کلیات

شِمیران، شهری در شمال استان تهران، ایران است که در گفتار عامیانه به این شهر «شمرون» می‌گویند. شمیران که بر دامنه‌های رشته کوه‌های البرز قرار دارد، شمالی‌ترین منطقه شهری تهران را تشکیل می‌دهد.

از گذشته، تجریش مهم‌ترین آبادی و مرکز منطقه شمیران به‌حساب می‌آید. خیابان شریعتی با نام پیشین جاده قدیم شمیران، مهم‌ترین راه مواصلاتی این منطقه به تهران قدیم بوده‌است. با احداث خیابان ولیعصر (جاده پهلوی) توسط رضاشاه، دسترسی به تجریش و شمیران برای ساکنان تهران آسان‌تر شد و روند پیشرفت آن را سرعت بخشید.

شمیران از شمال به ارتفاعات البرز، از شرق به لواسانات و از غرب به منطقه ۲ شهرداری تهران محدود می‌شود. مرز جنوبی این منطقه امروزه محدوده مشخصی ندارد و شامل منطقه ۳ شهرداری تهران میباشد. گرچه شمیران از نظر تقسیمات کشوری بخشی از تهران بزرگ و شهرستان شمیرانات استان تهران به‌شمار می‌آید ولی گاهی در منابع غیررسمی از آن به عنوان یک منطقه شهری مستقل با نام شهر شمیران یاد می‌شود. شمیران شامل تمامی منطقه ۱ شهرداری تهران و همین‌طور شامل تمامی منطقه ۳ می‌باشد.

شمیران در گذشته منطقه‌ای ییلاقی و خوش آب و هوا در شمال تهران به‌شمار می‌آمد و محل اقامت تابستانی پادشاهان قاجار و پهلوی نیز بوده‌است و چندین مجموعه کاخ و اقامتگاه توسط آنان در شمیران ساخته شده‌بود. کاخ‌موزه سعدآباد و کاخ نیاوران نمونه‌هایی از این کاخ‌ها به‌شمار می‌رود. به علت گسترش تدریجی شهر تهران، شمیران رفته رفته در شهر تهران ادغام شده و امروزه تحت نظارت مناطق ۱ و ۳ شهرداری تهران اداره می‌شود.

شمیران به دلیل قرارگیری بر روی دامنه‌های رشته کوه البرز، از آب و هوای معتدل کوهستانی برخوردار است و دارای زمستان‌هایی سرد و مرطوب و تابستان‌هایی خنک می‌باشد. شمیران دارای فضای سبز گسترده‌ای می‌باشد و تعداد بی‌شماری درخت چنار تنومند و کهنه سال در خیابان‌های آن به چشم می‌خورد؛ به گونه‌ای که درخت چنار به نمادی از این منطقه تبدیل شده‌است.

بیشتر سفارتخانه‌های کشورهای خارجی و محل دائمی نمایشگاه‌های بین‌المللی تهران در شمیران واقع شده‌است. امامزاده صالح و منزل پیشین سید روح‌الله خمینی نیز در شمیران قرار دارد.

شمیران دارای تعداد بسیار زیادی محله کوچک و بزرگ می‌باشد. تعدادی از این محله‌ها در گذشته مستقلاً قریه بوده‌اند. تعدادی دیگر نیز از املاک و باغ‌های اشراف قاجار بوده‌است و به رسم شیوه نامگذاری اماکن در آن عصر، بیشتر دارای پسوند (ـیه) می‌باشند. برخی از محله‌های مشهور شمیران عبارتند از: سوهانک، ازگل، اراج، دارآباد، میرداماد، اقدسیه، آجودانیه، صاحبقرانیه، نیاوران، جماران، جمشیدیه، منظریه، کامرانیه، حصاربوعلی، فرمانیه، اختیاریه، احتشامیه، دروس، قلهک، لویزان ،حسن‌آباد و زرگنده، پاسداران، داودیه، قیطریه، چیذر، دزاشیب، تجریش، گلاب‌دره، امامزاده قاسم، دربند، زعفرانیه، ولنجک، مینی سیتی، محمودیه، الهیه، پل رومی، هروی، جردن، اوین ، محله قبا و درکه.