کلیات
سکّهٔ بهار آزادی، سکه طلا و یکی از مسکوکات طلای قانونی در جمهوری اسلامی ایران است. از سال ۱۳۵۸ خورشیدی، به مناسبت و یادبود پیروزی انقلاب ۱۳۵۷ ایران، انواع سکههای بهار آزادی در قطعهای مختلف ضرب شدهاست. عیار طلای این سکهها (اعم از طرح قدیم و جدید) ۹۰۰ در ۱۰۰۰ است. معمولاً در هر سال ضرابخانهٔ بانک مرکزی ایران، سکهها را ضرب کرده و از طریق بانکهای عامل یا صرافیهای مجاز به بازار عرضه میکند. این سکهها به صورت خرد یا عمده و به قیمت روز خرید و فروش میشوند.
تاریخچه
پیشینهٔ ضرب سکه طلا در ایران به زمان حکومت داریوش اول، پادشاه هخامنشی (در سالهای ۵۲۱ الی ۴۸۶ پیش از میلاد) بر میگردد. با ارزشترین این سکهها که دریک نام داشته وزنی معادل ۸/۴۱ گرم از جنس طلا داشتهاست. سکه دیگر سیگل با وزن ۵/۶ گرم نقره بود و ارزشی معادل یک گوسفند را داشت و نرخ تبدیل آن برابر با ۲۰ سکه نقره سیگل در برابر یک سکه طلا دریک بود. ضرب سکههای طلا در ایران با نامهای گوناگون در ادوار مختلف ادامه داشتهاست. تنها عیار سکههای طلا پیش از ماشینی شدن در زمان ناصرالدین شاه، تقریباً ثابت و نزدیک به طلای خالص بوده، اما واحد پول، طراحی و وزن آنها به تشخیص حکومت وقت تغییر کردهاست.
همگام با ورود ماشین ضرب سکه و استانداردسازی اندازه و وزن سکههای رسمی در سال ۱۲۹۳ هـ ق، نخستین سکههای طلا با عیار ۹۰۰ در هزار و با واحد تومان ضرب و وارد چرخه پولی ایران شد.
ضرب سکههای طلای ایران با استاندارد امروزی (از نظر قطر دایره و وزن سکه) در دورهٔ پهلوی اول و از سال ۱۳۱۰ خورشیدی آغاز شد. این سکهها در دورهٔ پهلوی به نام سکهٔ پهلوی نامیده میشد که بعد از انقلاب ۱۳۵۷ ایران سکهٔ بهار آزادی با همان وزن و عیار، اما با طراحی متفاوت جایگزین آن گردید.
انواع سکه بهار آزادی
از نظر طراحی: سکهها در دو نوع «طرح قدیم» (۱۳۵۸ تا ۱۳۷۰) و «طرح جدید (امامی)» (۱۳۷۰ تاکنون) هستند.
از نظر قطع: سکهها در انواع «ربع»، «نیم»، «یک» یا «تمام»، «دو و نیم»، و «پنج» بهار آزادی موجود هستند.
سکه پنج بهار آزادی تنها در سال ۱۳۵۸ و به مناسبت اولین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی ضرب گردید و تاکنون دیگر ضرب نشدهاست.
سکه دو و نیم بهار آزادی در سالهای ۱۳۵۸ (به مناسبت اولین سالگرد انقلاب اسلامی)، ۱۳۷۸ (صدمین سالگرد زادروز امام خمینی ره) و ۱۳۸۷ ضرب گردیده که مورد سوم از نظر تعداد نایاب است.
از سال ۱۳۸۹ قطع جدیدی از سکه بهار آزادی با عنوان «سکه گرمی» به بازار عرضه شده که وزن آن نصف سکه ربع بهار آزادی است.
تاریخچه
پس از انقلاب ۱۳۵۷ ایران، به پیشنهاد وزارت امور اقتصادی و دارایی [۹]و با تأیید و دستور نخستوزیر دولت موقت، به مناسبت و یادبود نخستین بهار پیروزی انقلاب ۱۳۵۷ در ایران، اجازه ضرب انواع مسکوک طلا بنام «بهار آزادی» صادر شد. از آن زمان تاکنون، سکههای بهار آزادی با دو طرح مختلف ضرب شدهاند:
از سال ۱۳۵۸ تا ۱۳۷۰ (طرح قدیم)
یک روی این سکه بنام علی بن ابیطالب بود سه بار تکرار «علی» به خط معقلی تزیینی در داخل یک شش ضلعی، و قید عبارت «بانک ملی ایران» در زیر آن و بر روی دیگر آن تصویر بارگاه علی بن موسی الرضا به همراه عبارت «اوّلین بهار آزادی» و تاریخ ۱۳۵۸ منقوش بود. از آن پس تا سال ۱۳۷۰، انواع سکههای بهار آزادی با همین طرح تولید میشد:، اما کلمه «اوّلین» از آن حذف گردیده بود.
از مقایسه طرح بارگاه علی بن موسی الرضا که بر روی این سکهها ضرب شده با طراحی این بارگاه بر روی سکههای یادبودی محمدرضا پهلوی، که بهمنظور تکریم مقام علی بن موسی الرضا ضرب شدهاند، مشخص میشود که طرح مزبور الگوبرداری یا حتی کپی برداری از این سکههای یادبودی بوده و تنها نوشتار اطراف آن تغییر کردهاست.
از سال ۱۳۷۰ تاکنون (طرح جدید)
ضرب و توزیع سکه بهار آزادی با طرح جدید معروف به امامی، که توسط استاد جعفر نجیبی طراحی شده است از سال ۱۳۷۰ آغاز شده و تاکنون نیز ادامه دارد ولیکن تمامی سکههایی که در سالهای ۸۷ ,۸۸, ۸۹ و بعد از آن ضرب شده با تاریخ ضرب سال ۱۳۸۶ میباشد. به گفته بانک مرکزی هدف از این کار جلوگیری از اختلاف قیمتی برای سکههایی با سال ضرب جدید میباشد.
قانون ضرب سکه طرح جدید
با توجه به ماده ۵ قانون نحوه حفظ آثار و یاد امام خمینی ره بانک مرکزی ایران موظف شد که تصویر پایهگذار نظام جمهوری اسلامی ایران را بر یک طرف سکههای بهار آزادی به گونهای مناسب نقش کند. از اینرو، بنابر پیشنهاد بانک مرکزی و موافقت وزارت امور اقتصادی و دارایی و به استناد بند ۲ قانون اصلاح قانون ضرب مسکوک طلا، هیئت وزیران در جلسه مورخ ۱۳۷۰/۳/۱۹ (راجع به تغییر طرح سکه یک بهار آزادی) چنین تصویب کرد:
بدین ترتیب، در دومین سال درگذشت امام خمینی ره طرح سکه تمام بهار آزادی تغییر کرد و از آن پس (سال ۱۳۷۰ به بعد) سکهها بر اساس آن مصوبه ضرب میشوند. نخستین سکهها با نگارهای از نیمرخ چپ امام خمینی ره ضرب شدند که با توجه به تعداد ضرب پایین آنها ظاهراً مورد تأیید مسئولین وقت قرار نگرفتند و در همان سال سکه بهار آزادی با نگاره سه رخ راست امام خمینی ره جایگزین آن گردید. از این رو در سال ۱۳۷۰ سه طرح متفاوت از سکه بهار آزادی روانه بازار گردید: سکه بهار آزادی طرح قدیم، سکه بهار آزادی با نگاره چپ امام خمینی ره و سکه بهار آزادی با نگاره سه رخ. گفتنی است طرح سکههای با قطعهای ربع و نیم، همانند سابق است و تنها نگاره بارگاه علی بن موسی از نظر طراحی کمی بهبود یافتهاست.
فراوانترین سکه طلا در ایران
معمولاً در هر سال، انواع مسکوک بهار آزادی بر اساس مجوزی که بانک مرکزی دارد، در ضرابخانه این بانک تولید میشود. طبق آمار اعلامشده از سال ۱۳۸۶، تاکنون ۴۰ میلیون قطعه سکه بهار آزادی در طول دهههای اخیر در کشور ضرب شدهاست. با توجه به سیاستهای بانک مرکزی، تاریخ ضرب سکه از سال ۱۳۸۶ ثابت بوده و با توجه به سال ضرب تغییر نمیکند، سکه امامی با این تاریخِ ضرب، «فراوانترین سکه طلای مدرن» در ایران قلمداد میگردد. از عمده دلایل انجام این کار، جلوگیری از تغییر قیمت سکه با توجه به تاریخ ضرب عنوان شدهاست، مسئلهای که با وجود اتخاذ این سیاست، همچنان وجود دارد.
در سال ۱۳۹۷ با اعلام طرح پیش فروش بدون محدودیت سکه طلا توسط شعب بانک ملی و تعداد متقاضیان خرید سکه، حدود ۶۰ تن طلا از ذخایر بانک مرکزی ذوب و به سکهٔ طلا تبدیل شد. وضعیت بهوجود آمده در خرید سکه به گونهای بود که منجر به تذکر سید علی خامنهای به رئیسجمهور وقت (حسن روحانی) شد، تنش بهوجود آمده در بازار سکه و ارز، منجر به برکناری، ولی الله سیف (رئیس کل بانک مرکزی) شد.
عدم درج مبلغ سکه بر روی آن
بر خلاف سکههای طلای قاجار و پهلوی که مبلغ سکه بر اساس اندازه و وزن بر روی آنها درج میشد، (مثلاً «دوهزاری»، «پنجهزاری»، «ربع پهلوی»، «نیم پهلوی» و …) در مورد سکههای بهار آزادی تنها به درج عبارت «بهار آزادی» بسنده شده و تشخیص نوع سکه (ربع، نیم، یک و …) به خریدار واگذار شدهاست. این رویکرد در بین کشورهایی که بهطور رسمی اقدام به ضرب سکهٔ طلا مینمایند مرسوم نیست و برخی از این کشورها نه تنها «مبلغ اسمی سکه» بر اساس واحد پول رسمی خود را بر آن درج میکنند بلکه در سالهای اخیر در بسیاری موارد عیار و وزن سکه را نیز بر آن میافزایند،
قیمت سکه تمام بهار آزادی امروز (۲۱ فروردین) با افزایش یک میلیون و ۵۰۰ هزار تومانی نسبت به روز گذشته به ۴۳ میلیون و ۳۲۹ هزار تومان رسید.
کد خبر: ۱۲۳۱۰۷۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۱/۲۱
هر قطعه سکه تمام بهار آزادی طرح جدید امروز (شنبه، ۱۸ شهریور ۱۴۰۲) در بازار تهران ۲۸ میلیون و ۲۰۰ هزار تومان معامله شد که نسبت به روز کاری گذشته (پنجشنبه، ۱۶ شهریور) ۱۰۰ هزار تومان افزایش قیمت داشت.
کد خبر: ۱۱۹۲۱۸۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۶/۱۸
هر قطعه سکه تمام بهار آزادی طرح جدید امروز (یکشنبه، پنجم شهریور ۱۴۰۲) در بازار تهران ۲۷ میلیون و ۹۵۰ هزار تومان معامله شد که نسبت به روز معاملاتی گذشته ۵۰ هزار تومان افزایش داشت.
کد خبر: ۱۱۸۹۸۴۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۶/۰۵
قیمت هر قطعه سکه تمام بهار آزادی طرح جدید امروز در بازار تهران ۲۹ میلیون و ۳۰۰ هزار تومان معامله شد که نسبت به روز گذشته ۷۵۰ هزار تومان افزایش یافت.
کد خبر: ۱۱۸۵۸۸۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۵/۱۰
هر قطعه سکه تمام بهار آزادی طرح جدید امروز یکشنبه یکم مرداد ۱۴۰۲ در بازار تهران ۲۶ میلیون و ۸۵۰ هزار تومان معامله شد که نسبت به روز گذشته ۴۵۰ هزار تومان کاهش یافت.
کد خبر: ۱۱۸۴۵۵۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۵/۰۱
امروز در بازار آزاد قیمت طلای ۱۸عیار هر گرم ۲ میلیون و ۳۲۲هزار تومان و قیمت سکه تمامبهار آزادی طرح جدید ۲۷ میلیون و ۶۰۰ هزار تومان است.
کد خبر: ۱۱۸۳۹۳۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۴/۲۸
آخرین قیمت سکه و طلا برای امروز ۲۸ اردیبهشت ماه ۱۴۰۲ اعلام شد که بر اساس آن قیمت سکه امامی به ۳۰ میلیون و ۳۴۰ هزار تومان رسید؛ البته حباب این سکه روی رقم ۶ میلیون و ۵۲۳ هزار تومان است.
کد خبر: ۱۱۷۵۷۲۱ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۲/۲۸
قیمت هر قطعه سکه تمام بهار آزادی طرح جدید امروز (پنجشنبه، ۲۱ اردیبهشت ۱۴۰۲) در بازار تهران ۳۲ میلیون و ۳۰۰ هزار تومان معامله شد که نسبت به روز گذشته ۲۰۰ هزار تومان افزایش داشت.
کد خبر: ۱۱۷۴۸۹۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۲/۲۱
با کاهش قیمت طلا در بازارهای جهانی، قیمت طلا و سکه در بازار داخلی ریزش کرد.
کد خبر: ۱۱۷۴۰۶۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۲/۱۶
قیمت هر سکه امامی امروز تا لحظه تنظیم این مطلب به ۲۵ میلیون تومان رسید.
کد خبر: ۱۱۶۷۵۶۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۱۲/۲۱
هر قطعه سکه تمام بهار آزادی طرح جدید امروز یکشنبه به قیمت ۱۷ میلیون و ۳۲۰ هزار تومان به فروش میرسد.
کد خبر: ۱۱۵۳۲۵۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۹/۱۳
قیمت هر قطعه سکه تمام بهار آزادی طرح جدید (امامی) به ۱۶ میلیون و ۷۹۵ هزار تومان رسید.
کد خبر: ۱۱۵۲۰۶۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۹/۰۵
قیمت سکه، یک مهر ۱۴۰۱ به ۱۴ میلیون و ۴۰۰ هزار تومان رسید.
کد خبر: ۱۱۴۱۹۳۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۷/۰۱
قیمت ربع سکه بهار آزادی امروز سه شنبه چهارم مرداد ۱۴۰۱ نسبت به روز دوشنبه افزایش یافت و در نیمه اول معاملات امروز پنج میلیون و ۲۲۰ هزار تومان به فروش رسید
کد خبر: ۱۱۳۱۷۱۱ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۵/۰۴
قیمت ربع سکه بهار آزادی امروز پنجشنبه ۱۲ خرداد ۱۴۰۱ نسبت به روز چهارشنبه ثابت ماند و در نیمه اول معاملات امروز پنج میلیون و ۶۰۰ هزار تومان به فروش رسید
کد خبر: ۱۱۲۲۲۳۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۳/۱۲
قیمت ربع سکه بهار آزادی امروز شنبه ۲۵ دی ماه ۱۴۰۰ به سه میلیون و ۷۵۰ هزار تومان رسید
کد خبر: ۱۰۹۹۱۴۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۱۰/۲۵
سکه طرح جدید صبح امروز ۱۰ میلیون و ۳۷۰ هزار تومان فروخته شد و ارزش هر گرم طلا ۱۸ عیار به یک میلیون و ۲۹ هزار تومان رسید
کد خبر: ۱۰۵۲۲۹۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۲/۲۶
سکه طرح جدید صبح امروز ۱۱ میلیون و ۲۵۰ هزار تومان قیمت خورد و هر گرم طلا ۱۸ عیار یک میلیون و ۸۲ هزار تومان ارزشگذاری شد
کد خبر: ۱۰۴۲۸۵۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۱/۰۸
قیمت هر قطعه سکه تمام بهار آزادی طرح جدید بر اساس نرخ اتحادیه طلا، جواهر و سکه تهران، ۱۴ میلیون و ۷۰۰ هزار تومان است.
کد خبر: ۱۰۰۷۷۴۲ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۷/۱۷
در محاسبه شرم آور وزارت ورزش برای اهدای جوایز معوقه ورزشکاران
کد خبر: ۱۰۰۵۶۹۱ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۷/۰۷