارت معارف» تغییر یافت. در سال ۱۳۲۸ق مجلس شورا «قانون اداری وزارت معارف و اوقاف و صنایع مستظرفه» را تصویب کرد.
بعد از انقلاب مشروطیت نام وزارت علوم به «وزارت معارف و اوقاف و صنایع مستظرفه» تغییر یافت و مجلس شورا «قانون اداری وزارت معارف و اوقاف و صنایع مستظرفه» را تصویب کرد.
در سال ۱۳۲۷ ق. مرتضی قلی خان صنیع الدوله به ریاست وزارت معارف و اوقاف منصوب شد. او نخستین کسی بود که در صدر مشروطیت به فکر تأسیس ادارهای با نام اداره عتیقات جهت سرو سامان دادن به وضع اسفناک حفریات تجاری و آنچه از این راه نصیب دولت میشد، افتاد. ایام ریاست وی همزمان بود با کاوشهای دومورگان فرانسوی در شوش. اندیشههای صنیع الدوله، اما سرانجامی نیافت تا در زمان وزارت مرتضی خان ممتاز الملک و ابراهیم حکیمی در سالهای ۱۲۹۵ و ۱۲۹۷ ش. اداره عتیقات یا باستانشناسی در ساختمان قدیم اداره معارف در شمال مدرسه دارالفنون زیر نظر ایرج میرزا جلال الملک تأسیس شد و نام موزه ملی به خود گرفت. در این موزه نمایشگاهی با ۲۷۰قلم شیء به نمایش گذاشته شد. در زمان پهلوی اول بعد از خرید ساختمانهای عمارت مسعودیه برای وزارت معارف در سال ۱۳۰۴، آثار موزهٔ ملی به تالار آیینه عمارت مسعودیه انتقال داده شد.
در سال ۱۳۰۴ به همت تعدادی از رجال فرهنگی، انجمن آثار ملی شکل گرفت و اساسنامه آن منتشر گردید. بر اساس مواد این اساسنامه دولت وقت در ۲۵ مهر ۱۳۰۶، آندره گدار فرانسوی را به عنوان مدیر باستانشناسی در ایران استخدام کرد. او در سال ۱۳۰۸ در ایران شروع به کار کرد. در ۱۲ آبان ۱۳۰۹ قانون عتیقات به تصویب مجلس رسید. بر اساس ماده اول این قانون، کلیه آثار و ابنیه تا پایان دوره قاجار اعم از آثار منقول و غیرمنقول، جزو آثار ملی محسوب میشوند. بر اساس همین قانون باید بخشی از آثار مکشوفه در حفاریهای علمی و تجاری در موزه نگهداری شوند. در زمان وزارت علی اصغر حکمت، تأسیس موزهای در تهران در میدان مشق به تصویب رسید و در سال ۱۳۱۳ ش، نقشه بنای موزه ایران باستان توسط آندره گدار آماده و در نهایت موزه ایران باستان در سال ۱۳۱۶ش ساخته و افتتاح شد.
در سال ۱۳۴۳ وزارت فرهنگ و هنر تأسیس و مدیریتهای مختلفی در قلمرو میراث فرهنگی همچون اداره کل موزهها، مرکز باستانشناسی ایران، دفتر آثار تاریخی، اداره کل موزههای سنتی، موزه ایران باستان، اداره کل بناهای تاریخی، سازمان حفاظت از آثار باستانی و… تشکیل شد.
پیروزی انقلاب اسلامی و انحلال وزارت فرهنگ و هنر
با پیروزی انقلاب اسلامی، وزارت فرهنگ و هنر منحل و برخی از وظایف این وزارتخانه که مأموریتهای میراث فرهنگی داشتند به دو وزارتخانه وزارت فرهنگ و آموزش عالی و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی انتقال داده شد.
با توجه به فروپاشی حکومت سلطنتی، کاخهای سلطنتی به عنوان مراکز فرهنگی اعلام شدند. کارشناسان آثار تاریخی بر آن شدند تا با ثبت و ساماندهی آثار فرهنگی موجود در کاخها، درهای آن را به روی مردم بگشایند.
واحدهای انتقال داده شده از وزارت فرهنگ و هنر به دو وزارتخانه بدین شرح است.
وزارت فرهنگ و آموزش عالی
اداره کل هنرهای سنتی
مرکز باستانشناسی ایران
مرکز موزه مردمشناسی
موزه ایران باستان
دفتر آثار تاریخی
سازمان ملی حفاظت از آثار باستانی
وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی
اداره حفاظت میراث فرهنگی شهرستانها
اداره کل موزهها
اداره کل بناهای تاریخی
اداره کل کاخها
در این دوره کاخ گلستان که بیش از انقلاب به اداره کل بیوتات سلطنتی تعلق داشت، به مرکز فرهنگی تبدیل و زیر نظر امور اقتصادی و دارایی قرار گرفت.
تشکیل سازمان میراث فرهنگی کشور
در تاریخ ۱۰/۱۱/۱۳۶۴ به موجب قانون، سازمان میراث فرهنگی شکل گرفت. براساس این قانون، به وزارت فرهنگ و آموزش عالی اجازه داده شد تا از ادغام ۱۱ واحد پراکنده در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و نیز وزارت فرهنگ و آموزش عالی، سازمان میراث فرهنگی را به صورت سازمانی وابسته به خود تشکیل دهد. این قانون در روز پنجشنبه دهم بهمن ماه ۱۳۶۴در مجلس شورای اسلامی تصویب و در تاریخ ۱۲ بهمن ۱۳۶۴ به تأیید شورای نگهبان رسید
سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری (۱۳۸۵)
در تاریخ ۱۶ فروردین ۱۳۸۵ شورای عالی اداری کشور در یکصدمین جلسه خود، سازمان صنایع دستی کشور را از وزارت صنایع و معادن با کلیه اختیارات، تعهدات، امکانات، نیروی انسانی و ... جدا و به سازمان میراث فرهنگی و گردشگری الحاق نکرد تا این سازمان تحت عنوان «سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری» به فعالیت خود ادامه دهد.
وزارت میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری (۱۳۹۸)
در تاریخ ۱۴ مرداد ۱۳۹۸، طرح مجلس شورای اسلامی مبتنی بر تبدیل سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری به وزارتخانه مورد تایید شورای نگهبان قرار گرفت و رییس جمهوری موظف شد ظرف مدت مشخصی وزیر میراث فرهنگی را به مجلس معرفی کند.
۲۶ مرداد ۱۳۹۸ اسدالله عباسی سخنگوی هیات رئیسه مجلس با اشاره به تصویب تشکیل
وزارت میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری و تایید شورای نگهبان گفت: رئیس مجلس امروز در نامهای به رئیسجمهور تشکیل این وزراتخانه را ابلاغ کرد.
در مورد وزارت میراث فرهنگی و گردشگری در ویکی تابناک بیشتر بخوانید
با اعلام وزارت میراث فرهنگی و گردشگری ، طرح تسهیل تردد گردشگران خارجی بویژه عراقیها با خودرو شخصی به ایران آغاز شد و نخستین خودرو از عراق و از مرز شلمچه وارد ایران شد.
کد خبر: ۱۱۹۵۳۶۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۷/۰۵
یک سال پس از شیوع ویروس کرونا در چین و بعد سرایت آن به اقصی نقاط جهان و اعلام وضعیت دنیاگیری کووید ۱۹، در شرایطی که کسی نمیداند پایان این بلا کی از راه خواهد رسید، وزارت میراث فرهنگی و گردشگری کشورمان، طرحی را در دستور کار قرار داده که به طور ضمنی تاریخ پایان کرونا را اعلام میکند!
کد خبر: ۱۰۲۰۴۸۱ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۹/۲۰
کد خبر: ۹۱۶۲۰۴ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۰۵/۱۴